BEZZAŁOGOWE SYSTEMY LATAJĄCE KLASY I - II.pdf
(
1940 KB
)
Pobierz
Becmer
ZESZYTY NAUKOWE WSOWL
Nr 1(143) 2007 ISSN 1731-8157
Dariusz BECMER
*
BEZZAŁOGOWE SYSTEMY LATAJĄCE KLASY I - II
W PRZYSZŁYM SYSTEMIE WALKI
Zmiany zachodzące w strukturach sił zbrojnych róŜnych państw oraz związany
z nimi proces wprowadzania na ich wyposaŜenie nowoczesnych systemów walki, wska-
zują na rosnące znaczenie informacji i technologii. Czynniki te są podnoszone do rangi
zasad sztuki wojennej, gdyŜ decydują o uzyskaniu przewagi jakościowej. Dlatego teŜ,
aby uzyskać tę przewagę, nowoczesne systemy uzbrojenia muszą charakteryzować się
określonymi właściwościami i moŜliwościami bojowymi adekwatnymi do wyzwań
współczesnego wielowymiarowego pola walki
1
.
Rozwój środków walki zawsze powodował i powoduje zmiany w teorii sztuki wo-
jennej. Skutkiem wprowadzania nowych środków walki jest poszukiwanie sposobów
ich optymalnego wykorzystania poprzez prowadzenie róŜnego rodzaju prac badawczo-
rozwojowych, których pozytywne wyniki skutkują rozszerzaniem zakresu funkcjonal-
ności danego środka. Temu procesowi towarzyszy ciągłe weryfikowanie wcześniej
opracowanych poglądów na wykorzystanie danego środka i ich modyfikacja. Reguła ta
dotyczy równieŜ teorii uŜycia bezzałogowych systemów zarówno powietrznych, jak
i lądowych, oraz morskich.
PoniewaŜ przedmiot rozwaŜań niniejszego opracowania dotyczy
bezzałogowych
systemów latajĄcyc
h, zdaniem autora istnieje potrzeba wyjaśnienia, dlaczego przyjęto
taki termin pomimo występowania w rodzimej literaturze przedmiotu nadal takich po-
jęć, jak:
bezpilotowy (bezzałogowy) aparat (środek, statek) latający (powietrzny)
.
Według
Encyklopedii PWN
statek powietrzny
to
statek latający, który moŜe po-
ruszać się lub utrzymywać w atmosferze ziemskiej; samolot, śmigłowiec, szybowiec,
lotnia, latawiec, balon, sterowiec
2
.
W
Popularnej Encyklopedii Powszechnej
statek
latający
to
urządzenie do transportowania ludzi oraz ładunku, które moŜe się poruszać
*
kpt. mgr Dariusz BECMER – WyŜsza Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych
1
W doktrynie
Joint Vision 2020
, określającej kierunki transformacji sił zbrojnych Stanów Zjednoczo-
nych, jednym z załoŜonych celów jest osiągnięcie dominacji w kaŜdym zakresie, wymiarze (
Full
Spectrum Dominance
) i jednocześnie są określone obszary dominacji do których zostały zaliczone:
ląd, morze, powietrze, kosmos i informacja.
2
http://encyklopedia.pwn.pl/
Dariusz BECMER
w powietrzu (statek powietrzny) lub w przestrzeni kosmicznej (pojazd kosmiczny, waha-
dłowiec)
. Ta sama encyklopedia definiuje
statek powietrzny
jako
rodzaj statku latają-
cego, zdolny do utrzymywania się i poruszania w atmosferze, (…) który moŜe poruszać
się wyzyskując ruch powietrza (balon, szybowiec), lub dzięki własnemu napędowi (sa-
molot, helikopter)
3
.
PowyŜsze definicje są zgodne z polską normą (PN/L-02501), według której statek
latający jest równieŜ pojęciem szerszym obejmującym statki poruszające się w atmosfe-
rze (powietrzne) i statki poruszające się poza atmosferą (kosmiczne). Dlatego teŜ
w zgodności z podaną normą pozostaje definicja ujęta w przepisach ustawy Prawo lot-
nicze z dnia 3 lipca 2002 art.2 (Dz. U. z dnia 16 sierpnia 2002 r.), według której
stat-
kiem powietrznym
jest urządzenie zdolne do unoszenia się w atmosferze na skutek
oddziaływania powietrza innego niŜ oddziaływanie powietrza odbitego od podłoŜa.
Jednym z aktów wykonawczych do tejŜe ustawy jest Rozporządzenie Ministra In-
frastruktury
z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie klasyfikacji statków powietrznych (Dz. U.
z dnia 8 sierpnia 2003 r.). W rozporządzeniu tym w paragrafie 2, punkt 2c
bezpilotowe
statki powietrzne
definiowane są jako
statki powietrzne bez pilota, nie przeznaczone
do celów sportowych lub rekreacyjnych, zdolne do lotu autonomicznego programowa-
nego lub zdalnie sterowanego
.
Z punktu widzenia prawa moŜna by zakończyć w tym momencie rozwaŜania na
temat, jakiej definicji powinno się uŜywać i przyjąć, Ŝe naleŜy stosować termin
bezpilo-
towy statek powietrzny
. Jednak nauka jest dziedziną, za którą prawo często nie nadąŜa i
analizując dostępną literaturę, moŜna stwierdzić, Ŝe znacznie częściej uŜywa się terminu
bezzałogowy statek powietrzny
(BSP). Wynika on z tłumaczenia nazwy
Unmanned Ae-
rial Vehicle
(UAV), która pojawiła się w zachodniej literaturze specjalistycznej w latach
dziewięćdziesiątych. Określa ona BSP jako
aparat (wehikuł, statek, obiekt) powietrzny
wielokrotnego uŜycia o dowolnej konfiguracji aerodynamicznej, mogący przenosić
uzbrojenie lub inne wyposaŜenie, który nie ma na pokładzie pilota-operatora i zdolny
jest do wykonywania lotu po zaprogramowanej trasie
4
. NaleŜy jednak pamiętać, Ŝe bez-
załogowy statek powietrzny jest sterowany i kontrolowany przez pilota, który znajduje
się za konsolą naziemnej stacji kontroli lotu. Kolejną przesłanką do uŜywania tego ter-
minu jest uwzględnienie w określeniu
bezzałogowy
wymiaru lądowego oraz morskiego.
PoniewaŜ obecnie konstruuje się równieŜ bezzałogowe platformy lądowe i morskie
(nawodne, podwodne), a w przypadku tych środków ich załogowe odpowiedniki obsłu-
guje nie tylko kierowca, czy sternik (odpowiednik pilota w powietrznych statkach), ale
takŜe inne osoby - członkowie załogi
(np. działonowy-celowniczy, nawigator, dowódca
i inne). Uwzględniając te przesłanki w Akademii Obrony Narodowej został przyjęty
następujący termin:
Bezzałogowy statek powietrzny
- aparat z napędem i bez załogi na pokładzie. Do
utrzymywania się w powietrzu moŜe wykorzystywać siłę nośną wytwarzaną wskutek
działania praw aerodynamiki, na stałych (skrzydła) lub ruchomych powierzchniach no-
śnych (wirnik) albo siłę wyporu aerostatycznego (aerostat). MoŜe być sterowany za po-
3
Popularna Encyklopedia Powszechna, t. 10
, Grupa Wydawnicza Bertelsmann Media, Warszawa
2002, s. 617.
4
G. Rosłan,
Bezzałogowe aparaty latające w rozpoznaniu
(w:) „Przegląd Wojsk Lądowych” 2005,
nr 5, s. 36.
34
BEZZAŁOGOWE SYSTEMY LATAJĄCE KLASY I – II W PRZYSZŁYM SYSTEMIE WALKI
mocą systemów autonomicznych lub zdalnie przez operatora (z ziemi, powietrza lub
okrętu). Został zaprojektowany tak, aby mógł powrócić i być ponownie uŜyty. MoŜe być
statkiem powietrznym jednorazowego uŜytku
5
.
Do bezzałogowych statków powietrznych nie zalicza się rakiet i środków bali-
stycznych i półbalistycznych, pocisków typu
cruise
i pocisków artyleryjskich. Ponadto
proponuje się do BSP o rozpiętości płatów nośnych lub wirnika (15-25 cm) określanych
jako mikro lub miniaturowe uŜywać określenia „miniaturowy bezzałogowy aparat lata-
jący”.
Dalszy rozwój bezzałogowych statków powietrznych oraz prace konstrukcyjne
nad statkami o niewielkich wymiarach, ale znacznie większych moŜliwościach niŜ do-
tychczasowe, spowodowały, Ŝe w literaturze przedmiotu w ostatnim czasie pojawiają
się pojęcia, takie jak:
Unmanned Aerial Vehicle System
(UAVS) i
Unmanned Aircraft
System
(UAS) – w tłumaczeniu oznaczających praktycznie to samo, tj. bezzałogowe
systemy latające. Pierwszy z nich został stworzony przez JAA
(
Joint Aviation Authori-
ties
- Zrzeszenie Władz Lotniczych), drugi termin jest preferowany aktualnie przez
FAA (
Federal Aviation Association
- Federalny Zarząd Lotnictwa Cywilnego), a takŜe
występuje w tymczasowym podręczniku polowym FMI-3-04.155
Army Unmanned Air-
craft System Operations
omawiającym zasady wykorzystania systemów bezzałogowych
w działaniach wojsk.
Obydwa terminy w swej treści jednak odbiegają znaczeniowo od dotychczas sto-
sowanych pojęć, gdyŜ
bezzałogowy system latający (BSL)
oznacza zarówno określoną
ilość bezzałogowych statków powietrznych (BSP) lub miniaturowych aparatów latają-
cych wchodzących (MBAL) w skład systemu, jak równieŜ inne elementy niezbędne do
tego, aby BSP lub MBAL mogły wystartować, wykonać swoje zadanie i powrócić.
Dlatego teŜ do elementów BSL zalicza się:
-
naziemną stację kontroli lotu (
GCS
–
Ground Control Station
) z systemem
anten i układem transmisji danych;
-
oprogramowanie;
-
systemy łączności (ziemia/powietrze; powietrze/ziemia);
-
terminale transmisji i wymiany danych;
-
określoną liczbę bezzałogowych statków powietrznych (włącznie z zapaso-
wym);
-
urządzenia startu i lądowania (odzyskiwania) BSP;
-
środki łączności (głosowej i wymiany danych) z komórkami zarządzającymi
ruchem powietrznym;
-
urządzenia (wyposaŜenie) niezbędne do eksploatacji, przechowywania
i transportu BSP;
-
wszelką niezbędną dokumentację (techniczną, eksploatacyjną) dotyczącą wy-
Ŝej wymienionych elementów.
J. Karpowicz, K. Kozłowicz, Bezzałogowe statki powietrzne i miniaturowe aparaty latające, AON,
Warszawa 2003, s. 11.
35
5
Dariusz BECMER
Podobny pogląd reprezentują polscy naukowcy, a wśród nich przedstawiciele
Wojskowej Akademii Technicznej propagujący tzw. sieciocentryczny sposób walki,
w ramach ostatnio rozwiniętej, spełniającej wymagania sieciocentryczności, koncepcji
uŜycia roju miniBSL, uŜywający równieŜ terminu
bezzałogowe systemy latające
6
.
Z tym, Ŝe w skład systemu według ich koncepcji ma wejść znacznie więcej bezzałogo-
wych statków (nawet do 10 tys.).
Podsumowując rozwaŜania dotyczące terminologii, moŜna wyciągnąć następujące
wnioski:
-
termin
bezzałogowy statek powietrzny
dotyczy pojedynczego środka, aparatu,
o określonych w przytoczonej wcześniej definicji właściwościach;
-
w przypadku mikro i miniaturowych aparatów (15-25 cm rozpiętości płatów
nośnych lub wirnika) proponuje się uŜywanie terminu
miniaturowy bezzało-
gowy aparat latający (MBAL)
;
rozpatrując określony bezzałogowy statek powietrzny np.
Predator, Hunter
lub inny, naleŜy pamiętać o tym, Ŝe nie funkcjonuje on jako w pełni samo-
dzielny element, a wraz z innymi takimi samymi statkami, stacją kontroli lo-
tu, urządzeniami startu i lądowania oraz wyposaŜeniem pokładowym stanowi
system spełniający rolę, do której został przeznaczony; stąd wskazane jest
uŜywanie terminu
bezzałogowy system latający.
Mówiąc o roli bezzałogowych systemów latających to zgodnie z dokumentem
Fu-
ture Combat Systems (FCS) 18+1+1 Systems Overview. White Paper
, opracowanym w
armii Stanów Zjednoczonych, przyszły system walki (
Future Combat System-FCS
) ma
być połączonym (bo obejmującym wszystkie rodzaje wojsk i słuŜb)
systemem systemów
(rys. 1). Wynika to z tego, Ŝe będzie stworzony z osiemnastu oddzielnych systemów,
sieci łączącej te systemy oraz najwaŜniejszej jego części – Ŝołnierzy wraz z ich wyposa-
Ŝeniem, czyli ma obejmować dwadzieścia (18+1+1) systemów składających się z:
-
-
systemu autonomicznych czujników (sensorów) naziemnych (
UGS-
unattended ground sensors
);
-
dwóch autonomicznych systemów amunicji: kierowanej (
NLOS-LS - Non-
Line of Sight – Launch System
), i inteligentnej (
IMS – Inteligent Munitions
System
);
-
czterech klas bezzałogowych systemów latających;
-
trzech klas bezzałogowych pojazdów naziemnych: (ARV –
Armed Robotnic
Vehicle
, SUGV -
Small Unmanned Ground Vehicle
, MULE –
Multifunctio-
nal Utility/Logistic and Equipment Vehicle
);
-
ośmiu systemów załogowych wozów bojowych i wsparcia;
-
sieci łączącej powyŜsze systemy (18+1) w całość, której moŜliwości mają
przynieść efekt synergiczny, czyli o duŜo wyŜszej progresji niŜ suma efek-
tów działania oddzielnie kaŜdego z systemów;
6
Autorami tej koncepcji są płk dr.
Maciej Mroczkowski i płk rez. dr Lech SuraŜyński pracownikami Instytutu
Optoelektroniki WAT i
proponują wyposaŜenie polskiego wojska w bezzałogowe systemy składające
się ze statków powietrznych o wadze poniŜej 15 kg, które byłyby węzłami sieci informacyjnej.
36
BEZZAŁOGOWE SYSTEMY LATAJĄCE KLASY I – II W PRZYSZŁYM SYSTEMIE WALKI
Ŝołnierzy wraz z ich wyposaŜeniem - stanowiących najbardziej istotny sys-
tem (18+1+1), bo obejmujący wszystko to, w co Ŝołnierz jest ubrany, co no-
si, i co konsumuje, wliczając w to broń zespołową, radiostację, i specyficzne
wyposaŜenie danego pododdziału
7
.
Załogowe systemy bojowe i wsparcia
Bezzałogowe systemy latające
Klasa I
Klasa II
Klasa III
Klasa IV
Transportery
piechoty
Zautomatyzowane
wozy dowodzenia
Autonomiczne systemy
precyzyjnego raŜenia amunicji:
inteligentnej
kierowanej
SIEĆ
Wozy bojowe walki
bezpośredniej
Wozy rozpoznania
Bezzałogowe systemy lądowe
Roboty bojowe
Działa wsparcia
ogniowego
Moździerze
Roboty rozpoznania
i wskazywania celów (RSTA)
Bojowe roboty ataku
Małe przeno
platformy lądowe
Pojazdy wielozadaniowe:
Pojazdy zaopatrzenia
i zabezpieczenia
remontowego
Pojazdy zabezpieczenia
medycznego i ewakuacji
Autonomiczne
czujniki
(sensory)
naziemne
Lekkie bojowe roboty ataku
Lekkie bojowe roboty ataku
InŜynieryjne ( np. trały)
Transportowe
Rys. 1. Elementy
Future Combat System
Źródło: opracowanie własne na podstawie
http://www.globalsecurity.org/military/systems/ground/fcs.htm
Wymienione systemy mają stanowić wyposaŜenie przyszłych brygadowych grup
bojowych tzw.
Unit of Action (UA)
powstających w Stanach Zjednoczonych. W najbliŜ-
szych latach ma powstać sześć takich „brygad”, a w przyszłości ich liczba ma sięgać
czterdziestu ośmiu.
Bezzałogowe systemy latające (BSL) są przyporządkowane w zaleŜności od klasy
określonemu szczeblowi dowodzenia i mają stanowić organiczny element plutonu –
klasa I, kompanii – klasa II, batalionu – klasa III i brygady lub brygadowej grupy bojo-
wej (
Brigade Combat Team - BCT) –
klasa IV.
Bezzałogowy system latający klasy I
(
Class I UAV
) według załoŜeń FCS ma za-
pewnić Ŝołnierzom plutonu moŜliwości rozpoznania, śledzenia oraz poszukiwania ce-
Future Combat Systems (FCS) 18+1+1 Systems Overview. White Paper, ver. 19, s. 2,
http://www.army.mil/fcs/ (25.02.2006)
37
-
Autonomiczne systemy
precyzyjnego raŜenia amunicji:
7
Plik z chomika:
oscar.adrenalina
Inne pliki z tego folderu:
light antitank m72.pdf
(477 KB)
US_Army_AK.pdf
(2716 KB)
TBiU_093_-_Uniwersalny_7_62_mm_karabin_maszynowy_PK-PKS.pdf
(12584 KB)
TBiU_161_-_7_62mm.karabin.wyborowy.SWD.rar
(7876 KB)
Instrukcja AKM.pdf
(5013 KB)
Inne foldery tego chomika:
►MALINA◄
Amunicja
AutoMapa dla Android
Broń Palna
Broń pneumatyczna
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin