Melodramat jako podstawowa konwencja filmu przedwojennego.pdf

(196 KB) Pobierz
355837204 UNPDF
MELODRAMAT JAKO PODSTAWOWA KONWENCJA
FILMU PRZEDWOJENNEGO
Lata 20 Złota seria Sfinksa:
Melodramaty z Jadwigą Smosarską w roli głównej postać szlachetna nękana
przez zły los i złych ludzi. Filmy te miały charakter umoralniający
filmów przedstawienie niebezpieczeństw czyhających na młode kobiety:
- Tajemnica przystanku autobusowego (1922, , Jan Kucharski)
- Niewolnica miłości (1923, Jan Kucharski)
- Trędowata (1926, E. Puchalski i J. Węgrzyn) Historia miłości
pokonującej bariery klasowe, przebój kasowy.
Filmy „Sfinksa” z Polą Negri:
- Niewolnica zmysłów (1914, Jan Pawłowski)
- Bestia (1917) Typowy melodramat łączący w intrydze życie
wyższych sfer z wątkami zaczerpniętymi ze świata przestępczego
warszawskich przedmieść.
Lata 30 Melodramaty zawdzięczały swą popularność wątkom sensacyjnym oraz
fabułom poruszającym „zakazane” tematy. Były to umoralniające opowiastki o
niebezpieczeństwach czyhających na kobiety:
- 1930r Dusze w niewoli L. Trystana Temat alkoholizmu
- 1931r Uwiedziona M. Waszyńskiego Temat prostytucji i
zniewolenia kobiety
- 1932r Biała trucizna Aleksandra Niemirskiego Temat narkomanii
- 1933r. Dzieje grzechu Henryka Szaro Temat seksu
Portrety kobiet:
Femme Fatale z tradycji niemych filmów „Sfinksa” z Polą Negri,
równocześnie wątek zniszczenia, jaki sieje kobieta z miasta np.
Zabawka (1933, Waszyński), Cham (1931, Nowina – Przybylski)
Typ bezbronnej istoty, zdanej całkowicie na łaskę otoczenia bohaterka ofiarą
przeciwności losu np. Wyrok życia (1933, Gardan) –.
Melodramatyczne konwencje także w przypadku adaptacji:
a) Adaptacje klasyki literatury współczesnej adaptacje Lejtesa:
Dziewczęta z Nowolipek (1937, na podstawie powieści Poli
Gojawiczyńskiej):
- Dramatyczne losy czterech młodych kobiet, mieszkających w tym
samym budynku robotniczej dzielnicy Warszawy
- Złożone portrety psychologiczne.
Granica (1938, na podstawie powieści Zofii Nałkowskiej) :
- Fatalistyczna historia mężczyzny, rozdartego między dwie kobiety:
kochankę i żonę wyeksponowanie tragicznego wymiaru tego trójkąta
- Kameralny dramat psychologiczny
b) Adaptacje literatury popularnej:
Znachor (1937) M. Waszyńskiego na podstawie powieści Dołęgi–Mostowicza:
- Film o znanym chirurgu (Kazimierz Junosza–Stępowski), który traci
pamięć, zostaje znachorem i w końcu odzyskuje pamięć i pozycję
społeczną.
- Równocześnie wątek miłosny jego córki (Elżbieta Barszczewska).
- Kontynuacją „Profesor Wilczur” z 1938r.
Trędowata (1936) J. Gardana, wg powieści Heleny Mniszkówny:
1
- Klasyczny melodramat tragiczna miłość(od pierwszego wejrzenia) w
kontekście społecznym (temat mezaliansu).
- Postaci niezindywidualizowane, typy: niewinna bohaterka (Stefania
Rudecka), szlachetny ukochany (ordynat Michorowski), zły charakter
knujący przeciw zakochanym (były narzeczony Stefci i hrabianka,
którą ordynat miał poślubić).
Wrzos (1938) J. Gardana, wg powieści Marii Rodziewiczówny
Melodramaty międzywojenne charakteryzowały: schematyczność + wielkie natężenie
emocjonalne Częsty schemat: stan równowagi – seria zakłóceń – powrót do
równowagi. Np. w „Znachorze”: sukces zawodowy prof. Wilczura – ucieczka żony,
utrata pamięci – odzyskanie przez bohatera utraconej pozycji społ., nobilitacja
Wilczura i jego córki Marysi (ofiary błędu matki). Na drodze stają czarne charaktery (w
„Znachorze” Wojdyłło i lekarz), które odwlekają happy end – tuż przed końcem filmu
nagły zwrot. Odbiorca jest przekonywany, że świat wartości moralnych jest
nienaruszalny, a komplikacje są tylko przejściowe.
Schematyzacja obejmuje również:
- postaci reprezentowanie pewnych wartości, brak ewolucji
- muzykę ilustracyjna, podkreśla emocjonalną warstwę scen
- przestrzeń rozgraniczenie świata „swojego” i „obcego” na zasadzie
dom – ulica, wieś – miasto (chociaż w Znachorze wieś jest raczej
czyśćcem, w którym krzyżują się wartości uznane i siły destrukcyjne –
te wkraczają z zewnątrz – policja, lekarz, matka Leszka Czyńskiego).
Film komercyjny stanowi dokument świadomości społecznej i etycznej czy typowej
emocjonalności. Polski film międzywojenny odzwierciedlał gusta publiczności
drobnomieszczańskiej. Dynamika Znachora wynikała z przeciwstawienia dwóch
światów:
1) Świata ładu opartego na mieszczańskiej skali
wartości szczęście rodzinne, miłość sentymentalna, komfort
materialny
2) Świata wartości obcych na przykładzie żony Wilczura –
uległość wobec własnych tęsknot o charakterze zmysłowym
Alina Madej pisze w „Mitologiach i konwencjach”: „Świat melodramatu złożony jest z
tego wszystkiego, co myśl racjonalna zwykle odrzuca i demistyfikuje: z wyobrażeń,
obsesji, stereotypów, sytuacji i postaci >>wzorcowych<< itp. Siłą tego łatwego do
zanegowania i ośmieszenia świata jest jednak dokonywana w jego obrębie polaryzacja
wartości oraz zawarty w nim ideał porządku nie dopuszczający zamętu, relatywizmu
czy wątpliwości”.
TRĘDOWATA
Reżyseria: Juliusz Gardan
Scenariusz: Jan Fethke, Juliusz Gardan
Zdjęcia: Seweryn Steinwurzel
Muzyka: Władysław Eiger
Rok produkcji: 1936
Premiera: 17 09 1936
Produkcja: The Warsaw United Producers
Obsada: Elżbieta Barszczewska(Rudecka Stefcia), Mieczysława Ćwiklińska(baronowa Idalia
Elżanowska), Stanisława Wysocka(księżna Podhorecka), Tamara Wiszniewska(Lucia, córka
Elżanowskiej; w czołówce imię: Mira),Franciszek Brodniewicz(Michorowski Waldemar)
2
Ostatnia przedwojenna i druga z czterech adaptacji słynnej powieści Heleny
Mniszkówny.
W przeciwieństwie do swego niemego poprzednika, film Gardana cieszył się nie tylko
świetną frekwencją, lecz także względną życzliwością krytyki.
Branżowe "Kino" donosiło Jest to bezsprzecznie jeden z najlepszych filmów
polskich. Akcja rozwija się gładko i potoczyście, utrzymując widza w stałym napięciu.
Sceny logicznie ze sobą powiązane nie grzeszą tak częstym w filmach polskich
przeciąganiem nastroju. Wszystko w tym obrazie ma swój artystyczny sens.
Uwagi krytyki nie uszły dobre role dwojga protagonistów: Franciszka Brodniewicza
jako Waldemara Michorowskiego i młodziutkiej Elżbiety Barszczewskiej jako Stefci
Rudeckiej. Dla Barszczewskiej był to dopiero drugi występ na ekranie! Drugi i zarazem
przełomowy. Zapewnił jej bowiem status gwiazdy. Kreacja Brodniewicza wzbudziła
nieco mniejszy entuzjazm, ale skromniejszy talent aktor umiejętnie zatuszował idealną
prezencją. Franciszek Brodniewicz (...) jest właśnie taki, jakim w marzeniach
pensjonarek powinien być narzeczony Stefci Rudeckiej: bardzo przystojny, bardzo
"męski", o rasowych, nieco drapieżnych rysach twarzy, stopniowo miłością i smutkiem
łagodzonych... - zachwycał się jeden z recenzentów, znający widać na wylot gusta
dorastających panien. Rozległa znajomość sztuki filmowej nie pozwoliła mu zresztą
przejść obojętnie nawet nad najmniejszymi detalami: "...Mam tylko zastrzeżenia co do
pocałunku, którym ordynat "wgryza się" w usta ukochanej. To nie jest pocałunek
filmowy...".
Ujęcia we wnętrzach realizowano w atelier na Woli, zaś sceny plenerowe w
Wilanowie.
W filmie wystąpiła śmietanka ówczesnego polskiego aktorstwa.
Obraz miał uświetnić dwudziestopięciolecie istnienia wytwórni filmowej "Sfinks".
Opis: W warstwie fabularnej "Trędowata" jest "wyciskającą łzy" historią o tragicznym
uczuciu, łączącym arystokratę ze zubożałą szlachcianką. Dla ordynata Michorowskiego
i guwernantki Stefci Rudeckiej bariery klasowe nie grają roli. Liczy się tylko miłość.
Niestety, zdania tego nie podziela jego konserwatywna rodzina. Jednak mimo jej
sprzeciwu, Waldemar postanawia ożenić się ze Stefcią. Nie docenia wszakże urażonej
ambicji swej niedoszłej narzeczonej, która knuje podlą intrygę.
ZNACHOR
Reżyseria: Michał Waszyński
Scenariusz: Anatol Stern
Zdjęcia: Albert Wywerka
Muzyka: Henryk Wars
Rok produkcji: 1937
Premiera: 16 09 1937
Produkcja: Warszawskie Biuro Kinematograficzne Feniks
Nagrody:
- 1938 Lwów (FF w ramach Targów Wschodnich)-nagroda Izby Przemysłowo
Handlowej
Obsada: Kazimierz Junosza-Stępowski(Wilczur Rafał), Elżbieta Barszczewska(Beata, żona
profesora Wilczura), Witold Zacharewicz(Leszek Czyński), Mieczysława Ćwiklińska
(Szkopkowa), Józef Węgrzyn(doktor Dobraniecki)
Opis: Opuszczony przez żonę Beatę i siedmioletnią córeczkę Marysię, znany chirurg,
profesor Wilczur, trafia do podrzędnego szynku, gdzie zostaje ograbiony i pobity, na
skutek czego traci pamięć . . . Po kilkunastu latach włóczęgi zamieszkuje na wsi u
młynarza; zyskuje sławę jako znakomity znachor . . . Powalony drzewem ginie
3
leśniczy, dla którego Beata opuściła męża. Zarabia ona teraz sama na życie i
wychowuje córkę. Znękana trudami umiera . . . Marysia gra na pianinie w
prowincjonalnym kinie. Kocha z wzajemnością Leszka, lecz jego bogaci rodzice nie
zgadzają się na ich ślub. W wypadku motocyklowym oboje młodzi zostają ciężko
ranni. Życie Marysi ratuje znachor, który kradnie potrzebne do operacji narzędzia
chirurgiczne, za co dostaje się do więzienia, lecz interwencja wdzięcznych pacjentów
sprawia, że nie zostaje ukarany. Towarzyszy Marysi na cmentarz, na grób zmarłej
matki i tu - nagle odzyskuje pamięć. Profesor Wilczur wraca do pracy w szpitalu, a
Marysia wychodzi za mąż za ukochanego Leszka.
PROFESOR WILCZUR
Reżyseria: Michał Waszyński
Scenariusz: Anatol Stern
Zdjęcia: Albert Wywerka
Muzyka: Feliks Rybicki
Rok produkcji: 1938
Premiera: 18 10 1938
Produkcja: Warszawskie Towarzystwo Filmowe
Obsada: Kazimierz Junosza-Stępowski(Wilczur Rafał), Elżbieta Barszczewska((Marysia
Wilczurówna), Witold Zacharewicz(Leszek, mąż Marysi), Józef Węgrzyn(doktor
Dobraniecki)
Opis: Po tragicznych przejściach, wywołanych utratą pamięci, profesor Wilczur wraca
do swej dawnej pracy w klinice. Jednak ten powrót człowieka, wykreślonego już z listy
żyjących, nie wszystkim dogadza. Intrygi jego dotychczasowego zastępcy, doktora
Dobranieckiego, doprowadzają Wilczura do takiego rozgroczynienia, iż decyduje się
on, tym razem już świadomie, opuścić stolicę i zamieszkać z powrotem na głuchej
prowincji. W tym czasie udaje się tam córka profesora Wilczura, Marysia, zmuszona do
tego natarczywą adoracją słynnego tenora, o którego do szaleństwa zazdrosny jest jej
mąż. Mąż śpieszy za nią i chce odebrać jej dziecko. Marysia, doprowadzona do
rozpaczy, decyduje się skorzystać z pomocy śpiewaka, gdy ten, śpiesząc do niej, pada
ofiarą wypadku samochodowego. Wilczura ratuje go, przeprowadzając cudotwórczą
operację,ale kosztem własnego zdrowia. Nad ciężko chorym ojcem czuwa zrozpaczona
Marysia, gdy niespodziewanie przybywa żona doktora Dobranieckiego, błagając o
ratowanie jej męża, chorego na raka. Marysia kategorycznie odmawia pomocy, ale
Wilczur wymyka się do swego chorego wroga i nadludzkim wysiłkiem przeprowadza
operację, którą jednak przypłaca życiem.
4

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin