Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl
Kapitały (fundusze) własne banku – wielkość, struktura, znaczenie dla
banku
Kapitał własny to wyrażone w pieniądzu fundusze własne podmiotu gospodarczego, będące odpowiednikiem majątku stanowiącego jego własność.
Jednym z podstawowych wymogów stawianych założycielom banku jest zgromadzenie kapitału, którego wielkość powinna być dostosowana do rozmiarów i zakresu prowadzonej działalności. Minimalna kwota kapitału założycielskiego nie może wynosić mniej niż równowartość w złotych 5 mln ECU.
Wielkość kapitału własnego określa jego pozycję na rynku, w wielu przypadkach decyduje o wiarygodności finansowej. Większe zasoby finansowe umożliwiają zwiększenie zaangażowania finansowego banku w operacje aktywne. Wysoki kapitał umożliwia także pokrycie ewentualnych strat bez zachwiania podstaw egzystencji banku.
W zależności od formy prawnej banku, kapitałem własnym banku są:
· w banku państwowym – fundusz statutowy, rezerwowy i zapasowy,
· w banku w formie spółki akcyjnej – kapitał akcyjny oraz wszelkiego rodzaju fundusze rezerwowe i zapasowe,
· w bankach spółdzielczych – fundusz udziałowy, zasobowy i rezerwowy
i inne fundusze zaliczone przez Prezesa NBP do funduszy własnych.
Niezależnie od formy własności kapitały własne banków dzieli się na cztery kategorie:
1. Fundusze (kapitały) własne podstawowe – kategoria I
· Kapitał podstawowy,
· Kapitał zapasowy,
· Kapitały rezerwowe,
· Fundusz majątku trwałego,
· Niepodzielony zysk z roku ubiegłego.
2. Fundusze (kapitały) uzupełniające – kategoria II
· Fundusz ryzyka,
· Fundusz środków trwałych,
· Fundusz postępu technicznego,
· Fundusz inwestycyjny,
· Fundusz dewizowy.
3. Zasoby stałe – kategoria III
· Pożyczki partycypacyjne,
· Zablokowane depozyty długoterminowe, kwalifikowane tylko za zgodą NBP
4. Inne składniki funduszy własnych – kategoria IV
Najistotniejszą grupę funduszy własnych stanowi grupa 1, gdyż stanowi ona do 50% możliwości angażowania się banku w działalność inwestycyjną na rynku kapitałowym.
Fundusze stanowiące II kategorię nie mogą być większe od 100% funduszy własnych podstawowych.
Zasoby stałe III kategorii nie mogą być większe niż połowa funduszy własnych podstawowych.
Przy wyliczaniu współczynnika wypłacalności fundusze II kategorii i zasoby stałe III kategorii nie mogą być brane pod uwagę w wielkościach większych nuż wielkość funduszy własnych podstawowych.
Suma funduszy własnych podstawowych oraz funduszy własnych II kategorii i zasobów stałych III kategorii daje fundusze własne brutto.
Chcąc ustalić fundusze własne netto należy od funduszy własnych brutto odjąć brakujące rezerwy na kredyty nieregularnej, straty z poprzedniego i bieżącego okresu sprawozdawczego oraz udziały kapitałowe w podmiotach finansowych. Tak obliczone fundusze własne netto odnoszone są w stosunku do sumy aktywów rynkowych i pozycji pozabilansowych, będących iloczynem kwot aktywów i pozycji pozabilansowych oraz stopy procentowej reprezentującej tzw. wagi ryzyka.
Banki usilnie starają się zwiększyć swoje fundusze własne. Jest to osiągane głównie:
· Poprzez przeznaczenie znacznej części zysków netto na zwiększenie funduszy własnych,
· Poprzez emisję akcji (w bankach akcyjnych) lub dotację (w bankach państwowych i komunalnych).
Udział kapitału własnego w kształtowaniu się sumy bilansowej jest stosunkowo mały (do ok. 10%) , wynika z tego, że większość środków jakimi dysponują banki, pochodzi ze źródeł obcych.
Mimo to spełnia wiele istotnych funkcji:
1. Funkcja założycielska: posiadanie kapitału jest warunkiem otrzymania zezwolenia przez odpowiednie władze na założenie banku.
2. Funkcja hamulca: działalność kredytowa banku jest uzależniona od wielkości kapitału (wielkość jednego kredytu, wskaźnik Cooka),
3. Funkcja finansowa: kapitał własny stanowi źródło finansowania środków trwałych (majątku banku), a także długoterminowych inwestycji,
4. Funkcja przejściowego wyrównania poniesionych strat i osiągniętego zysku,
5. Funkcja tworzenia zaufania do banku: prezentacja wielkości kapitału jako miary solidności banku
1
rpczarny1