Nowicki M. - Rewolucyjny terroryzm w Rosji.pdf

(1911 KB) Pobierz
46735207 UNPDF
Uniwersytet Warszawski
Wydzia Historyczny
Micha Nowicki
Nr albumu 199949
Rewolucyjny terroryzm w Rosji
Praca magisterska na kierunku historia
w zakresie historia XIX wieku
Praca wykonana pod kierunkiem
Prof. Dr. Hab. Andrzeja Szwarca
Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego
Warszawa, lipiec 2008
Oświadczenie kierującego pracą
Oświadczam, że niniejsza praca zostaa przygotowana pod moim kierunkiem i stwierdzam, że
spenia ona warunki do przedstawienia jej w postępowaniu o nadanie tytuu zawodowego.
Data Podpis kierującego pracą
Oświadczenie autora (autorów) pracy
Świadom odpowiedzialności prawnej oświadczam, że niniejsza praca dyplomowa zostaa
napisana przeze mnie i nie zawiera treści uzyskanych w sposób niezgodny z obowiązującymi
przepisami.
Oświadczam również, że przedstawiona praca nie bya wcześniej przedmiotem procedur
związanych z uzyskaniem tytuu zawodowego w wyższej uczelni.
Oświadczam ponadto, że niniejsza wersja pracy jest identyczna z zaączoną wersją
elektroniczną.
Data Podpis autora (autorów) pracy
1
Streszczenie
Praca poświęcona jest rewolucyjnej przemocy, stosowanej przez rosyjskie i polskie
organizacje socjalistyczne, która w latach 1878-1911 przyjęa formę rewolucyjnego
terroryzmu. W pracy analizowane są materiay teoretyczne i wybrane przykady dziaalności
praktycznej. W pracy omówiono min. dziaalność terrorystyczną rosyjskiej Woli Ludu
(Narodnej Woli), Bolszewików, Eserowców i Maksymalistów. Z organizacji polskich opisano
min.: Wielki Proletariat i Polską Partię Socjalistyczną.
Słowa kluczowe
Terroryzm, Terroryści, Walka Klasowa, Rewolucja Rosyjska, Marksizm, Socjalizm,
Carobójstwo, Narodnaja Wola, Bolszewizm, Ekspropriacja.
Dziedzina pracy (kod wg programu Sokrates-Erasmus)
08,3 historia
Temat pracy w języku angielskim
Revolutionary terrorism in Russia
2
Micha Nowicki
Rewolucyjny terroryzm w Rosji
Wstęp
Tematem pracy są różne formy rewolucyjnej przemocy stosowane przez socjalistów w
carskiej Rosji. Przyjęta przeze mnie definicja rewolucyjnego terroryzmu jest bardzo szeroka,
gdyż bardzo różnorodne formy przemocy byy stosowane przez rewolucjonistów i klasy
pracujące. Interesują mnie więc formy najmniej krwawe i najbardziej prymitywne, takie jak
zalecane przez III Proletariat – bicie szpiegów, czy postulowane przez Lenina rzucanie
kamieniami. Interesuje mnie też przemoc najbardziej krwawa – jak np. zamachy
Maksymalistów, w których ginęo kilkadziesiąt osób. Wspólnym mianownikiem, który ączy
robotnika rzucającego kamieniem z konspiratorem podkadającym bomby – jest
zaakceptowanie przemocy – jako jednej z wielu form walki, którą należy stosować w walce z
systemem opartym na wyzysku.
Najważniejsze dla mnie jest wyrzeczenie się chrystusowej bierności i zaakceptowanie
przemocy jako jednego z wielu środków, który można i należy stosować w walce o interesy
ludzi pracy. Tak przyjęta definicja terrorysty, która akcentuje przede wszystkim czynniki
ideologiczne zaciążya na konstrukcji pracy, która opiera się gównie na analizie źróde
pozostawionych przez samych socjalistów. Ruch socjalistyczny dugo dojrzewa do
zaakceptowania terroryzmu i w kolejnych rozdziaach przedstawiam ewolucje kolejnych
organizacji socjalistycznych, które coraz bardziej akceptoway krwawe formy walki z
kapitaem. Ewolucja ta kończy się na roku 1905, kiedy to wszystkie partie socjalistyczne
dziaające w państwie carów zaakceptoway i stosoway przemoc tworząc do tego celu
drużyny bojowe.
W rozważaniach na temat terroryzmu – nie sposób ominąć innego wielkiego zagadnienia,
jakim jest rewolucja, w taktyce socjalistów. Socjalizm by od początku ideologią rewolucyjną
i od samego początku twórcy tej ideologii dążyli do rewolucji proletariackiej, w której to
socjaliści prowadząc za sobą masy robotnicze obalą system kapitalistyczny. Diabe jednak
tkwi w szczegóach i nigdy nie powsta jeden zrozumiay dla wszystkich podręcznik – jak tę
rewolucję przeprowadzić. Dodatkowym problemem, utrudniającym teoretyczne rozważania –
bya represyjna aktywność państw kapitalistycznych. Jeśli zrealizowanie socjalizmu wymaga
zorganizowania partii socjalistycznej – to co zrobić – gdy socjaliści są zamykani w więzieniu,
lub co gorsza mordowani przez państwo.
W kolejnych pokoleniach rosyjscy socjaliści na wasnej skórze poznawali jeden z
najważniejszych marksistowskich dogmatów, że państwo jest narzędziem panowania
klasowego. Wszędzie tam gdzie istnieje podzia na wyzyskiwaczy i wyzyskiwanych, tam
potrzebny jest wyspecjalizowany w stosowaniu przemocy aparat, który wykorzystując
wszystkie możliwe rodzaje broni, a także system więzień będzie broni systemu. Król Herod
nie cofną się przed rzezią niemowlaków, gdyż wierzy, że dzięki temu utrzyma wadzę. Jeśli
to socjaliści mają być tymi, którym dane będzie przeprowadzić rewolucję- to lepiej ich
wytępić – jak niebezpieczną zarazę. To waśnie represje wobec socjalistów i ruchu
robotniczego sprawiay, że taktyka uczniów Marksa stawaa się coraz bardziej radykalna i
coraz bardziej krwawa. W krajach Europy Zachodniej, gdzie poziom represyjności wobec
ruchu socjalistycznego by znacznie mniejszy – taktyka tamtejszych socjalistów bya znacznie
mniej radykalna. To represyjność caratu sprawia, że z tego samego ziarna, z którego w
Austrii czy w Niemczech wyrośli socjalistyczni posowie, w Rosji wyrośli terroryści.
Pisząc tą pracę postawiem sobie za cel, kontynuowanie badań nad historią ruchu
robotniczego, które od prawie dwudziestu lat przeżywają w Polsce kryzys. Zmiany w naukach
historycznych, jakie zaobserwowaliśmy na przeomie lat osiemdziesiątych i
dziewięćdziesiątych, bardzo dobrze odwzorowują stwierdzenie Marksa z przed ponad 150 lat,
3
że „ideologia klasy panującej, jest ideologią panującą.”. Andrzej Walicki w przedmowie do
wydania polskiego swojej książki: „Marksizm i skok do królestwa wolności” ze smutkiem
odnotowuje „ubóstwo intelektualne wspóczesnej literatury antykomunistycznej w Polsce” 1 .
Szczególnie zubożone zostay nauki historyczne i trudno by byo inaczej, gdy wielu modych
historyków bez żadnego wstydu publicznie mówi o tym, że książki o historii ruchu
robotniczego wydane w PRL powinny zostać spalone. W tej inkwizycyjnej atmosferze, gdzie
o rosyjskich rewolucjonistach można mówić w jedynie susznym antykomunistycznym
kontekście, praca ta jest wyjątkiem.
Nawiązując do wielkich tradycji warszawskich historyków badających dzieje ruchu
rewolucyjnego, ze smutkiem niestety muszę przyznać, że niesprzyjająca badaniom naukowym
antykomunistyczna atmosfera sprawia, że na wiele postawionych pytań nie znam do dziś
odpowiedzi i chyba tylko dostęp do rosyjskich archiwów mógby to zmienić. W peni sobie
zdaję sprawę z faktu, że ambitny plan, który sobie postawiem może być traktowany jedynie
jako wstęp do dalszych bardziej gruntownych badań. Na szczęście ogólny postęp, związany z
digitalizacją zbiorów i upowszechnieniem się Internetu sprawi, iż nawet inkwizycyjna
atmosfera nie jest w stanie zwyciężyć prawdy.
Praca skada się z siedmiu rozdziaów. Pierwsze cztery rozdziay to chronologiczny przegląd
kolejnych etapów rewolucyjnego terroryzmu w Rosji. W pierwszym rozdziale przedstawiam
genezę, omawiając lata sześćdziesiąte i siedemdziesiąte. W drugim rozdziale omawiam lata
osiemdziesiąte, skupiając się przede wszystkim na carobójcach z Narodnej Woli. Trzeci
rozdzia poświęcam polskim organizacjom terrorystycznym. Czwarty rozdzia jest
poświecony rosyjskim organizacjom rewolucyjnym, które prowadziy dziaalność
terrorystyczną na początku XX w. Dzieje rosyjskiego terroryzmu podzieliem na trzy etapy.
W pierwszym etapie nie możemy mówić jeszcze o zorganizowanej dziaalności
terrorystycznej i terroryzm pojawia się przede wszystkim w dyskusji teoretycznej między
socjalistami. Symbolem tego etapu – jest jeden z nielicznych, nieudany zresztą zamach
Dymitra Karakazowa na cara Aleksandra II. W drugim etapie mamy już do czynienia z
istnieniem organizacji Narodnaja Wola, która popularyzowaa i stosowaa w praktyce taktykę
terrorystyczną. Gównym celem narodowolców byo zgadzenie cara, co po wielu próbach w
końcu się udao 1 (13) marca 1881 r.
Trzeci etap to walka terrorystyczna na początku XX wieku, którą przez pewien krótki okres
akceptoway wszystkie dziaające w Rosji organizacje socjalistyczne. Zasadnicza różnica
między etapem drugim a trzecim ma charakter ilościowy. W latach pierwszej rosyjskiej
rewolucji mamy do czynienia z tysiącami. W tysiącach możemy liczyć liczebność bojowców
partii socjalistycznych jak i ilość wykonanych przez nich zamachów. Masowość terroru
oznacza też pojawienie się nowych, nie stosowanych wcześniej przez ruch socjalistyczny
metod dziaania.
Rozdzia o polskich organizacjach terrorystycznych pojawi się w pracy z dwóch powodów.
Pierwsza przyczyna, wynika z typowego dla nauczania historii podziau na historię
powszechną i historię narodową. Pewnych procesów historycznych mających miejsce w
Polsce, nie da się zrozumieć, bez omówienia ich w szerszym europejskim czy nawet
światowym kontekście. Przykadem może być radykalizacja polskiego spoeczeństwa pod
koniec I Rzeczpospolitej, która bya inspirowana Rewolucją Francuską. Wiele wskazuje na to,
że gdyby Insurekcja Kościuszkowska zwyciężya, to na wieszaniu biskupów by się nie
skończyo. Druga przyczyna omówienia polskich organizacji terrorystycznych w oddzielnym
rozdziale wynika z faktu, że bojowcy PPS i ich poprzednicy obiektywnie sobie na to
zasużyli. To waśnie w Królestwie Polskim w latach 1905-1907 intensywność dziaalności
terrorystycznej bya w państwie rosyjskim największa.
1 Andrzej Walicki, Marksizm i skok do królestwa wolności, PWN, Warszawa 1996 str. 7.
4

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin