Lord Jim - recenzja powieści.doc

Lord Jim - recenzja powieści

„Po wczesnej młodości, obarczonej niedolą sybirskiego wygnania, śmiercią matki i smutkiem samotnych dni u boku dogorywającego ojca, a w końcu po sierocych latach w Krakowie – jako siedemnastoletni chłopiec wyrwał się z kraju spętanego tragedią niedawnego powstania, ku niezmierzonemu morzu, ku swobodzie, a w rezultacie ku twardemu życiu na okrętach. Przez lat dwadzieścia pełnił tę służbę rzetelnie, z głębokim poczuciem odpowiedzialności, przemierzając na statkach angielskich dalekie oceany – aż po wyprawie w głąb Afryki, którą przypłacił ciężką chorobą, ale okupił „skarbem przełomu duchowego”, zrozumiał, że „teraz musi mówić o tych wszystkich rzeczach albo też pozostać nieznany do końca swych dni”". Tak pisze o drodze Josepha Conrada do pisarstwa autorka książki pt.: „Conrad i Gombrowicz w walce o swoją wybitność” - Aniela Kowalska. Dla mnie pisarz ten to po prostu ukraiński marynarz pływający w brytyjskiej marynarce handlowej, który swoje utwory pisał w języku angielskim, wykorzystując swoje bogate doświadczenia, zdobyte podczas podróży po morzu.

W 1900 roku Conrad napisał „Lorda Jima”, na początku bardzo nudną i monotonną powieść, lecz w miarę wgłębiania się w lekturę, coraz ciekawszą, składającą się z czterdziestu pięciu rozdziałów. Akcja utworu rozgrywa się w końcu XIX wieku, w portach wschodnich, takich jak Bombaj, Kalkuta, w dżungli malajskiej, na Morzu Czerwonym (na pokładzie „Patny” oraz innych statków), a także na wyspie Patusan.

Lektura ta jest opowieścią o losach młodego chłopca, romantyka żyjącego myślą o tym, że jest stworzony do wielkich czynów. Jim, bo tak miał na imię główny bohater, od dziecka marzył o podróżach i przygodach, pragnął zostać marynarzem. Gdy ujawniło się jego powołanie do służby na morzu, „wysłano go od razu na „statek szkolny dla oficerów marynarki handlowej”". Po dwóch latach został pierwszym oficerem na miejscowym parowcu i to właśnie tam odegrał się najważniejszy, zwrotny moment w jego życiu. „Patna”, bo tak nazywał się ten statek, był „stary jak świat, smukły jak chart i bardziej zżarty przez rdzę niż porzucony zbiornik na wodę”. Po wielu podobnych dobach rejsu, wypełnionych marzeniami i tęsknotą za wielkim bohaterstwem, dno statku zostało uszkodzone. Załoga uciekła, zostawiając Jima i ośmiuset pielgrzymów na pastwę losu, nie dając im szansy ratunku. Młodzieniec ze strachu skoczył w morze, bojąc się nie tyle śmierci, co utraty marzeń. Miesiąc później Jim zeznawał przed sądem, co ostatecznie doprowadziło jego i Kapitana do utraty dyplomów oficerskich za zaniedbanie obowiązków. Marlow, jedyny przyjaciel chłopca załatwił mu posadę dyrektora stacji handlowej na egzotycznej wyspie Patusan. Na miejscu, Jim pomagał pozbyć się kłopotów tamtejszej ludności, dzięki czemu został okrzyknięty tuanem (lordem) oraz otoczony szacunkiem i wdzięcznością za wybawienie z nieszczęść. Główny bohater - w nowym kraju znalazł przyjaźń i miłość, zaczął nowe życie. Jednak jego szczęście nie trwało długo. Pewnego dnia pojawił się wróg, lecz Jim go nie rozpoznał, gdyż jego aluzje do wspólnych przeżyć i podobnych wspomnień poruszyły tuana do głębi, co uśpiło jego czujność. Lord kazał ludowi wpuścić wroga na teren Patusanu, a ten wykorzystując okazję, zabił syna przywódcy Bugisów, jedynego przyjaciela Jima - Daina. Za jego śmierć Jim chciał zapłacić swoim życiem, by w ten sposób zmniejszyć ból przywódcy. Prośby kochających go osób nie pomogły i Jim z godnością oraz odwagą poszedł do Doramina, który zabił lorda w obecności ludu.

Biografię Jima można podzielić na dwa wyraźne etapy: tułaczkę po morzach oraz pobyt w Patusanie. Na początku poznajemy go jako marzyciela, o ogromnym bohaterstwie, fantazjującego o wielkich czynach. Uważał on, że zawsze będzie zdolny do heroicznej postawy i nie będzie bał się śmierci. Lord wychowywany był w szacunku do wielkich wartości, wśród których najważniejszą rolę grały honor i obowiązek. Jednak taki stan jego psychiki nie trwał wiecznie. Życie wystawiło go na próbę. Zniszczył swoje ideały, po tym jak uciekł z tonącego parowca, zostawiając na pewną śmierć niewinnych pasażerów. Tym samym pogrzebał swoje marzenia i przekonał się, że zamiast honoru i odwagi zwyciężyła w nim słabość. Uważam, że są to wystarczające argumenty, aby utwór ten móc zaliczyć do powieści psychologiczno-moralnych. Przecież każdy człowiek stara się przestrzegać zasad etycznych, musi ponosić odpowiedzialność za swoje czyny i słowa, a każde wystąpienie przeciwko tym regułom niesie za sobą poważne konsekwencje, których skutki mogą zaważyć na całym życiu człowieka.

Jednak lektura nie przedstawia losów tylko jednego bohatera. Są tu również ukazane postacie drugoplanowe, takie jak na przykład - Marlow. Jest to kapitan, człowiek cieszący się powszechnym uznaniem i dobrą opinią. Jim poznaje go podczas procesu sądowego. Marlow jest jedyną osobą, która w tym trudnym dla lorda czasie, okazuje mu przyjaźń i zrozumienie. Obaj bohaterowie nawiązują ze sobą bliższy kontakt - i to właśnie dzięki przyjacielowi - Jim dostaje pracę na egzotycznej wyspie. Innymi postaciami przedstawionymi w lekturze są: Doramin, naczelnik plemienia w Patusanie; Dain Warris - jego syn i najbliższy przyjaciel Jima oraz Jewel - ukochana żona Jima, zwana przez niego Klejnotem.

Charakterystyki tytułowego bohatera oraz przedstawienia jego losów dokonuje narrator. W utworze tym jego rola została rozdzielona na dwie osoby. Jedną z nich jest wspomniany wcześniej Marlow, który chociaż przyjaźnił się z Jimem, to i tak potrafił obiektywnie przedstawić jego historię. Nie jest to typ narratora wszechwiedzącego, czasami kapitan nawet sam przyznaje się do tego, ujawniając swoje w...