Andrzejki.pdf

ANDRZEJKIIII TO TRADYCYJNY WIECZÓR WRÓśB

TO TRADYCYJNY WIECZÓR WRÓśB

… znane teŜ jako JĘDRZEJKI lub JĘDRZEJÓWKI

obchodzimy w wigilię (czyli w przeddzień) dnia świętego

Andrzeja. Wigilia św. Andrzeja przypada na 29 listopada.

Zgodnie z tradycją Andrzejek – św. Andrzej uchyla

rąbka tajemnicy wszystkim pannom i za sprawą znaków

– wróŜb podpowiada, kiedy wyjdą za mąŜ,

kim będzie przyszły wybranek, jak go znaleźć.

ANDRZEJK

ŚWIĘTY ANDRZEJ – ojciec „Andrzejek” – pochodził z

Betsaidy w Galilei, był rybakiem i bratem św. Piotra oraz uczniem

Jana Chrzciciela. Nad morzem Czarnym prowadził działalność

misjonarską. Został ukrzyŜowany na Peleponezie w mieście Patras w

dniu 30 listopada 30 roku. Jego krzyŜ był w kształcie litery X. Stąd

wzięła się nazwa KrzyŜ Świętego Andrzeja, który określany jest

równieŜ krzyŜem dziesiętnym. Kreślony był na czole umierających

ludzi. Obecnie jest głównie wykorzystywany, jako znak drogowy,

oznaczający przejazd kolejowy.

Z jednej z hipotez kult św. Andrzeja wywodzi się z wierzeń

celtyckich i starogermańskich, związanych z postacią Frey (Frei,

Freyrze), boga płodności i urodzaju, światła słonecznego i deszczu.

Frey, syn Njorda władał teŜ wiatrami i oceanem. Święty Andrzej z

Betsaidy patronuje podobnym dziedzinom Ŝycia, jest między innymi

orędownikiem zakochanych w sprawach matrymonialnych,

opiekunem małŜeństw i rybaków.

NiezaleŜnie jednak od tego, jak głęboko sięgają

@MCQYDIJNVDI SQ@CXBIH , przetrwała

do dziś w kulturze europejskiej. W Europie Środkowej i

Zachodniej znany od XII wieku, do Polski zwyczaj

przywędrował w wieku XVI , a pierwsza polska wzmianka

literacka o nim pojawiła się w 1557R za sprawą Marcina

Bielskiego, autora "Komedyji Justyna i Konstancyjej".

korzenie @MCQYDIJNVDI SQ@CXBIH

@MCQYDIJNVDI SQ@CXBIH

@MCQYDIJNVX zwyczaj znany był między innymi

w Szkocji, której od ponad tysiąca lat patronuje święty

Andrzej i którego krzyŜ znajduje się na narodowej fladze

(Flaga Saltire) tego kraju. Podobnie jak w Polsce i tam

wigilia św. Andrzeja była wieczorem wróŜb. W Niemczech

równieŜ wróŜono w andrzejkową noc, a w dzień św.

Andrzeja wychodzili na ulice pierwsi kolędnicy.

@MCQYDIJH to jednak przede wszystkim wróŜby.

Niegdyś miały one charakter wyłącznie matrymonialny i

przeznaczone były dla niezamęŜnych dziewcząt (męskim

odpowiednikiem andrzejek były Katarzynki). Andrzejki,

noc wróŜb dziewczęcych dotyczących miłości i

małŜeństwa, traktowano z powagą, nierzadko

poprzedzane postem i rozpoczynane modlitwą do św.

Andrzeja, choć potępiane przez Kościół, obecnie są

obyczajem świeckim. Zmieniły teŜ charakter, łamiąc

panieński monopol. Obecnie oba obrzędy Andrzejki i

Katarzynki zostały połączone i są obchodzone jako

tradycyjne Andrzejki. Dziś zarówno dziewczęta jak i

chłopcy, dzieci i dorośli bawią się Ŝartobliwymi

wróŜbami, najczęściej wspólnie, na organizowanych

zabawach i imprezach lub kameralnych, domowych

spotkaniach.

@MCQYDIJNVX

@MCQYDIJH

VQ´ ś AX

@MCQYDIJNVD

VQ´

LANIE WOSKU

Ta wróŜba jest chyba najmocniej zakorzeniona w tradycji andrzejek.

Przygotowanie jej jest stosunkowo proste i zajmuje nieduŜo czasu. Musimy

przygotować kilka świec.

Podpalamy palnik i umieszczamy nad nim garnek, w którym naleŜy

rozpuścić wosk z kliku świeczek. Rozgrzany wosk lejemy przez dziurkę od

klucza do miski z wodą. DuŜy, stary klucz uŜyty do zabawy, będzie najlepszy,

poniewaŜ całość zyska niepowtarzalny, tajemniczy klimat.

Powstałą formę oświetlamy najlepiej przy pomocy duŜej świeczki albo

lampy naftowej. WróŜenie odbywa się na podstawie cienia, jaki powstaje na

ścianie – moŜe on przybrać naprawdę ciekawe kształty.

BUTY

Ta wróŜba dotyczy tylko niezamęŜnych panien. Ustawiamy buty, zdjęte

z lewej nogi, gęsiego naprzeciwko progu drzwi. Przekładamy ostatni but na

przód rzędu tak długo, aŜ któryś przekroczy próg. Właścicielka buta, który to

zrobił, moŜe oczekiwać w najbliŜszym czasie zmiany stanu cywilnego.

OBIERKI

Aby rozjaśnić nieco sytuację swojej przyszłości, dziewczyna powinna

obrać jabłko noŜem, tak aby obierana skórka była jak najdłuŜsza, bez jej

przerywania. Następnie, taką obierkę rzuca się przez ramię, do tyłu. Kształt w

jaki się ułoŜy stanowi podpowiedź co do pierwszej litery przyszłego

narzeczonego.

CZTERY FILIśANKI

Andrzejki posiadają swoją wersję hazardowej zabawy w "trzy kubki".

Tutaj do wróŜenia potrzebujemy jednak czterech, nieprzeźroczystych

naczynek: kubków, filiŜanek, garnuszków itd. Ukryjemy pod nimi cztery

przedmioty: pierścionek, obrączkę, monetę oraz medalik (ew. krzyŜyk lub

róŜaniec). Osoba poddająca się próbie wskazuje jeden z kubków. Jeśli

wylosuje:

pierścionek: wróŜy staropanieństwo (męŜczyznom starokawalerstwo)

obrączka: zapowiada oczywiście rychłe małŜeństwo

moneta: jest oznaką bogactwa i dostatku

medalik: przeznacza nas Ŝyciu duchowemu, religijnemu. Czasem nawet

powołaniu.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: