teoria-i-metodyka-rekreacji-cz-i.pdf

TowarzlstrYo Krzewienia Kultury Fizycaej

Zarzqrl Gl6wnY

.SPORT DLA WSZYSTKICIT'

Rekreacja dla kaZdego

cz.l'

tsBN83-9032284-3

Po&tcrrdk dlapotrzeb

szkol€niakadl TKKF

Wa6za{,a 1994

SPIS TRESCI

WPROWADZENIE

L TEORETYCZNEPODSTAWYREKREACJI

- HalinaPiotrowska

l. Terminy,definicj€, pojsria

........

3. Miejsc€r€keacji w ku ttlrze tizyczneJ . . . . : . . : . . . . . . .

4. wychowanjedo rekreacjifizycznej.

5. RekrEacjr

czasuwolnego

fizycznaa zdrow;e. . .

Il. METODYKAREKREACJI -

EwaKozdro6.

l\4ogila-Lisowska

l.WstFp...

2. Formy rekreacji ruchowej .

3. Proc€srekreacji

3.1Prognmowanie

1.2Realizacja

3.3Ocenaskutecznoici

4. Determinantymetodyczne zajcC rekreacyjnych

5. Insrrukror

relr€acjiruchowej . .

6. Terminologia prrydatna w prowadzeniu zrjgCrekreacyjnych . . . .

III, METODYKAPROWADZENIAZAJECTURYSTYCZNYCH

- Tadeusz

Lobo2ewicz

IV ORGANIZACJA I ZARZADZANIE W REKREACJI

(wybmne zagadnienia) - Krzysztof Pilat

L Syst€mkultury fizycznej w warunkachgospodarkirynkowej . . .

2. 'Spon dlawszyslkich'jakoprodukt

L Markedng

4. Badanie rynlu

5. Rel.Jama.

6. Komunikacjaspoteczna - wybmne za8admeni

8'7

2.Zagadnienia

6. Bariery rekreacjifizycznej

Jolanra

I,TEORETYCZNE PODSTAWYREKREACJI

HalinaPiotrowska

1. Terrniny, delinicje, pojQcia

Termin t9keaqja sluiy dla okftSleniar6horakich form aktywnosci,

podejmowanychpoza obowiqzkamizawodowymi,domowymi i spote-

cznymi dla odpoczynku,pomnaiania zdrowia,rczrywki i samodosko-

nalenia,

Zlo:ona strukturatego zjawiska jakim jest rekreacjawynika z fun-

kcji jakie pelni a mianowiciewypoczynkowej,rozrywkowej, rozwojo-

wej oraz usytuowania

jej w czasiewolnym a podejmowanie

jej wi42€

sigz dobrowolnym wyboremczlowieka.

Zakresform dzialalnoscirekreacyjnej

jest niezmiemie bogatyi wy-

nika zar6wnoz zarnteresowafi potrzeb czlowieka jego systemu wafio-

Sci, postaw i przekonai jak r6wniei odzwierciedlakulturowo

uksztahowanewzory zachowadfunkcjonuj4cew danymspoleczefistwie.

Dialalno<i relaeacyjnamoznasklasyfikowadw zaleznoi,cid przy-

jatych kryteri6w. Moga !o byi zainteresowania

czy motywy sklaniaj4ce

uczestnik6wdo podejmowaniategotypu dzialai, kt6re stwarzajaujdcie

dlaich sil fizycznych, umyslowych,

lw6rczych.

Nowoczesna koncepcjaczlowieka uznaj4cwsp6lzaleznoiCmiQdzy

somatycznyma psychicmymi spolecmymfunkcjonowaniemczlowieka

stawiateorii rekreacji fizycmej wytycme dla formulowaniaog6lnych

zasadracjonalnego wlpoczynku opanegona aktywnosciruchowej.Teo-

ria rekeacji fizycznej stanowi obszar na kt6rym spotykaja sia 6zne

dziedziny wiedzy o czlowieku, zwlaszozaptqrodomawstwo i nauki

spolecznei na syntezieich dorobku naukowegobuduje swoje funda-

menty.

Rekeacja w pol4czeniu z przymioftikiem ruchowa lub fizycma

stanowi jedn4 z dziedzinrekeacji, ll6rej odrcbnosi wiaze sieze swoi-

stymi Srodkami

jakimi si9 poslugujeczyli ruchemi wysilkiem fizycz-

nym.

Definicja rckrcacji firycnej zaproponowanaprzez T. Wolafska

obejmuje "te wszys&ie zajeciao tresci ruchowo-sportowej

lub turysty-

cmej, kt6rym czlowiek oddajesie z wlasnychchcci, w czasiewolnym

dla wypoczynlu. przyjemnosci

irozwoju wlasnej osobowosci, Eakto_

wana.autoteticzrie

lub uryliramie

jako wyraz dbalosci o zdrowie. spraw.

fizyczn4 .

. Istota rekreacji frzycznq z wiel2 sie w chankterystycznych ce,

chach,kt6re odr6zniaj4 jA od innych form dzialatnojci czlowieia:

-Jesr rorm4czynnego wypoczynku,

- ma miejscewyl4cmie w czasie wolnym,

- Jest przedmiotem dobrowolnego wyboru, bezprzymusu czy presji

zewnetrznej,

-JesrJmdkiem do realizacji cel6w orazzaspokajania potrzeb i aspi_

racji czlowieka,

- jest celem sama w sobie wiqz4c siQz aktywtojci4, swobod4,

przyjemnosci4, odpr€Zeniem,

umozliwiaj4c rozladowanienapiecia,

wywofuj4c

r6znorodnewraZenia

i emocie.

.. W literaturzrprzedmioru

coraz czQsciej

pojawia sjl okrejleniespo

dla-wszystkich. Pojpcie "Sloddtal{gyslkrt!_ zosta}owprowadzon'e w

!966. tolx pEEz Rade Europy. W latch osiemdziesi4tych zast4pjono

termin "sport masowy" na tmfniejsza i neutraln4 w wydZwigku nazrvg

'spon.dla wszystkjch" odzwierciedlaj4c4

powszechny udzjalw nim

jesr szeroko

pojet4 aldywnosci4 ruchow4 przeznaczon4 dla kazdego, pol4czon4 z

konc_epcja

i ldrowia...Spof dla wslystkjch,,

naiycie obejmuj4c4 odpowieilalnose za s[,t zycia.aqzica

oo mwnowagr psychlcznej.

i zdrowia.

sprawnogci

ciala"

jego uZytecznosci.

piqkna

2. Zagadnienia czasu wolneso

jest nierozerwalnje

Poj€cje

relaeacji

laloosci czlowieka w czasiewolnym.

Powszechnieposlugujemy sig okesleniem .tzas wolny,, chociaz

oczywistym jest ze, to nie czas jest wolny, lecz czlowiek ma znacm4,

mruejsz4

zwi4zane-z

calokszrahem

dzia_

lub wi€kszq swobodg dysponowania

nim.

. . Czaswolny jalo karegoria

clasuwysrqpuje w budtecie dnia.tlgo_

onr& rcKu. co w prakrycesprowadza siq do wyminienia: ..krd*iego

:T"u *of"q:._ Sredniego czasu wolne8o, dlugiegoczasu *oinego.

!e+O{tr{ Jesl to_czaspozostaj4cy do dyspozycji czlowiekapo

wypetruenru.obowiazkliw

-.obowi4zk6w szkolnych) oraz niezbednych powinno6ci domowycit

zwiazanych z samoobsluga.

awodowych (w przypadku dzieci i mlodziezy

nosi i kondycj€

luozl dtaradosci,_urody

dnia pra-

cy z jednej strony oraz postep c,.rilizacyjny z drugiej strony.Wzrost

mechanizacjii automatyzacji proces6wprodukcyjnych wplynal zdecy-

dowaniena zwiekszonailo6i towardw wyprodukowanychw k6tlzym

czasiea to z kolei objawilo sie tendencj4slcacaniaczasu pracy. Tym-

czasemodmienrqsytuacjgobserwujemyw sektorzeustug, gdzie tydzied

pracyrozci4gn4lsigna dni ustawowowolne od pracy.

Problematykaczasu wolnego w wymiarze spolecznymmusi uwz-

glednii strukturalnepnejscie od tradycyjnychzawod6wz regulamym

czasempracydo sfery uslug,z nieregulamymigodzinamipmcy,starze-

nie sigspoleczefistwa,zmiangstrukur rcdzinnych,wzrastajacypop),tna

ustawiczneksztalcenieuwzglgdniaj4cedoskonalenie

jak r6wniez prze-

kwalifikowanie si9 zawodoweoraz pluralizm styl6w zycia.

Tymczasem

nadmiarczasuwolnego,k6ry sig pojawil w globalnym

wymiarzena skutekskacania czasu pracy omz wydluzaniaczasuwol-

negow ci4gu dnia pracy,weekendu,czy zwipkszalriawymiaru urlopu

nie zawsze

ludziewskazuja na jego brak.

Ilosi czasu wolnego jaki maja do dyspozycji poszczeg6lni lualzie

zaleZymigdzy innymi od wieku, plci, stanucywilnego,wykonywanego

zawodu,poziomuzamoznodci,miejscazamieszkania.

Powszechnie

dzie-

ci, n odzieZorazludziew wiekuemerytalnym.Uprzywilejowan4

grupq

w wieku produkcyjnym pozostaj4mezczyznipomimo,zeczesiz nich

podejmujedodatkowepracezambkowe.Kobiety tradycyjnie sa obci4-

zonew wigkszymzakrcsiepracami domowymitzw. "dngi etat". Sytu-

acjabytowa i rodzinna wywiera zwykle duzy wplyp na ilo6Ci rozklad

czasuwolnego.Dotyczy to p[ede wszystkimmalZeistwposiadaj4cych

dzieciw przeciwiefswiedo ludzi samotnychnie obciqzonych

potom-

stwem. Wykonywany zaw6d oraz charakterzatrudnieniama n5wniez

wplyrrvna wymiar czasuwolnego pozostaj4cego do wlasnejdyspozycji.

WystQpujetutaj duie zr6znicowaniei peha mozaika poczynajacod

ludziwykonujacych wolnezawodydo ludzizatrudnionychw systemie

zmianowym.Kolejny czynnik stratyfikuj4cyludzi pod wzgledemilosci

czasuwolnego to infrastruktua Srodowiska w miejscu zamieszkania.

Ggstasiei plac6wekhandlowo-uslugowych, sprawnakomunikacjarcz-

wi4zuj4caproblemprzej^zd6w do szk6l, pmcy i po zakupyoraz zalat-

wplyw na zwiekszeniesig ilosci czasuwolnego pozostaj4cegow

dyspozycji jednos&i mialo zagwa$ntowanieo3miogodzinnego

jes! dostrzezonyprzez jednostkQ, a nawetdoSCczgstow

licznych badaniach

wiadomo,zenajwiecejczasuwolnegoposiadaj4

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: