Bezrobocie jako jeden z najpoważniejszych problemów polskiej polityki społecznej.doc

BEZROBOCIE JAKO JEDEN Z NAJPOWAŻNIEJSZYCH PROBLEMÓW POLSKIEJ POLITYKI SPOŁECZNEJ

Polityka społeczna, rozumiana jako działalność państwa i organizacji pozarządowych (w przeciwieństwie do polityki społecznej jako dziedziny naukowej), służy rozwiązywaniu kwestii socjalnych. Ma zatem na celu kształtowanie warunków życia ludności oraz stosunków międzyludzkich, zwłaszcza w środowisku zamieszkania i pracy. Obowiązek prowadzenia przez władze państwowe polityki społecznej wynika z zapisów Konstytucji RP. W najbardziej ogólny sposób formułuje tę regułę art. 2, który stanowi, że Rzeczpospolita Polska jest państwem „urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej”. Poszczególne przepisy ustawy zasadniczej konkretyzują ten zapis, nakładając na rząd obowiązki w takich dziedzinach jak ochrona zdrowia, stosunki pracy, edukacja, pomoc socjalna i innych. Konstytucja wprowadza między innymi obowiązek chronienia przez państwo stosunku pracy i nadzorowania warunków pracy (art. 65. 4). Zobowiązuje też władze publiczne do prowadzenia polityki zmierzającej do „pełnego, produktywnego zatrudnienia poprzez realizowanie programów zwalczania bezrobocia...” (art. 65.2)[1].

I to właśnie bezrobocie uważane jest za jeden z najpoważniejszych problemów społecznych i ekonomicznych, o wielu negatywnych konsekwencjach dla gospodarki, jako całości i bezrobotnych osób. Nie tylko oznacza ono niewykorzystanie części siły roboczej i niższą produkcję w gospodarce, ale także pogorszenie poziomu życia osób bezrobotnych, frustrację i niezadowolenie społeczne oraz rozwój niekorzystnych zjawisk społecznych.

Od II wojny światowej problem bezrobocia w Polsce traktowany był jako temat, o którym się raczej nie mówi. Do 1989 roku, jako problem, a zarazem definicje bezrobocia przedstawiano niewykorzystane oferty pracy i niedobór pracowników. Dziś bezrobocie to „zjawisko polegające na tym, że pewna liczba pracowników zdolnych do pracy oraz gotowych do jej podjęcia nie znajduje zatrudnienia[2]. Najogólniej mówiąc bezrobocie oznacza brak równowagi między stroną podażową, a stroną popytową rynku pracy. Brak ten wyraża nadwyżkę realnych zasobów pracy nad efektywnym popytem na pracę. Wielkość bezrobocia zależy od aktywności zawodowej i liczby ludności w wieku produkcyjnym, a przedstawiane jest procentowo w postaci stopy bezrobocia.

Istnieją dwa główne źródła informacji o skali bezrobocia w Polsce - rejestracja bezrobotnych w urzędach pracy oraz Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) prowadzone przez GUS co kwartał od 1992 roku. Te ostatnie zgodne są z zaleceniami Międzynarodowego Biura Pracy (stały sekretariat Międzynarodowej Organizacji Pracy). Ze względu na brak środków finansowych GUS przerwał BAEL, dlatego nie ma danych za maj i sierpień 1999. Badania wznowiono wg nieco zmienionej metodologii od IV kwartału 1999.

Bezrobocie wg BAEL