WSPÓŁCZESNE SYSTEMY PEDAGOGICZNE
Pytań na zaliczenie będzie 2 w tym:
1. pytanie dotyczące głównie treści z wykładów w tym (1,2,3,5 z punktów podanych poniżej) pytanie generalnie dotyczących treści z ćw. w tym 4 punkt z wykładów (Steiner)
2. pytanie generalnie dotyczących treści z ćw. w tym 4 punkt z wykładów (Steiner)
Poza genezami i założeniami proszę o własną ocenę systemu pod względem znaczenia dla współczesnej oświaty i nauczania.
Przykład pytania:
„W jakich systemie pedagogicznym nie było matury i ocen itp.?”
Odp. W systemie pedagogicznym Rudolfa Steinera ponieważ ... (rozwinąć)
Termin system i jego funkcjonowanie w naukach pedagogicznych - ogólnie
Co to jest system pedagogiczny ?
System to zbiór elementów oraz związków zachodzących między nimi tworzących trwałość o charakterze statycznym i dynamicznym , to zespół norm i sposobów działania regulujących określoną dziedzinę życia.
System spełnia 3 funkcje ;
- f. nadrzędne w stosunku do systemu pedagogicznego
- f. sprawne podsystemy(szkoła) systemu pedagogicznego
- f. osiąganie pozytywnych rezultatów
Co to jest doktryna pedagogiczna ?
Doktryna – ogół poglądów twierdzeń i założeń z określonej dziedziny wiedzy , konkretyzacja ideologii
Doktryna pedagogiczna charakteryzuje się:
Zależność między w/w terminami ?
???
Główne doktryny pedagogiki ideologicznej
Odmiany pedagogiki ideologicznej:
1. ped. wychowania narodowego
2. ped. wychowania państwowego
3. ped. wychowania komunistycznego ( socjalistycznego)
4. ped. wychowania religijnego
Odmiany te współoddziaływały na siebie i wiązały się.
Wychowanie narodowe:
Ideologia wych. narodowego.
Wskazówką tej ideologii była formuła „ dobro narodu- niech będzie największym prawem” . Ideą wych. narod. Był egoizm narodowy i ideał żołnierza – obywatela charakteryzujący się harmonią aktywnością religijnością .
Ideologia ta rozwija się wtedy gdy jakiś naród jest pozbawiony swej odrębności i państwowości jest uciskany a jednocześnie dąży do niepodległości . ideologia wych. narod dominuje do dnia dzisiejszego.
Wychowanie państwowe:
Ideo. wych. państwowego
Polega na przeżyciu zasad regulujących zachowanie dużej zbiorowości , a to kształtuje sumienie , patryjotyzm przestrzeganie norm jest czynnikiem ładu i porządku we współżyciu współdziałaniu obywateli , a także szacunek do najgłębszych treści przeżyć rozumowych i emocjonalnych i nakłania do ich kultywowania i rozwoju
Wychowanie socjalistyczne - szczegółowo:
Idea. Wych . socjalistycznego
Wywodzi się z Manifestu Partii Komunistycznej opracowanego przez Marksa i Engelsa.
Dokonuje się przez szeroko rozumiany system edukacyjny ( przez wychowanie oraz wychowanie i oświatę pozaszkolną i poszkolną ) to utrzymywanie oświaty i wychowania na szczycie humanistycznych celów rozwoju społecznego . Jednak nastąpiło załamanie polityki edukacyjnej na rzecz polityki kadrowej ; kształcenia ; wychowania wykwalifikowanych kadr usłużnych łatwych do manipulowania przez aparat rządzący . Nie dostrzegano potrzeby zaspokajania potrzeb rozwoju jednostki . System załamał się wraz z likwidacją ustroju socjalistycznego.
Sys. ped. Heliodora Muszyńskiego jako przykład pedagogiki socjalistycznej
PRZEDMIOTEM wychowania moralnego są wszystkie dyspozycje, od których w sposób względnie trwały zależą moralne postępki jednostki w różnych sytuacjach. proces wychowania moralnego polega na stopniowym wdrażaniu jednostki do zachowań pożądanych z punktu widzenia norm uznawanych w obrębie określonej społeczności
wychowanie religijne- istotą wychowania religijnego jest krzewienie i rozwijanie wiary, utrwalenie w świadomości dzieci i młodzieży obrazu Boga kochającego ich i zapewniającego im poczucie bezpieczeństwa i oczekującego od nich takiej samej postawy wobec bliźnich.
System pedagogiki Skautowskiej
Na czym polega ?
System pedagogiki skautowskiej był stworzony dla potrzeb kształtowania wojowników walczących o niepodległość. Prekursorem tej pedagogiki był Andrzej Nałkowski który przetłumaczył w 1911r „skauting boys”(książka o systemie ped. Skautowskiej) na język polski .System ten polegał na prowadzeniu zajęć na
świeżym powietrzu, które idą w parze z osobistymi zainteresowaniami dzieci.
Założenia ?
Cechy wychowania skautowskiego:
1. podniesienie poziomu moralnego, fizycznego i intelektualnego młodzieży – przyszłych obywateli
2. zamiast uczyć skłaniać do samowychowania
3. umiejętność służby innym
Kiedy się tworzył ?
1911r Skauting - ruch społeczny i pedagogiczny, sformalizowany później w szeregu organizacji młodzieżowych w wielu krajach, który został zapoczątkowany na przełomie XIX i XX w. w Anglii przez Roberta Baden-Powella i Ernesta Thompson Setona w USA.
Jak to wyglądało w Polsce ?
W 1913r. powstała na Lubelszczyźnie w miejscowości Suchodoły pierwsza grupa, która miała zajęcia właśnie prowadzone na powietrzu.
W 1932r. dzieci wyjeżdżają na wycieczki, by poznawały historię swojego kraju, narodu.
W drużynach harcerskich uczono higieny osobistej. Z tego powodu J. Piłsudski kazał wszystkim dzieciom przystąpić do harcerstwa. System wychowania harcerskiego jest jednym systemem którym trwa przeszło 100 lat i jest wciąż obecny.
Sys. ped. Aleksandra Kamieńskiego – w polsce znany jako harcerstwo czyli polska odmiana skautingu.
Metoda Kamieńskiego polega na nauczaniu i wychowaniu, na początku obejmowała tylko chłopców w każdej grupie męskiej i żeńskiej.
Podział grup harcerskich wziął się z trzech gałęzi skautingu czyli:
1. dla dzieci od 8 do 12 lat – gałąź wilcząt ( u chłopców ) i krasnoludków ( u dziewcząt )
2. dla młodzieży od 12 do 17 lat – gałąź skautowa
3. dla młodzieży od 17 roku życia – gałąź wędrowców
najpopularniejsza jest środkowa gałąź
Harcerstwa nie można przekształcić w szkołę gdzie harcerze byliby uczniami a nauczyciele drużynowymi, ponieważ harcerz musi czuć potrzebę wewnętrzną iż chcę poświęcić się tzw. „życiu harcerskiemu”. Tak więc przeniesienie harcerstwa na teren klasy szkolnej jest nie możliwe. Można natomiast zastosować w nauczaniu i wychowaniu szkolnym niektóre elementy metody harcerskiej. Tymi metodami są :
1.zabawa
2.zastęp
3.sprawności oraz swoista atmosfera
Zabawa w najszerszym tego słowa znaczeniu, jako przejaw zainteresowań i to tych zainteresowań, które są identyczne z potrzebami rozwijającego się życia fizycznego psychicznego społecznego i duchowego. Oczywiście zabawa nie może być częścą składową każdej lekcji, musi ewoluować z wiekiem od zabaw prostych do złożonych, od tematyki konkretnej do abstrakcyjnej, od zabaw luźnych do opartych na konkretnych zasadach. Tak więc najpierw będzie miejsce gdzie zabawa będzie się odbywać dla zabawy, późnej będzie to ćwiczenie gruntujące umiejętności i jako sposób uzyskania wiedzy i na koniec będzie to zabawa kształcąca osobowość.
System zastępowy nazwany na rzecz szkoły systemem gromadkowym gdzie zastępowy to gromadkowy, który musi odpowiadać całej grupie, a sama grupa licząca najlepiej 6 osób musi być tworzona na zasadzie spontaniczności. Tylko wtedy taka grupa będzie się upodobniać do grupy ulicznej przez co będzie naturalna. Zadania i obowiązki gromadek zmieniały by się w miarę dorastania.
Sprawności powinny być wprowadzane w celu rozwinięcia osobowości dziecka, wykrycia jego uzdolnień i zamiłowań, co pomoże mu wybrać w przyszłości karierę życiową. W niższej szkole średniej sprawności miałyby ujawnić uzdolnienia i zainteresowania młodzieży, a przez co idzie rozwijanie ich, natomiast w szkole początkowej sprawności miałyby spełnić zadanie utrwalania wyników nauczania.
Atmosfera jest nie do sprecyzowania, jest najbardziej ulotna a wyzwala chęć pracy nad sobą. Na terenie szkoły jest to do uzyskania tylko wtedy gdy są wręcz rodzinne stosunki między nauczycielem a wychowankiem.
Aleksander Kamieński wyodrębnił trzy typy pracy grupowej:
1. grupy rozwojowo-wychowawcze, których zadaniem jest stymulowanie osobistego rozwoju wszystkich członków, którzy w różnym stopniu utożsamiają się z grupą (przykład takich grup stanowią organizacje młodzieżowe)
2. grupy rewalidacyjne, których zadaniem jest ułatwianie osobom częściowo nieprzystosowanym do życia spełnianie czynności społecznych (przykładem takich grup są placówki opiekuńczo-wychowawcze i kulturalno-oświatowe);
3. grupy psychoterapeutyczne, które w oparciu o metody psychologii klinicznej, ułatwiają potrzebującym pomocy osiąganie sprawności społecznej i psychicznej.
Jakie trzy typy działań wychowawczych wyróżnił Aleksander Kamiński?Kamiński wyróżnia trzy typy działań wychowawczych:
1. kontakt oparty jest na indywidualnym stosunku wychowawca- wychowanek,
2. wychowanie zespołowe w grupie odpowiednio zostało zaktywizowane wychowawczo,
3. wychowanie przebiega w toku ulepszania środowiska siłami tegoż środowiska.
Czym jest według Aleksandra Kamińskiego pedagogika społeczna?
wg Kamińskiego, pedagogika społeczna:
- jest przede wszystkim nauką praktyczną
- ma służyć aktualnym potrzebom społecznym i jednostkowym,
- koncentrować się na problematyce środowiska wychowawczego, traktując je jako zespół działających na wychowanka i warunkujących jego rozwój oraz efekty i wyniki planowej działalności oświatowo-wychowawczej.
- współdziała z innymi naukami społecznymi i biologicznymi.
Jak rozumiany był przez Aleksandra Kamińskiego proces wychowania?
A. Kamiński kojarzył pedagogikę społeczności ze swoiście rozumianym procesem wychowania.
Proces wychowania- dokonuje się w różnorodnych sytuacjach życiowych i obejmuje wszystkie etapy życia człowieka.
System pedagogiczny Rudolfa Steinera – bez matury, ocen itp.
Najważniejsze elementy pedagogiki Steinerowskiej
- wychowanie pełnego człowieka w aspekcie fizycznym psychicznym i duchowym
- kształcenie ogólne
- zasada równomiernego rozwoju woli, emocji, intelektu od narodzin do pełnej dojrzałości, nie traktuje się odrębnie ped. Przedszkolnej i szkolnej
- autorytet nauczyciela( poczucie pewności siebie i bezpieczeństwa)
- nauka nie może być autorytarna
- kontakt bliski z naturą i nauczycielami
- zabawki u dzieci najmłodszych zrobione samodzielnie
- obserwacja swobodnego, naturalnego rozwoju dziecka
- nie należy rozwoju opóźniać ani też przyśpieszać
- należy dostosować nauczanie do rozwoju dziecka.
Szkoły Waldorfskie w Polsce i innych krajach
Powstała szkoła typu – Waldorf:
· Prywatna , niezależna od systemu szkół państwowych, ich programów.
· Dla dzieci robotników i urzędników fabryki (Waldorf – Astoria).
· Radykalna forma kształcenia nauczycieli (kurs z zakresu wiedzy ogólnej o człowieku, dydaktyki i metodyki nauczania, wiedzy o charakterze ćwiczeń językowych.
· Nie kieruje się narzuconymi zasadami.
Popularność szkół tkwi w poglądach Steinera dotyczących wolności człowieka. Chciał on stworzyć społeczeństwo przyszłości. Takie społ. Funkcjonuje w 3 sferach: duchowo-kulturowej, gospodarczej i prawno- politycznej.Podstawowym warunkiem zaistnienia w duchowej jest WOLNOŚĆ. Nie wyklucza on praw moralnych, ale je w sobie zawiera.Wychowawca ma zapewnić dziecku takie warunki,które umożliwiają rozwijanie indywidualności zdolności, niezależnie od interesów gospodarczych, militarnych,politycznych państwa.W konsekwencji szkoły powinny być od nich wolne- samorządne, utrzymujące się z fundacji, składek. Zarządzanie wspólnie przez nauczycieli i rodziców.
Pierwsza szkoła steinerowska powstała 7 września 1919 roku w Stuttgardzie- prywatna z inicjatywy rodziców- 8 klasowa.Powstało 10 takich szkół jeszcze m.in. W Niemczech, Holandii, Anglii,Szwajcarii.Rozwój szkół tych trwał do 1938r. Po II wojnie odnowienie idei w poglądach i obecnie istnieje 450 szkół wald. Na 5 kontynentach,w 28 krajach.
W Polsce pierwsza szkoła powstała dopiero w 1989r w Warszawie, potem też :Bielsko-Biała, Poznań, Kraków, Katowice.
W Polsce w ostatnich latach powstało wiele prywatnych szkół i przedszkoli. Wśród nich są takie, które działają na zasadach antropozofii, która w pedagogice funkcjonuje pod nazwą szkół waldorfskich lub steinerowskich. Są one pod auspicjami Unii Europejskiej, która daje pieniądze na Studium Edukacji Niezależnej. Jest to trzyletnia, bezpłatna edukacja w Warszawie i roczna w Poznaniu, z możliwością wyjazdu na staże do Austrii, Holandii i innych krajów Europy. W ramach pedagogik alternatywnych system steinerowski jest promowany w Polsce zarówno przez pedagogów ze stopniami naukowymi, jak również studentów kierunków pedagogicznych, wykorzystujących bezpłatną szansę nauki w Studium Edukacji Niezależnej.
W Polsce szkoły waldorfskie istnieją w Warszawie, pod Olsztynem, a w Poznaniu funkcjonuje przedszkole. Pedagogika waldorfska w Polsce zdobywa ostatnio nowych zwolenników i rozwija się zakładając nowe szkoły i przedszkola. Podstawą systemu edukacyjnego tych placówek jest pedagogika Rudolfa Steinera (1861-1925), założyciela Towarzystwa Antropozoficznego (1914).
Antropozofia, czyli „wiedza o człowieku”, według R. Steinera ma charakter parareligijny, a człowiek jest w niej interpretowany w sposób okultystyczny. Pedagogika waldorfska jest wtajemniczeniem w antropozofię, a antropozofii nie da się pogodzić z chrześcijańskim pojmowaniem człowieka.
Wychowanie religijne w szkołach steinerowskich jest zawsze łączone z ideą wolności. Mamy tu jednak do czynienia z wyjątkową przewrotnością intelektualną i kamuflowaniem prawdziwych treści. Otóż proponuje się tzw. „wolne nauczanie religii chrześcijańskiej”. Podstawy tego nauczania są chrześcijańskie, ale bez jakichkolwiek powiązań z poszczególnymi wyznaniami.
Dzięki temu uczniowie powinni otrzymać podstawy dla „stworzenia własnego, wszechstronnie ugruntowanego poglądu na sprawy religii”. Jak pisze Frans Carlgren w książce - „Wychowanie do wolności”- „pielęgnuje się w ten sposób religijność dzieci, nie wiążąc jej jednak z żadnym konkretnym wyznaniem”.
System pedagogiczny chrześcijańskiej – personalizm chrześcijański
Pedagogika chrześcijańska- inaczej humanizm chrześcijański
Oparta na chrześcijańskich podstawach filozoficznych i światopoglądowych oraz na doktrynie wychowawczej Kościoła katolickiego. Zakłada pełne rozwijanie osobowości wychowanka jako człowieka. Aby mógł on rozwijać się wszechstronnie pod względem umysłowym, fizycznym i duchowym misi przejść przez cztery społeczności wychowania: rodzinę , państwo, Kościół, szkołę katolicką, które wychowują do pokoju z Bogiem i ludźmi. Przedstawiciele: Jan Bosko, ks. Kard. S. Wyszyński, K.Wojtyła- Jan Paweł II, ks. M.Nowak, Kunowski.
Źródłem chrześcijańskiego systemu wychowania jest pogląd, że człowiek wykracza
poza przyrodę, ma jako byt osobowy naturę transcendentną, a jego istotę stanowi dusza.
Władzami duszy są rozum i wola. Rozumem człowiek poznaje prawdę o obiektywnych,
niezmiennych i odwiecznych prawach naturalnych, natomiast wola dąży do dobra
nieskończonego, czyli do samego Boga.
Personalizm chrześcijański podkreślenie godności i wartości każdego człowieka jako osoby, czyli z natury istoty rozumnej i wolnej, nastawiony jest bowiem na psychoosobowe relacje między ludźmi i między Bogiem.
Personalizm chrześcijański – kierunek filozofii chrześcijańskiej oparty na założeniu, że najwyższą wartością świata stworzonego przez Boga jest osoba, pojęta jako byt natury duchowej, obdarzony samoświadomością i wolą.
...
kulecka19