1. Wymień główne problemy psychologii rozwojowej.
Natura czy wychowanie
w Interakcjonizm:
n Zarówno natura jak i wychowanie
n Podstawowe problemy
l Czy są jednak specyficzne zachowania mające podłoże biologiczne
l Czy są specyficzne zachowania mające podłoże środowiskowe
l Jakie jest udział i rola każdego z czynników
Ciągłość czy brak ciągłości
w Zwolennicy ciągłości twierdzą:
- Rozwój przebiega w sposób równomierny i stabilny
- Nowe umiejętności pojawiają się stopniowano w jednolitym tempie
- Kolejne zachowania są budowane w o parciu o wcześniejsze osiągnięcia
- Rozwój polega na dodawaniu kolejnych umiejętności
- Zamiany maja charakter ilościowy
w Zwolennicy braku ciągłości twierdzą:
- Że rozwój może odbywać się w różnym tempie:
· Są zmiany które pojawiają się szybko
· Są okresy stagnacji
· Niektóre osiągnięcia pojawiają się niezależnie od wcześniejszych
Modele poznawczo-rozowjowe:
w Zachowanie dziecka odzwierciedla strukturę, czyli organizacje jego wiedzy
w Wiedza dziecka nie jest statyczna, zmienia się w procesie rozwoju
w Zamiany są efektem biologicznego dojrzewania i zdobytego doswiadczenia
w Zmiany te wywołują zmiany w zachowaniu
2. Jakie są podstawowe założenia koncepcji Piageta?
1. Przetrwanie wymaga adaptacji
2. Adaptacja wymaga ciągłego dostosowywania się do zmian w otoczeniu
3. Rozwój człowieka można opisać ze względu na funkcje i struktury
Koncepcje poznawczo-rozwojowe:
n Teoria J. Piageta
· Nie przywiązuje szczególnej wagi do zachowań moralnych
· Zainteresowanie skupia się na sądach moralnych
· Proces rozwoju moralnego przechodzi od stadium anomii do stadium autonomii
3. Wymień i scharakteryzuj stadia rozwoju intelektualnego na podstawie koncepcji Piageta.
Okres sensoryczno-motoryczny (0-2):
n Pierwsze schematy to odruchy
n Łącza się one w bardziej zorganizowane jednostki
Okres przedoperacyjny (2-6):
n Dziecko zaczyna używać symboli i poznawczo reprezentować świat
n Nie potrafi rozwiązywać problemów na symbolach
Okres operacji konkretnych:
n Przeprowadza operacje myślowe
n Rozwiązuje problemy logicznie
Okres operacji formalnych:
n Operacje abstrakcyjne
n Zdolność do myślenia o relacjach, które są jedynie możliwe
Od urodzenia do ~ 2 roku życia
· przedmiotem poznania są stosunki przestrzenne między przedmiotami w otoczeniu dziecka;
· schematy, które kształtują się w tym okresie:
o schemat stałego przedmiotu, 8, 9 - 12 m.ż. (założenie o jego istnieniu mimo zniknięcia z pola widzenia);
o schemat uniwersalnej przestrzeni (niezależnej od doznań czuciowych);
o schemat następstwa czasowego (umożliwiający rejestrowanie kolejności zdarzeń);
o schemat przyczynowości (system umożliwiający osiąganie pożądanych stanów rzeczy)
· stopniowy wzrost świadomości sensorycznej i motorycznej
· dominacja czynności odruchowych, głównym osiągnięciem rozwojowym jest powstanie struktury umożliwiającej przemieszczanie się z miejsca na miejsce - "praktyczna grupa przekształceń";
· słabo rozwinięta pamięć;
· kształtujące się wyodrębnianie siebie od środowiska;
· kształtowanie się pojęcia istnienia
Trwa od 2 do 7 lat.
· myślenie konkretno-wyobrażeniowe (za pomocą obrazów), intuicyjne i impulsywne
· intensywny rozwój języka
· rozwój pojęć
· przyswajanie znaków i symboli
· rozumowanie oparte na zdarzeniach zewnętrznych (a nie na operacjach logicznych), które cechuje:
o nieodwracalność - brak zdolności przekształceń
o egocentryzm
o centracja
o animizm
o artyficjalizm
o antropomorfizm
o sprawiedliwość immanentna
· interioryzacja - przekształcanie czynności faktycznych w umysłowe, a którego przejawami są:
o odroczone naśladownictwo
o zabawa symboliczna
o wyobrażanie sobie - wywoływanie obrazów umysłowych
o mowa wewnętrzna
· kształtująca się zdolność do antycypowania przyszłości
Trwa ~ 7 - 11, 12 lat.
· myślenie słowno-logiczne
· wykształcone pojęcie stałości ilości
· odwracalność operacji umysłowych
· przyswojenie pojęć logicznych oraz zdolność do klasyfikacji hierarchicznej
· brak myślenia abstrakcyjnego
· możliwość dokonywania kategoryzacji
· rozumienie relacji
Trwa od ~ 12 roku życia (nie każdy go osiąga).
· myślenie hipotetyczno-dedukcyjne
· rozwój myślenia abstrakcyjnego
· dominacja inteligencji werbalnej
Krytyka tez Piageta dotyczących stadiów rozwoju myślenia, doprowadziła wielu badaczy do wyodrębnienia jeszcze jednego stadium myślenia - stadium myślenia postformalnego. Krytyka ta oparta była zarówno na nowszych rozstrzygnięciach teoretycznych, jak i na danych empirycznych.
4. Jakie są podstawowe funkcje wyróżnione przez Piageta.
Funkcje:
· Biologiczne uwarunkowania tendencji do organizowania wiedzy w struktury poznawcze i adaptowania się do środowiska
Podstawowe funkcje:
Organizacja – tendencja do integrowania wiedzy we wzajemne powiązane struktury poznawcze
Adaptacja – tendencja dostosowywania się do środowiska w sposób sprzyjający przetrwaniu.
a) Asymilacja – interpretowanie nowych doświadczeń z punktu widzenia istniejących struktur poznawczych.
b) Akomodacja – zmiany w istniejących strukturach poznawczych dostosowujące je do nowych doświadczeń.
c) Konstruktywizm – dziecko aktywnie tworzy swoją wiedzę, a nie biernie odbiera ją z otoczenia.
Podstawowe pojęcia
Schematy - są wewnętrznymi strukturami intelektu organizującymi zdarzenia, służą do przetwarzania, identyfikowania oraz klasyfikowania docierających bodźców na podstawie ich cech ogólnych. Schematy są odzwierciedlane przez zachowanie. „Każdy schemat jest ...skoordynowany ze wszystkimi pozostałymi, sam zaś stanowi całość o zróżnicowanych częściach”.
Asymilacja – jest procesem poznawczym, dzięki któremu możliwe jest włączenie nowych treści percepcyjnych, motorycznych, pojęciowych do istniejących schematów lub wzorców zachowania. Asymilacja nie powoduje zmiany schematu lecz wpływa na jego rozbudowę. Prowadzi do zmian ilościowych
Akomodacja – jest to proces tworzenia nowych schematów lub modyfikacja starych, żeby włączyć nowe treści. Prowadzi do zmian jakościowych
Równoważenie – jest procesem przechodzenia od stanu nierównowagi do równowagi . Jest to samoregulujący się proces, którego narzędziami są asymilacja i akomodacja. Równowaga jest stanem krótkotrwałego zrównoważenia między asymilacją a akomodacją
Czynniki rozwoju:
- Dojrzewanie i dziedziczność
- Aktywne doświadczenie
- Interakcje społeczne
- Równoważenie
5. Co wpływa na rozwój człowieka i go determinuje według zwolenników psychologii społeczno-rozwojowej.
· Kultura determinuje rozwój człowieka
- Dostarcza wiedzy
- Uczy dziecko tego, co myśleć i jak myśleć
· Rozwój dokonuje się przez rozwiązywanie problemów przy udziale jakiejś innej osoby
- Mówienie do dziecka stanowi o rozwoju i przekazywaniu doświadczenia
- Mowa ta przekształca się w mowę wewnętrzną (mowa egocentryczna)
- Dokonuje się to w wyniku internalizacji
6. Co determinuje rozwój według zwolenników teorii ucznia się.
w Kultura determinuje rozwój człowieka
n Dostarcza wiedzy
n Uczy dziecko tego, co myśleć i jak myśleć
w Rozwój dokonuje się przez rozwiązywanie problemów przy udziale jakiejś innej osoby
n Mówienie do dziecka stanowi o rozwoju i przekazywaniu doświadczenia
n Mowa ta przekształca się w mowę wewnętrzną (mowa egocentryczna)
n Dokonuje się to w wyniku internalizacji
7. Wymień typy uczenia się i scharakteryzuj je (warunkowanie klasyczne, warunkowanie instrumentalne, modelowanie).
Typy ucznia się:
o...
kulecka19