KULTURA SKANDYNAWII 08/03/2007
Runy:
Materiał: kamień (bardzo trwały), kość, drewno i metal (nieliczne)
Dlaczego? Zaklęcia, upamiętnianie ważnych wydarzeń (stelle), funkcja magiczna (ważniejsza, pierwotna funkcja)
Futhark starszy: 24 znaki, każdy znak to symbol czegoś, nazwa od pierwszych liter
Futhark młodszy: 16 znaków (rozwój, a mimo to ma mniej znaków, pogorszenie komunikacji, brak np. znaku ‘ng’)
Kamień z Rök (po prawej)
§ Szwecja, Östergötland, na polu stoi kopia, prawdziwy przeniesiony
§ Najdłuższy napis runiczny na świecie
§ Nie wiadomo, co znaczy
Standardowy napis: ‘kamień wzniósł X dla Y, pisał Z’
Lew z Pireusu
§ Runy znajdują się na rzeźbie
§ Połowa 4 wieku p.n.e. – symbol bytności wikingów w świecie
§ Z marmuru pentelikońskiego / pentelickiego? (góra Pentelikon obok Aten)
§ Barbarzyńcy wyryli na nim runy ok. 1040 r.
§ Po 1687 jako zdobycz wojenna przeniesiony z Pireusu do Wenecji (do dziś w Wenecji, koło arsenału)
§ Runy odkryte 1797-99 przez szwedzkiego orientalistę Johana Davida Akerblada
§ 1984 i 2003 – stwierdzono nieczytelność run
§ futhark młodszy – runy lustrzane i odwrócone, zmiana kierunku tekstu
Interpretacje i hipotezy:
ð (1856) Haraldr hafi – imię króla (wodza wikińskiego, przebywał na Morzu Egejskim, kupił Norwegię)
ð (1894) Ulfuga i jego ludzi rozbili obóz w porcie i opanowali okoliczne miasta
ð (1896) brak imion, opis walki
ð (1907) nordycki wódz Håkan, wykonali ludzie Ulvunga
ð (1914) dobry gospodarz Horsa, wykonali Torlen i ktoś na A
ð (1923) imion nie można odczytać
ð (1984) oni… wojownicy, młodzi mężczyźni… ten port
ð (2003) młody mężczyzna… oni… w tym porcie… te runy
SZTUKA WIKINGÓW
Ikonografia:
§ wąż połykający własny ogon (cykl, Wąż Świata – opasający świat)
§ młot Thora (wygodny symbol przy przejściu na chrześcijański krzyż)
Co zdobiono? Broń / łodzie / wozy / szkatułki / zapinki / stelle (pomnik nagrobny w kształcie stojącej płyty)
Styl Oseberg
9 wiek; chwytający potwór, motywy wstęgowe; łodzie z Oseberg
np. głowa, bransoleta wzorowana na ornamentach (dzisiejsza biżuteria)
Styl Borre
Cmentarzysko w Vestfold (Norwegia);
Drobne filigranowe motywy; nakrapiane, złocenie, motywy łańcuchowe, maski
Połowa 9 wieku – początek 11 wieku
Styl Jelling
Królewskie cmentarzysko w Jelling na Jutlandii,
Początek 10 wieku;
Splecione zwierzęta w kształcie litery S, ukośna symetria
Styl Mammen
Duńskie cmentarzysko
2. połowa 10 wieku
Obfitość motywów roślinnych, duże i realistyczne obrazy zwierząt (wąż, lew, ptak), 1 lub 2 duże motywy wypełniają powierzchnię, otoczone nieregularnymi ornamentami np. siekiera
Styl Ringerike
1. połowa 11 wieku;
lwy z grzywami i ogonami, motywy roślinne np. wiatrowskaz
Styl Urnes ≈ secesja
Kościół słupowy (stavkirke) z Urnes
Połowa 11 wieku do 12 wieku
Silnie stylizowane motywy zwierzęce; pętle, ósemki, wstęgi
Spinka Snorriego wg ornamentu z Urnes
Norwegia: ok. 1170-1200, biżuteria z kłów morsa
Słuchamy: Einherjer (Norwegia, znaczy: polegli wojownicy), Blot (2003, znaczy: ofiara, ofiarowanie), motyw na okładce CD
♫ Berserkergang (szał berserka) track 1
♫ Edda
Screaming Masterpiece – dokument o muzyce islandzkiej, Ari Alexander
§ poezja, tradycja
§ tworzą muzykę, by zadowolić samych siebie (sprzedają max 200 albumów)
§ geografia: między Skandynawią a Europą (mixują różne rzeczy)
§ relacje rodzinne między muzykami
§ Bad Taste Manifest
§ Fridriksson - Direktoren for det hele
§ Metal
Icelandic music hit the international scene with Björk and the Sugarcubes . In the last decade, several bands and solo acts have followed suit. Sigur Rós , Múm , Bang Gang , Mugison, Minus and Slowblow are a few of the more recent names and there are even more unpronouncable ones to look forward to in the coming years. "It's different," is most people's first reaction on hearing this diverse but highly original music. "Where is all this coming from?"
At the edge of the inhabitable world, high in the North-Atlantic, the Icelanders have whiled away the long, dark centuries patiently honing their caustic humor, their eccentric melodies and ancient poetry. The old music, handed down from medieval times, is one of the secrets to the Icelanders' unique sound - the howl of the arctic storm and the surf breaking on the rocky coast may be another.
Whatever the explanation, the Icelanders have forstered a music scene with a sound and attitude that is all their own, mixing ancient dirges and contemporary electronics, rock, pop and classical influences, to produce their own eclectic style. This film deolvers the full force of the explosive Icelandic music scene with massive 5.1 Dolby sound and a fast-paced visual extravaganca that will leave you breathless. We follow the acts from their home in Iceland as they tour the world, from New York to Tokyo and beyond. The film was two years in the making and takes the audience behind the scenes of Reyjavik's irrepressible musical underground. The creeping glaciers, barren highland sands and dark raging seas full of ghosts form a backdrop to the raw energy of the music.
Contents
16
1. Múm & Slowblow
2. Apparat Organ Quartet
3. Eivör Pálsdóttir
4. Björk Concert in NYC Part I
5. Mugison
6. Odin's Raven Magic
7. Slowblow (starts with the interview of Dagur Kari Petursson)
8. Múm
9. Björk & the Sugarcubes
10. Ghostigital
11. Quarashi
12. Amina
13. Björk Concert in NYC Part II
14. Sigur Rós Concert in NYC
15. Singapore Sling & Vinyl
16. Mínus
17. The West Coast of Iceland – Mugison
18. The South Coast of Iceland – Nilfisk
19. Björk
20. Credits
http://www.milanrecords.com/screamingmasterpiece/ (trailer + inne)
KULTURA SKANDYNAWII 22/03/2007
Roy Andersson En kärlekshistoria (1970) à
Aktorzy: Ann-Sofie Kylin och Rolf Sohlman
§ Długie ujęcia, plan amerykański
§ Zbliżenie
§ Zwrot do widza
§ Detale – dużo (klamka, mleko, lampka)
§ Autentyzm
§ NOWA FALA CZESKA
Filmweb.pl
Roy Andersson urodził się w Goteborgu w 1943 r. Studiował literaturę i historię na uniwersytecie w Lund, gdzie pracował w teatrze studenckim. Po otrzymaniu dyplomu wstąpił do Sztokholmskiej Szkoły Filmowej, którą ukończył w 1969 r. Rok później wyreżyserował swój pierwszy film pełnometrażowy - "Historia miłosna", który otrzymał 4 nagrody na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie w 1970 (w tym Grand Prix festiwalu). Jeszcze w czasie studiów brał udział w zbiorowej realizacji dokumentu "Biały sport", poświęconego bojkotowi meczu tenisowego z Rodezją (kraju segregacji rasowej) o Puchar Davisa w Bastad. Już jego szkolne filmy zdradzały temperament realisty i bystrego obserwatora, nawiązującego do stylu czeskich komedii i brytyjskiego filmu społecznego. Dojrzałą manifestacją jego osobowości artystycznej stała się jednak wspomniana "Historia miłosna". Przystępując do realizacji tego filmu, Andersson stwierdził: "Nie wierzę w film polityczny, bo dociera do zbyt nielicznej widowni o poglądach zdecydowanie już ukształtowanych. Należy szukać możliwości przekazania idei politycznych w filmie rozrywkowym o zwykłych ludziach i ich codzienności. Jeśli ludzie zdołają rozpoznać się w kinie, przesłanie filmu odezwie się także w ich domach". W kolejnym swoim obrazie (Giliap, 1973) zwrócił się już jednak ku przebrzmiałej stylistyce symbolicznej, tworząc studium ludzi z marginesu, w dusznej scenerii małej restauracji – echo francuskiego kina epoki "czarnego realizmu".
Jako swoich mistrzów wymieniał Milosa Formana, Josifa Chejfica oraz Andrzeja Wajdę.
Wszystkie jego filmy zostały wyróżnione międzynarodowymi nagrodami filmowymi, wśród których znajduje się np. aż osiem Złotych Lwów z Cannes. Andersson pracuje powoli (kilka lat nad jednym filmem), co zniechęca producentów i zmusza twórcę do kręcenia telewizyjnych spotów reklamowych. Nakręcił reklamy dla takich międzynarodowych korporacji jak Air France, Lotto czy Citroen. W 1981 r. utworzył w centrum Sztokholmu własne studio filmowe "Studio 24", dzięki czemu uzyskał pewną niezależność jako twórca.
Wraz z filmem "Something has happened" z 1987 r. Andersson stał się znowu częstym gościem międzynarodowych festiwali filmowych. W utworze tym - jak i w późniejszym "World of glory" (1991) - rozwinął swój własny styl polegający m.in. na korzystaniu ze statycznych scen charakteryzujących się długimi ujęciami. Oba te krótkometrażowe filmy otrzymały nagrody na wielu festiwalach filmowych. W marcu 1996 r. rozpoczął prace nad "Pieśniami z drugiego piętra", które zakończył dopiero w maju 2000 r. Film stał się od swej premiery w Cannes, gdzie otrzymał Nagrodę Specjalną Jury, międzynarodowym sukcesem. Otrzymał pięć nagród Guldbagge w Szwecji: za najlepszy film, reżyserię, zdjęcia, scenariusz i dźwięk. Od tamtej pory Andersson kontynuuje w swoim prywatnym studiu prace nad nowym dziełem ("Du levande..." - tytuł roboczy), które ma, jak sam twierdzi, opowiadać o tym, co to znaczy być człowiekiem. Podobnie jak "Pieśni z drugiego piętra" będzie to "poważna historia, ale na swój sposób zabawna". Film ma być gotowy na festiwal canneński w 2006 roku.
Filmografia:
§ 2007 - Du levande, (Ty, który żyjesz)
§ 2000 - Sånger från andra våningen, (Pieśni z drugiego piętra)
§ 1991 - Härlig är jorden, (Ziemia jest wspaniała) (krótkometrażowy)
§ 1987 - Någonting har hänt, (Coś się stało) (krótkometrażowy)
§ 1975 – Giliap (drugi film fabularny)
§ 1970 - En kärlekshistoria, (Historia miłosna) (jeden z pierwszych filmów w kolorze w Szwecji)
§ 1968 – Den vita sporten (Biały sport) – współpraca wraz z Grupą 13 Bo Widerberga, dokument dotyczący tenisa)
§ filmy reklamowe
żeby dobrze wyreżyserować sztukę, trzeba kilka lat à dlatego nie reżyseruje w teatrze
Biały sport
§ Film dokumentalny
§ Czy sport jest częścią polityki?
§ Puchar Davisa, miecz tenisa, Szwecja-Rodezja w Båstad w południowej Szwecji (odpowiednik Sopotu, jeśli chodzi o tenis)
§ Demonstracje studentów domagających się bojkotu Rodezji, protest przeciwko apartheidowi
Filmy...
fizjotczew