William Blake – [1757 – 1827]
– “Zaślubiny Nieba z Piekłem”(1768), “Pieśni niewinności”(1789), “Pieśni doświadczenia” (1794), “Rewolucja francuska” (1791)
“Zaślubiny Nieba z Piekłem”(1768)
jedno z największych osiągnięć XVIII w., przeciwstawia się uznanym miarom artystycznym, religijnym, politycznym i etycznym – oryginalne na tle swej epoki:
– pierwszy przykład wiersza wolnego – w epoce klasycyzmu (panowania “Sztuki poetyckiej” Boulleau) – archaizacja i zarzucenie wszelkich ograniczeń klasycystycznych norm; pozorny chaos i brak symetrii (5 fragm. o charakterze narracyjnym, przedzielonych partiami dygresyjnymi, prezentującymi 'tezy' utworu;
– przeciwstawienie się uznanym miarom religijnym – metaforyka biblijna 'na wspak' (np. “teraz władza Edona (Ezawa)”, wg niego Ezaw (Edon) odzyskuje utraconą władzę – 'zły” bierze odwet za doznane krzywdy od 'dobrego'=> WB neguje 'dobroć' jednego i 'zło' drugiego'. Odsłania 'prawdziwy' albo 'diabelski' sens Biblii, twierdząc , że w obliczu obudzonego 'słusznego' gniewu poniżonych, ukazuje wypełnienie się proroctwa zawartego w słowach Izaaka zwróconych do Ezawa: “z miecza żyć będziesz, a będziesz służył swemu bratu: ale przyjdzie cza, kiedy zrzucisz i rozwiążesz jego jarzmo z twojej szyi”. Wypełnia się proroctwo, ale w odmiennej kolejności – WB nadaje temu proroctwu znaczenie odwrotne.
– 'pierwszy manifest nowoczesnej psychologii',
– przeciwstawienie się uznanym normom filozoficznym – nawiązanie do Swedenborga, który fascynował WB, ale i rozczarował tym, iż nie potrafił dokończyć swego dzieła, grzesząc przeciwko 'energii' = tzw zła,
– przeciwstawienie się ówcz. normom politycznym i etycznym – opowiedzie się za 'uciemiężonymi', ideologią “słusznej” rewolucji. Nawiązanie do Rewolucji Amerykańskiej, która rozpoczęła łańcuch zdarzeń, a który kulminuje się w Rewolucji Francuskiej => zdarzenia historyczne przełożone na mityczny dramat, toczący się między personifikacjami abstrakcyjnych sił i idei to granice profetycznych utworów Blake'a,
– utw. jasno tłumaczy się sam siłą narzuconej wizji, swym nieokiełznaniem, ostrośćią myśli i spojrzenia; ironią,
– budzi niewiele skojarzeń z innymi kreacjami literackimi – chociaż może przypominać scherzo z frenetycznej symfonii jakiegoś romantyka
1. argument – mit biblijny w wersji Blake'a
- “czerwona glina” – dosł. tłumaczenie z hebrajskiego - “Adam” => akt stworzenia – aktem okrucieństwa, wplątania ludzkiego ducha w świat materii
- początek - “mąż sprawiedliwy” szedł “w pokorze” - ale wytyczono “zdradziecką ścieżkę” i 'nikczemny' [łatwe drogi rzucił] 'by zdradliwymi iść' [zbuntowanie się aniołów]. Powstawał człowiek ['na zbielałych kościach powstała glina czerwona'] i jednocześnie powstawał “nikczemny”, który wybrał swoje własne ścieżki ->”aby wpędzić sprawiedliwego w obszary niepłodne',
- 'nikczemny' = wąż
- nawiąz. Bezp. do Swedenborga -> “rozpoczęło się nowe niebo” [33 lata temu] -S. 33 lata wcześniej ogłosił Sąd Ostateczny (WB 1790 -1793)
jrachuba