I. Sąd rejonowy wydał na posiedzeniu postanowienie o warunkowym umorzeniu postępowania. W 2 tygodnie od uprawomocnieniu się tego postanowienia, zaangażowany przez oskarżonego obrońca wniósł kasację od tego postanowienia, wywodząc, że wprawdzie sprawę rozstrzygnięto postanowieniem, ale powinien zapaść wyrok i na tym właśnie polega rażące naruszenie prawa sądu odwoławczego. SN rozpoznał kasację i zmienił zaskarżone postanowienie w ten sposób, że jego formę określił jako wyrok.
Jak ocenisz postępowanie SN?
II. Proces poszlakowy przeciwko Janowi J. o czyn z art. 148 § 1 k.k. zakończył się skazaniem na karę 12 lat pozbawienia wolności. Oskarżony, który w trakcie procesu wypowiedział obrońcy pełnomocnictwo, sam napisał apelację, domagając się w niej uniewinnienia – zarzucił pominięcie istotnych dowodów na jego korzyść i nieprzeprowadzenie wywiadu środowiskowego, którego wyniki istotnie wpłynęłyby na treść wyroku.
Jak należy postąpić w jego sprawie?
III. Franciszek O., kapitan statku „Wawel”, oskarżony o czyn z art. 173 § 3 k.k., już w toku śledztwa przyznał się do winy. Na pierwszej rozprawie, pouczony przez obrońcę o możliwości złożenia wniosku o skazanie bez przeprowadzania postępowania dowodowego, bezpośrednio po przesłuchaniu złożył taki wniosek. Prokurator nie sprzeciwił się, gdyż był nieobecny. Sad uwzględnił wniosek uznając, że okoliczności czynu nie budzą wątpliwości i skazał Franciszka O. na karę 2 lat w zawieszeniu na 3 lata.
Wskaż uchybienia.
IV. Sad Apelacyjny rozpoznawał apelację prokuratora na niekorzyść od wyroku jednego z sądów okręgowych. Sąd zasiadał w składzie 5 sędziów, gdyż sprawa dotyczył zbrodni zagrożonej karą dożywocia. Uwzględniając apelację sąd podwyższył karę z 13 na 15 lat pozbawienia wolności, ponieważ uznał, że pokrzywdzony – wbrew ustaleniom pierwszej instancji – nie przyczynił się do popełnienia przestępstwa. Oskarżony nie oponował, gdyż odmówiono mu sprowadzenia na rozprawę, nie był na niej obecny także obrońca z urzędu.
Jakich dopuszczono się uchybień?
V. Dochodzenie przeciw Ryszardowi o czyn z art. 197 § 1 k.k. było przez Policję prowadzone w pośpiechu. Dopiero na etapie rozprawy prokurator przedstawił sądowi przekonujące dowody: przyznanie się oskarżonego zarejestrowane dzięki zarządzonemu przez prokuratora podsłuchowi w telefonie komórkowym obrońcy, opinia biegłego hipnotyzera na temat prawdomówności oskarżonego oraz zeznania pokrzywdzonej Ingi P., psychiatry, rzekomo zgwałconej przez oskarżonego w czasie udzielania mu pomocy medycznej. Sąd oddalił jednak te dowody i postanowił odroczyć rozprawę na czas nieoznaczony, zakreślając oskarżycielowi publicznemu termin do przedstawienia brakującego materiału dowodowego. Prokurator zamierza zaskarżyć to postanowienie.
Czy słusznie? Oceń pojawiające się problemy.
VI. Nazajutrz po ogłoszeniu wyroku skazującego Arnolda Z. za czyn z art. 185 § 2 k.k. na karę 2 lat pozbawienia wolności jego obrońca wniósł apelację. Mimo że sam Arnold konsekwentnie nie przyznawał się do winy, w apelacji zawarto jedynie zarzut rażącej niewspółmierności kary i wniosek o warunkowe zawieszenie wykonania kary na stosowny okres próby. W toku narady sąd okręgowy natomiast doszedł do przekonania, iż Arnold Z. jest niewinny.
Co powinien zrobić sąd?
VII. Dochodzenie przeciwko Markowi, funkcjonariuszowi Policji o przestępstwo z art. 258 § 1 k.k. umorzono z „braku dowodów”. Po 12 latach prokurator jeszcze raz sięgnął do akt tej sprawy i spostrzegł, że decyzja o jej umorzeniu była błędna – zebrany materiał dowodowy pozwalał bowiem postawić w stan oskarżenia nie tylko Marka, ale i Roberta, przesłuchanego jako świadka. Prokurator nie myśląc wiele natychmiast wznowił dochodzenie i sporządził akt oskarżenia, w którym oskarżył obu o czyn z art. 258 § 1 k.k.
Wskaż uchybienia. Jak należało w sprawie postąpić?
VIII. Bronisław został zatrzymany (a następnie aresztowany) na gorącym uczynku kradzieży złotego pierścionka z wystawy sklepu jubilerskiego. Po sześciu miesiącach prowadzący sprawę policjant zamknął śledztwo i przekazał sprawę prokuratorowi z prośbą o sporządzenie aktu oskarżenia. Na rozprawie Bronisław przyznał się do winy, a sąd – za zgodą stron – ograniczył postępowanie dowodowe do odczytania jego wyjaśnień ze śledztwa oraz pisma pokrzywdzonego, z którego wynikało, że przedmiotowy pierścionek nie był wykonany ze złota i wart był co najwyżej 50 zł. Sąd zamknął przewód sądowy i w wydanym wyroku uznał Bronisława winnym kradzieży.
IX. Grzegorz G. i Marcin M. zostali skazani na podstawie art. 197 § 3 k.k. Apelację od wyroku wniósł tylko prokurator. Domagał się w niej zaostrzenia kary wymierzonej Grzegorzowi G. Sąd odwoławczy ustalił, że w świetle przeprowadzonych dowodów jest wysoce wątpliwe, czy Grzegorz G. popełnił zarzucany mu czyn oraz, że w czasie procesu obu oskarżonych bronił jeden obrońca, ustanowiony przez prokuratora na etapie dochodzenia, mimo że oskarżeni obwiniali się nawzajem. Ponadto sąd zauważył, że w aktach sprawy brak jest wniosku pokrzywdzonej o ściganie.
Wskaż uchybienia. Jaki orzeczenie winien wydać sąd odwoławczy?
X. Przeprowadzona na zlecenie sądu rejonowego ekspertyza psychiatryczna wykazała, że oskarżony o czyn z art. 135 § 2 k.k. Daniel był w chwili czynu i jest obecnie całkowicie niepoczytalny. Obrońca wniósł więc o uniewinnienie, argumentując to treścią art. 1 § 3 k.k. Z kolei oskarżyciel – prokurator Prokuratury Krajowej. – żądał wydania postanowienia o warunkowym umorzeniu postępowania. Sam oskarżony poprosił o wymierzenie mu kary dożywotniego pozbawienia wolności.
Jakie winno być rozstrzygnięcie sądu? Omów pojawiające się uchybienia.
XI. Roman R. był oskarżony o liczne oszustwa. W końcu Sąd Okręgowy w M. wymierzył mu karę 1 miesiąca pozbawienia wolności. Sędzia sporządzający uzasadnienie kilkakrotnie uzyskiwał przedłużenie terminu do jego sporządzenia, w końcu zajęło mu to 8 miesięcy. W apelacji obrońca Romana R. zarzucił sądowi obrazę prawa procesowego, polegającą na zbyt długim pisaniu uzasadnienia, zaś prokurator zarzucił w swojej apelacji, że kara jest niewspółmiernie łagodna. Sąd Apelacyjny oddalił obie apelacje stwierdzając że kara jest rzeczywiście zbyt łagodna, ale o rażącej niewspółmierności można mówić tylko w przypadku kary zbyt surowej.
Oceń pojawiające się problemy. Czy wyrok sądu apelacyjnego jest zaskarżalny?
XII. W trakcie dochodzenia prowadzonego przez Policję w sprawie o usiłowanie zabójstwa Anzelm A. został przesłuchany w charakterze świadka i obszernie opisał przebieg zdarzenia. Następnie jednak to jemu przedstawiono zarzut współudziału w dokonaniu tego czynu. Jako podejrzany skorzystał z prawa odmowy składania wyjaśnień. Tak samo postąpił na rozprawie w sądzie rejonowym. Prokurator zażądał wówczas odczytania protokołu zeznań złożonych przez Anzelma A. w postępowaniu przygotowawczym.
Bernard B. który w tej sprawie składał zeznania jako świadek został z kolei rozpoznany dopiero na rozprawie przez pokrzywdzonego jako drugi z napastników. W tej sytuacji prokurator oświadczył niezwłocznie do protokołu, że obejmuje oskarżeniem także Bernarda B.
Rozważ pojawiające się problemy. Co powinien zrobić w tej sprawie sąd odwoławczy?
XIV. Praktykant obserwujący rozprawę o czyn z art. 288 § 1 k.k. był bardzo zaskoczony jej przebiegiem. Po tym jak oskarżony przyznał się do winy, prokurator opuścił salę rozpraw, zaś sąd przesłuchał tylko pokrzywdzonego, a pozostałych świadków – ku uciesze stron – zwolnił, uznając, że dalsze postępowanie dowodowe jest zbędne (odczytano jedynie protokoły zeznań kilku świadków, których nie wezwano na rozprawę). Następnie sąd udał się na naradę, a po powrocie z niej zamiast wydać wyrok, wznowił przewód sądowy. Nie przystąpił jednak do uzupełniania materiału dowodowego, ale zarządził przerwę wyznaczając stronom termin do porozumienia się w kwestii naprawienia wyrządzonej przestępstwem szkody.
Czy zdziwienie praktykanta było uzasadnione?
XV. Postępowanie jurysdykcyjne w sprawie o przestępstwo z art. 178a k.k. toczyło się w trybie nakazowym. Wyrokiem nakazowym orzeczono karę roku pozbawienia wolności, 3 lat zakazu prowadzenia pojazdów i uwzględniono częściowo zgłoszone w postępowaniu przygotowawczym powództwo cywilne. Odpisy wyroku zostały prawidłowo doręczone. Po 10 dniach w sekretariacie sądu pojawił się oskarżony, prosząc o podanie mu treści wyroku, gdyż jako niewidomy, nie może odczytać treści odpisu.
Wskaż uchybienia. Czy od wyroku przysługują oskarżonemu jakieś środki prawne?
XVI. Piotr P., student prawa, został oskarżony o czyn z art. 201 k.k. Na pierwszą rozprawę 5 maja stawił się, aczkolwiek sąd, odczytawszy akt oskarżenia i odebrawszy od Piotra P. wyjaśnienia, przerwał rozprawę uzasadniając to nieobecnością prokuratora. Przed kolejną rozprawą, którą wyznaczono na 2 czerwca, Piotr poprosił kolegów uczęszczających na ćwiczenia z procesu karnego o radę. Jeden z nich stwierdził, że najlepiej złożyć wniosek o skazanie bez przeprowadzania rozprawy. Drugi radził, że najlepiej nie stawiać się na terminy rozpraw, co uniemożliwi sądowi zakończenie postępowania, trzeci zaś zasugerował, że Piotr P. winien symulować chorobę psychiczną, zwłaszcza, że w dochodzeniu był pod tym kątem badany (wprawdzie z wynikiem negatywnym) przez dwóch biegłych psychiatrów.
Oceń pojawiające się problemy i odnieś się do udzielonych Piotrowi P. rad.
xavi.hernandez