1. Rząd
Plezjozaury były najbardziej znanymi gadami morskimi mezozoiku. Palce (w płetwie) nie składały się z pięciu lub mniej, lecz do dziesięciu kości. Dawniej uważano, że plezjozaury pływały „wiosłując” swoimi długimi płetwami. Młodsza teoria mówi, że poruszały się, podobnie jak pingwiny, latając w wodzie. Plezjozaury były prawdopodobnie stałocieplne i żyworodne. Niegdyś sądzono że wychodziły na ląd podobnie jak żółwie. Wciąż podważa się tę hipotezę, gdyż gad udusiłby się pod własnym ciężarem. Przodkowie plezjozaurów (Nothosauria) mogli wychodzić na ląd bez trudu, ponieważ nie mieli jeszcze rozwiniętych płetw i byli o wiele „lżejsi” od swych potomków. Nazwa Plesiosauria oznacza „prawie jaszczurkę”.
2. Rhomaleosauridae
Pierwotnym przedstawicielem tej rodziny jest Macroplata tenuiceps, która wyglądem przypomina krótkoszyjego Plesiosaurus. O wiele większy jest Rhomaleosaurus zetlandicus . Posiadał on arsenał długich sztyletowatych zębów. Gad ten był przypuszczalnie padlinożercą. Być może polował także na większe ryby. Rhomaleosaurus zetlandicus jest młodszym synonimem Thaumatosaurus. Rozróżnia się jeszcze jeden smuklejszy gatunek Rhomaleosaurus victor.
3. Pliosauridae
Długoszyje pliozaury, takie jak Leptocleidus clemai , czy Peloneustes philarchus były znakomitymi łowcami. Posiadały delikatne szczęki, gdyż żywiły się morskimi mięczakami i głowonogami. Gatunki takie jak: Brachauchenius lucasi, Kronosaurus queenslandicus i Liopleurodon ferox osiągały długość od 9 do nawet 17m (według niektórych badaczy nawet o 22 m). Żywiły się one padliną i rybami. Z pewnością stanowiły zagrożenie dla większości morskich organizmów.
4. Plesiosauridae
Rodzaj Plesiosaurus jest najbardziej znanym gadem morskim. Jest znanych wiele gatunków plezjozaurów. Jednym z nich jest Plesiosaurus macrocephalus , który posiadał już wszystkie cechy swojej grupy. Gatunek ten miał nieco szerszą głowę od pozostałych. Posiadał również kołkowate zęby, którymi bez trudu chwytał mątwy i ryby.
5. Elasmosauridae
Członkowie rodziny Elasmosauridae (płytkowych jaszczurek) byli najdłuższymi i ostatnimi Plesiosauria. Ich głowy były bardzo małe w stosunku do reszty ciała. Elasmozaury nie należały do najszybszych pływaków. Ich szczątki odnajdywano w Ameryce Północnej, Europie, Australii i nowej Zelandii. Elasmosaurus platyurus jest najdłuższym przedstawicielem rodziny elasmozaurów. Osiągał on długość 14m, na co 8 przypada na szyję! Niewiele krótszy od niego były 12-metrowe Hydrotherosaurus alexandrae i Mauisaurus haasti. Najkrótszymi elasmozaurami były Muraenosaurus elasmosauroides oraz Woolungosaurus glendowerensis , które osiągały do 8 m długości.
6. Dolichorhynchopidae
Te plezjozaury budową przypominały wieloryby i są niekiedy nazywane „wielorybokształtnymi”. Rodzina ta żyła w okresie kredy starszej (wielkiego wymierania). Ich szczątki odnaleziono w USA i Meksyku. Przedstawiciele rodziny to Dolichorhynchops osborni i Cryptocleidus eurymerus . Gady te osiągały od 3 do 5 m długości. Miały one zakrzywione zęby, którymi wyłapywały w wodzie krewetki i małe ryby.
7. Ciekawostki
Przodkowie: plezjozaury są potomkami pierwotnych gadów morskich Nothosauria.
Umoonasaurus demoscyllus: nowoopisany wczesnokredowy, wczesny plezjozaur odkryty w Australii. Umoonazaur był mały (osiągał długość około 2,5 metra). Wyglądem przypominał pliozaura. Odnaleziono kilka prawie kompletnych szkieletów (jeden z dobrze zachowaną czaszką jest jednym z najlepiej zachowanych szkieletów kręgowców jakie kiedykolwiek odkryto).
8. Przodkowie
Plezjozaury są potomkami pierwotnych gadów morskich Notosauria.
9. Pokrewieństwo
Rhomaleosauridae oraz Pliosauridae tworzyły nadrodzinę Pliosauroidea, a Elasmosauridae, Plesiosauridae i Dolichorhynchopidae nadrodzinę Plesiosauroidea.
GARGAMEL1352