Żywienie dzieci zdrowych i chorych

Funkcje przewodu pokarmowego

1. trawienie, wchłanianie

- zapewnienie substancji budulcowych i energetycznych dla potrzeb bardzo szybkiego wzrostu

-  niedojrzałość procesów trawienia i wchłaniania j   w okresie noworodkowym i niemowlęcym

-szczególny sposób żywienia noworodka i niemowlęcia - pokarm matki

2. niszczenie, zobojętnianie oraz uniemożliwienie przepuszczanie do wnętrza organizmu szkodliwych substancji i mikroorganizmów

-16Hbd widoczne ruchy perystaltyczne

-płód połyka płyn owodniowy tuż przed urodzeniem ok 250ml/dobę

-28 Hbd- odruch ssania sprzężony z połykaniem od 30 Hbd

-u wcześniaków z masą poniżej 1700g brak sprzężenia - ssanie nie prowadzi do opróżnienia ustnej - konieczność karmienia przez sondę

-4-6 m.ż.   umiejętność przyjmowania pokarmów stałych

-9 m.ż. odruch gryzienia (nawet gdy niemowlę nie ma zębów)

Fizjologiczne odrębności przewodu pokarmowego

-fizjologiczne  "zianie wpustu" - obniżone napięcie dolnego zwieracza przełyku – ulewania

-pierwszy stolec smółka 1dż 80% wczesniaków95% noworodków donoszonych

-Steatorrhoea - niedobór soli żółciowych koniecznych do absorpcji tłuszczów -bardzo częsty u wcześniaków ujemny bilans barwników żółciowych

-kwaśne stolce, nadmiar gazów /"kolki"/ - niedobór laktazy - nietolerancja laktozy .zwłaszcza wcześniaki

-10-21 dż - "fizjologiczna niestrawność” do kilkunastu stolców na dobę

-:zianie odbytu: -obniżenie napięcia mięśni odbytu do 10 godzin po porodzie - fizjologia!!

-trawienie przeddwunastnteze - enzymy trawienne produkowane przez gruczoł sutkowy matki (amylaza-25x większa aktywność w porównaniu z amylazą noworodka, lipaza) i ślinianki dziecka (lipaza Ebnera- ślinianka podjęzykowa)

- „Nieszczelność" bariery śluzówkowej: niedojrzałość błony komórkowej enterocytow, które przepuszczają cząsteczki białka;

-„efektywniejszy" transport bierny (dyfuzja) u noworod ków i młodych niemowląt niż w późniejszym okresie życia

-Ok. 10 miesiąca życia = „zamknięcie" ("closure")

3 okresy w żywieniu dziecka:

•  żywienie w okresie wewnątrzłonowym

role pp spełnia łożysko /całkowite żywienie pozajelitowe/

•  żywienie w okresie niemowlęcym

pokarm kobiecy, częściowe wchłanianie bezpośrednie bez udziału procesów trawienia /dieta bezresztkowa/

•  żywienie pokarmem różnorodnym

Prawidłowe przyrosty masy ciała

I kwartał: 800g/miesiąc;

II kwartał: 700g/miesiąc;

III kwartał: 600g/miesiąc;

IV kwartał: 500g/miesiąc; przyrost <500g/miesiąc - niepokój:

-          analiza techniki karmienia;

-          analiza liczby karmień;

Pokarm matki

Zabezpiecza indywidualne potrzeby dziecka, jego skład nie jest stały, zmienia się w trakcie laktacji a nawet podczas pojedynczego karmienia.

Wyróżnia się następujące rodzaje pokarmu:

•  siara: 1-5 dni laktacji, wysoka zawartość białka i slgA /gęsta, lepka wydzielina/

•  mleko przejściowe: 6-15 dnia laktacji, wysoka zawartość białka /żółtawe, gęste/

•  mleko dojrzale: powyżej 15 dnia laktacji, niższa zawartość białka, wyższa tłuszczu /mniej gęste, bogatsze kalorycznie/

-Mleko matki zawiera około 70 kcal/100 ml, jest w nim mniej białka niż w mleku krowim.

-Porcje najbardziej sycące wytwarzane są po 5-10 minutach karmienia

-Głównym białkiem są a-laktoalbumina i kazeina

-Wśród aminokwasów jest większa zawartość cystyny i tauryny.

-Najważniejszym węglowodanem jest laktoza, wykorzystywana w procesach energetycznych oraz jako składnik mieliny podczas dojrzewania OUN.

-W dojrzewaniu OUN istotne znaczenie mają zawarte w mleku długołańcuchowe nienasycone kwasy tłuszczowe.

-Trzykrotnie niższa zawartość sodu w stosunku do mleka krowiego chroni niemowlę przed nadmiernym obciążeniem nerek.

-Wapń i żelazo zawarte w mleku matki są przez dziecko lepiej wykorzystywane.

Karmienie naturalne spełnia ogromna rolę funkcjonowaniu mechanizmów obronnych:

• czynniki przeciwinfekcyjne

• składniki konieczne do tworzenia tolerancji immunologicznej

• czynniki sprzyjające dojrzewaniu immunologicznemu

• składniki przeciwzapalne

Czynniki aktywne immunologicznie

-Komórki: makrofagi, limfocyty B i T, neutrofile, eozynofile

-Immunoglobuliny: slgA, slgG, slgM

-Inne: lizozym, laktoperoksydaza, interferon, czynnik bifidogenny, cząsteczki adhezyjne

Karmienie naturalne

Karmienie naturalne niemowlęcia oznacza karmienie wyłącznie mlekiem kobiecym przez okres pierwszych sześciu miesięcy życia, z wprowadzeniem pokarmów uzupełniających po rozpoczęciu siódmego miesiąca życia i kontynuacją karmienia mlekiem kobiecym do końca pierwszego roku życia

Zasady karmienia piersią

•  należy dążyć do pierwszego przystawienia noworodka w 1 godzinę po narodzinach

•  pomoc/instrukcja dotycząca techniki karmienia

•  częstość karmienia powinno ustalać dziecko, przerwa wynosi zwykle 2-3 godziny

na prawidłową laktację mają wpływ:

-regularne przystawianie do piersi

-obfita podaż płynów

-stan emocjonalny

-kontrola masy ciała - z reguły 1 x/tydzień,

-prawidłowy przyrost zwykle wynosi 150-200 g/tydzień w pierwszym półroczu, potem 100 g/tydzień

-unikanie dokarmiania glukozą i mieszankami mlecznymi i używania smoczka

Karmienie sztuczne

Mleko początkowe 0,7 Kcal/ml/:

•  Pierwsze półrocze

•  modyfikowane   mleko w proszku na bazie mleka krowiego /skład białek serwatkowych i kazeiny jest zbliżony do mleka matki/

•  hydrolizaty białkowe

•  mleka sojowe

Mleko następne /0,6-0,8 Kcal/ml/:

•Od II półrocza (po 6 mż)

•modyfikowane mleko krowie

•preparaty sojowe

Preparaty do początkowego I dalszego Żywieni* niemowląt nie są pokarmami uzupełniającymi ponieważ mogą stanowić wyłączny pokarm niemowlęcia /ESPGHAN.2008/

Odżywki dla wcześniaków, odżywki specjalne, odżywki lecznicze:

mieszanki dla wcześniaków

•  hydrolizaty i mieszanki elementarne stosowane w alergii i biegunkach przewlekłych

•  preparaty odżywcze

•  preparaty dla chorych z zaburzeniami metabolicznymi

•  preparaty wzbogacające pokarm matki