Codex Alimentarius stanowisko Głównego Inspektoratu Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spozywczych.pdf

Warszawa, 26 października 2009 roku

Oficjalna odpowied ź

Kampanii Naturalne Nielegalne !? Nigdy !!!

kampanii natura bez granic

Głównego Inspektoratu Jako ś ci Handlowej Artykułów Rolno-Spo Ŝ ywczych

z dnia 2 kwietnia 2009 roku

1. WPŁYW KODEKSU ś YWNO Ś CIOWEGO NA POLSK Ę

Stanowisko GJIHARS

Polska, jako kraj członkowski Unii Europejskiej jest zobowiązana do stosowania przepisów

prawnych, w tym przepisów prawa Ŝywnościowego, zawartych m. in. w rozporządzeniach

organów UE obowiązujących wprost we wszystkich państwach członkowskich oraz

dyrektywach, które wymagają wdroŜenia do prawa krajowego. Polska nie jest zobowiązana

do stosowania zaleceń Kodeksu śywnościowego FAO/WHO, które są zbiorem norm

Ŝywnościowych, znanych na forum międzynarodowym i zawierają postanowienia o

charakterze doradczym w formie kodeksów praktyki, wytycznych i innych zalecanych

środków. Zalecenia Kodeksu nie stanowią przepisów prawnych i nie są przeznaczone do

bezpośredniego stosowania. JednakŜe naleŜy podkreślić, Ŝe w pracach Komitetów

działających w ramach Komisji Kodeksu śywnościowego FAO/WHO biorą udział

przedstawiciele Polski, jako kraju członkowskiego KKś, a w oparciu o te zalecenia są

opracowywane równieŜ polskie przepisy.

Nieprawdziwym jest więc zarzut odnośnie „obecnego wprowadzania Kodeksu

śywnościowego”.

Odpowied ź NNN / knbg

Nie przyjęcie przez Unię Europejską a w konsekwencji Polskę róŜnych standardów i

wytycznych opracowanych przez Komisję Kodeksu śywnościowego (KKś) jest teoretycznie

moŜliwe. Jednak utworzenie 1 stycznia 1995 roku Światowej Organizacji Handlu (WTO)

zmieniło zasadniczo międzynarodowy status wytycznych Kodeksu. Zgodnie z umową SPS

(zastosowania mierników sanitarnych i fito-sanitarnych) KKś traktowany jest jako jedyne

ciało ustanawiające międzynarodowe normy obowiązkowe dla krajów członkowskich WTO 1 .

Umowa SPS wyróŜnia w szczególności trzy międzynarodowe ciała ustanawiające standardy

(trzy siostrzane organizacje). Środki bezpieczeństwa, standardy, wytyczne i rekomendacje

dotyczące Ŝywności ustanawiane są przez KKś. Podobnie, Światowa Organizacja Zdrowia

Zwierząt odnosi się do miar bezpieczeństwa zdrowia zwierząt, a Sekretariat Konwencji

ds. Ochrony Roślin ustanawia normy ochrony roślin.

1 http://www.wto.org/english/tratop_e/sps_e/sps_agreement_cbt_e/c2s2p1_e.htm

Artykuł 3 umowy SPS stanowi: “(…) Członkowie muszą ustanawiać mierniki sanitarne

i fito-sanitarne w oparciu o międzynarodowe standardy, wytyczne i rekomendacje, jeŜeli takie

istnieją…”. Warto zauwaŜyć, Ŝe umowa SPS nie rozróŜnia mocy prawnej „standardów”,

„wytycznych” i „rekomendacji” wszystkich trzech organizacji.

Normy KKś w oparciu o umowy SPS i TBT (technicznych barier w handlu) uŜywane są przy

rozsądzaniu międzynarodowych sporów handlowych, dotyczących Ŝywności. Potencjalne

zagroŜenie uwikłania w taki spór i wysokość potencjalnych strat sprawia, Ŝe przyjęcie

wytycznych i norm Kodeksu jest uwaŜane za obowiązkowe. Nie pozostawia bowiem

członkom WTO praktycznie Ŝadnej innej moŜliwości - poza ich przestrzeganiem. Na

nieprzestrzeganie mogą sobie pozwolić tylko najbogatsze kraje (lub ich grupy) tak jak stało

się to w przypadku Unii Europejskiej. Unia Europejska płaci rocznie 117 mln USD kary na

rzecz USA i około 11 mln USD na rzecz Kanady z tytułu odmowy importu wołowiny i drobiu

uzyskanych z hodowli zwierząt karmionych genetycznie modyfikowanym hormonem wzrostu

(rbGH) 2 . ZwaŜywszy zatem, Ŝe 153 krajów to obecnie członkowie WTO, a normy lub

wytyczne Kodeksu istnieją praktycznie dla kaŜdego typu Ŝywności, oznacza to, Ŝe Kodeks juŜ

teraz skutecznie i bezpośrednio wpływa na większość ludzi na naszej planecie.

Kodeks bazuje w wielu przypadkach na nadmiernie restrykcyjnych dyrektywach

i rozporządzeniach Unii Europejskiej 3 , które są wprowadzane obecnie w Polsce,

m.in. w oparciu o projekt ustawy o zmianie ustawy o bezpieczeństwie Ŝywności i Ŝywienia

oraz niektórych innych ustaw z dnia 21 maja 2009 r. WdroŜenie tych regulacji prawnych oraz

wiele prowadzonych równolegle innych inicjatyw Komisji Europejskiej, m.in. Zielona

Księga, w ramach której wprowadzone mogą zostać coraz standardy niŜsze standardy

rolnictwa ekologicznego, dopuszczające stosowanie dodatków chemicznych 4 , jest

równoznaczne z „obecnym wprowadzaniem Kodeksu śywnościowego”.

2. KODEKS I REGULACJE PRAWNE W UNII EUROPEJSKIEJ I POLSCE

Stanowisko GJIHARS

Wskazane przez Państwa regulacje prawne nie dotyczą zagadnień poruszanych w Państwa

petycji tj.: Ŝywności genetycznie modyfikowanej, pestycydów, napromieniowywania

Ŝywności, rolnictwa ekologicznego, hormonów ani antybiotyków stosowanych w hodowli

zwierząt.

Odpowied ź NNN / knbg

Regulacje te były wskazane jako wybrane regulacje, odnoszące się do tematyki

i wprowadzenia Kodeksu. Petycja dotyczyła zarówno Kodeksu jak i tych (powiązanych z

nim, wybranych) regulacji. Więcej szczegółów pokazujących jak regulacje pośrednio lube

bezpośrednio powiązane z Kodeksem, znajduje się w ulotce opracowanej przez Koalicję na

rzecz Naturalnego Zdrowia, pt „Dobre, złe i bardzo złe strony prawa Unii Europejskiej

dotyczącego naturalnego zdrowia” 5 .

http://www.reuters.com/article/worldNews/idUSTRE50E5OU20090115,

http://www.nationalaglawcenter.org/assets/crs/R40449.pdf

Dyrektywa dotycząca suplementów Ŝywnościowych (Dyrektywa 2002/46/EC), Rozporządzenie w sprawie

oświadczeń Ŝywieniowych i zdrowotnych dotyczących Ŝywności Rozporządzenie (EC) 1924/2006

4 http://www.stopcodex.pl/wp-content/uploads/2009/03/greenpaper_pl.pdf

http://www.naturalnenielegalne.pl/download/Informator_ANH_prawo_UE_kontra_naturalne_zdrowie.pdf

3. ORGANIZACJE WSPIERAJ Ą CE PETYCJ Ę

Natural Health Foundation ( www.naturalhealthfoundation.com./supplement.php ),

która przedstawia się jako niedochodowa międzynarodowa fundacja, oferuje

jednoczenie na swojej stronie internetowej sprzedaŜ suplementów diety.

· Alliance for Natural Health ( www.anhcampaign.org ) jest organizacją znaną z lobbing

przeciw jakimkolwiek ograniczeniom nakładanym na producentów suplementów

diety.

Odpowied ź NNN / knbg

Wiązanie działalności niedochodowej z informacjami zawartymi na stronie

http://www.naturalhealthfoundation.com/supplement.php jest bezzasadne. Znajduje się tam

informacja o kilku suplementach produkowanych i dystrybuowanych nie przez Natural Health

Foundation, lecz firmy zajmujące się tą działalnością komercyjnie.

Być moŜe nastąpiła teŜ pomyłka. Jedyną niezaleŜną organizacją pozarządową non-profit

posiadającą status oficjalnego obserwatora na posiedzeniach KKś, i chroniącą podczas prac

KKś interesy i prawa konsumentów jest National Health Federation (ten sam skrót).

Alliance for Natural Health jest znana z wykorzystania rzetelnych wyjaśnień i argumentów

prawnych i naukowych w obronie interesów i zdrowia konsumentów w zakresie określania

listy dopuszczalnych składników witaminowych i mineralnych oraz ich dopuszczalnych

wartości. Przykładowe potwierdzenie merytorycznej argumentacji w stosunku do wątpliwych

z punktu naukowego i prawnego propozycji Komisji Europejskiej i EFSA dotyczących

nadmiernych restrykcji nakładanych na suplementy znajduje się m.in. w następujących

dokumentach:

ec.europa.eu/food/food/labellingnutrition/supplements/documents/ anh _en.pdf

oraz http://www.anhcampaign.org/news/anh-release-why-the-anh-legal-challenge-on-food-

supplements-is-a-victory

4. NAPROMIENIOWANIE ś YWNO Ś CI

Stanowisko GJIHARS

Wymagania dotyczące napromieniania Ŝywności promieniowaniem jonizującym są określone

w rozdziale 5 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie Ŝywności i Ŝywienia (Dz.

U. Nr. 171, poz. 1225) oraz w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 20 czerwca 2007 r, Vi

sprawie napromieniania Ŝywności promieniowaniem jonizującym (Dz. U. Nr 121, poz. 841).

Przepisy te nie nakładaj ą obowi ą zku napromieniania Ŝ ywno ś ci , a na ich podstawie środki

spoŜywcze mogą być poddawane napromienianiu wyłącznie na zasadzie dobrowolności w celu

zmniejszenia liczby przypadków chorób spowodowanych spoŜyciem Ŝywności przez

niszczenie drobnoustrojów chorobotwórczych, zapobiegania psuciu się Ŝywności przez

opóźnienie lub powstrzymanie procesów rozkładu i przez niszczenie mikroorganizmów

odpowiedzialnych za te procesy, przedłuŜenia okresu przydatności do spoŜycia przez

hamowanie naturalnych procesów biologicznych związanych z dojrzewaniem lub

kiełkowaniem oraz usunięcia organizmów- szkodliwych dla zdrowia roślin lub dla Ŝywności

pochodzenia roślinnego.

Stanowisko GJIHARS

Wymienione przez Państwa:

Napromienianie Ŝywności jest dopuszczalne wyłącznie, jeŜeli nie stanowi zagroŜenia dla

zdrowia lub Ŝycia człowieka, jest uzasadnione technologicznie, a Ŝywność poddawana temu

napromienianiu spełnia obowiązujące wymagania zdrowotne oraz nie zawiera substancji

chemicznych słuŜących do jej konserwacji lub stabilizacji. WyŜej wspomniane

rozporządzenie Ministra Zdrowia zawiera wykaz środków spoŜywczych, które mogą być

poddane napromienianiu promieniowaniem jonizującym oraz maksymalne dopuszczalne

dawki tego promieniowania. Są to: ziemniaki, cebula, czosnek, pieczarki, przyprawy suche.

pieczarki suszone oraz suszone warzywa.

Na podstawie dostępnych w Głównym Inspektoracie Sanitarnym informacji moŜna

stwierdzić, Ŝe w Polsce stosowanie promieniowania jonizującego, jako metody utrwalania

Ŝywności jest mało rozpowszechnione. Najczęściej napromieniowywane są przyprawy suche

oraz pieczarki.

Przepisy polskie w tym zakresie są zgodne z dyrektywami wspólnotowymi dotyczącymi

napromieniania Ŝywności.

NaleŜy pokreślić, Ŝe w chwili obecnej nie planuje się zmian tych przepisów. W związku z

powyŜszym, nie moŜna zgodzić się z twierdzeniem zawartym w tym zarzucie, Ŝe cala

Ŝywność będzie musiała być obowiązkowo napromieniana.

W produkcji ekologicznej, Zgodnie Ŝart. 10 Rozporządzenia Rady WE 834/2007 z dnia 28

czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych.

"zakazane jest poddawanie Ŝywności lub paszy ekologicznej lub surowców stosowanych w

Ŝywności lub paszy ekologicznej działaniu promieniowania jonizującego".

Odpowied ź NNN / knbg

Właściwie sprecyzowany zarzut wobec Kodeksu śywnościowego odnosi się do braku

wyraźnego zakazu napromieniowania Ŝywności ekologicznej, braku wymogów informowania

o napromieniowaniu oraz samej konstrukcji Kodeksu, który jako prawo referencyjne

do rozstrzygania sporów WTO moŜe prowadzić do sytuacji gdy „dobrowolnie”

napromieniowana Ŝywność konwencjonalna lub ekologiczna będzie musiała zostać

dopuszczona (pod groźbą kar i sankcji) do kraju, w którym takie praktyki nie są akceptowane

przez społeczeństwo. Obecne plany i stanowisko Rządu RP i KE, mogą zatem stać

w sprzeczności z interesami koncernów spoŜywczych chcących eksportować

napromieniowaną Ŝywność ekologiczną do Polski. Zapisy Kodeksu wraz z siłą argumentacji

WTO mogą mieć znaczący wpływ na zmianę tych planów.

Szerokie dopuszczenie napromieniowania w celu utrzymania przedłuŜenia przydatności do

spoŜycia, zapobiegania rozwojowi patogenów, kiełkowania, itp. jest wygodne dla

producentów i dystrybutorów Ŝywności, gdyŜ pozwala na wydłuŜenie okresu transportu

przechowywania, oraz obniŜenie warunków sanitarnych i fitosanitarnych produkcji transportu

i przetwarzania, przy załoŜeniu Ŝe promieniowanie zabezpieczy Ŝywność przed zepsuciem. W

efekcie w krajach rozwiniętych Ŝywność moŜe być produkowana w oparciu o metody

przemysłowe i coraz dłuŜej przechowywana, przez co jest coraz uboŜsza w składniki

odŜywcze, a społeczeństwa tych krajów w coraz większym stopniu zapadają na choroby

cywilizacyjne wynikające z niedoborów mikroelementów.

5. POZOSTAŁO Ś CI PESTYCYDÓW

Stanowisko GJIHARS

Wymagania dotyczące najwyŜszych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów

zawarte są w rozporządzeniu (WE) nr 396/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23

lutego 2005 r. w sprawie najwyŜszych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów

w Ŝywności i paszy pochodzenia roślinnego i zwierzęcego oraz na ich powierzchni,

zmieniające dyrektywę Rady 9I/414/EWG (Dz. Urz. UH f. 70. z 16.03,2005. str. 1) wraz z

późniejszymi zmianami. Rozporządzenie stosuje się do produktów pochodzenia roślinnego i

zwierzęcego lub ich części wymienionych w załączniku 1, spoŜywanych w stanie świeŜym,

przetworzonym i/lub wchodzących w skład Ŝywności, w której lub na powierzchni, której

mogą być obecne pozostałości pestycydów. Wymagania określone w ww. przepisach odnoszą

się do środków spoŜywczych produkowanych i wprowadzanych do obrotu na terytorium Unii

Europejskiej. Dotyczy to równieŜ, środków spoŜywczych importowanych na terytorium

Wspólnoty, w tym na terytorium Polski, z państw nie będących członkami UE. Przepisy

powyŜsze nie przewidują moŜliwości dopuszczenia do obrotu Ŝywności, która nie spełnia

wymagań dotyczących najwyŜszych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów.

Natomiast produkty spełniające powyŜsze wymagania mogą zgodnie z prawem, znajdować sic

w obrocie w całej Wspólnocie. W Polsce, organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej (PIS)

prowadzą w ramach nadzoru bieŜącego kontrolę zgodności Ŝywności znajdującej się w

obrocie m. in. z wymaganiami dotyczącymi najwyŜszych dopuszczalnych poziomów

pozostałości pestycydów.

W przypadku stwierdzenia niezgodności zobowiązującymi przepisami organy PIS podejmują

działania zgodne ze swoimi kompetencjami np. zmierzające do wycofania produktu z obrotu,

bądź nałoŜenia mandatu karnego na nieuczciwego przedsiębiorcę.

Odpowied ź NNN / knbg

„Problem” z wytycznymi Kodeksu dot. pozostałości pestycydów polega na ustalaniu

ogromnej listy dopuszczonych pestycydów oraz wysokości dopuszczalnej dawki w Ŝywności.

Nie jest problemem Kodeksu ani prawa unijnego przekraczanie tak ustalonych dawek. W

efekcie prac Komitetu Kodeksu ds. Pestycydów, który przy ustalaniu poziomów stosuje

prymitywne załoŜenia toksykologiczne, tj.

· nie bierze pod uwagę efektów długoterminowych spoŜywania pestycydów,

· zagroŜenie poszczególnymi pestycydami jest zazwyczaj rozpatruje w

oderwaniu od wpływu innych pestycydów i dodatków chemicznych,

Kodeks dopuszcza wysokie dawki pozostałości ponad 3275 róŜnych pestycydów, w tym

pestycydów podejrzanych o działanie rakotwórcze, m.in. 2,4-D, atrazyna (zakazana obecnie w

Unii Europejskiej), bromek metylu, a takŜe pestycydy powodujące wymieranie całych

populacji pszczół. Więcej informacji na ten temat znajdą Państwo na stronie:

http://www.whatsonmyfood.org/ . Strona dotyczy wprawdzie pestycydów w Ŝywności

amerykańskiej, lecz sama charakterystyka działania pestycydów i kwestie ich stosowania nie

odbiegają znacząco od wytycznych Kodeksu (m.in. dopuszczenie zabronionej w Unii

Europejskiej atrazyny). Podobnie jak w przypadku Ŝywności napromieniowanej lub

zawierającej GMO inne państwa mogą wymusić na Unii Europejskiej dopuszczenie na rynek

unijny produktów spełniających wymogi Kodeksu (np. zawierających atrazynę). Alternatywą

będzie spór przed WTO i kolejne kary nakładane na UE za niezastosowanie się do

wytycznych Kodeksu.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: