Rozwój pamięci u dzieci
OMNIBUSEK - Centrum Rozwoju Inteligencji Dziecka (CRID) - pod taką nazwą prowadzę swój program autorski w Przedszkolu nr 14 w Tychach. Zajęcia obejmują rozwijanie i doskonalenie pamięci, myślenia, koncentracji i wyobraźni dzieci 5 i 6 -letnich.
Wieloletnie doświadczenie w pracy z uczniami szkół podstawowych i ponadpodstawowych
z zakresu mnemotechniki, pozwoliło mi na stworzenie własnego programu, który w swoich fundamentalnych założeniach jest niezmieniony, a jedynie dostosowany do potrzeb, wymagań i rozwoju intelektualnego dziecka przedszkolnego.
Praca z uczniami starszymi pokazała, że taktyka oraz sposób prowadzenia zajęć były skuteczne. Jak to będzie wyglądało z dziećmi przedszkolnymi okaże się w niedalekiej przyszłości. Oczywiście sukcesywnie będę o tym informowała na łamach internetowego miesięcznika Europejskiego Centrum Wspierania Nauczycieli "Świat Przedszkola".
Poniżej zamieszczam plan zebrania z rodzicami przedszkolaków. Przedstawiam tam w wielkim skrócie tematykę rozwijania pamięci oraz organizację zajęć OMNIBUSKA:
1. Zaproszenie do picia wody mineralnej niegazowanej - woda zwiększa poziom tlenu, jonizuje sole, w wyniku, czego zwiększa potencjał elektryczny w membranach komórek nerwowych, konieczna dla prawidłowego funkcjonowania sieci nerwowej (dzieci na zajęciach mają cały czas dostęp do wody)
2. Wstęp - o procesie nauczania, krótko o mózgu (prawej i lewej półkuli), co to jest kinezjologia edukacyjna (gimnastyka mózgu), co to jest mnemotechnika,
3. Przykładowe rodzaje ćwiczeń:
bajeczki mnemotechniczne, łańcuszki, kody liczbowe,
ćwiczenia z zakresu kinezjologii, czyli gimnastyki mózgu
4. O połączeniu mnemotechniki z kinezjologią.
5. Przedstawienie organizacji zajęć:
czas trwania: 30 min 2 razy w tygodniu ( 5 min to ćwiczenia koncentrujące, 20 min to ćwiczenia pamięci, 5 min to relaksacja),
maksymalna liczba dzieci w grupie to 5 osób,
zajęcia będą się odbywały w godzinach przedpołudniowych ,
w zajęciach będziemy korzystać z rzutnika i kolorowych przeźroczy, foliogramu,
w przyszłości komputera ,
dzieci będą poddane testom osiągnięć ( na początku i na końcu kursu),
raz w miesiącu odbywać się będą konsultacje - rodzice zostaną pisemnie poinformowani o każdym terminie takich konsultacji,
możliwość kontynuowania nauki w kolejnym roku szkolnym - program będzie poszerzony o treści szkolnictwa podstawowego, głównie dotyczyć będzie łatwiejszego przyswajania ortografii,
wrzesień to miesiąc próbny - zajęcia raz w tygodniu, pod koniec miesiąca zajęcie pokazowe. Właściwy kurs rozpoczyna się od października i będzie trwał do czerwca.
6. Zakończenie - pytania, dyskusje
Ad.2.
Wprowadzenie procesu nauczania od najmłodszych lat (a nawet miesięcy) jest bardzo trafne. Do szóstego roku życia następuje rzeczywisty rozwój mózgu, dlatego im młodsze dziecko, tym szybciej i łatwiej przyswaja sobie nowe informacje dostępne zarówno w otaczającym je środowisku, jak i te, które przekazuje się mu w sposób celowy.
Małe dzieci często wydają się rodzicom zbyt ruchliwe i męczące. Pragną wszystko zobaczyć, usłyszeć, dotknąć, wziąć do ręki, polizać - pragną poznawać możliwie dużo z otaczającego świata. Jeżeli, więc zostawia się dziecko na dłuższy czas samo w łóżeczku z jedną tylko zabawką, to poprzez eliminację wielu innych bodźców stymulujących hamuje się jego naturalny pęd do poznawania świata.
O nieograniczonych możliwościach młodego mózgu świadczy fakt w jak krótkim czasie dziecko opanowuje podstawowe czynności, uczy się chodzić oraz mówić. Patrząc na całe życie człowieka widzimy, iż najwięcej i najszybciej uczymy się w najwcześniejszym jego okresie, (z czego najczęściej nie zdajemy sobie sprawy). Dlatego warto rozpocząć proces nauczania dziecka od początku jego życia, tak by nauka była dla niego czymś naturalnym, automatycznym i bezwysiłkowym oraz stymulującym mózg w czasie jego najlepszego i najbardziej dynamicznego rozwoju.
To, czego małe dziecko szybko się nauczy będzie procentowało w jego całym przyszłym życiu. Wzrost i rozwój mózgu jest procesem dynamicznym i ciągle się zmieniającym. Trzeba pamiętać, że może on być zwolniony, a nawet zostać zatrzymany. Ale najbardziej znaczące jest to, że proces ten może zostać przyspieszony.
Mózg składa się z dwóch półkul: prawej i lewej. Prawa półkula unerwia lewą połowę ciała i na odwrót. U większości osób (także u leworęcznych) lewa półkula jest odpowiedzialna za myślenie logiczne, analityczne, racjonalne, matematyczne, za procesy werbalne. Lewa półkula pamięta imiona, daty itp. Prawa półkula, to myślenie całościowe (tzw. holistyczne), intuicyjne, synteza, wyobraźnia, skojarzenia, symbole, praca obrazami. To ona odpowiada za uzdolnienia plastyczne, muzyczne. Powinniśmy tak się uczyć, aby angażować pracę całego mózgu, czyli prawej i lewej półkuli jednocześnie.
Powstał nawet kierunek w dziedzinie wiedzy o człowieku - Kinezjologia Edukacyjna (grec.kinesis-ruch) instruujący jak to robić. Jej twórcy to Paul i Gail Dennison, a pierwszym stopniem jest Gimnastyka Mózgu.
Jest to system szybkich, zabawnych i energetyzujących ćwiczeń, które przygotowują każdego uczącego się do efektywnych procesów myślenia i prawidłowej koordynacji. To program rozwoju ruchowego ukierunkowany na łatwe uczenie się dzieci i stymulowanie ich rozwoju. To także ćwiczenia powodujące aktywizację układu nerwowego i uwalnianie od stresu. Ruchy naprzemienne - podstawowe ćwiczenia - powodują, że przepływ informacji z jednej półkuli do drugiej następuje nawet do 28 razy szybciej.
Szczególne znaczenie ma gimnastyka mózgu dla dzieci. Podczas wykonywania ruchów naprzemiennych tworzą się nowe połączenia nerwowe,a te już istniejące udrażniają się
i umacniają. W ten sposób następuje lepsza integracja pracy obu półkul mózgowych.
W rezultacie część intuicyjna zaczyna lepiej współpracować z częścią analityczną. Wzrasta koncentracja i szybkość myślenia u dziecka.
Istnieją także sposoby, techniki wspomagające pamięć. Jednym z nich jest mnemotechnika (gr. "mneme" =pamięć). Wynalazcą mnemotechniki był poeta grecki Simonides (556-467 pne.)
....Mnemotechnika wspiera i rozwija wrodzone siły pamięci....jest podstawowym narzędziem twórczego myślenia usprawniającym umysł, rozwijającym możliwości twórcze i inteligencję twórczą...podstawą inteligencji twórczej jest zdolność kojarzenia różnych myśli, idei, informacji...(Tony Buzan)
Mnemotechnika służy lepszemu zapamiętywaniu i przypominaniu sobie informacji na drodze skojarzeń. Skojarzenia to jedyny sposób, w jaki mózg zapamiętuje nowe informacje. Im mniej dla nas ważne skojarzenie
i im rzadziej wspominane, tym szybciej je zapominamy. Jak mózg zapamiętuje, a potem wyszukuje i przypomina sobie informacje. Odpowiedzią są właśnie skojarzenia.
Ad.3.
Rodzaje ćwiczeń:
w zakresie mnemotechniki:
a) łańcuchowa metoda skojarzeń (bajeczki mnemotechniczne, wierszyki),
b) tworzenie kodów (łatwe zapamiętywanie długich liczb, tworzenie
wyrazów nieznaczących),
w zakresie kinezjologii:
a) Kreślenie "leniwych ósemek":
Kreślenie ósemek w powietrzu,
Kreślenie ósemek leżących - na papierze,
rysowanie rysunków tylko z ósemek,
Rysowanie motylków
Kreślenie "leniwych ósemek" nosem, głową, nogą, łokciem itd.,.
Bieganie po dywanie w kształcie ósemki.
b) Rysowanie oburącz.
Ćwiczenia rysowania oburącz uruchamiają obie półkule mózgu jednocześnie ,jest to ćwiczenie integracji półkulowej, co stwarza możliwości przyspieszenia percepcji informacji, szybkiego uczenia się , zapamiętywania i przetwarzania informacji, do rozwijania synergetycznej siły i umiejętności lewej i prawej półkuli mózgu.
Ćwiczenia takie mają za zadanie rozwijać:
1. koordynację ręka - oko
2. umiejętność przekraczania kinestetycznej linii środka
3.orientację przestrzenną
4.umiejętność rozróżniania kierunków
5.umiejętność kodowania i dekodowania symboli pisanych
6.umiejętnośc pisania, literowania, liczenia.
Dzięki tym ćwiczeniom zachodzą zmiany w zachowaniu i postawie:
1.świadomości lewej i prawej strony ciała
2.widzeniu peryferyjnym
3.świadomości ciała, koordynacji i specjalizacji rąk i oczu
4.rozwijaniu zdolności sportowych i umiejętności ruchowych.
Jak wykonywać ćwiczenia "Rysowanie oburącz"
Rysunek do odwzorowania należy położyć przed osobą rysującą.
Rysować należy jednocześnie obiema rękami tak, aby zachować zasadę odbicia lustrzanego.
Strzałki na rysunkach pokazują, od jakiego miejsca należy zacząć rysowanie.
c) ruchy naprzemienne
Ad. 4.
Połączenie treningu pamięci z mnemotechniką i ćwiczeniami Kinezjologii Edukacyjnej, daje bardzo dobre rezultaty w podwyższeniu koncentracji, polepszeniu pamięci, w eliminowaniu niechęci do nauki, stresu szkolnego, drażliwości, a nawet agresji u dzieci. Efektem tej pracy jest także poprawa wysławiania się, czytania i rozumienia, liczenia, zapamiętywania cyfr, formułowania myśli. Zauważa się znaczną poprawę w pisaniu ortograficznym, twórczym myśleniu, sposobie wyrażania myśli na piśmie, zwiększają się możliwości intelektualne dziecka. (dotyczy także dorosłych).
Doskonali się także koordynacja ruchowa, orientacja w przestrzeni, następuje lepsza synchronizacja pracy obu półkul mózgowych. Powyższe ćwiczenia prowadzą również do poprawy stanu psychicznego dzieci.
A zatem na często zadawane sobie pytanie - czy większość z nas ma złą pamięć? Odpowiadamy: Nie - większość z nas ma dobrą pamięć, ale po prostu jej nie ćwiczymy.
Dorota Siwiec - Boroń
Przedszkole Nr 14
w Tychach
m.wisniowska1