Mózg, Umysl I Zachowanie.pdf

Poprzedni rozdział. | Wstęp do kognitywistyki - spis treści .

Emocje i układ limbiczny

Układ limbiczny: pojęcie wprowadzone przez Paula Brocka.

Kora zakrętu obręczy tworzy pierścień (łac. limbus ) wokół pnia mózgu.

Zwykle do układu limbicznego zalicza się:

• korę zakrętu obręczy

• korę okołowęchową

• wzgórze

• podwzgórze

• hipokamp

• sklepienie

• ciała suteczkowate

• jądra migdałowate

Słabo rozwinięty u gadów, dobrze u ssaków, większość struktur rozwinęła się w ciągu ostatnich 150 mln lat.

Drażnienie prądem tych obszarów wywołuje psychozy i halucynacje.

Zawiera struktury kontrolujące typowe zachowania dla danego gatunku.

Emocje, zachowania opiekuńcze, kora stara (limbiczna), jądra migdałowate (amygdala) kontrolują strach i

agresję.

Stare teorie

• William James : emocje to postrzegane reakcje organizmu; bodźce emocjonalne pobudzają korę

czuciową, ta z kolei ruchową i reakcje fizjologiczne, a to postrzegane jest jako emocje.

Uszkodzenia kory zmniejszają kontrole nad emocjami ale nie likwiduja podstawowych emocji.

• Teoria Cannona-Barda : za reakcje emocjonalne odpowiedzialne jest podwzgórze; sygnały

przechodzą najpierw przez wzgórze a stąd do kory i do podwzgórza, które z jednej strony

przesyła je po modyfikacji również do kory, a z drugiej odpowiada za reakcje fizjologiczne, które

występują jednocześnie z emocjami.

• Papez (1937): powstawanie emocji zachodzi w pętli zaczynającej się od tylnej części wzgórza,

przez którą sygnały zmysłowe docierają do kory czuciowej i podwzgórza. Kora czuciowa wpływa

na zakręt obręczy, który przesyła je przez korę okołowęchową do hipokampa, stąd przez jądra

przegrody do ciał suteczkowatych i innych jąder podwzgórza odpowiedzialnego za reakcje

fizjologiczne organizmu. Pętla wraca z ciał suteczkowatych do przedniej części wzgórza i zakrętu

obręczy.

Odczuwanie emocji miało się wiązać z integracją sygnałów z kory czuciowej z sygnałami z

podwzgórza.

Paul MacLean : 1949-1970, teoria układu limbicznego jako układu odpowiedzialnego za emocje

Krąg Papeza + węchomózgowie (kora okołowęchowa, śródwęchowa i okołohipokampowa), ciało

migdałowate, przegroda i kora przedczołowa jako odrębny podukład, "mózg wegetatywny" lub

emocjonalny.

Hipokamp jako struktura odpowiedzialna za analizę "symboliki niewerbalnej", nieświadomych skojarzeń;

"klawiatura emocjonalna".

Doświadczanie i wyrażanie emocji wynika z kojarzenia bodźców wewnętrznych i zewnętrznych.

Powiązania teorii MacLeana z psychoanalizą.

Joseph LeDoux i inni: układ limbiczny nie istnieje?

Mgliste pojęcie, synonim większości ośrodków podkorowych powyżej pnia mózgu.

Hipokamp nie bierze udziału w reakcjach emocjonalnych.

Czym są emocje?

Emocje - automatyczne, krótkie; złożone reakcje organizmu, widoczne na zewnątrz, korelaty

fizjologiczne.

Powstały w wyniku rozszerzenie mechanizmów zachowania homeostazy, by przygotować organizm do

odpowiedniej reakcji.

Zaangażowany jest głównie pień mózgu i układ limbiczny, ciało jest obszarem ekspresji emocji.

Emocje tła, emocje pierwotne i wtórne (Damasio).

Jakie mamy pierwotne emocje? Różne teorie, zwykle 4 pary:

Smutek-radość (szczęście), odraza-akceptacja, strach-złość, zdziwienie-oczekiwanie.

Kombinacje lub wariacje - emocje wtórne.

Uczucia - w większości języków odróżniane od emocji.

Refleksyjne, obrazy stanu mózgu/organizmu wywołane emocjami.

Uczucia są prywatne, łatwe do ukrycia, umysł jest obszarem, w którym się pojawiają.

Zaangażowana jest głównie kora mózgu.

Uczucia: biologiczne czy wytwór społeczeństwa?

To co czuję zależy od kontekst społecznego.

• Adopcja mordercy syna jako zadośćuczynienie.

• Bycie dziką świnią u Maorysów.

• Stan amae (biernego obiektu miłości) u Japończyków.

Nastroje - emocje roziągnięte w czasie.

Emocje tła utrzymujące się dłużej przechodzą w nastroje.

Patologie: manie, depresje.

Afekt - obejmuje emocje, nastroje i uczucia.

Procesy zachowania homeostazy <=>emocje <=> uczucia <=> procesy poznawcze.

Funkcje podstawowych emocji - podobne u ludzi jak i u zwierząt .

Emocje są prawidłowo rozpoznawane na twarzach ludzi wszystkich kultur.

Emocje mobilizują organizmy do wykonywania pewnych czynności.

Przyjemność wywołuje pobudzanie elektryczne bocznej części podwzgórza (LH, lateral hypothalamus).

J. Olds, P. Milner (1956): szczur naciska na przycisk stymulujący LH bez przerwy.

Lezje jądra brzuszno-przyśrodkowego powodują zanik poczucia głodu i zagłodzenie.

Strach - łatwo warunkować, stąd dobrze poznany.

Lęk, niepokój - strach bez wyraźnego powodu.

Główna struktura: ciało migdałowate, około 10 jąder.

Odbieranie pobudzeń: bezpośrednio z wzórza (12 ms u szczura) lub przez korę (25 ms).

Wzgórze - ogólne cechy bodźca, reakcja natychmiastowa.

Kora sensoryczna: złożone aspekty bodźca, reakcja nieco późniejsza.

Kora przyśrodkowa przedczołowa: hamuje niewłaściwe zachowania.

Hipokamp i kora przejściowa (węchowa): pamięć i kontekst reakcji emocjonalnych.

Ekspresja emocji negatywnych: jądro środkowe (centralne) ciała migdałowatego pobudza

wyspecjalizowane struktury odpowiedzialne za różne formy zachowań.

Jądro migdałowate uczy się reakcji warunkowych - pamięć emocjonalna.

Pamiętanie sytuacji emocjonalnie pobudzających - pamięć "błyskowa" (flashbulb).

Jest to związane z wydzielaniem adrenaliny przez nadnercza.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: