Forma osobowa czasownika a bezokolicznik - Scenariusz lekcji w kl. IV
Gramatyka na lekcjach języka polskiego w szkole podstawowej1. Zapisanie na tablicy poniższych wypowiedzeń i postawienie pytania: Kto jest wykonawcą czynności?Przeczytałem ciekawą książkę. - jaWarto przeczytać ciekawą książkę. - --Opowiedziałeś interesującą historię. - tyPojechał na wycieczkę krajoznawczą. - onWyjechać na obóz. - --Zorganizowaliśmy konkurs recytatorski. - myZrobiliście niezwykłą dekorację. - wyNiełatwo zrobić ciekawą dekorację. - --Pilnie przygotowywali się do sprawdzianu. - oniUczniowie stwierdzają, że nie we wszystkich wypowiedzeniach można wskazać, kto jest wykonawcą czynności. Zależy to od formy czasownika. Na wykonawcę czynności nie wskazują czasowniki: przeczytać, wyjechać, zrobić.2. Zapisanie tematu lekcji3. Rozdanie kartek z następującym ćwiczeniem.Marek uczy się języka polskiego. Do tej pory mieszkał w Anglii. Ma jednak problem. Czy wiesz jaki? Czy potrafisz mu pomóc? Zrób to za pomocą strzałek.Wy - zrobiłem to najładniej.On - biegałeś najszybciej.Ja - zostanie wybrany do konkursu.Oni- zdobyliśmy nagrodę.My - na pewno tego dokonacie.Ty - zawsze są przygotowani do lekcji.Dzieci przestawiają zaimki osobowe na początku zdań. Dochodzą do wniosku, że potrafiły to zrobić, bo „dopasowały” je do czasowników.4. Wyprowadzenie terminu osoba czasownika. Notatka w zeszycie.W języku polskim czasownik odmienia się przez trzy osoby:w liczbie pojedynczejjatyon (ona) (ono)w liczbie mnogiejmywyoni (one)5. Rozdanie kartek z tekstami.Marek opowiedział wam o swojej wycieczce do Polski. Popełnił jednak błędy. Poprawcie je.Ja przyjechać do Polski, bo mój dzidek jest Polakiem i często opowiadać mi o tym pięknym kraju. Jazamieszkać u brata dziadka. On być bardzo miłym człowiekiem. Wczoraj razem spacerować po Warszawie. Mnie się bardzo podobać stolica kraju moich przodków.Uczniowie dostrzegają, że w tekście pojawiły się formy bezosobowe czasowników, które należało zastąpić formami osobowymi.6. Wprowadzenie terminu bezokolicznikUczniowie stwierdzają, że jest to taka forma czasownika, w której nie można określić osoby. Wykonane ćwiczenie utwierdza ich w przekonaniu, że znajomość reguł gramatycznych umożliwia poprawne formułowanie wypowiedzi.7. Wykonanie na tablicy ćwiczenia, które polega na tworzeniu bezokoliczników od podanych czasowników.poszliśmy - pójśćprzyjechałem - przyjechaćmogłem - mócbiegał - biegaćstłukłeś - stłucUczniowie zauważają, że bezokoliczniki mają na końcu „ć” lub (rzadziej) „c”.8. Dzieci szukają czasowników w słowniczkach ortograficznych. Stwierdzają, że w słowniczkach czasowniki występują w formie bezokoliczników.Zapisanie rymowankiCzasownik ze słownikaMa postać bezokolicznika.9. Praca domowa.Przypomnij sobie fragment opowiadania H. Ożogowskiej „Jak upiekła się jedna lekcja...” Wypisz z pierwszej strony tekstu wszystkie bezokoliczniki (3) oraz 5 czasowników w formie osobowej. Określ ich osobę i liczbę.UWAGAZaproponowany tekst znajduje się w podręczniku M. Nagajowej „Słowo za słowem”.
wojtek0018