DOBRE RADY PRZED KONCERTEM.pdf

TECHNOLOGIA Dobre rady przed koncertem

Dobre rady przed koncertem

Marek Witkowski

Wiiosna w pe³nii ii jju¿ za chwiillê przez krajj

– jjak d³ugii ii szerokii – pop³yniie falla festiiwallii

ii rozmaiitych pllenerowych koncertów.

Zaniim to nast¹pii warto dokonaæ

konserwacjjii sprzêtu ii przygotowaæ siiê do

sezonu tak, by przynajjmniiejj od swojjejj

strony umiieæ zorganiizowaæ pracê w sposób

prosty ii efektywny, niie daæ siiê zaskoczyæ

niiespodziiewanym sytuacjjom ii nauczyæ

rozwii¹zywaæ ró¿ne probllemy.

Zakładamy, że zlecono ci nagłośnienie imprezy

plenerowej z udziałem kilku wykonawców

– typowy festyn przy piwie, smażonej kiełbasce

i cukrowej wacie, organizowany przez władze mia-

sta. Twoim zadaniem jest zainstalowanie i urucho-

mienie sprzętu, a także przydzielenie kanałów wej-

ściowych, okablowanie każdego zespołu, rozdziele-

nie czasu na próby i czynności techniczne, a także

zmiksowanie poszczególnych koncertów lub asy-

stowanie (a w zasadzie pomoc) realizatorom, któ-

rzy towarzyszą poszczególnym wykonawcom.

Fot.: www.whalingblues.com

Zadbaj o swoje sprawy

W interesie każdego realizatora i menadżera

pracującego z danym wykonawcą biorącym

udział w festiwalu jest skontaktowanie się

z tobą. Niestety – nie zawsze się tak dzieje. Dla-

tego powinieneś wykazać się inicjatywą, aby

oszczędzić sobie lawiny żądań i pretensji w dniu

koncertu. Przygotuj dokument zawierający listę

sprzętu jaki zamierzasz wykorzystać do realizacji

festiwalu wraz z informacją, że jeśli poszczególni

uczestnicy nie skontaktują się z tobą (a nie

z organizatorem) w określonym czasie, aby

uzgodnić własne potrzeby, to już ich problemem

będzie to, jeśli w dniu koncertu coś nie będzie

zgodne z ich potrzebami. Poproś organizatora

(producenta) o rozesłanie tego dokumentu do

wszystkich uczestników imprezy.

Jeśli nie ma o tym słowa w podpisanej przez cie-

bie umowie, to nie musisz się na to zgodzić

– chyba, że będzie to oddzielnie opłacone. To bar-

dzo ważne, ponieważ niektórzy wykonawcy trak-

tują techników pracujących na scenie jak „chłop-

ców do pomocy” i żądają od nich, by dźwigali

perkusje i wzmacniacze akurat wtedy, gdy należy

się skupić na zmianie konfiguracji połączeń na

scenie i okablowaniu poszczególnych źródeł

dźwięku. Podczas większości festiwali z prawdzi-

wego zdarzenia do prac pomocniczych zatrud-

niani są specjalni ludzie (w riderach zachodnich

wykonawców nazywani stagehands). Generalnie

całą logistyką (instalowaniem zespołów na sce-

nie, pilnowaniem czasu trwania prób itd.) zaj-

muje się szef sceny, nadzorujący pracę osób

pomagających przy pracy scenicznej.

Jedna osoba powinna zajmować się tylko

i wyłącznie podłączaniem poszczególnych wyko-

nawców na scenie. Jej zadaniem jest skonfiguro-

wanie połączeń tak, aby wszystkie sygnały po

każdej zmianie wykonawcy przychodziły bez-

błędnie do dedykowanych im kanałów na oby-

dwu konsoletach.

Monitorowiec współpracuje z osobą odpowie-

dzialną za opinanie sceny oraz jest odpowie-

dzialny za rozmieszczenie monitorów na scenie

zgodnie z otrzymanym planem przedstawiającym

potrzeby danego wykonawcy. Asystuje on też

innym realizatorom, którzy przybyli z wykonaw-

cami, pomagając w obsłudze konsolety, w połą-

czeniu urządzeń peryferyjnych oraz sprawdzeniu

czy wszystkie potrzebne tory pracują i znajdują

się we właściwych miejscach. Realizuje też odsłu-

chy dla tych wykonawców, którzy nie mają wła-

snego realizatora. Realizator dźwięku na froncie

– podobnie jak monitorowiec – pomaga realizato-

rom przybyłym z wykonawcami w obsłudze kon-

solety, wykonaniu połączeń itd. Realizuje też

koncerty wykonawców, którzy nie przyjechali

z własnym realizatorem.

Kogo powinieneœ zaanga¿owaæ?

Minimalny skład ekipy nagłośnieniowej to

dwaj realizatorzy dźwięku (front i monitor) oraz

osoba wykonująca wszelkie połączenia na scenie.

Możesz być też poproszony o zapewnienie jednej

lub kilku osób do pomocy przy wnoszeniu i zno-

szeniu ze sceny sprzętu kolejnych wykonawców.

Festiwalowy schemat krosowania

Przed rozpoczęciem pracy, a już po rozpozna-

niu potrzeb poszczególnych wykonawców,

musisz przygotować schemat krosowania. Jest to

sposób identyfikowania kanałów konsolet zgod-

nie z ustaloną listą-wzorcem, z uwzględnieniem

kolejności źródeł sygnałów zmieniającej się

w czasie koncertów. Taki schemat obrazuje

zmiany źródeł sygnałów dokonywane podczas

zmian wykonawców i pozwala na opanowanie

sytuacji, gdy konieczne jest przepięcie czegoś,

wymiana kabla itp. Mówiąc prościej – werbel

zawsze powinien trafiać na ten sam kanał,

podobnie bas, gitary, wokale i wszystkie inne

W przypadku problemów najwa¿niejsze jest doprowa-

dzenie do pojawienia siê wszystkich sygna³ów we

w³aœciwych miejscach na obu konsoletach. Napraw¹

zajmiesz siê w magazynie.

104

Estrada i Studio • maj 2004

Dobre rady przed koncertem TECHNOLOGIA

instrumenty. Naklej taśmę na obie konsolety

i opisz kolejność zgodnie z ustaloną – jako stały

punkt odniesienia – a poniżej naklej taśmę, aby

opisać na niej źródła sygnałów dotyczących

danego wykonawcy.

Opisuj zawsze i wszystko! Te proste i z pozoru

śmieszne czynności pozwalają ci nie zatonąć

w plątaninie kabli prowadzących często doni-

kąd. Zanim więc opuścisz swój magazyn możesz

okleić część kabli mikrofonowych taśmą do

opisu na ich obydwu końcach. Możesz to zrobić

już na miejscu – podczas przygotowania sceny.

Na taśmie opisz jaki sygnał prowadzi dany kabel

i do jakiego kanału splitera jest on wpięty. Opisuj

kable – nie mikrofony – gdyż te mogą być

wymieniane w czasie trwania koncertu. Iden-

tycznie oznacz wszystkie krótsze multicory (tzw.

podpytki – patrz ramka obok), opisując jakiej

grupy instrumentów lub której części sceny

dotyczą. Kiedy masz to wszystko przygotowane,

niestraszna będzie konieczność nagłego przekro-

sowania czegokolwiek lub lokalizacja usterki.

To samo dotyczy także kabli monitorowych.

Podczas festiwalu monitory często „wędrują” po

scenie, co wymusza ich odłączanie, przedłużanie

kabli itp. Kable głośnikowe do monitorów oklej na

obu końcach i opisz – np. „Mix-6”. Zawsze łatwiej

jest wtedy powrócić do sytuacji wyjściowej, gdy

nie potrzebujesz już przedłużonych kabli.

Jak okablowaæ scenê?

Front sceny. Użyj tu „podpytki” o 8 przelotach,

której koniec z gniazdami wejściowymi znajdo-

wać się będzie w okolicy głównego wokalu.

Obok ułóż 6 kabli mikrofonowych – każdy opi-

sany zgodnie z przeznaczeniem. Pozostały ci

jeszcze 2 wolne przeloty, które możesz wykorzy-

stać jako rezerwę na wypadek, gdyby w ostatniej

chwili zaszło coś nieplanowanego (konieczność

podłączenia gitary akustycznej dla wokalisty,

któremu nagle przyszło do głowy, by na bis

zaśpiewać unplugged tylko z własnym akompa-

niamentem itp.).

Gitara basowa. Przygotuj wcześniej

2 kable mikrofonowe o odpowied-

niej długości, połącz je razem taśmą

i opisz „Bass Mik.” i „Bass DI”.

Instrumenty klawiszowe. Uprosz-

czą tu pracę podpytki lub odpo-

wiednio wcześniej przygotowane

wiązki kabli złączone taśmą

(lepiej użyć w tym celu dobrej izo-

lacyjnej taśmy, gdyż łatwiej ją póź-

niej usunąć niż taśmę typu Gaffa;

najlepszym rozwiązaniem, choć

nie najtańszym, są jednak paski

krępujące zrobione z rzepów – do

nabycia w tzw. dobrych sklepach

muzycznych).

Podpytki

Tzw. podpytki to krótkie kable wieloparowe z jednej strony

zakoñczone wi¹zk¹ wtyków (najczêœciej XLR), które w³¹-

czamy do g³ównego stageboxa na scenie, a z drugiej strony

zakoñczone skrzyneczk¹ z gniazdami. Podpytki sprawdzaj¹

siê wtedy, gdy zachodzi koniecznoœæ podania do splitera

(skrzynki z gniazdami, z której wychodz¹ g³ówne kable wie-

loparowe do obu mikserów) sygna³ów z pewnej grupy in-

strumentów, g³ównie perkusji czy zestawu instrumentów

klawiszowych ustawionych w jednej grupie, np. na podium.

Sygna³y z poszczególnych grup Ÿróde³ ³¹czymy krótkimi ka-

blami Ÿród³a sygna³ów do gniazd podpytki, a tê z kolei ³¹-

czymy do splitera. Korzyœci z zastosowania podpytek s¹

oczywiste – zamiast chmary kabli ci¹gn¹cych siê przez

ca³¹ scenê od perkusji czy instrumentów klawiszowych do

stoj¹cego z boku splitera, mamy jeden lub dwa kable wie-

loparowe. Jest znacznie wygodniej i bardziej estetycznie.

TECHNOLOGIA Dobre rady przed koncertem

Podest z perkusj¹. Doskonale sprawdzi się tu

podpytka o 16 przelotach, z których 1-14 prze-

znacz dla potrzeb perkusji. 15 i 16 posłużą do

opięcia zestawu basowego (mikrofon i DI box).

Do opięcia bębnów wygodnie jest użyć kabli nie

dłuższych niż 3,5m. Uchroni cię to przed niepo-

żądanym „efektem spaghetti” i pozwoli na

zachowanie estetyki. Jeśli przygotowane pod

bębny podesty są na kółkach, dobrze jest zasto-

sować podpytkę zakończoną odpinanym stage-

boxem – pozwala to na błyskawiczne odłączenie

całego zestawu bębnów zanim podest opuści

scenę i podłączenie drugiego, który ma być wła-

śnie użyty; rozwiązanie takie umożliwia także

kompletne okablowanie następnego zestawu na

zapleczu sceny.

Zestawy gitarowe. Ponownie znajdzie tu zastoso-

wanie podpytka, ale tym razem o 6 przelotach.

Posłuży ona do podpięcia zestawów gitarowych,

a jeśli zajdzie potrzeba także innych instrumen-

tów, które znajdą się w tej części sceny.

nie do pojawienia się wszystkich

sygnałów we właściwych miej-

scach na obu konsoletach.

Naprawą uszkodzonych przelo-

tów i kabli zajmiesz się w maga-

zynie. Rzadko zdarza się, że

powodem braku sygnału jest

uszkodzony kanał splitera. Znacz-

nie częściej jest to jeden ze styków

wielozłącza, który trzeba ponow-

nie osadzić. Objawia się to

„połówką” sygnału lub jego bra-

kiem na jednej z konsolet. Dlatego

Ka¿da minuta wykorzystana przez ekipê nag³oœnie-

niow¹ na zainstalowanie wykonawcy na scenie, to

jednoczeœnie minuta zabrana temu wykonawcy

z przydzielonego mu czasu.

Co robiæ w razie k³opotów?

Jeśli podczas próby przelotów okazuje się, że

któryś z kanałów obydwu konsolet z jakiegoś

powodu nie działa, potrzebne jest natychmia-

stowe działanie. Odłącz mikrofon i kabel z „pod-

pytki” i wepnij go bezpośrednio do splitera

w wejście dedykowane dla tego właśnie źródła

sygnału. Jeżeli po tej czynności sygnał pojawi się

na obydwu konsoletach, to umieść mikrofon

w jego miejscu przeznaczenia przedłużając kabel

bezpośrednio do splitera, nawet gdybyś musiał

prowadzić go wokół sceny na odległość 30

metrów. Najważniejszą rzeczą jest doprowadze-

w dniu koncertu, najwcześniej jak tylko to moż-

liwe, dobrze jest sprawdzić działanie wszystkich

przelotów splitera, używając w tym celu mikro-

fonu pojemnościowego. Ta czynność załatwia

dwie sprawy: daje pewność, że sygnały wej-

ściowe są prawidłowo podzielone między obie

konsolety oraz gwarantuje, że na każdy z kana-

łów możemy podać zasilanie fantomowe.

musisz zabezpieczyć także specjalne mufki

pozwalające spinać ze sobą kable.

Sprawdzenie wejœæ liniowych

Sprawdzenie mikrofonów to nie problem.

Dokonuje się tego poprzez delikatne pukanie pal-

cem, drapanie w jego siatkę lub po prostu przez

mówienie do niego. Ta metoda jednak nie działa

w przypadku wejść liniowych. Możesz oczywiście

wpiąć mikrofon pojemnościowy, ale wtedy spraw-

dzasz jedynie część toru – bez DI boxa. Sprawdze-

nia całego toru łącznie z DI boxem możesz nato-

miast dokonać używając taniego mikrofonu dyna-

micznego o wysokiej impedancji, wyposażonego

w kabel zakończony wtykiem 1/4”. E i S

Dodatkowe kable i akcesoria

Przygotuj po kilka kabli mikrofonowych po

lewej i prawej stronie sceny. To ułatwi ci zadanie

gdy będziesz musiał połączyć mikrofony woka-

lowe gdzieś w głębi sceny. Nawet jeśli użyłeś dłu-

gich kabli do mikrofonów wokalowych, to

w pewnych sytuacjach mogą się one okazać zbyt

krótkie. To samo dotyczy kabli głośnikowych do

monitorów. Jeśli używasz złączy typu XLR lub

EP-4, to wystarczy przygotować dodatkowe

kable. Jeśli stosujesz złącza typu Speakon, to

Warto pamiêtaæ

Scena – lewa strona sceny to ta jej czêœæ, któr¹ mamy po

lewej rêce stoj¹c na scenie i patrz¹c w kierunku widowni.

Scena – strona lewa to nie to samo co front – strona lewa

i dlatego trzeba podawane informacje uœciœlaæ przez doda-

nie s³owa „scena” lub „front”.

Powy¿szy materia³ oparto na doœwiadczeniach

w³asnych oraz artykule opublikowanym w miesiêcz-

niku Live Sound International, którego autorem jest

Doug Fowler.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: