TELEWIZJA A WYCHOWANIE DZIECKA
Często słyszy się krytyczne głosy na temat telewizji: że źle wpływa na charakter, na wolę, poczucie wartości, wyobraźnię i życie rodzinne. I trudno się z tymi poglądami nie zgodzić, zwłaszcza, jeśli dzieci pozostawione same sobie, bez opieki i nadzoru rodziców, oglądają telewizję prawie non stop.
W filmach dla dzieci wszystko przychodzi łatwo, bez większego wysiłku, dużo jest walk, zabijania, zwycięstwa “ za wszelką cenę”, niezdrowej rywalizacji, robienia sobie na złość. Ten dobry i zły świat jest na wyciągnięcie ręki, dobro miesza się ze złem i nikt tego nie komentuje. Czy pozwolimy na to, by nasze dzieci nasiąkały agresją, stawały się cyniczne i nieczułe?
Dziecięca rzeczywistość różni się od naszej, dorosłej. U dzieci często zaciera się różnica między rzeczywistością a fikcją. To od nas, rodziców zależy czy oglądane programy telewizyjne przez dzieci mają na nie wpływ pozytywny czy negatywny.
· Ograniczmy naszym dzieciom dostęp do telewizji.
Dziecko powinno tyle czasu poświęcać na telewizję, na ile pozwala jego wiek i stopień rozwoju.
4 – 5 - latki mogą oglądać krótkie programy, najlepiej tylko dobranocki,
6 – 9 - latki mogą oglądać telewizję do 45 minut,
10- 14-latki bez szkody dla zdrowia mogą oglądać programy przez 60 minut,
a jeśli dłużej to z przerwą na odpoczynek od emocji.
Ograniczając dzieciom dostęp do telewizji musimy zaproponować im coś w zamian. I tu jest klucz do sukcesu.... coś w zamian. I tu jest problem... co w zamian? Z telewizji wiele można przenieść do świata zabaw i własnych działań dziecka, czerpiącego z ekranu inspiracje , wzory i przykłady.
Teatrzyk zrobiony z warzyw ( albo z innego tworzywa ) da dziecku twórczą satysfakcję, jakiej się rodzice nawet nie spodziewają. Rysowanie, malowanie, lepienie pozytywnych bohaterów ulubionych programów czy bajek – to rozwijanie zdolności manualnych, kształcenie twórczej wyobraźni.
· Kontrolujmy co oglądają.
Dziecko powinno oglądać programy przede wszystkim do niego przeznaczone, zaczynając od dobranocek – poprzez łatwe programy, filmowe seriale dla dzieci, a w miarę rozwoju inne programy ( przyrodnicze, historyczne, geograficzne ). Wiek określa przydatność programów, ale także z wieku mogą wynikać zagrożenia dla młodziutkiego telewidza. Dlatego wspólnie z dzieckiem przestudiujmy program telewizyjny i zaplanujmy odpowiednie audycje.
· Oglądajmy z dziećmi wspólnie i potem komentujmy, wyjaśniajmy, przedstawiajmy własny punkt widzenia.
Dzieci lubią oglądać telewizję z rodzicami. Wykorzystajmy to, poświęćmy
im swój czas. Oglądnijmy wspólnie, niektóre z zaplanowanych wcześniej
programów. Można wtedy zadawać im pytania w rodzaju: “ Czy to ma sens?,
Czy ludzie naprawdę tak postępują?, A czy powinni tak postępować?”.
Dziecko jest istotą przede wszystkim naśladującą, chłonie całym sobą obrazy
jakie przedstawia mu otoczenie i te obrazy będą stanowić fundament jego
zdrowej lub niezdrowej postawy życiowej w przyszłości.
· Spróbujmy w spokoju i życzliwości zjeść wspólny posiłek w domu przy
wyłączonym odbiorniku telewizyjnym.
Telewizja zawładnęła życiem nie tylko wielu dzieci, ale i ich rodziców.
Jako integralna część życia rodzinnego, towarzyszy stale rodzicom i ich
dzieciom w chwilach odpoczynku, relaksu, podczas zajęć domowych, potrafi
podporządkować sobie rozkład zajęć w ciągu dnia, burząc niejednokrotnie
jego strukturę. Łatwo zauważyć, że telewizor często znajduje się w
najbardziej centralnym miejscu w domu, pokoju, co świadczy jaki jest dla nas
ważny.
- Czy włączamy go już rano lub zaraz po przyjściu z pracy ?
· Czy oglądamy wszystko “ jak leci”?
· Czy naszym ulubionym zajęciem jest pstrykanie pilotem?
· Czy tłem dla naszego życia rodzinnego jest ścieżka dźwiękowa z TV a jeśli jej nie słyszymy to uważamy, że w domu jest głucho i jakoś nieswojo?
· Czy oglądamy telewizję zamiast rozmawiać podczas wspólnych niedzielnych obiadów?
Jeśli na te pytania odpowiemy sobie pozytywnie, to możemy być pewni, że
przyczyniamy się do uzależnienia naszego dziecka od telewizora i trudno od
niego wymagać aby oglądało go z umiarem. Codzienne wielogodzinne spędzanie czasu przed odbiornikiem telewizyjnym nie może pozostawać bez określonych skutków na jego odbiorców.
Zagadnienia oddziaływania telewizji na dziecko, na jego rozwój psychiczny, emocjonalny, a nawet fizyczny, doczekało się wielu naukowych opracowań. We wszystkich odnajdujemy to samo stwierdzenie: telewizja jest niezmiernie ważnym środkiem oddziaływania na psychikę i emocje dziecka; jest jednym z bardzo ważnych czynników jego wychowania.
Zetknięcie dziecka z programem telewizyjnym następuje bardzo wcześnie. Niektórzy nazywają nawet telewizor “ nianią idealną”. Włączamy odbiornik kiedy musimy coś zrobić, porozmawiać ze spokojem. gdy przyjdą znajomi. Jest też środkiem zaradczym na takie rodzicielskie zmartwienia , jak brak apetytu, zły humor, płaczliwość, popularnym sposobem nagradzania lub karania.
Jest też sposobem na nudę. Kiedy zapytamy dzieci, dlaczego tyle przesiadują przed telewizorem, odpowiedzą, że ....z nudów.
O przeżyciach małego dziecka, wywołanych przez oglądane filmy możemy dowiedzieć się najczęściej drogą pośrednią, po pewnym czasie np. mają trudności w zasypianiu, w nocy budzą się przerażone, widzą w ciemności jakiś
zjawy, zaczynają się jąkać, itp.
Pamiętajmy, że czas na wychowanie dziecka jest bardzo krótki.
Przygotowała Barbara Zagórowska
flek