ADMINISTRACJA NA ZIEMIACH POLSKICH W I POŁOWIE XIX WCZII.doc

ADMINISTRACJA NA ZIEMIACH POLSKICH W I POŁOWIE XIX W.

KRÓLESTWO POLSKIE (1815-1830) – MONARCHIA KONSTYTUCYJNA

Administracja centralna:

1.      Król – najwyższa władza wykonawcza, wszelka władza administracyjna. Nominował urzędników. Kierował siłą zbrojną i posiadał wyłączne prawo wypowiadania wojny oraz zawierania traktatów i umów. Posiadał prawo inicjatywy ustawodawczej, prawo sankcji.

2.      Namiestnik – zastępca króla, spełniający swe czynności pod nieobecność króla w królestwie. Przewodniczył w Radzie Stanu, wydawał postanowienia w Radzie Administracyjnej, mianował urzędników. Po roku 1826 stanowisko nie zostało obsadzone i funkcje namiestnika przekazano Radzie Administracyjnej.

3.      Rada Stanu – centralny organ władzy i administracji.

§         Zgromadzenie ogólne – pomocniczy organ władzy królewskiej. Miała prawo inicjatywy ustawodawczej w zakresie ustaw sejmowych i dekretów królewskich. Pełniła funkcje sądowniczą w administracji.

§         Rada Administracyjna – miała charakter doradczy wobec monarchy, była swoistym gabinetem ministrów. Rozpatrywała sprawy, które kompetencyjnie przerosły szefów resortów.

4.      Komisje Rządowe: Funkcje: wykonawcze, obejmujące egzekucję aktów prawnych wyższego szczebla, naradcze. Każda komisja ma swoje dyrekcje generalne.

§         Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego: D. Ogólna Wyznań Religijnych, D. Wychowania Publicznego, D. Funduszów Duchowych i Edukacyjnych

§         Sprawiedliwości: D. do spraw ogólnych, D. sądownictwa cywilnego i hipotek, D. sądownictwa karnego.

§         Spraw Wewnętrznych i Policji: D. Administracji ogólnej, D. Policji i Poczt oraz Kunsztów, D. Przemysłu i Handlu.

§         Wojny: D. Materiałów, D. Osób, D. Rachunkowości.

§         Przychodów i Skarbu: D. Dochodów Stałych, D. Dochodów Niestałych, D. Kas i Rachunkowości (Najwyższa Izba Obrachunkowa).

Administracja terytorialna:

1.      Województwa (8) – w każdym województwie była komisja woj. czyli kolegia, które podejmowały decyzje większością głosów. Przewodniczył prezes, który miał władze wykonawczą. Komisje podzielono na poszczególne wydziały: wyznań religijnych i oświecenia publicznego, administracyjny, wojskowy, skarbowy, policyjny, dóbr i lasów. Komisje miały czuwać nad wszystkim, a szczególnie realizować uchwały rządowe, nadzorować porządek wewnętrzny i bezpieczeństwo. Prezes komisji pełnił funkcję koordynatora oraz sprawował osobista kontrolę obwodów.

2.      Obwody – komisarze podlegali komisji wojewódzkiej i realizowali na swym terenie te same zadania co na szczeblu wojewódzkim, jednakże działali jednoosobowo. Pełnili także funkcje policyjne i ekonomiczne.

3.      Miasta urzędy municypalne – prezydenci+radni (burmistrzowie+ławnicy) – Funkcje: sprawy bezpieczeństwa, zarządu własności gminnej, komunikacyjne, ewidencji ludności, gospodarcze, sprawy sądownicze z zakresu sądownictwa policyjnego.

4.      Gminy wiejskie – wójtowie – sołtys – Funkcje : dozór nad wykonywaniem praw zarządzeń i przepisów rządowych, realizacja poleceń władz nadrzędnych, rozkład podatków, opieka nad porządkiem i bezpieczeństwem, prowadzenie księgi gminnej ludności.

ADMINISTRACJA ZOSTAŁA OPARTA NA ZASADZIE REDORTOWOŚCI I BIUROKRATYCZNOŚCI.