JERZY ŚWIĘCH
LITERATURA POLSKA W LATACH II WOJNY ŚWITOWEJ
STRESZCZENIE
52
historia:
§ 1 IX 1939
§ 17 IX 1939
§ 8 X 1939- wcielenie podbitych zachodnich i północnych ziem do Rzeszy jako „Okręg Rzeszy Kraj Warty”;
§ 12 X 1939- ziemie centralne- Generalna Gubernia;
- źródło żywności i robotników
- „życie na niby” (Kazimierz Wyka)- zasada sabotażu korzystająca z większej swobody w tym rejonie; w ostry sposób tępiąca kolaborację z wrogiem
§ 22 X 1939- wcielenie Białorusi i Ukrainy do ZSRR
§ 1939- germanizacja Wielkopolski, Śląska, Łodzi, Suwalszczyzny;
- na miejsce Uniwersytetu Poznańskiego stworzenie niemieckiej placówki
- zamknięcie UW i UJ
- zamnięcie teatrów, muzeów, prasy
- zasada „nowego porządku” (Neue Ordnung)
- niemieckie ograniczenia językowe i represje na Żydach
- rosyjska polityka pozostawienia części szkół z ojczystym językiem i pozostawienie Żydów w spokoju
§ 21 VII 1941- Litwa republiką radziecką
- Litwa smetonowska→ prezydent Antanas Smeton
- problem ludności polskiej traktowanej jako obywatele drugiej kategorii; zmuszanej do zmiany narodowości
- wywiezienie Archiwum Wileńskiego
- Z Uniw. Stefana Batorego uczynienie Uniwersytetu Wileńskeigo z litewskim wykładowym
- szykany całkowite na Polakach zaczęły się dopiero jednak po utracie przez Litwę niepodległości, tzw. druga sowiecka okupacja
- po napaści Niemiec- Generalny Komisariat Litwy
§ 1940- 1941- deportacja z obszaru zajętego przez ZSRR 1 200 000 ludzi
§ 30 VII 1941- „amnestia” więźniów wywiezionych na Sybir
§ 22 VI 1941- atak Niemiec na ZSRR
§ 1943- utworzenie Związku Patriotów Polskich
- cechy polityki Niemiec:
o wynarodowienie Polaków
§ DR JOSEPH GOEBBELS
§ mit prymitywizmu Polaków
§ określenie „kultury” jako prymitywnej rozrywki
o grabież dzieł sztuki
o 1940- sporządzenie listy dzieł „szkodliwych i niepożądanych”
o GUBERNATOR HANS FRANK
- nauka i kultura:
o zamykanie muzeów, teatrów
o zezwolenie jedynie na prymitywne teatrzyki i kabarety, oraz kino z narzuconym repertuarem
o XI 1939- wywiezienie profesorów UJ (Ignacy Chrzanowski, Stefan Kołaczkowski)
o zakazanie druku
o założenie niemieckiego Wydawnictwa Polskiego
- propaganda:
o 11 X 1939- powstaje „Nowy Kurier Warszawski”; charakterystyka:
§ propaganda niemiecka
§ tzw. prasa „gadzinowa’
§ szykanowanie sprzymierzeńców Polski
§ informacje codzienne
§ pseudonimy
o około 50 podobnych gazet i czasopism, np.:
o „Goniec Krakowski”
o konieczność rejestracji pisarzy, dziennikarzy w Urzędzie Propagandy (Tadeusz Bereza, Karol Irzykowski, Adolf Nowaczyński, Leopold Staff, Jerzy Zagórski)
FRANCISZEK GOETEL
- charakterystyka:
o prezes ZZLP, członek PAL-u
o wyjazd z ACz do Katynia
o do końca życia posądzany o kolaborację
JAN EMIL SKIWSKI
o od 1944 redaktor „Przełomu” (niem.)
o po wojnie przed wyrokiem podziemia uciekł za granicę
- sądy na kolaborantach:
o „kolaborant”- określenie osoby współpracującej tylko z Niemcami
o kary szczególnie po wojnie
charakterystyka:
o Generalna Gubernia albo (pisarze lewicowi) ZSRR
o największe straty podczas terroru (nie we IX 1939)
o egzekucje, wywózki, obozy jenieckie
o poza krajem- Polskie Siły Zbrojne
- przestały istnieć z Dwudziestolecia:
o Związek Zawodowy Pisarzy Polskich
o PAL
o Polski Oddział PEN-Clubu
o Związek Artystów Scen Polskich
- rozczłonkowanie:
o pomoc Podziemia Polskiego i Delegatury Rządu
o 1 IX 1944- w Lublinie powstaje ZZPP komunistyczny
- zmarli:
o Wacław Berent (1873- 1940)
o Leo Belmont
o Wincenty Korab- Brzozowski
o Jan Lenartowicz
o Roman Jaworowski
o Kazimierz Przerwa- Tetnmajer (1865- 1940)
o Karol Irzykowski (1873- 1944)
o Wacław Sieroszewski
o Tadeusz Boy- Żeleński (1874- 1941 gestapo w Lwowie)
- młodzi
o Juliusz Kaden- Bandrowski (w powstaniu)
o Stanisław Ignacy Witkiewicz
- pochodzenia Żydowskiego
o Rafał Bluth (krytyk, eseista)
o Stefan Napierski (krytyk, tłumacz fr.)
o Ludwik Fryde
o Ostap Ortwin
o Dawid Hopensztad
o Franciszka Arnsztajnowa (poetka lubelska, z Czechowiczem Stare kamienie)
o Janusz Korczak (=Henryk Goldszmit)
o Gustawa Jarecka (powieści)
o Władysław Szlengel (poeta, satyryk)
o Bruno Schulz (1892- 1942)
- ostoje:
o posiadłość w Stawisku Ignacego Iwaszkiewicza (kierownik pomocy materialnej ze strony Delegatury Rządu)
o Wacław Borowy
o Bohdan Korzeniowski
o Zofia Nałkowska (sklep tytoniowy, zbieranie dofinansowania dla pisarzy)
o Zbigniew Mitzner (1910- 1968; publicysta, satyryk)- skupowanie od pisarzy rękopisów z prawem do pierwodruku; zapomogi dla piszących
§ Baczyński Śpiew z pożogi
o Władysław Ryniec (podobna inicjatywa do Mitznera); pomoc Miłosza:
§ Iwaszkiewicz
§ Jan Dobraczyński
§ Stanisław Dygat
§ Stefan Kisielewski
§ Leopold Buczkowski
§ Kazimierz Wyka
§ Zofia Nałkowska
o „kuchnia literacka”- finansowana przez Radę Główną Opiekuńczą w Warszawie
- nowe pokolenie:
o Krzysztof Kamil Baczyński
o Tadeusz Gajcy
o Andrzej Trzebiński
o Zdzisław Stroiński
o Wacław Bojarski
o związki z określonymi czasopismami lub podziemnymi grupami ideologiczno- politycznymi
o propagowanie postawy „zaangażowanej”
o tajna oświata
- organy rządowe:
o Informacja i Prasa oraz Oświata i Kultura
o...
malutka_cmelka