Ksiazka wielotomowa.Wybór metody opisu.doc

Wybór metody opisu

W katalogach bibliotecznych należy stosować opis książki metodą na dwóch poziomach ze względu na większą czytelność opisu oraz możliwość dopisywania tomów (jeżeli wpływają do biblioteki w różnym czasie) w odróżnieniu od metody na jednym poziomie. Dopuszcza się stosowanie metody na jednym poziomie, jeżeli spełnione są jednocześnie dwa warunki:

·         nie przewiduje się dopisywania dalszych tomów, np. kataloguje się od razu całość książki wielotomowej (wszystkie tomy);

·         poszczególne tomy książki nie mają zbyt wielu cech indywidualnych (zwłaszcza w strefie 1. i 4. opisu) lub wystarcza sporządzenie opisu pierwszego stopnia szczegółowości (elementy obowiązkowe).

Zawartość i budowa opisu

W opisie katalogowym książki powinny być uwzględnione następujące elementy identyfikujące tom:

Tytuł właściwy

Jako tytuł właściwy książki wielotomowej należy traktować tytuł wspólny dla wszystkich tomów.
Jeżeli zbiór książek stanowi pewną całość (np. połączoną określonym tematem, ciągłością akcji, numeracją), ale nie mają wspólnego tytułu, to takie książki należy katalogować odrębnie (jak książki jednotomowe), zaznaczając ich powiązania bibliograficzne w strefie uwag.

Oznaczenie tomu

Obowiązkowym elementem opisu tomu jest oznaczenie tomu zawierającego jego numer, poprzedzony ewentualnie skrótem towarzyszącego numerowi określenia, np. T. (Tom), Cz. (Część), Wol. (Wolumin). Towarzyszące numerowi określenie należy skracać według normy PN-85/N-01158.
Podstawowym źródłem danych dla oznaczenia tomu są:

·         główna strona tytułowa lub jej substytut,

·         inne preliminaria,

·         okładka książki,

·         metryka książki.

Numer tomu należy podawać cyframi arabskimi niezależnie od sposobu wyrażania numeru w książce (cyframi rzymskimi, słownie, gwiazdkami itp.). Od tej zasady należy odstąpić, jeżeli konieczne jest zachowanie specyficznej formy numeracji użytej w książce (np. kombinacji cyfr rzymskich i arabskich - T. I, cz. 1 lub cyfr i liter - T. 1 cz. A) - taką formę numeru należy przejmować do opisu bez zmian.
Jeżeli w książce brak oznaczenia tomów, należy takie oznaczenie (tylko numery lub wraz ze skrótem określenia, np. t.) nadać, przyjmując za podstawę numeracji chronologię wydawniczą tomów, względy logiczne. Oznaczenia tomów należy ująć w nawiasy kwadratowe. Oznaczeń można nie nadawać, jeżeli indywidualne tytuły tomów zapewniają jasność opisu, np. "Część ogólna" i "Część szczegółowa", "Tekst" i "Komentarz".
Oznaczenie tomu powinno stanowić pierwszy element opisu katalogowego tomu. Tytuł tomu należy oddzielać od oznaczenia tomu odstępem, dwukropkiem i odstępem. Jeżeli po oznaczeniu tomu następuje element inny niż tytuł , należy ten element poprzedzić odpowiednim znakiem umownym, np.:

[Cz. 1] : Od Świnoujścia do Mrzeżyna / Edyta Tomczyk
T. 1 / Adam Wieczorek
Wol. 4. - 1998

Jeżeli oznaczenia kolejnych tomów powinny wystąpić w opisie bezpośrednio obok siebie, należy podawać:

·         w wypadku ciągłej numeracji tomów - numery pierwszego i ostatniego tomu oddzielone kreską poziomą, np. T. 1-5;

·         w wypadku niekompletnych tomów - numery opisywanych tomów należy oddzielić przecinkiem i odstępem, np. T. 1-2, 4-8.

Liczba tomów

Podając liczbę tomów, należy używać cyfr arabskich niezależnie od sposobu numerowania tomów stosowanego w książce. Określenie towarzyszące w książce numerowi tomu należy podawać po liczbie, stosując skrót według normy PN-85/N-01158. Jeżeli takiego określenia brak w książce, należy stosować skrót "t." lub "wol." bez ujmowania go w nawiasy kwadratowe. W opisie książki opublikowanej w innej postaci niż kodeks, należy używać odpowiedniego określenia formy książki, np.

. - 3 t.
. - 2 teki
. - 4 skoroszyty

Jeżeli występują różnice między liczbą jednostek fizycznych (woluminów, jednostek oprawnych) a numeracją tomów, należy to zaznaczyć w strefie opisu fizycznego, np.:

. - 3 t. w 4 wol. 

Jeżeli liczba tomów wymaga innego wyjaśnienia (np. nie wszystkie planowane tomy ukazały się), można podać odpowiednią informację w strefie uwag, np.:

Więcej tomów nie opublikowano

Inne elementy opisu

Pozostałe elementy opisu katalogowego należy podawać przestrzegając przepisów dotyczących katalogowania książek jednotomowych.