SŁOWNICZEK QUENEJSKI
Poniższe listy, quenejsko-polska i polsko-quenejska zawierają słownictwo występujące w ćwiczeniach do lekcji 2-20 tego kursu, poza kilkoma nazwami własnymi. (Słowa pojawiające się we właściwym tekście a nie używane w ćwiczeniach zostały pominięte. Nie ma tu również słów z Lekcji Pierwszej, gdyż ich znaczenie jest nieistotne dla ćwiczeń.) Zauważcie, że słowa wymienione tu są w najprostszych formach - w samym tekście ćwiczeń często pojawiają się w postaci odmienionej lub pochodnej. W liście quenejsko-polskiej brak końcówek odmiany, natomiast w liście polsko-quenejskiej pojawiają się końcówki zaimkowe. - Obszerniejsze listy słownictwa [w języku angielskim] znajdują się pod adresem www.Ardalambion.com/wordlists.htm
[Używane skróty części mowy: "rzecz." - rzeczownik; "czas." - czasownik; "przym." - przymiotnik; "licz." - liczebnik; "przyim." - przyimek; "spój." - spójnik; "zaim." - zaimek; "przysł." - przysłówek]
LISTA QUENEJSKO-POLSKA
¤ á (wariant a), partykuła rozkazująca; łączy się z formą czasownika podobną do bezokolicznika (np. á carë! "zrób!")
¤ airita-, czas. "święcić" (czas przeszły airitánë)
¤ aiwë, rzecz. "ptak" (oznacza przede wszystkim małe ptaki)
¤ alassë, rzecz. "radość"
¤ alda, rzecz. "drzewo"
¤ alta, przym. "wielki" (= duży, odnosi się tylko do wielkości fizycznej)
¤ alya, przym. "bogaty"
¤ Ambar, rzecz. "świat" (najwyraźniej traktowany jako nazwa własna)
¤ ambo, rzecz. "wzgórze"
¤ an, spój. i przyim. "dla, gdyż" (w tym kursie tylko w drugim znaczeniu)
¤ an-, przedrostek stopnia najwyższego
¤ Anar, rzecz. "Słońce" (najwyraźniej traktowane jako nazwa własna)
¤ ando, rzecz. "brama"
¤ ango (angu-), rzecz. "wąż"
¤ anna, rzecz. "dar"
¤ anta- czas. "dawać", nieregularny czas przeszły ánë (chociaż regularna forma ?antanë być może jest również dozwolona)
¤ anto, rzecz. "usta"
¤ anwa, przym. "rzeczywisty, konkretny, właściwy"
¤ apa, przyim. "po"
¤ ar, spój. "i"
¤ aran, rzecz. "król"
¤ arwa, przym. "posiadający", "kontrolujący", "mający", łączy się z dopełniaczem
¤ Atan, rzecz. "Człowiek"
¤ atta, licz. główny "dwa"; attëa, licz. porządkowy "drugi" (zastępujące wcześniejsze tatya, atya)
¤ aurë, rzecz. "dzień" (okres światła słonecznego, nie 24-godzinna doba)
¤ auta- "opuścić, odejść", czas przeszły oantë a perfekt oantië jeśli chodzi o fizyczne opuszczenie jednego miejsca i przejście do innego ale czas przeszły vánë i perfekt avánier przy znikaniu albo umieraniu.
¤ áva "nie!", partykuła rozkazująca á + przeczenie -va; forma áva łączy się z formą czasownika podobną do bezokolicznika i oznacza rozkaz przeczący (np. áva carë "nie rób [tego]!")
¤ cainen, licz. główny "dziesięć"
¤ caita-, czas. "leżeć"
¤ cala, rzecz. "światło"
¤ calima, przym. "jasny"
¤ canta, licz. główny "cztery"; cantëa, licz. porządkowy "czwarty"
¤ cap-, czas. "skakać"
¤ car-, czas. "robić"
¤ carnë, przym. "czerwony" (również forma czasu przeszłego czasownika car-)
¤ cen- czas. "widzieć"
¤ cenda-, czas. "czytać"
¤ cilya, rzecz. "rozpadlina, wąwóz"
¤ cirya, rzecz. "statek"
¤ coa, rzecz. "dom"
¤ ëa, czas. "jest" = "istnieje", czas przeszły engë, czas przyszły być może euva
¤ ehtë (być może z rdzeniem ehti-), rzecz. "włócznia"
¤ Elda, rzecz. "Elf"
¤ elen, rzecz. "gwiazda"
¤ elmë, zaim. emfatyczny "my", wyłączny. (Forma elmë nie jest potwierdzona w opublikowanych materiałach, lecz wywiedziona od odpowiadającej końcówki -lmë. Potwierdzony zaimek emfatyczny dla wyłącznego "my" brzmi emmë, lecz zawierające go teksty zostały napisane zanim Tolkien zmienił zdanie w sprawie tej końcówki z -mmë to -lmë.)
¤ elyë, zaim. emfatyczny. "ty"
¤ elvë, zaim. emfatyczny. "my", włączny. (Forma elvë nie jest potwierdzona w opublikowanych materiałach, lecz wywiedziona od odpowiadającej końcówki -lvë.)
¤ engë, patrz ëa
¤ engwë, rzecz. "rzecz"
¤ enquë, licz. główny "sześć"; enquëa, licz. porządkowy "szósty"
¤ enta, zaim. wskazujący "tamten [ów]" (w odniesieniu do jakiegoś przyszłego momentu)
¤ envinyata-, czas. "odnawiać"
¤ equë, czas. "mówi, powiedział(a)" (bezczasowy czasownik wprowadzający cytaty)
¤ et, przyim. "poza, naprzód" (w połączeniu z ablativusem: "na zewnątrz")
¤ ?euva, patrz ëa
¤ farya-, czas. "wystarczać", czas przeszły farnë
¤ fir-, czas. "umierać, wygasać"
¤ firin, przym. "martwy" (nie mylić z firin "umieram", 1. osobą aorystu czasownika fir-)
¤ Formen, rzecz. "północ" (strona świata, najwyraźniej traktowana jako nazwa własna)
¤ forya, przym. "prawy" (kierunek)
¤ haira, przym. "daleki, odległy"
¤ halla, przym. "wysoki"
¤ harma, rzecz. "skarb"
¤ harna-, czas. "ranić"
¤ harya-, czas. "posiadać, mieć"
¤ hen (hend-), rzecz. "oko"
¤ hir-, czas. "znajdować"
¤ hlar-, czas. "słyszeć"
¤ hosta-, czas. "zbierać, gromadzić"
¤ hrávë, rzecz. "ciało (substancja)"
¤ hrívë, rzecz. "zima"
¤ hroa, rzecz. "ciało"
¤ Hyarmen, rzecz. "południe" (strona świata, najwyraźniej traktowane jako nazwa własna)
¤ hyarya, przym. "lewy"
¤ i, 1) rodzajnik określony (ang. "the"); 2) zaim. względny "który"
¤ ilya, rzecz./przym. "wszystko, każdy". Przed rzeczownikiem w lp oznacza "każdy", np. ilya Elda "każdy Elf", natomiast występujące samo znaczy raczej "wszystko". Przed rzeczownikiem w lm ilya oznacza również "wszystkie"; w tym przypadku odmienia się jak przymiotnik, przyjmując formę ilyë, lm. ilyë tier "wszystkie ścieżki" (Namárië)
¤ imbë, przyim. "pomiędzy"
¤ inyë, zaim. emfatyczny "ja"
¤ írë, spój. "kiedy" (nie partykuła pytająca)
¤ Isil, rzecz. "księżyc" (najwyraźniej traktowany jak nazwa własna)
¤ ista-, czas. "wiedzieć", nieregularny czas przeszły sintë. Przed bezokolicznikiem czasownik ten może być używany jako "umieć"
¤ lá, 1) przeczenie "nie", 2) przyim. "poza", używany również w porównaniach
¤ laita-, czas. "błogosławić, chwalić"
¤ lala-, czas. "śmiać się"
¤ laman (lamn-), rzecz. "zwierzę" (forma rdzenia może również brzmieć po prostu laman-)
¤ lambë "język" (= mowa; "język" jako część ciała to lamba)
¤ lanta-, czas. "upadać, spadać"
¤ le, zaim. niezależny "wy", prawdopodobnie w tej samej formie używany jako dopełnienie. (w niektórych wersjach quenyi, le stanowi zarówno pojedyncze "ty", jak i mnogie "wy", ale Tolkien mógł wprowadzić też lye jako osobną formę pojedynczą, pozostawiając le jedynie w formie mnogiej.)
¤ lelya-, czas. "iść, podążać, podróżować", nieregularny czas przeszły lendë, perfekt [e]lendië
¤ lempë, licz. główny "pięć"; lempëa, licz. porządkowy "piąty"
¤ lendë, forma czasu przeszłego od lelya
¤ lerta-, czas. "móc" w znaczeniu "mieć pozwolenie"
¤ lerya-, czas. "uwolnić, puścić"
¤ lië, rzecz. "lud" (grupa etniczna lub rasa)
¤ limpë, rzecz. "wino" (w świecie Tolkiena również pewien specjalny napój Elfów lub Valar)
¤ linda-, czas. "śpiewać"
¤ linta, przym. "szybki" (potwierdzony tylko w formie mnogiej: lintë)
¤ lómë (lómi-), rzecz. "noc"
¤ ma, potencjalna partykuła pytająca
¤ má, rzecz. "dłoń"
¤ macil, rzecz. "miecz"
¤ mahta-, czas. "walczyć"
¤ mal, spój. "ale"
¤ mallë, rzecz. "droga, ulica"
¤ malta, rzecz. "złoto"
¤ man, zaim. pytający "kto?"
¤ mana, zaim. pytający "co?" (według jednej interpretacji zdania, w którym się pojawia)
¤ manen, zaim. pytający "jak?"
¤ mapa-, czas. "chwytać, łapać"
¤ mar-, czas. "mieszkać"; "żyć" gdzieś w znaczeniu zamieszkiwania
¤ mára, przym. "dobry" (w znaczeniu "użyteczny", nie jako ocena moralna)
¤ mat-, czas. "jeść"
¤ me, zaim. niezależny "my" (wyłączny, por. końcówkę -lmë), prawdopodobnie ta sama forma używana jest jako dopełnienie "nas". Często występuje z końcówkami przypadków (np. celownik men "nam").
¤ mel-, czas. "kochać" (jak przyjaciel)
¤ Menel, rzecz. "firmament, niebo, niebiosa" (najwyraźniej traktowane jako nazwa własna)
¤ menta-, czas. "wysyłać"
¤ mer-, czas. "życzyć sobie, chcieć"
¤ metya-, czas. "zakończyć (coś)"
¤ mindon...
laczek777