1.Geneza i pojecie praw człowieka.
Prawem człowieka, jest uprawnienie przysługujące każdemu człowiekowi z tej tylko racji, że jest człowiekiem. Jest ono niezbywalne nikt nie może go człowiekowi odebrać i nikt nie może się go zrzec. Wszyscy mają je w równym stopniu. Państwo powinno uznawać to prawo i ochraniać tak aby nikt go nie naruszył. Źródłem tego prawa jest przyrodzona człowiekowi godność. Tymi cechami różni się prawo człowieka od innych praw takie prawo danego państwa czy prawo międzynarodowe przyznaje człowiekowi czy ludzkim zbiorowością.
Koncepcja pr. czł i podstawowych wolności narodziła się XVIIw w Europie. Jej prekursorami byli tacy myśliciele jak Hugo Grotius, John Lock, Edmund Burke, w XVIIIw rozwinął ją Thomas Paine. Początkowo był to tylko koncepcja filozoficzna, owoc rozwoju myśli humanistycznej. Rozwijała się pod wpływem coraz bogatszej wiedzy o czł i społeczności ludzkiej, był to odpowiedź na swoiste wtedy czasy. Istotnego znaczenia nabrała ta koncepcja w miarę tego jak znajdowała uznanie władz państwowych. Po raz pierwszy takie uznanie uzyskała w Karcie Praw Wirgiinii w 1776r, w której m.in. stwierdza się że wszyscy ludzie są z natury równo wolni i niezależni i posiadają pewne przyrodzone prawa. W Europie koncepcja pr. czł po raz pierwszy zyskała państwowe uznanie w Deklaracji Praw Czł i Obywatela , uchwalonej przez francuskie Zgromadzenie Narodowe w 1789r i głosiła ona że ludzie rodzą się i pozostają wolni i równi w swoich prawach. Różnice społeczne mogą być tworzone jedynie ze względów użyteczności publicznej. Wolność polega na tym aby móc czynić wszystko co nie szkodzi innemu. Granice wolności może określać tylko ustawa. W XIXw koncepcja pr. czł znajdowała państwowe uznanie także w niektórych innych krajach europejskich m.in. w konstytucji Królestwa Belgii w 1831r oraz Konfederacji Szwajcarskiej z 29 maja 1874r. W XXw. Lista państw uznających prawa człowieka i podstawowe wolności w różnym zakresie znacznie się wydłużyła. Dziś niemal wszystkie państwa, przynajmniej werbalnie, uznają prawa człowieka i podstawowe wolności. Do drugiej wojny światowej uznawanie pr. czł było wyłącznie sprawą poszczególnych państw. Każde państwo decydowało czy i jakie pr. czł będzie uznawać promować i chronić. Nie było uniwersalnego, mającego znaczenie prawnie wiążącego katalogu pr. czł. i podst wolności. Nie można mówić o istnieniu w tym okresie międzynarodowego prawa pr. czł. Początki tego prawa są ściśle związane z utworzeniem Organizacji Narodów zjednoczonych, która podpisano w 1945r w San Francisco jest to inaczej Karta Narodów Zjednoczonych, obowiązująca w nie zmienionej postaci do dzisiaj, głosi że ludy Narodów Zjednoczonych są zdecydowane m.in. przywrócić wiarę w podstawowe pr. czł. w godność i wartość czł. równouprawnienie mężczyzn i kobiet, w równość narodów dużych i małych.(art.1)
2.Prawo do równego korzystania ze wszystkich praw człowieka.
Po raz pierwszy wysunięto postulat równości wszystkich ludzi wraz z rewolucją burżuazyjną.
Prawo to zostało uznane już w Karcie Praw Wirginii z 1776 r., Deklaracji Niepodległości 13 Stanów Zjednoczonych Ameryki z 1776 r. oraz w powszechnej Deklaracji Praw Człowieka z 1789 r.
Równość ludzi w skali światowej proklamowana została przez Narody Zjednoczone w Karcie NZ z 26 VI 1945 r., której celem jest m. in. popieranie i zachęcanie do poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności dla wszystkich bez względu na rasę, płeć, język lub wyznanie.
Powszechna Deklaracja praw człowieka z 10 XII 1948 r. głosi, że wszyscy ludzie rodzą się wolni i równi pod względem swej wolności i swych praw. Są obdarzeni rozumem i powinni postępować wobec innych w duchu braterstwa. Deklaracja głosi, że każdy człowiek ma prawo do korzystania ze wszystkich praw i wolności proklamowanych w niej bez względu na różnice rasy, koloru, płci, języka, wyznania, poglądów politycznych i innych, narodowości pochodzenia społecznego, majątku, urodzenia lub jakiekolwiek różnice.
Zgodnie z nią nie wolno czynić żadnej różnicy między ludźmi w zależności od sytuacji politycznej, prawnej lub międzynarodowej kraju lub obszaru, do którego dana osoba przynależy, bez względu na to czy dany kraj lub obszar jest niepodległy, czy podlega systemowi powiernictwa, czy rządzi się samodzielnie, czy też jest w jakikolwiek sposób ograniczony w swej niepodległości. W ten właśnie sposób Powszechna deklaracja nadała zasadzie równości ludzi prawdziwie uniwersalny charakter. Deklaracja wychodzi z założenia, że uznanie przyrodzonej godności oraz równych i niezbywalnych praw wszystkich członków wspólnoty ludzkiej jest podstawą wolności i pokoju na świecie.
Także konstytucja RP z 2 IV 1997 r. stanowi, że wszyscy są wobec prawa równi, mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.
3.Pojęcie rasy a pojęcie rasizmu.
Rasa – Już od starożytności dostrzegano w człowieku różnice rasowe. Rasa jest jednostką klasyfikacyjną niższą niż gatunek. Wyodrębnia się ją na podstawie cech dziedzicznych, np., kształtu czaszki, nosa, barwy skóry i włosów, proporcji szkieletu, a także cech fizjologicznych i biochemicznych. Najnowsze badania wykazują że różnice genetyczne między osobami należącymi do różnych ras są nieznaczne. Różnice rasowe są wytworem przystosowania się struktury genetycznej danej populacji do lokalnych warunków środowiskowych w różnych regionach świata. Pełna klasyfikacja ras jest trudna, gdyż są pogranicza rasowe, gdzie u osób występują cechy właściwe rasom kontaktującym się . Rasy wyróżnia się na podstawie cech istniejących obiektywnie. Podział na rasy jest rezultatem poznania naukowego. Obecnie wyróżnia się m. in. rasy: europejską, afrykańską, azjatycką, indyjską, australijską, amerykańską, polinezyjską itp.
Cechy rasowe podlegają zmianom w czasie.
Rasizm – jest to nierówne traktowanie ludzi ze względu na przynależność rasową. Zgodnie z definicją zawartą w Konwencji o Dyskryminacji wszelkich form dyskryminacji rasowej za dyskryminację rasową uznaje się wszelkie zróżnicowanie, wykluczenie lub uprzywilejowanie z powodu rasy, koloru skóry, urodzenia, pochodzenia narodowego oraz etnicznego, które ma na celu lub pociąga za sobą przekreślenie bądź uszczuplenie uznania, wykonywania lub korzystania na zasadzie równości z praw człowieka i podstawowych wolności w dziedzinie politycznej, gospodarczej, społecznej i kulturalnej lub w jakiejkolwiek dziedzinie życia publicznego.
Czym innym jest rasa, a czym innym rasizm. Rasizm zaczyna się wtedy, gdy ocenia się ludzi należących do określonej rasy, wspólnoty etnicznej lub narodowej jako należących do rasy niższej, wyższej albo zdegenerowanej. Wszelka teoria, która wyraża pretensję, że dana rasa lub grupa etniczna jest w sposób naturalny niższa albo wyższa, zakładająca, że ktoś jest upoważniony do dominacji lub eliminacji innych uznanych za niższych, która opiera sądy wartościujące na zróżnicowaniu rasowym, nie ma podstaw naukowych, jest sprzeczna z moralnością i zasadami etycznymi ludzkości.
4.Akty prawne Narodów Zjednoczonych mające na celu zwalczanie dyskryminacji rasowej.
Narody Zjednoczone uchwaliły szereg aktów prawnych mających na celu zwalczanie dyskryminacji rasowej. Są to m. in.
1.Deklaracja NZ o eliminacji wszelkich form dyskryminacji rasowej z 20 XI 1963 – zgodnie z nią wszyscy rodzą się równi, mają równe prawa. Należy potępiać kolonializm, wszystkie doktryny różnicowania rasowego są moralnie godne potępienia, naukowo fałszywe. Dyskryminacji rasowej ani w zakresie teorii ani praktyki nie można niczym usprawiedliwić. Dyskryminacja szkodzi jej ofiarom i deprawuje rozkłada wewnętrznie tych, którzy ją stosują. Należy zwalczać dyskryminację w szczególności w dziedzinie praw cywilnych i dostępu do obywatelstwa, edukacji, religii, zatrudnienia, zawodu, miejsca zamieszkania. Państwo ma obowiązek eliminować przepisy które dyskryminują ludzi ze względu na rasę. Państwa powinny podejmować efektywne kroki przeciwko przejawom dyskryminacji.
2.Konwencja o eliminacji wszelkich form dyskryminacji rasowej z 21 XII 1965 r. Zawiera ona definicję dyskryminacji rasowej – jest nią wszelkie wyróżnienie, wyłączenie, ograniczenie lub preferencja oparte na rasie, kolorze, przodkach, pochodzeniu narodowemu lub etnicznemu. Dyskryminacja następuje wtedy gdy celem albo skutkiem jest zaprzeczenie komuś albo ograniczenie kogoś w korzystaniu z jego praw człowieka we wszystkich dziedzinach. Pozwala ona na pewne preferencje, które mają na celu zapewnienie odpowiednio szybko awansu grupie która miała ograniczone prawa. Środki te jednak mogą być stosowane jedynie do momentu wyrównania szans. Państwo ma podjąć wszelkie kroki aby likwidować i potępiać dyskryminację. Wymienione zostały w Konwencji prawa, które przysługują wszystkim. Są to m. in. prawo do poruszania się, do opuszczenia kraju, obywatelstwa, małżeństwa, do posiadania własności, dziedziczenia, religii, wypowiadania się dostęp do pracy, równa płaca, dostęp do ochrony zdrowia itp. Powołano 18 osobowy komitet przeciwko dyskryminacji rasowej, którego zadaniem jest rozpatrywanie sprawozdań państw z przestrzegania konwencji.
3.Międzynarodowa Konwencja o zwalczaniu i karaniu zbrodni apartheidu z 30 listopada 1973 r. Zawarta w niej jest definicja apartheidu – są to praktyki i polityka segregacji rasowej i dyskryminacji mająca na celu ustanowienie i utrzymywanie dyskryminacji rasowej jednej grupy rasowej nad innymi oraz systematyczne ich uciskanie.
4.Międzynarodowa Konwencja przeciwko apartheidowi w sporcie z 10 XII 1985
5.Konwencja MOP nr 111 dotycząca dyskryminacji rasowej w zatrudnieniu i wyboru zawodu
6.onwencja UNESCO przeciwko dyskryminacji w edukacji z 14 XII 1960
7.Deklaracja o rasie i przesądzie rasowym z 27 XI 1978
5. W czym wyrażała się i w niektórych krajach nadal wyraża dyskryminacja kobiet.
Konwencja o eliminacji wszelkich form dyskryminacji kobiet z 18 XII 1979 podkreśla, że kobiety są nadal ofiarami dyskryminacji i to często bardzo jaskrawej, naruszającej zasady równości praw wszystkich istot i poszanowania godności ludzkiej, stanowiącej przeszkodę do udziału kobiet na równi z mężczyznami w życiu politycznym, gospodarczym, społecznym i kulturalnym; hamuje wzrost dobrobytu społeczeństwa rodzin; utrudnia rozwój pełnych możliwości kobiet w służbie swoim krajom i ludzkości. Konwencja wskazuje na środki konieczne do zniesienia dyskryminacji kobiet we wszystkich jej formach, przejawach i dziedzinach życia. Konwencja, określa dyskryminację kobiet jako wszelkie zróżnicowanie, wyłączenie lub ograniczenie ze względu na płeć, które powoduje lub ma na celu uszczuplenie lub uniemożliwienie kobietom niezależnie od ich stanu cywilnego przyznania, realizacji bądź korzystania na równi z mężczyznami z praw człowieka oraz podstawowych wolności we wszystkich dziedzinach życia. Równocześnie Konwencja stanowi, że wprowadzenie przez państwo tymczasowych szczególnych zarządzeń zmierzających do przyspieszenia faktycznej równości mężczyzn i kobiet nie będzie uważane za akt dyskryminacji. Zarządzenia te powinny jednak być uchylone z chwilą osiągnięcia wymienionych celów. Nie uważa się też za akt dyskryminacji wprowadzenie przez państwo specjalnych zarządzeń, przewidzianych zresztą w samej Konwencji, w celu ochrony macierzyństwa.
Dyskryminacja kobiet wyraża się na przykład w:
-nierównych prawach w nabywaniu, zmianie lub zachowaniu obywatelstwa
-zasadzie iż żona powinna podążać za mężem
-nierównych prawach odnośnie wychowania dzieci
-handlu kobietami
-niedopuszczeniem kobiet do pewnych zawodów
-nierównej płacy za tą samą pracę
-nierówny dostęp do edukacji
-brak prawa głosu dla kobiet i niedopuszczenie ich do reprezentowania swego państwa
-nierówne prawa w małżeństwie itp.
6. Akty prawne Narodów Zjednoczonych mające na celu zwalczanie dyskryminacji kobiet.
1.Deklaracja o eliminacji wszelkich form dyskryminacji kobiet – z 7 XI 1967. Zawiera ona wszechstronny wykaz praw jakie należy zapewnić kobietom, aby wyeliminować ich dyskryminację. Dyskryminacja kobiet jest nie do pogodzenia z godnością ludzką, dobrobytem rodziny, jest przeszkodą do pełnego rozwoju potencjału kobiety dla służby ludzkości. Niezbędne jest uznanie prawnej i faktycznej równości między kobietami i mężczyznami. Dopuszczenie kobiet do pełnego uczestnictwa we wszystkich dziedzinach życia. Deklaracja wytycza cele do jakich należy dążyć aby zrównać prawa kobiet i mężczyzn.
2.Konwencja o likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet z 18 XII 1979. proklamowała ona zasady i wartości zawarte w Deklaracji. Uznała iż wkład kobiety w rozwój rodziny i społeczeństwa nie jest należycie doceniany. Wprowadziła ona definicje dyskryminacji kobiet – jest nią wszelkie zróżnicowanie wyłączenie lub ograniczenie ze względu na płeć, które powoduje lub ma na celu uszczuplenie albo uniemożliwienie kobietom, niezależnie od ich statutu cywilnego, przyznania, realizacji lub korzystania na równi z mężczyznami z praw człowieka oraz podstawowych wolności w dziedzinie życia politycznego, gospodarczego, społecznego, kulturalnego, obywatelskiego i w innych dziedzinach. Wyliczone zostało w tej Konwencji co należy zrobić w poszczególnych dziedzinach życia aby wyeliminować dyskryminację. Nakazuje ona zniesienie wszelkiego rodzaju dyskryminacji. Uznaje ona iż do dyskryminacji zalicza się również przemoc oparta na płci skierowana przeciwko kobietom ze względu na to, że są kobietami. Przewiduje ona specjalny organ, który ma czuwać aby postanowienia Konwencji były wcielane w życie – Komitet dla praw Kobiet., któremu państwa mają składać sprawozdania ze swej działalności w zakresie przestrzegania praw kobiet.
3.Konwencja o zniesieniu handlu osobami i wykorzystywaniu prostytucji innej osoby z 2 XII 1949
4.Konwencja o obywatelstwie kobiet zamężnych z 29 I 1957
5.Konwencja o prawach politycznych kobiet z 1952
6.Konwencja o zgodzie na małżeństwo, wieku minimalnego do małżeństwa i rejestracji małżeństw z 7 IX 1962
7) Działania Parlamentarnej Grupy Kobiet mające na celu zapewnienie W Polsce równego statusu kobiet i mężczyzn
Parlamentarna Grupa Kobiet powstała w listopadzie 1997 r. Z propozycją powołania lobby kobiet, korzystając z doświadczeń Sejmu "kontraktowego" oraz kolejnych dwu kadencji polskiego Parlamentu, wystąpił 9-osobowy zespół inicjatywny składający się z pań posłanek i pań senator. W liście adresowanym do wszystkich parlamentarzystek podkreślono odczuwalny na co dzień brak równego traktowania obu płci, wciąż niewielki udziału kobiet w organach przedstawicielskich i gremiach decyzyjnych, a także boleśnie odczuwalny brak równości przez kobiety we wszystkich dziedzinach życia społecznego, w tym na rynku pracy. Parlamentarna Grupa Kobiet wobec przyjętego przez zwycięskie ugrupowanie polityczne zachowawczego stanowiska wobec praw obu płci skupiła swoje działania na: * obronie praw kobiet w stanowionym prawie oraz w zakresie respektowania praw politycznych kobiet; * dopominaniu się odpowiedniego traktowania i zajmowania się sprawami kobiet przez rząd; *wspieraniu organizacji pozarządowych w podejmowaniu działań na rzecz kobiet, udzielania im pomocy w przedsięwzięciach służących kobietom.
Do najważniejszych przedsięwzięć Parlamentarnej Grupy Kobiet służących obronie praw kobiet zaliczyć należy starania o przyjęcie przez Sejm ustawy "O równym statusie kobiet i mężczyzn". Projekt tej ustawy, przygotowany na zlecenie Prezydium Parlamentarnej Grupy Kobiety przez wybitne znawczynie prawa oraz problemów równościowych i poddany szerokiej konsultacji społecznej zgłoszony został do Laski Marszałkowskiej 12 grudnia 1997 r. i ponownie po uwzględnieniu uwag 5 czerwca 1998 r. Wieńczył on starania członkiń Koła Kobiet Sejmu "kontraktowego" oraz Parlamentarnej Grupy Kobiet Sejmu I i II kadencji na rzecz zapewnienia kobietom należnych im praw. Proponowane w nim regulacje prawne zbliżone były do europejskich standardów dotyczących praw kobiet. W przedsięwzięciach Parlamentarnej Grupy Kobiet związanych z ustawą "O równym statusie kobiet i mężczyzn" należy podkreślić duży wkład pracy Zespołu, którym kierowała nieżyjąca Zofia Kuratowska, wicemarszałek III kadencji Senatu. Wbrew społecznemu poparciu dla wspomnianej regulacji prawnej i zadeklarowanego pozytywnego stanowiska w tej sprawie przez przedstawicieli kilku klubów - ustawa została 5 czerwca 1999 r. przez prawicową większość parlamentarną odrzucona.
W IV kadencji Sejmu i V kadencji Senatu w skład Parlamentarnej Grupy Kobiet weszło 71 pań z klubów parlamentarnych SLD, UP i Samoobrony. PGK zainaugurowała działalność w nowym składzie od 26 października 2001 roku. Obecnie przewodniczącą PGK jest Pani Dorota Kempka, senator RP
W pierwszym półroczu 2003 PGK proponuje zajęcie się lobbingiem na rzecz ustawy o równym statusie kobiet i mężczyzn oraz zagadnieniami bezpieczeństwa i przemocy wobec kobiet. Parlamentarna Grupa Kobiet planuje zgłoszenie dwóch projektów ustaw, w których proponuje:
1.prawo kobiety do odpowiedzialnego posiadania dzieci i możliwości zabezpieczenia się przed niepożądaną ciążą, bezpłatne poradnictwo i badania prenatalne finansowane z budżetu państwa, liberalizację aborcji, umożliwiającej kobiecie przerwanie ciąży w przypadku trudnej sytuacji. PGK planuje zapis gwarantujący kobietom powszechną dostępność środków antykoncepcyjnych, czyli dołączenia ich do listy leków refundowanych i dostępnych w ramach ryczałtu.
2.równy status kobiet i mężczyzn - umożliwiający rzeczywiste przeciwdziałanie dyskryminacji kobiet i mężczyzn, zapewniający kobietom zatrudnienie, łączenie obowiązków rodzinnych z ambicjami zawodowymi, wynagrodzenie adekwatne do ich kwalifikacji, równe emerytury i wiek emerytalny kobiet i mężczyzn. PGK dąży do wprowadzenia w życiu politycznym zasady, że w ciałach wybieralnych i powoływanych połowę uczestników stanowiłyby kobiety, a połowę mężczyźni. W projekcie ustawy jest także zapis powołania urzędu ds. równego statusu kobiet i mężczyzn. Projekt koordynowany jest przez sen. Zdzisławę Janowską (SLD-UP).
8) Prawo do życia. Przedstaw główne zagrożenia dla korzystania z tego prawa.
Prawo do życia jest najbardziej podstawowym prawem człowieka. Proklamuje je Powszechna Deklaracja Prawa Człowieka (art. 3) i uznaje Pakt Praw Osobistych i Politycznych (art. 6), formułując to prawo następująco:
Każda jednostka ludzka ma przyrodzone prawo do życia. Powinno ono być chronione przez ustawę. Nikt nie powinien być samowolnie pozbawiony życia ani przez państwo, ani przez inną jednostkę czy jakikolwiek inny podmiot.( Pakt dopuszcza karę śmierci. Precyzuje jednak warunki ograniczające jej stosowanie w państwach, gdzie kary tej dotychczas nie zniesiono. Pakt stanowi, że kara śmierci może być orzeczona jedynie za najcięższe zbrodnie, zgodnie z ustawą, która obowiązywała w chwili popełnienia zbrodni. Kara ta może być wykonywana tylko na podstawie prawomocnego wyroku wydanego przez właściwy sąd. Przy czym każdy skazany na śmierć mą prawo ubiegać się o ułaskawienie lub zamianę tej kary na inną. Amnestia, ułaskawienie lub zamiana kary śmierci na inną mogą być zastosowane we wszystkich przypadkach. Nie wolno kary śmierci orzekać w stosunku do osoby, która w chwili popełnienia przestępstwa nie miała skończonych 18 lat życia. Nie wolno wykonywać kary śmierci; w stosunku do kobiety ciężarnej. Pakt zachęca państwa do zniesienia kary śmierci. Stanowi, że wymienione ograniczenia w orzekaniu i wykonywaniu kary śmierci odnoszą się również do osób, które - pozbawiając życia - popełniały zbrodnię ludobójstwa. Zarówno Powszechna Deklaracja, i Pakt nie wypowiadają się w sprawie aborcji. Prawo do życia w przedstawionym ujęciu ogranicza państwa w stosowaniu kary śmierci i zobowiązuje je do przeciwdziałania pozbawianiu kogokolwiek życia przez jednostkę czy jakikolwiek inny podmiot. Inny aspekt prawa do życia podejmuje Konwencja o prawach dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych 20 listopada 1989 r. W art. 6 nakazuje ona państwom uznawać niezbywalne prawo do życia każdego dziecka, nakładając na nie obowiązek zapewnienia w możliwie maksymalnym zakresie warunków przeżycia i rozwoju dziecka.)
Można wyróżnić trzy kategorie zagrożeń dla korzystania z prawa do życia:
Na pierwszym miejscu można wyróżnić zagrożenia, które sam człowiek stwarza dla siebie; na drugim- zagrożenia życia jednych osób przez inne osoby prywatne lub grupy ludzi; na trzecim – zagrożenia ze strony państwa.
Sam człowiek zagraża swemu życiu, postępując nieostrożnie, brawurowo, nadużywając szkodliwych dla życia substancji, jak alkohol narkotyki tytoń, nieprawidłowo odżywiając się itp. Ludzie popełniają samobójstwo, powodują katastrofy zagrażające własnemu życiu i życiu innych. Dokonują aktów aborcji.
Do drugiej grupy zagrożeń należy zaliczyć zabójstwa, stwarzanie warunków zagrażających życiu innych osób. Mieszczą się tu też akty terrorystyczne, niezależnie od intencji i motywów osób, które ich dokonują czy inspirują.
Zagrożenia ze strony państwa są bardzo różnorodne. Mogą się wyrażać w działaniu i bezczynności państwa. Działanie to skazywanie na śmierć i wykonywanie kary śmierci. Największym zagrożeniem dla korzystania dla korzystania z prawa do życia jest wojna zarówno pomiędzy państwami jak i wojna domowa. Szczególnie wielkim zagrożeniem jest używanie broni nuklearnej, chemicznej lub bakteriologicznej. Często wynikiem bezczynności państwa są masowe zgony z powodu głodu, epidemii, braku zdrowej wody, braku lekarstw czy niedostatku służby zdrowia. Zagrożeniem jest także ludobójstwo popełniane przez państwo albo za jego przyzwoleniem a także polityka apartheidu.
9) Pojęcia: tortury, okrutnego, nietudzkiego lub poniżającego traktowania lub karania.
Powszechna Deklaracja sianowi, że każdy ma prawo do bezpieczeństwa swojej osoby. Nikt nie może być poddany torturom, okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu lub karaniu. Pakt Praw Osobistych i Politycznych powtarza to postanowienie Deklaracji i dodaje, że w szczególności nikt nie powinien być poddawany bez swobodnie wyrażonej zgody do świadczeniu lekarskiemu lub naukowemu. Konwencja ( przeciwko torturom i innemu okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu lub karaniu) daje prawną definicję tortury, zawiera listę obowiązków państw dotyczącą przeciwdziałaniu stosowania tortur oraz ścigania osób dopuszczających się tych zbrodni. Przewiduje też mechanizm międzynarodowej kontroli przestrzegania Konwencji. W rozumieniu Konwencji torturą jest jakiekolwiek działanie powodujące dotkliwy ból lub cierpienie zarówno fizyczne, jak i psychiczne. Mowa tu o bólu lub cierpieniu zadawanemu celowo określonej osobie po to, aby uzyskać od niej lub osoby trzeciej informację lub wyznanie. Ból ten lub cierpienie mogą być zadawane również, aby ukarać daną osobę za jej czyn, który ona lub osoba trzecia popełniła lub o którego popełnienie jest podejrzana. Ból ten lub cierpienie może mieć na celu zastraszenie lub przymuszenie tej osoby lub osoby trzeciej. Ów ból i cierpienie mogą być zadawane także z innego powodu opartego na dyskryminacji jakiegokolwiek rodzaju. Z torturą mamy do czynienia wtedy, gdy ból lub cierpienie są zadawane przez urzędnika państwowego, za jego namową, zgodą lub przyzwoleniem innej osoby działającej oficjalnie. Do tortur nie zalicza się bólu lub cierpienia nieodłącznego lub przypadkowego wynikającego jedynie ze stosowania sankcji prawnych. Według tej definicji, na tortury składają się trzy elementy: dotkliwy ból lub cierpienie zadawane danej osobie, określone cele tych działań oraz fakt, że dopuszcza się ich osoba działająca w imieniu państwa lub są one podejmowane za namową, zgodą lub przyzwoleniem takiej osoby. Tortury lub ich usiłowanie są przestępstwem i mają być karane w każdym państwie. Ani wspomniana Deklaracja, ani Konwencja nie dają definicji traktowania lub karania okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego. Deklaracja jedynie stwierdza, że tortury stanowią najdotkliwszą umyślną formę okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania lub karania. Zakaz stosowania tortur, okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania lub karania przewidują też regionalne konwencje dotyczące praw człowieka, a także niektóre inne uniwersalne konwencje dotyczące praw człowieka. Stosowanie wymienionych praktyk jest zamachem na prawo każdego człowieka do bezpieczeństwa jego osoby. Warto zauważyć, że zakaz stosowania tortur, okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania lub karania zawarty w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka i w Pakcie Praw Osobistych i Politycznych odnosi się do dotkliwego bólu lub cierpienia zadawanego przez kogokolwiek, a nie tylko przez osoby oficjalne. Odnosi się on także do stosunków w rodzinie, zakładzie pracy, organizacjach i grupach społecznych.
10.Akty prawne Narodów Zjednoczonych oraz Rady Europy mające na celu eliminację tortur.
(Powszechna Deklaracja Praw Człowieka – nikt nie powinien być poddany torturom lub okrutnemu nieludzkiemu traktowaniu lub karaniu.
Pakt praw Obywatelskich i Politycznych – Powtarza założenia deklaracji a ponadto dodaje iż w szczególności nikt nie powinien być poddany bez jego zgody eksperymentowi medycznemu lub naukowemu. Ponadto z paktu tego wynika iż każda osoba pozbawiona wolności powinna być traktowana humanitarnie, z poszanowaniem przyrodzonej godności osoby ludzkiej.
W latach 1949 – 1952 ZO NZ podejmowało rezolucje zakazujące stosowania kar cielesnych na terytoriach powierniczych. Karę cielesną chłosty uznano jako karę okrutną, nieludzką i poniżającą.
Konwencja o prawach dziecka z 20 XI 1989 stanowi że państwa powinny zapewnić aby żadne dziecko nie było poddane torturom lub innemu okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu i karaniu.
Konwencja o zapobieganiu i karaniu zbrodni ludobójstwa z 9 XII 1943
Konwencja o zapobieganiu i karaniu zbrodni apartheidu z 30 XI 1973)
NZ przyjęły szereg rezolucji i deklaracji. Aktami NZ , które w całości są poświęcone zapewnieniu każdemu wolności od tortur, okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania lub karania są:
Deklaracja o ochronie wszystkich osób od poddawania ich torturom, okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu lub karaniu przyjęta 9 XII 1975
Konwencja przeciwko torturom lub innemu okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu lub karaniu przyjęta przez ZO NZ 10 XII 1984. Przyjmując tą konwencję NZ pragnęły uczynić walkę przeciwko torturom i innemu okrutnemu nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu lub karaniu bardziej skuteczną na całym świecie. Zawiera ona definicję tortur oraz stanowi że każde państwo ma obowiązek zapobiegać ich stosowaniu na terytorium swego państwa.
Także Rada Europy przyjmowała akty prawne mające na celu eliminację tortur. Przyjęła m. in. Europejską Konwencję dla zapobiegania torturom lub poniżającemu traktowaniu lub karaniu z 26 XI 1987. Celem jej jest wzmocnienie ochrony osób pozbawionych wolności przed torturami, nieludzkim lub poniżającym traktowaniem lub karaniem środkami pozasądowymi o charakterze prewencyjnym.
11) Niewolnictwo – pojęcie a pojęcie poddaństwa.
Pojęcie niewolnictwa zostało zdefiniowane w Konwencji w sprawie niewolnictwa, podpisanej w Genewie 25 września 1926 r. W art. l stanowi ona, że niewolnictwo jest stanem lub położeniem jednostki, względem której jest stosowane postępowanie w całości lub w części wynikające z prawa własności. Prawo własności -jak wiadomo -jest najsilniejszym prawem rzeczowym, skutecznym wobec każdego. Obejmuje ono korzystanie z przedmiotu własności, pobieranie z niego pożytków i rozporządzanie nim. Definicję poddaństwa zawiera Uzupełniająca konwencja w sprawie zniesienia niewolnictwa, handlu niewolnikami oraz instytucji i praktyk zbliżonych do niewolnictwa, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne l września 1956 r. Według tej konwencji, p...
Damian2101