CZĘŚĆ 1 : CHRZEŚCIJAŃSKA PEDAGOGIKA PERSONALNO EGZYSTENCJALNA!
PERSONALIZM jest nie tylko jednym kierunków we współczesnej filozofii ale również radykalnym nurtem w naukach o wychowaniu. PERSONALISTYCZNA WIZJA CZŁOWIEKA ukazana jest jako istota cielesno-duchowa, osoba wyposażona w rozumność, wolność, zdolność do miłości, a w tym zdolność do osądu moralnego sumienia i do transcendencji religijnej. Integralna wizja „uwzględnia całego człowieka i całe jego powołanie, obejmując nie tylko porządek naturalny i doczesny, ale również nadprzyrodzony i wieczny”. Wg wizji personalistycznej:
a) Każdy człowiek jako osoba ma w sobie fundamentalną wartość i godność, która wynika z jego cielesno-duchowej natury, z jego wnętrza.
b) Osoba ludzka nie może być traktowana nigdy jako przedmiot albo narzędzie i środek, ale zawsze jako podmiot i cel.
c) Osobie ludzkiej przysługują niezbywalne prawa, na czele z prawem do życia (od poczęcia do naturalnej śmierci).
d) Osoba ukierunkowana jest na inne osoby, relacje między człowiekiem a człowiekiem oraz pomiędzy człowiekiem a Bogiem.
e) Osoba ludzka posiada walor niepowtarzalny i nadrzędność w stosunku do społeczeństwa. Instytucje społeczne mają służyć osobie, a nie odwrotnie.
Natomiast od strony strukturalnej osoba ludzka ujawnia 4 wymiary:
· wymiar strukturalny: osoba posiada ONTOLOGICZNĄ DWUPŁASZCZYZNOWOŚĆ to znaczy, że jest jednością dwóch bytów: materialnego i duchowego, tworząc psychofizyczną jedność, spełniając i integrując się w czynie.
· wymiar społeczny: podkreśla, że człowiek jest osobą, członkiem określonej społeczności, a także istotą społeczną. Spełnia się wtedy, gdy angażuje się dla innych, poświęca im swój czas, oddaje wszystkie swoje siły, a czasami nawet życie.
· wymiar transcendentny: przedstawia człowieka jako osobę, kieruje się w stronę Boga, zawierzając się jemu całkowicie w chwilach dobrych, łatwych a także w chwilach złych i trudnych.
Należy także wyraźnie rozróżnić personalizm jako:
a) postawę interpersonalną: wyrażającą się pełnią szacunku, uznaniem praw i godności drugiej osoby oraz troską o jej rozwój.
b) personalizm filozoficzny i zaangażowany światopoglądowo: dla których podstawowym zagadnieniem jest pojęcie osoby ludzkiej. Wartość bowiem i godność człowieka tkwią w nim samym, w tym właśnie, że jest człowiekiem.
c) personalizm naturalistyczny: odwołujący się do ewolucjonizmu przyrodniczego i psychicznego.
d) personalizm spirytualistyczny (duchowy): który podkreśla wolność ducha ludzkiego, a w przypadku personalizmu chrześcijańskiego relacje międzyosobowe i odnowienie między człowiekiem a Bogiem.
Przedstawicielem chrześcijańskiej pedagogiki personalno egzystencjalnej w Polsce jest ks. prof. Janusz Tarnowski. W swojej długoletniej pracy, wypracował własną pedagogikę, w której stoi wyraźnie na gruncie personalizmu chrześcijańskiego wykorzystując tylko niektóre pojęcia egzystencjonalizmu „nurt ten eksponuje na pierwszym planie szeroko rozumiane kształcenie młodego pokolenia i samokształcenie wychowawców, przeciwstawia się natomiast autorytaryzmowi, biurokratyzacji i reformatorskiemu pozoranctwu.
Do tego właśnie celu potrzebne są treści zawarte w egzystencjonalizmie:
- oparcie na rdzeniu istoty ludzkiej, czyli na jej najgłębszym „ja” oraz na zastosowaniu dla celów pedagogicznych kategorii typu egzystencjonalnego: autentyczności dialogu, spotkania i zaangażowania.
drakmorek