GALWANIZACJA

Nazwą tą określa się zabieg elektroleczniczy, w którym stosuje się prąd stały. Nazwa jego jest związana
z nazwiskiem włoskiego lekarza i przyrodnika Luigi Galvaniego, którego badania stworzyły podstawy elektrolecznictwa.

Do wykonania zabiegu galwanizacji niezbędne jest następujące wyposażenie:

-          aparat wytwarzający prąd stały

-          przewody: pojedyncze lub rozwidlone

-          elektrody płaskie: wykonane z cyny lub z cyny i aluminium. Elektrody dzieli się na płytkowe kwadratowe
i prostokątne oraz elektrody BERGONIEGO, oprócz tego stosuje się jeszcze elektrody grzybkowe, wałeczkowe, dyskowe, kulkowe. Kształty elektrod są uzależnione od rodzaju zabiegu
i miejsca jego wykonania

-          podkłady: z gazy lub waty, grubości 1 - 2 cm, zwilżone wodą lub roztworem soli fizjologicznej – 0,5 % roztworu chlorku sodowego  (zmniejsza opór naskórka i ułatwia przejście prądu przez skórę),

Galwanizację dzielimy na:

-ogólną: kąpiele wodno-elektryczne, czterokomorówki, dwukomorówki

-miejscową: polegającą na przepływie prądu przez oznaczony odcinek ciała między elektrodami

W zależności od sposobu wykonania zabiegu wyróżnia się galwanizacje:

-          stabilną- elektrody są przymocowane opaską elastyczną, ich położenie w czasie zabiegu nie ulega zmianie

-          labilną- jedna z elektrod zmienia swoje położenie względem drugiej, przymocowanej do ciała pacjenta, elektroda czynna jest przesuwana po skórze bez odrywania od podłoża

-          poprzeczną- polega na przepływie prądu zgodnie z poprzecznym wymiarem kończyny, czyli prąd przepływa prostopadle do przebiegu naczyń krwionośnych, limfatycznych i mięśni. Galwanizację poprzeczną dzieli się na anodową, w której elektrodą leczniczą jest anoda, oraz na katodową, gdy elektrodą leczniczą jest katoda. Układ poprzeczny elektrod wykorzystuje się przy zabiegach w obrębie stawów, narządów wewnętrznych, twarzy, szyi. Elektrody są ułożone wówczas poprzecznie do osi długiej ciała

-          podłużną- elektrody są ułożone podłużnie względem długiej osi ciała. W zależności od sposobu umieszczenia elektrod wyróżnia się galwanizację zstępującą i wstępującą. Jeśli elektrodą czynna będzie anoda umieszczona wyżej (bliżej ciała), natomiast katoda bardziej na zewnątrz- będzie to galwanizacja zstępująca o działaniu łagodzącym. W przypadku gdy anoda będzie elektrodą bierną i zostanie umieszczona bardziej na zewnątrz- będzie to galwanizacja wstępująca o działaniu drażniącym

Galwanizacja poprzeczna jak i podłużna należą do galwanizacji stabilnych.

Przepływ prądu między elektrodami zależy od:

-          wymiarów elektrod (gęstość prądu)

-          ich wzajemnego ułożenia

-          przewodnictwa elektrycznego tkanek znajdujących się między elektrodami

-          odległości między elektrodami

Dawkę natężenia prądu stałego ustala się w zależności od:

-          powierzchni elektrody czynnej

-          czasu trwania zabiegu

-          rodzaju i lokalizacji schorzenia

-          wrażliwości osobniczej na prąd elektryczny (dawka subiektywnego odczucia)

Wyróżnia się następujące dawki prądu stałego:

-          dawka słaba- od 0.01- 0.1mA/cm2 powierzchni elektrody czynnej

-          dawka średnia- do 0.3mA/cm2 powierzchni elektrody czynnej

-          dawka mocna- do 0.5mA/cm2 powierzchni elektrody czynnej

Czas galwanizacji waha się od 10 do 30 min, zwykle jednak wynosi 15 do 20 minut. Pełny cykl leczenia obejmuje 10 do 20 zabiegów. 

Po zabiegu należy sprawdzić skórę, podrażnienia zabezpieczyć obojętnym, tłustym kremem. Elektrody
i folię umyć, podkłady wyprać i wygotować. Należy przestrzegać idealnej czystości.

Zasady obowiązujące przy wykonywaniu galwanizacji

1.       Przestrzeganie wskazań lekarskich

2.       Sprawdzenie aparatu i elektrod przed przystąpieniem do zabiegu

3.       Wyzerowanie aparatu.

4.       Sprawdzenie czy u chorego nie występują zaburzenia czucia powierzchniowego

5.       Sprawdzenie czy nie występują braki w ciągłości naskórka w miejscu w którym elektrody wraz
z podkładami mają przylegać do skóry. Jeśli by się takie ubytki zdarzyły, zabezpieczenie ich, np. kawałkiem foli plastykowej

6.       Poproszenie pacjenta aby zdjął wszystkie przedmioty metalowe

7.       Ułożenie pacjenta, tak aby jego mięśnie były rozluźnione

8.       Zmycie powierzchni skóry przeznaczonej do zabieg

9.       Umieszczenie elektrod w miejscu zabiegu w taki sposób, aby nie wystąpiły efekty brzegowe (zachowanie właściwej odległości)

10.   Włączenie prądu o niskie natężeniu i powolne i płynne zwiększanie, aż do uzyskania pożądanej wartości

11.   Zwrócenie uwagi na ewentualną nadwrażliwość skóry pacjenta

12.   Przerwanie zabiegu, jeśli wystąpi uczucie pieczenia i bólu

13.   Ułożenie przewodów po przeciwległych stronach elektrody

14.   Odpowiednie dociśnięcie elektrody i stosowanie podkładów równej grubości

Zabiegi wykonywane z wykorzystaniem prądu stałego to: galwanizacja, jonoforeza, kąpiele elektryczno- wodne

Reakcje zachodzące pod anodą i katodą w czasie przepływu prądu

KATODA (-):

-          wzrost pH (odczyn zasadowy)

-          wzrost napięcia mięśni

-          depolaryzacja włókien nerwowych

-          intensywne zaczerwienienie skóry

-          lekki obrzęk

ANODA (+):

-          spadek pH (odczyn kwaśny)

-          spadek napięcia mięśni

-          hiperpolaryzacja włókien nerwowych

-          mierne zaczerwienie skóry

-          wysuszanie skóry

WSKAZANIA

- nerwobóle

- przewlekłe zapalenia nerwów, splotów i korzeni

- zespoły bólowe (elektrodą czynna jest anoda)

- porażenia wiotkie

- utrudniony zrost kości

- zaburzenia krążenia obwodowego (elektrodą czynna jest katoda)

- trądzik różowaty

- odmrożenia

- rozszerzone ujścia gruczołów łojowych skóry

- rozszerzone naczynia krwionośne

PRZECIWWSKAZANIA

- ropne stany zapalne skóry i tkanek miękkich

- wypryski

- stany gorączkowe

- porażenia spastyczne

- ostrożność należy zachować u osób, które mają wszczepiony rozrusznik serca oraz kości zespolone metalem

- ciąża

1