Nazwa polityka społeczna powstała na przełomie XIX i XX w. Twórca jego był Charles Fourier On po raz pierwszy użył tego pojęcia
Polityka społeczna – to kreowanie postępu społecznego, nakierowana jest na realizowanie (zaspokajanie) potrzeb społecznych
Polityka socjalna – to węższy zakres polityki społecznej nastawiona na rozwiązywanie potrzeb socjalnych (bieżących) istniejących w danej społeczności lokalnej
Czynniki wpływające na pojawienie się polityki społecznej:
1) przemiany polityczne – pojawienie się nowego ustroju politycznego
2) przemiany społeczne – przechodzenie grupy społecznej z takiej grupy, która nie jest świadoma swojego pochodzenia (klasy robotniczej) do poziomu krystalizacji (klasy właścicieli - burżuazji) Ludzie krystalizują się za pomocą industrializacji Odbywają się procesy migracji, a także procesy urbanizacji.
3) reformizm – ewolucyjny powolny rozwój społeczny za pomocą reform. W Niemczech zaczynały się początki reform społecznych. W zaborze pruskim powstał pierwszy podręcznik do polityki społecznej Twórca jego był Frederyk Skarlet „Ogólne zasady gospodarstwa narodowego” Polityka, jako przedmiot w katedrach uniwersyteckich została wprowadzona po II wojnie światowej.
Proces samoorganizacji obywateli.
ò W 1923 wprowadzono ustawę „O opiece społecznej”, która powstała do 1990 Ustawodawstwo socjalne było ustawodawstwem stabilnym (było wzorem)
ò W okresie międzywojennym rozwija się polityka społeczna, jako działalność naukowo badawcza (IGS ISS)
ò Po II wojnie światowej założenia socjalizmu były takie, że w ramach jego rozwoju zostaną zaspokojone potrzeby społeczne – ile człowiek wypracuje tyle będzie mógł zaspokajać swoje potrzeby Kolejnym założeniem było dla każdego inne zaspokajanie potrzeb
ò W latach 90 wprowadzono urlopy macierzyńskie pozwalające na odchowanie dzieci
ò W socjalizmie uważano, że wszystkie problemy się rozwiążą w ramach jego rozwoju lub całkowicie zamkną.
ò Przez cały okres socjalizmu nie rozwiązano jednak kwestii mieszkaniowych.
ò Po 1956 po odwilży październikowej stwierdzono, że trzeba wprowadzić pewne korekty programu socjalnego. Po 1956 rozwija się polityka społeczna, jako działalność praktyczna.
ò Po 1990 następuje proces decentralizacji państwa, a tym samym polityka społeczna. Powstaje samorząd gminny, który zaczyna przyjmować zasady zaspokajania potrzeb społecznych. Następnie powstaje samorząd powiatowy następuje proces uspołeczniania. Duża cześć działań przejmują stowarzyszenia fundacje organizacje, instytucje kościelne.
Polityka społeczna – działalność państwa nakierowana na realizowanie potrzeb społecznych
1)jako działalność rożnych podmiotów samorządów organizacji pozarządowych nakierowana na
ò poprawę warunków pracy i życia ludzi
ò asekuracje przed ryzykami życiowymi
ò wyrównywanie szans życiowych grup społeczeństwa ekonomicznie i socjalnie najsłabszych poprzez zwalczanie socjalnej izolacji
Polityka społeczna, jako działalność realizowana jest w dwóch zasadniczych wymiarach
ò prowadzenie bieżących działań osłonowych
ò zapobieganie zagrożeniom społecznym.
Szczegółowymi celami polityki społecznej, jako działalności praktycznej jest:
ò wyrównywanie warunków życia i pracy poprzez zaspokajanie potrzeb ludności w rożnym wieku
ò tworzenie równego dostępu w korzystaniu z praw obywatelskich
ò usuwanie nierówności społecznych
ò kształtowanie stosunków społecznych
ò asekurowanie przed ryzykami życiowymi
2) jako nauka o polityce społecznej, której zadaniem jest:
ò monitorowanie i stale diagnozowanie sytuacji socjalnej
ò analiza występujących kwestii socjalnych wyjaśnianie ich genezy
ò wskazywanie perspektyw i warunków rozwiązań Wg Daneckiego i W Niecinskiego kwestie społeczne są to takie problemy życiowe wspólne dla całych grup i zbiorowości, które
ò wynikają z niedostosowania organizacji życia zbiorowego do specyficznych potrzeb społecznych i indywidualnych ich członków
ò na skutek kumulacji rożnych czynników stwarzają dla tych grup i zbiorowości sytuacje trudne oraz
ò wprowadzają zakłócenia w rodzaju społeczeństwa. Nie rezygnując z tworzenia jeszcze jednej definicji kwestii społecznej. Można wyróżnić tylko jego najważniejsze elementy są to zjawiska i sytuacje, które:
ò dotyczą większych grup i zbiorowości społecznych
ò polegają na kumulacji negatywnych cech położenia materialnego społecznego lub politycznego
ò odbierane są przez grupę, jako niesprawiedliwe przy czym kryterium stanowi porównanie własnego położenia do aprobowanego społecznie systemu wartości bądź do położenia innych grup
ò zakłócają prawidłowy rozwój grup, a przez to
ò wywołują społeczny niepokój .wzburzenie i tym samym
ò są źródłem napiec społecznych niekiedy nawet ostrych konfliktów przez co wpływają destrukcyjnie na rozwój całego społeczeństwa
ò nie mogą być w pełni rozwiązane w ramach grupy
ò przy wykorzystaniu dostępnych grupie metod i możliwości
ò mogą być rozwiązane tylko droga podjęcia działań przez państwo lub inne podmioty polityki społecznej
TABELKA
Model motywacyjny – trzeba pomagać ludziom do osiągnięcia samodzielności
Bezrobocie –główna przyczyna ubóstwa
Metody pomiaru bezrobocia
1) rejestracja w urzędach pracy
2) system BAEL za osobę bezrobotna w tym systemie przyjmuje się osobę, która w ostatnim tygodniu nie przepracowała nawet godziny, ale jest zarejestrowana jako osoba bezrobotna i wyraża chęć podjęcia pracy
Jest nas 38,2 mln w tym
P w wieku produkcyjnym 23,6
P Polakow pracuje 13,2
P gospodarstw domowych 13,3
P rodzin 10,4
P dzieci i młodych ludzi (do 24 lat) na utrzymaniu rodziców 10,8
P Polaków niepełnosprawnych 5,4
P Polaków bezrobotnych 3,6
P Polaków ma wykształcenie wyższe 3,2
P wdowy 2,4
P kawalerowie 4,9
P Polaków nie mających żadnego wykształcenia 0,8 Bezrobocie z punktu ekonomicznego (przedmiotowe ujecie)oznacza nierównowagę na rynku pracy miedzy podąża, a popytem na sile robocza
Bezrobocie z punktu widzenia polityki społecznej (ujecie podmiotowe) interesuje nas sytuacja osoby bezrobotnej i jego rodziny
Praca w gospodarce pełni funkcje:
P ekonomiczna jest głównym czynnikiem tworzenia PKB
P dochodowa praca jest podstawowa forma dochodu
P społeczna praca jest nie tylko źródłem dochodu ale również satysfakcji zadowolenia podwyższa prestiż swój zaspokaja nasze potrzeby rozwoju
Bezrobocie oznacza, że żadna z tych funkcji nie jest realizowana
Rodzaje bezrobocia
1) ze względu na przyczyny
P frykcyjne,(płynne) stan czasowej dezaktywizacji związany ze zmiana zatrudnienia z czasowa nieaktywnością człowieka Stopa tego bezrobocia wynosi 3do 5%
P strukturalne niedopasowanie siły roboczej do potrzeb rynku pracy Związane jest ono z restrukturyzacja przemysłu. Wynika ono z wyżu demograficznego oraz z niedostosowania systemu do potrzeb rynku pracy
P cykliczne wywołane przez okresowe spadki koniunktury
P technologiczne spowodowane wprowadzaniem do procesu produkcji nowych technologii
2) wg statystyki
P jawne obejmuje wszystkich tych którzy są oficjalnie zarejestrowani w urzędach jako osoby bezrobotne
P ukryte (utajone)
3) wg okresu trwania
P krótkookresowe do 3 miesięcy nie przynosi ono negatywnych skutków
P średniookresowe do 6 miesięcy
P długookresowe do 12 miesięcy
P długoterminowe (chroniczne) powyżej 12 miesięcy Przyczyny bezrobocia:
P głęboki spadek produkcji materialnej spowodowany recesja gospodarcza
P restrukturyzacja gospodarki
P słaby rozwój całych regionów kraju
P redukcja zatrudnienia socjalnego
P mechanizmy kształtowania funduszu plac obciążenia placowe
P sytuacja demograficzna
Sytuacja na polskim rynku pracy w latach 1990-2001 można podzielić na trzy podokresy
1) lata 1990-1993 dynamiczny wzrost nierównowagi na rynku pracy. W okresie tym nastąpił spadek koniunktury gospodarczej wynikający z obniżenia się popytu globalnego (rozpad powiązań z byłym blokiem socjalistycznym) Spowodowało to spadek popytu na prace Do tego należy dodać jeszcze działania instytucji rynku
2) lata 1994-1997 stopniowy spadek bezrobocia. Nastąpiła poprawa koniunktury stopniowa poprawa funkcjonowania instytucji rynku pracy także przystosowanie się społeczeństwa do wymagań gospodarki rynkowej
3) lata 1998-2001 spowolnienie tempa wzrostu gospodarczego. Uwarunkowania zewnętrzne (tzw. kryzys rosyjski) spowodowały obniżenie popytu zewnętrznego. Także realizacja procesów restrukturyzacyjnych w niektórych dziedzinach gospodarki doprowadziły do zmniejszenia zatrudnienia Istotna przyczyna tego zjawiska był również czynnik demograficzny napływ na rynek pracy osób urodzonych w okresie
Stopa bezrobocia wynosiła pod koniec grudnia 2005 19,1%
liczba bezrobotnych
Stopa bezrobocia = -----------------------x 100%
czynni zawodowo
Cechy polskiego bezrobocia:
P przestrzenne zróżnicowanie duże w Polsce nie istnieje jeden rynek pracy gdyż nie ma swobodnego przepływu pracowników miedzy regionami Bariera mieszkaniowa powoduje wiele bardzo zróżnicowanych rynków pracy (nie występuje wymiana siły roboczej miedzy regionami o najwyższym wskaźniku bezrobocia)
P duży udział młodzieży wśród bezrobotnych. Bezrobocie to w ujęciu społecznym może być bardzo groźne i przynosi same straty gdyż znaczna cześć najbardziej dynamicznych zasobów pracy nie jest wykorzystywana dla gospodarki kraju
P wysoka stopa bezrobocia długookresowego Bezrobocie długookresowe ma miejsce, gdy ludzie przez dłuższy czas pozostają bez pracy Bezrobotni zarejestrowani w urzędach pracy to głownie osoby rejestrujące się po raz kolejny i które wcześniej pracowały zawodowo
P znaczny udział procentowy w całej populacji bezrobotnych osób o wykształceniu zasadniczym zawodowym lub podstawowym czyli pracowników niewykwalifikowanych
P rosnący udział osób niepełnosprawnych
Stan na 31.10.2005r
największa stopa bezrobocia była:
– w województwie warmińsko-mazurskim 27,5
– w województwie zachodnio-pomorskim 25,6 najniższa stopa bezrobocia była:
– w województwie małopolskim i mazowieckim 13,8
– w województwie wielkopolskim 14,6
1) koszty bezpośrednie
wynika z Funduszu pracy
koszty pomocy społecznej dla bezrobotnych i ich rodzin
koszty wcześniejszych emerytur i świadczeń pieniężnych
koszty utrzymania instytucji w zakresie obsługi bezrobotnych
2)koszty pośrednie
ulgi zwolnienia fundusze w regionach o szczególnym zagrożeniu bezrobociem
luka podatkowa ubezpieczeniowa
luka czynników wytwórczych PNB
koszty bezrobocia w szarej strefie gospodarki Negatywnw skutki psychospołeczne i moralne
pogorszenie standardu życia
zagrożenie egzystencji
zagrożenie w strefie psychicznej gospodarki
zakłócenia w życiu rodzinnym
szkody moralno-etyczne
napięcia i konflikty spoleczne
racjonalizacja zatrudnienia
racjonalizacja wyboru kwalifikacji i zawodu
postawy wobec pracy
zwiększenie społecznej odpowiedzialności związków zawodowych
wspomaganie procesów restrukturyzacji
Ubóstwo – sytuacja, w której jednostce lub rodzinie brakuje środków na zaspokojenie potrzeb, które są uznane za niezbędne Ubóstwo definiuje się w różnorodny sposób
Ubóstwo to :
brak dostatecznych środków materialnych do życia bieda niedostatek
stan poniżej pewnego znacznego w czasie progu dochodowego lub progu realizacji potrzeb w odniesieniu do jednostki rodzinnej lub grupy społecznej
zjawisko społeczne polegające na braku dostatecznych materialnych dla zaspokojenia potrzeb życiowych, rodziny lub jednostki
Ubóstwo absolutne to stan warunków bytowych, który uniemożliwia lub w istotnym stopniu utrudnia realizacje podstawowych potrzeb życiowych. Zwolennicy tego podejścia przyjmują, jako kryterium ubóstwa taki poziom egzystencji, który stawia pod znakiem zapytania istnienie człowieka lub grupy społecznej
Ubóstwo względne – związane jest z nadmiernymi rozpiętościami w poziomie życia. Ubogimi w społeczeństwie o dużych nierównościach nazywani są najgorzej sytuowani jego członkowie nawet, gdy maja środki pozwalające zaspokoić więcej niż tylko podstawowe potrzeby Istotna jest wiec nie bezwzględna wysokość dochodu, ale dystans miedzy nimi.
Przyczyny ubóstwa:
teoria skażonych charakterów - mówi ze ubóstwo uważane jest za wynik indywidualnych wad ułomności i defektów np. brak aspiracji zdolności możliwości Każdy musi powiększać swoje dochody biedny jest ten kto nie włożył odpowiedniego wysiłku
teoria ograniczonych możliwości - ubożenie społeczeństwa pozostaje poza kontrola jednostki Biednym jest się dlatego ze nie ma równego dostępu do szkol miejsc pracy istnieje dyskryminacja ze względu na płeć kolor skory oraz dlatego ze rząd nie stosie odpowiedniej polityki protekcjonizmu wobec ekonomicznie najsłabszych
teoria Wielkiego Brata - ubożenie wynika z tego że rząd niszczy bodźce do umacniania niezależności ekonomicznej rodziny Rząd przez wysokie podatki i liczne programy socjalne prowadzi do tego ze rodziny nie maja motywacji do poprawy swojej sytuacji ekonomicznej
Trzy kategorie ubóstwa:
ubóstwo losowe - spowodowana rożnymi losowymi wydarzeniami w życiu człowieka wypadki choroby klęski żywiołowe
ubóstwo subiektywne – spowodowane małą zaradnością i aktywnością ludzi niskimi kwalifikacjami i słabym wykształceniem niechęcią do wykonywania pracy uzależnieniem od zasiłków i pomocy społecznej rożnymi patologiami społecznymi alkoholizm narkomania
ubóstwo strukturalne – nie wynika ani z przyczyn losowych ani z czynników subiektywnych lecz z zewnętrznych przyczyn gospodarczych bezrobocia niskich wynagrodzeń polaryzacji dochodów wysokich cen likwidacji subsydiów do produktów i usług zaspokajających podstawowe potrzeby ludzi
Linie ubóstwa:
minimum egzystencji (ubóstwo absolutne) 12% osób - zaspokajanie potrzeb fizjologicznych na poziomie biologicznym (wyżywienie ubranie mieszkanie) Korzystanie tylko z nieodpłatnych usług służby zdrowia zakupy lęków w przypadkach sporadycznych zachowanie nie uwzględnia potrzeb związanych z kultura transportem wypoczynkiem
minimum socjalne 57,58 % osób - pozwala na korzystanie z usług fryzjerskich 2-3 razy w roku
ustawowa linia ubóstwa subiektywna
ustawowa linia ubóstwa relatywna...
narien