RYMOWANKI.doc

RYMOWANKI, WYMYŚLANKI – ZABAWY SŁOWEM

1. Znajdź jak najwięcej
Zadaniem uczniów jest wyszukanie jak największej ilości wyrazów w określonym czasie, np. przez 3 min.:
- na podaną przez nauczyciela literę,
- zakończonych na -ca, -wa itp.,
- pięcioliterowych o określonej pierwszej i ostatniej literze, np.: w....r, k....o, ż....a,
- zaczynających się lub kończących na daną sylabę,
- zawierających w środku swej nazwy podaną głoskę,
- trzygłoskowych, czterogłoskowych,
- zawierających samogłoskę: ę, ą, dwuznaki lub ó, rz, h.

2. Odgadywanie obrazków
Materiały:
- papier,
- ołówek lub flamaster.

Rysujemy na papierze proste przedmioty lub postacie. Dzieci się temu przyglądają i próbują tak szybko, jak to możliwe, odgadnąć, co tak naprawdę jest tematem rysunku. Można także przedstawić pojęcia przy pomocy kilku obrazków, np. parasol słoneczny- rysujemy słońce i parasol.

3. Kojarzenie wyrazów
Materiały:
- kartki,
- długopisy, ołówki lub flamastry.

Dzieci wyszukują jak najwięcej wyrazów, które po połączeniu ze sobą utworzą nam nowy wyraz, np. prosty + kąt = prostokąt, grzyby + branie = grzybobranie. Można przy większej ilości dzieci zorganizować zawody, kto skojarzy wyraz najprędzej lub skojarzy jak największą ilość wyrazów.

4. Rymy
Podajemy dzieciom jakiś wyraz i wspólnie tworzymy do niego kilka rymów(np. filiżanka - skakanka - szklanka - polanka itd.). Później dzielimy dzieci na zespoły, które znajdują rymy do podanych przez nauczyciela wyrazów. Wygrywa zespół, który poda jak największą ilość rymów w podanym czasie.

5. Śmieszne rymy
Rymować możemy również krótkie zdania, przy czym sugerujemy uczniom, że mają one być pozbawione sensu. Podajemy dzieciom na przykład jakieś zdanie, akcentując szczególnie jakiś wyraz, do którego trzeba dobrać rym, a dzieci znajdują jakiś śmieszny ciąg dalszy (np. Mój kapelusz jest czerwony. - I szuka żony., Ptaszek sobie stał. - I robił hau, hau...).

6. Imienne rymowanki
Dzieciom zazwyczaj się podoba, kiedy w opowiadaniach pojawiają się ich imiona. Dlatego też można spróbować namówić uczniów do stworzenia rymów zawierających ich imiona. Kolejnym utrudnieniem będzie połączenie imienia i jakieś cechy charakteru dziecka (np. To jest Ania, co w zimę bez czapki gania.).

7. Rymowanka kulinarna
Dzielimy uczniów na grupy. Zadaniem grup jest stworzenie zdań zawierających rymy związane z częścią ciała i jakąś potrawą, np.: Moje włosy są jak niekończące się sosy.

8. Układanie rebusów, zagadek, krzyżówek
Czynności temu towarzyszące przezwyciężają u dzieci szablonowość i sztywność myślenia, rozwijają płynność i giętkość. Umożliwiają wykorzystanie wiadomości i doświadczeń w nowych sytuacjach oraz opanowanie i utrwalenie wiedzy. Układając rebusy należy pamiętać, aby nie umieszczać w nim rysunków odpowiadających w całości danemu słowu. Dobrym rebusem jest ten, którego treść oddaje szereg rysunków bez żadnych dodatkowych objaśnień, dopisków, cyfr i znaków. Podczas układania krzyżówek należy pamiętać, aby hasła zawierały wyrazy na tyle znane, by mógł je odgadnąć przeciętny uczeń.

9. Plątanina
Nauczyciel pisze na tablicy dowolny, ale długi wyraz, np katapulta, czekoladopodobny, kontrowersja, czarodziejka, Małgorzatka, Karolinka, Wielkanoc itp. Zadaniem każdego ucznia lub grupy jest napisanie jak największej liczby wyrazów powstałych z liter wchodzących w skład podanego wyrazu. Należy z góry ustalić zasady, np. tylko rzeczowniki w mianowniku liczby pojedynczej i bezokoliczniki.

10. Dwa w jednym
Zadaniem każdej grupy jest napisanie jak największej liczby wyrazów, w których ukryty jest inny wyraz (np. grudzień, kwiecień, czekolada).

11. Ukryte wyrazy
Zadaniem uczniów jest wymyślenie zdań, w których ukryte zostaną wyrazy, np.:
Ala ma ołówek.
Ola je żurawinę.

12. Faszerowany mostek
Nauczyciel podaje słowo składające się z co najmniej ośmiu, a najwięcej z dwunastu liter. Słowo nie powinno zawierać rzadko występujących w języku polskim liter. Każdy z uczniów wypisuje to słowo na swojej kartce przy jej lewej krawędzi pionowo z góry w dół, a przy prawej krawędzi z dołu do góry. Litery po obu stronach są początkowymi i końcowymi literami nowych słów. Każdy z uczniów w określonym czasie wypisuje nowe słowa. Muszą one wraz z literami przy krawędziach tworzyć sensowne słowa. Każdy z uczniów odczytuje swoje słowa. Odczytywane słowa uczniowie porównują z wypisanymi przez siebie. Jeżeli odczytane słowo znajduje się na kartkach innych uczniów muszą je oni wykreślić. Ważne jest więc wypisywanie niepospolitych słów. Należy policzyć, u którego z uczniów pozostało najwięcej nie skreślonych słów. On otrzymuje tytuł zwycięzcy.
Przykładowe wyrazy do wykorzystania: literatura, marmolada, kierowca, drogowskaz, malowidło, biblioteka, wakacje.
13. Układamy słowa Zadaniem uczniów jest tworzenie słów, w ten sposób aby nie dopuścić do ukończenia słów. Pierwszy z uczniów wymyśla jakieś słowo i zapisuje na kartce jego pierwszą literę. Drugi z uczniów musi znaleźć słowo rozpoczynające się od tej litery i nie wypowiadając go, dopisać drugą literę. Każdy z uczniów musi uważać, by po dopisaniu nowej litery nie powstało pełne słowo. Jeśli tak się stanie, otrzymuje on punkt karny i runda się kończy.

14. Harfa słowna Podajemy uczniom długie słowo. Wyznacza ono ramy naszego zadania. Słowo to zapisuje się na kartce, tak, aby w każdej kratce znajdowała się jedna litera. Na bazie tego słowa tworzymy nowe słowa. Wpisuje się je pionowo, wykorzystując pojedyncze litery słowa bazowego. Nowe słowa muszą mieć dokładnie taką długość, jaka wynika z kształtu harfy. Aby ułatwić sobie rozwiązywanie, wygodnie jest zaznaczyć sobie cienką linią kontur harfy.

BLISKIE I ODLEGŁE SKOJARZENIA

1. Jak najwięcej
Uczniowie wspólnie podają jak największą ilość skojarzeń do podanego przez nauczyciela wyrazu. Jest to dobre ćwiczenie wprowadzające do zajęć lub przygotowujące do tworzenia krzyżówek, rebusów czy zagadek związanych, np. ze świętami Bożego Narodzenia.

2. Wyszukiwanie skojarzeń do podanych wyrazów
Z listy uczeń losuje dwa wyrazy i szuka do nich skojarzeń, później skojarzeń wspólnych łączących te dwa wyrazy.

Przykładowe wyrazy do wykorzystania:
Makaron, długopis, róża, pomarańcza, kalkulator, szpilka, las, tęcza, pędzel, woda, droga, materiał, kartka, patyk, zeszyt, książka, klucz, nitka, buty, pisarz, torpeda, skarpetki, bank, fabryka, kowal, rower, ucho, dezodorant, zamek, czekolada, zasłona, klocki, dziecko, film, teatr, motyl, gruszka, pieszy, kolczyk, tygrys, kolej, żniwa, materac, wędka.

3. Łańcuch skojarzeń
Dzieci siedzą w kręgu. Podajemy nazwę obiektu wyjściowego, np.: buty. Pierwsze dziecko podaje skojarzenie z obiektem wyjściowym, kolejne dziecko szuka skojarzenia do poprzedniego podanego przez kolegę, np.: but - wycieczka - plecak - ciężar – dźwig - budowa itd. kiedy wszystkie dzieci podadzą swoje skojarzenia zmieniamy obiekt wyjściowy.

4. Obrazki
Uczniowie otrzymują dwa obrazki lub kliparty. Muszą wyszukać jak najwięcej skojarzeń łączących te obrazki.

ZDANIA, WIERSZE I INNE HISTORIE...

1. Znajdź tytuł
Każda grupa pisze historyjkę na dowolny temat, jednak przy jej układaniu należy wykorzystać jak największą liczbę tytułów książek/ filmów. Następnie przekazujemy drugiej grupie historyjki i jej zadaniem jest wyszukanie ukrytych tytułów.

2. List z wakacji
Nauczyciel zapisuje na tablicy 10 dowolnych słów, mało związanych z tematem np. widelec, węgiel, grabie, żaba, oczy, krokodyl, cement, peruka, dentysta, skarpeta). Zadaniem każdej grupy jest napisanie listu z wakacji do rodziców (kolegi, cioci),z wykorzystaniem wszystkich podanych wyrazów.

Wersja II
Jeden z uczniów wyszukuje w gazecie 10 - 15 dowolnych słów z artykułów prasowych. Dobrym pomysłem jest także wykorzystanie kart z gry „Kalambury”.

3. Dwie literki
Nauczyciel zapisuje na tablicy dwie dowolne litery. Zadaniem uczniów jest napisanie historyjki na dowolny temat, w której będą wykorzystane tylko wyrazy zaczynające się od podanych liter i to naprzemiennie(np. k, t- Koń Tomka Kowalskiego trochę kuleje.) Przy ćwiczeniu można korzystać ze słowników.

4. Według schematu
Układanie zdań, np. trzy zdania bez użycia tych samych wyrazów

k...b...n...w...r...
c...i...u...b...f...
g...j...n...d...ż...
e... ł...i...k...a...

Układanie wierszyka wg schematu

T.....t.....t.....p.....
Ś.....m.....b.....d.....
Ś.....j.....d.....d.....
M.....m.....m...k.....

5. Połówkowy wiersz
Nauczyciel wyjaśnia, że przygotował 4 - wersową zwrotkę wiersza Juliana Tuwima ,,Pan Maluśkiewicz i wieloryb". Zwrotka ta została podzielona połowę. Fragmenty tej zwrotki za otrzymują uczniowie. Nie zaglądają do kart sąsiadów. Zadaniem uczniów jest - nie znając dokładnie oryginalnej wersji autorskiej - stworzenie własnej, nowej wersji 4 - wersowego utworu.
/ Fragment wiersza jest inspiracją do napisania własnej, nowej wersji utworu./
POŁÓWKI
Wziął łupinkę ... ... pod pachę,
Zaraz do morza ... ... się rzucił.
Szybko popłynął ... ... do Gdyni
i do Warszawy ... ... powrócił.
Na jednej kartce uczestnicy piszą końcówki wersów zwrotki wiersza, na drugiej początki. Zadaniem jednej grupy jest rozpoczęcie wersów, a drugiej dokończenie. Ciekawe efekty można uzyskać łącząc napisane przez uczestników połówki wierszy. Prezentacja nowych utworów przez uczestników. Nauczyciel na zakończenie ćwiczenia odczytuje oryginalną wersję autorską.

6. Sześć kart
Przygotuj sześć rodzajów kart w różnych kolorach z rysunkami lub klipartami:
- I grupa – miejsce, np.: góry, rzeka, pole, morze, dom, zamek, miasto, pustynia
- II grupa – warunki atmosferyczne, np.: burza, tęcza, śnieg, chmury, deszcz, słońce,
- III grupa – rzeczy, np.: tort, rakieta, lustro, pika, statek, klucz, korale, buty, kareta,
- IV grupa – postaci, np.: babcia, czarownik, bałwan, duch, rycerz, dziewczynka, niemowlę,
- V grupa – zwierzęta, np.: kot, kura, koń, smok, motyl, wielbłąd, żaba, niedźwiedź, ryba,
- VI grupa – czynności, np.: płacze, biega, śpi, je, zajmuje się zwierzętami, jedzie, orze.

Rozkładamy karty wg kolorów przykrywając rysunki. Zadaniem uczniów będzie ułożenie opowiadania na podstawie wylosowanych kart. Można zaproponować jakiś motyw przewodni opowiadań, np. historie z morałem, z najbardziej zaskakującym zakończeniem, opowieści baśniowe, historii z użyciem jak największej ilości trudności ortograficznych lub też pozostawić uczniom dowolność.
Przy większej liczbie uczniów można podzielić uczniów na grupy kilkuosobowe i ogłosić konkurs na najbardziej zaskakująca historię.

7. Podaruj bajkę
W tej zabawie każda grupa pisze bajkę na jeden z pięciu tematów podanych przez nauczyciela, np.:
1. Niebieska biedronka.
2. Dziurawe pantofelki Zosi.
3. Kapryśna dżdżownica.
4. Zaczarowany pędzelek.
5. Mini słoń.

Wersja II
Uczniowie piszą bajkę na temat bezpośrednio związany z lekcją, np. odpadki, jezioro, urządzenia domowe, bajka matematyczna, bajka informatyczna.

8. Książka kucharska
Każda grupa (uczeń) otrzymuje od nauczyciela przepis na ciasto, kisiel, krem, budyń itp. Zadaniem każdej grupy jest przekształcenie tego przepisu w ten sposób, aby powstał przepis na zdrowie, szczęście, radość, przyjaźń itp.

9. Imienne opowiadanie
Zadaniem każdego ucznia jest stworzenie opowiadania, którego kolejne zdania zaczynają się od liter, z których składa się jego imię.

10. Trzy emocje
Uczniowie otrzymują kartki, na których napisane są słowa wyrażające trzy uczucia. Zadaniem ich jest stworzenie tytułu historyjki i opowieść, w której pojawia się najpierw pierwsza nazwa emocji, potem druga i trzecia ,np.:
Zmartwienie - panika - ulga
Lęk - zdziwienie - triumf
Podniecenie - zmartwienie - przyjemność

11. Kreatywne pisanie
Dzielimy grupę na 4 - osobowe zespoły. Każdy z uczniów pisze na kartce (w rogu) wybrane słowo, zagina róg i oddaje koledze. Pozostali uczniowie z grupy postępują w ten sam sposób. Ze zgromadzonych słów wspólnie układają czterozdaniową historyjkę i nadają jej tytuł.

12. Opowiadanie z tytułów Uczniowie losują kilka tytułów wyciętych z gazet. Zadaniem ich jest napisanie opowiadania, bajki łączącego w sobie te tytuły.

13. Opowiadania Zadaniem uczniów jest napisanie opowiadania, bajki na podstawie otrzymanego lub wysłuchanego fragmentu historii, filmu lub opowiadania. Może być to początek historii albo fragment zakończenia.

14. Inna perspektywa Zadaniem uczniów jest opowiedzenie historii jakiegoś przedmiotu, np. papieru, serwetki, pudełka zapałek, krzesła.

ORYGINALNIE MYŚLĘ - WBREW STEREOTYPOM I SCHEMATOM

1.Co by było gdyby? (Przewidywanie skutków paradoksalnych sytuacji)
Uczniowie w grupach siadają przy stolikach. Nauczyciel podaje problem do rozwiązania: Co by było gdyby ludzie nie potrafili się śmiać? Uczniowie zapisują wszystkie swoje pomysły na arkuszach szarego papieru. Po zakończeniu grupy wieszają swoje prace na tablicy i odczytują swoje pomysły. Uczniowie wspólnie wybierają najważniejsze i najistotniejsze dla ludzi skutki braku śmiechu i dokonują uzasadnienia takiego wyboru. Podsumowanie: Jaki byłby świat bez uśmiechu? Czy dobrze byłoby nam żyć w takim świecie?
Praca indywidualna: Uczniowie wypisują jak najwięcej wyrazów kojarzących się im ze słowem ŚMIECH. Po wykonaniu zadania odczytują swoje propozycje. Nad niektórymi można się nieco zatrzymać i porozmawiać o oryginalności skojarzenia. Zabawa z całą klasą: Jedno dziecko podaje wyraz związany z humorem, śmiechem. Wszyscy szukają do niego rymu. Przykłady zapisujemy na tablicy.

Inne pomysły do wykorzystania:
Co by było gdyby...
- Rośliny rosły w nieskończoność.
- Wszystkie martwe przedmioty ożyły.
- Każdy człowiek rodził się obdarzony wiedzą absolwenta uniwersytetu.
- Zabrakło ropy naftowej.
- Nie wynaleziono koła.
- Wszystkie drzewa znikły.

2.Ustalanie wad znanych przedmiotów
Uczniowie ustalają, jakie wady może mieć, np.: długopis, łóżko, książka.

3.Ustalanie wad i zalet posiadania czegoś cennego
Uczniowie ustalają jakie korzyści i problemy mogą mieć właściciele, np. pięknego i nowoczesnego samochodu

4.Przedmioty codzienne - niecodzienne
Wymień jak najwięcej przykładów zastosowań takich przedmiotów jak: szklanka, butelka, piłka, patyk, papier, koło, spinacz biurowy, drewniana łyżka, patelnia

3. Nie tu i nie teraz
Jednym ze sposobów twórczego spoglądania na problem jest przeniesienie go w czasie i przestrzeni. Stawiając się w sytuacji Prasłowian lub krasnoludków zyskujemy odmienny punkt widzenia, wolny od aktualnej mody, przesądów lub uprzedzeń. Zadanie uczniów polega na tym, aby na jedno z 25 pytań odpowiedzieć w imieniu jednej z 25 społeczności. W tym celu uczniowie losują pytania oraz społeczności, przygotowują krótkie wystąpienia i prezentują je na forum klasy.

Pytania:
1. Jak się wychowuje dzieci?
2. Jak się ubierają dziewczęta?
3. Jak się organizuje zabawy?
4. Jak się traktuje starych ludzi?
5. Jak się zdobywa wykształcenie?
6. Jak się podróżuje?
7. Jak się spędza zimowe wieczory
8. Jak się zakłada rodzinę?
9. Jak się zostaje żołnierzem?
10. Jak się traktuje poetów?
11. Jak się wybiera głowę państwa?
12. Jak się podaje obiad?
13. Jak się zawiera małżeństwa?
14. Jak się spędza wakacje?
15. Jak się przystraja pannę młodą?
16. Kto wytwarza broń?
17. Jak wygląda sklep?
18. Jak się traktuje żonę?
19. W jaki sposób pozdrawia się znajomego?
20. Jak się adresuje listy?
21. Jak karze się winnych?
22. Jakie są ulubione zabawy dzieci?
23. Jakie są ulubione bajki dzieci?
24. Jaki jest ulubiony instrument muzyczny?
25. Jak się nagradza bohaterów?

Społeczności:
a) Marsjanie po ich wylądowaniu na Ziemi w 2000 roku,
b) Rosjanie za 20 lat,
c) australijscy Aborygeni w XIX (19) wieku,
d) Rzymianie za czasów Juliusza Cezara,
e) Polacy za 50 lat,
f) Amerykanie 200 lat temu,
g) Japończycy w 2020 roku,
h) Chińczycy w XVI wieku,
i) ludzie na nie odkrytej jeszcze wyspie,
j) nasi górale 100 lat temu,
k) my za 20 lat,
l) Hindusi dziś,
ł) Egipcjanie 3000 lat temu,
m) Homo sapiens 80 000 lat temu,
n) polska szlachta w XVII wieku,
o) Niemcy w roku 1939,
p) Rosjanie roku 1917,
q) Polanie w IX wieku
r) Hiszpanie w XV wieku,
s) Yeti w XX wieku,
t) Francuzi w roku 1789,
u) Polacy w roku 1950
v) zielone ludziki UFO, teraz,
w) greccy w okresie bitwy pod Maratonem (490 roku p.n.e.)
x) krasnoludki w XX wieku.

4. Oryginalnie myśleć
Wymyśl i krótko opisz:
a) stół (ale bez nóg),
b) podręcznik (ale bez papieru),
c) drugą część przysłowia zaczynającego się od słów „Czego oczy nie widzą...” (ale nie może być ... tego sercu nie żal),
d) ubranie szkolne (ale bez spodni, spódniczek, sukienek),
e) sprzęt sportowy do ślizgania się po lodzie (ale nie łyżwy),
f) poduszkę (ale nie z pierza, nie z gąbki, i nie pneumatyczną).

5. Różne znaki
Za pomocą prostych symboli graficznych przedstaw pojęcia wyrażone w formie słownej.

Jak można obrazkowo przedstawić pojęcie stary ?
Jak można obrazkowo przedstawić pojęcie alpinizm ?
Jak można obrazkowo przedstawić pojęcie miłość ?

6. Nowe osiedle
W pewnym mieście wybudowano nowoczesne, pięknie usytuowane osiedle mieszkaniowe. Osiedle to ma już swoją nazwę, nie nazwano jednak jeszcze placu, który znajduje się w jego centrum, ani ośmiu ulic, które zbiegają się tam promieniście. Władze miasta odrzuciły dotychczasowe propozycje jako mało oryginalne i nie spełniające podstawowego wymagania sformułowanego przez burmistrza następująco: Nazwy osiedla, placu i ulic mają być ze sobą logicznie powiązane.
Zadaniem uczniów jest wymyślenie wspólnie nazwy osiedla i nazw ulic.

7. Jak to dobrze, że jest bezbarwna
Rolę wody trudno przecenić. W życiu pojedynczego człowieka i całych społeczeństw woda to, np.:
- możliwość gotowania różnych potraw,
- niezbędny napój oraz środek higieny,
- możliwość hodowania roślin i zwierząt,
- nośnik ciepła w ogrzewaniu mieszkań,
- środek napędowy, np. w elektrowniach wodnych,
- możliwość ślizgania się na łyżwach, nartach, sankach, pływania kajakiem, uprawiania surfingu.
Zadaniem uczniów jest:
- uzupełnienie przykładów co najmniej trzema dziedzinami wykorzystywania wody w życiu jednostki i całych społeczeństw.
- napisanie odpowiedzi na pytanie: Jak wyglądałby nasz Świat, gdyby woda miała np. kolor czerwony.

DWA ŁYKI PLASTYKI

1.Kreatywne rysowanie
Materiały:
- kartki,
- miękkie ołówki,
- gruby flamaster,
- kredki pastelowe.

Prosimy dzieci, aby zamknęły oczy i przez chwilę rysowały ołówkiem dowolne, nieokreślone kształt – bazgroły. Kiedy dzieci otworzą oczy, ujrzą plątaninę kresek. Następnie prosimy je, aby obracając kartkę w różne strony, próbowały dostrzec w bazgrołach jakieś wyłaniające się kształty postaci, przedmiotu, zwierzęcia itp. Dobrze pokazać wszystkie rysunki pozostałym dzieciom i poprosić je o skojarzenia. Dalej pozostaje tylko pogrubić ołówkiem lub flamastrem wyobrażone kształty, dorysowując ewentualnie brakujące elementy i rysunek gotowy.
Uwaga: Początkowo dzieciom będzie trudno dostrzec jakieś ciekawe wyłaniające się elementy. Trzeba więc najpierw samemu pokazać na przykładach różnych prac, jakie skojarzenia można z nimi wiązać i jak ich szukać. Potem dzieci już same będą potrafiły podać mnóstwo skojarzeń do danego rysunku.

Inne wersje ćwiczenia:
- rysowanie lewą ręką,
- rysowanie kredką trzymaną przez dwie osoby,
- rysowanie flamastrem trzymanym w zębach.

2. W co zaczarujesz swoją dłoń?
Materiały:
- kartki z bloku lub kolorowe kartki ksero,
- nożyczki,
- farby plakatowe.

Wersja I
Prosimy dzieci, aby odrysowały swoje dłonie na kartce i wycięły je (dzieci młodsze mogą otrzymać wycięte dłonie). Następnie przykładamy jedną z wyciętych dłoni na kartce ksero i obracamy ją w różne strony ,,Do czego jest podobna dłoń?”, "Co wam przypomina ?” , "W co można ją zamienić?" (pytania otwarte – mające wiele poprawnych odpowiedzi). Teraz możemy już zaprosić dzieci do wykonania pracy plastycznej, proponując im, aby wymyśliły, w co zamienią swoją dłoń. Dzieci przyklejają dłoń na kartce w takim miejscu, aby mogły wyeksponować właściwy temat pracy, zamieniając dłonie w zwierzęta, teatrzyk itp.

Wersja II
Dzieci mogą odbijać swoje dłonie, palce na wspólnym rysunku i dorysowywać powstałe skojarzenia.

3. Wyczarowane z jesiennych liści
Materiały:
- liście jesienne,
- żelazko,
- kolorowe kartki ksero lub białe kartki z bloku,
- kredki pastele,
- kalka maszynowa,
- makulatura.

Wersja I:
Przygotowujemy wcześniej kalkografie liści - na kartce z bloku układamy liść jesienny (lub kilka liści), na to kładziemy kalkę maszynową. Całość przykrywamy gazetą i prasujemy ciepłym żelazkiem. W zależności od długości prasowania i siły nacisku żelazka uzyskujemy różne efekty. Oglądamy z dziećmi powstałe portrety liści, obracając kartkę w różne strony. Prosimy je, aby pomyślały, co przypomina im kształt liścia. Dzieci podają dowolne pomysły - skojarzenia, po czym wybierają sobie jeden z portretów liściowych, który zamieniają w coś ciekawego, dorysowując i pogrubiając potrzebne kształty kredką pastelową.

Wersja II
Materiały:
-miękkie ołówki,
-białe kartki ksero lub z bloku (ważne, aby były cienkie).

Przystępujemy do kopiowania liści jesiennych (dekalkomania). Dzieci starsze same mogą kopiować liście, młodszym należy przygotować tą część pracy. Każdy otrzymuje kartkę papieru. Na tacy zgromadzonych jest wiele kształtów jesiennych liści. Dzieci wybierają dowolny listek i układając go pod kartką papieru żyłkami do góry, przez pocieranie ołówkiem
kopiują liść na kartkę. Na całej kartce mogą skopiować jeden kształt liścia lub kilka. Następnie, tak jak w wersji I, przystępujemy do wymyślania skojarzeń związanych z liśćmi, pytając: „Jaką krainę można wyczarować z liści?”. Zwracamy również uwagę na kształt skopiowanych liści: „Jakie zwierzę lub postać przypominają?”, po czym prosimy dzieci o wyeksponowanie właściwego tematu pracy poprzez pogrubienie i dorysowanie elementów tym samym miękkim ołówkiem.

4. Gazetowe stwory
Materiały:
- gazety,
- taśma lakiernicza lub klejąca dwustronna

Wersja I
Technika nie wymaga większych przygotowań ani nakładów materiałów. Wystarczy poprosić, aby dzieci przyniosły z domu stare gazety i zakupić taśmę do podklejania stworzonych kompozycji. Rozbudzamy ciekawość dziecka poprzez postawienie tematu – problemu, np. „Papierowy świat” lub „Jak zbudować przestrzennie papierowe miasto?” oraz kilku pytań otwartych: „Co można wyczarować z gazety?”, „W co można ją zmienić?”. I już możemy przystępować do pracy. Dzieci mogą pracować indywidualnie lub w małych grupkach, formując wspólną budowlę np. „Smoczą Jamę pod Wawelem”.

Wersja II
Najwięcej pracy wymaga etap wstępny, czyli przygotowanie papierowych patyków gazetowych. Możemy wykonać je sami lub zaprosić dzieci do wspólnych zabaw, podczas których wykonamy patyki. Ich wykonanie zaczniemy od położenia na stoliku lub podłodze gazety dużego formatu. Zaczynamy zwijać bardzo ciasno jeden z rogów gazety w rulon. Po zwinięciu oklejamy powstały patyk tak, aby nam się nie rozsunął. Następnie zachęcamy dzieci do tworzenia pomysłów: „Co można zbudować z patyków gazetowych?”. Początkowo dzieci mogą projektować budowle, układając patyki płasko na dywanie. Potem mogą dobrać się w grupy i projektować budowle przestrzenne z patyków gazetowych połączonych za pomocą taśmy klejącej. Projekty mogą być realizacją konkretnego tematu, jednak często bywa tak, że temat w trakcie konstruowania zmienia się wielokrotnie. Po skończonej pracy twórcy prezentują swoje pomysły. Mogą być one przedstawione w formie zagadki dla innych dzieci. Na końcu autorzy nadają tytuł swojej budowli.
Uwaga: Patyki gazetowe muszą być bardzo mocno zwinięte - twarde. W przeciwnym razie budowle będą niestabilne.

5. Wyczarowane z szarej kartki
Materiały:
- miękkie ołówki,
- kartki z bloku,
- gumki ołówkowe.

Całą powierzchnię kartki zamalowujemy dokładnie miękkim ołówkiem. Następnie prosimy dzieci, aby pomyślały, co chcą wyczarować z szarej kartki. Za pomocą gumki ołówkowej (wycieranie powierzchni kartki) odkrywają właściwy temat pracy. Jeżeli dziecko zmieni koncepcję wykonania tematu, ma możliwość ponownego pokrycia powierzchni kartki ołówkiem i wykonania pracy od początku.

6. Rekonstrukcja rysunków
Materiały:
- kartki z bloku,
- rysunki (kliparty z komputera, fragmenty bliżej nieokreślonych rysunków, nadpalone rysunki przypięte do kartki),
- klej,
- karby plakatowe,
- pędzle.

Pokazujemy dziecku obrazek o bliżej nieokreślonej treści, mówiąc, że malarz nie dokończył swojej pracy. Prosimy, aby dzieci podały swoje skojarzenia. Każde dziecko ma możliwość wyboru jednego z rysunków lub przekazujemy dzieciom takie same kliparty (wówczas możemy ukazać wielość rozwiązań danego tematu). Na bazie rysunku dziecko domalowuje wyobrażone skojarzenia.
Ważne: dobieramy takie rysunki, które nie sugerują jednoznacznie sposobu rozwiązania tematu, lecz pobudzają wyobraźnię.

7. Dopełnianie form
Materiały:
- kartki,
- kolorowe skrawki papieru,
- klej.

Przygotowujemy dzieciom skrawki kolorowego papieru oraz kartkę w kontrastowym kolorze. Każdy z uczniów wybiera kilka skrawków papieru i nakleja je w dowolny sposób na kartce. Prosimy, aby dokładnie przyjrzały się naklejonym elementom i zastanowiły się, czy czegoś im nie przypominają. Mogą dowolnie obracać kartkę. Następnie prosimy, aby dzieci dorysowały potrzebne elementy do tego tak, aby powstała praca. Na zakończenie uczniowie nadają tytuł swojej pracy.

8. Wyczarowane z plamy barwnej
Materiały:
- tusz czarny lub kolorowy,
- kartki z bloku,
- flamastry,
- plastikowe słomki do napojów/

Wersja I
Praca obejmuje dwa etapy: wykonanie barwnej plamy oraz dorysowanie do niej skojarzeń. Plamę można wykonać przez położenie na kartce kilku kropel tuszu i rozdmuchanie go przy pomocy słomki w różne strony. Kiedy prace wyschną, oglądamy je obracając w różne strony. Każde z dzieci dorysowuje flamastrem potrzebne elementy, pogrubia linie eksponując w ten sposób temat pracy.

Wersja II
Kartkę składamy na połowę. Jedną część nakrapiamy tuszem i przykrywamy drugą częścią kartki. Po rozłożeniu uzyskamy dwie identyczne plamy, do których dorysowujemy skojarzenia. Dzieci mogą stworzyć dwa różne rysunki lub połączyć obie plamy w jeden.

Wersja III
Tusz możemy rozlać na górnej powierzchni kartki i przechylając kartkę w dół, utworzyć różnego rodzaju zacieki, które wykorzystamy do tworzenia dowolnych obrazów.

9. Podwójne kompozycje
Materiały:
- wielokolorowe flamastry o różnej grubości,
- kartki.

Proponujemy dzieciom, aby rysowały dwoma flamastrami naraz, trzymając je jednocześnie w jednej ręce. Na kratce pojawiają się podwójne rysunki i z...