STRES
Stres jest to mobilizacyjna reakcja organizmu powstająca wówczas, gdy jednostka napotka na różnorodne wymagania (psychologiczne i fizyczne) w swoim środowisku i reakcja ta przygotowuje organizm na poradzenie sobie z tymi wymaganiami.
Stres jest reakcją automatyczną tzn. występuje bez udziału woli jednostki oraz jest reakcją niespecyficzną tzn. jej charakter jest taki sam bez względu na rodzaj wywołujących ja czynników.
Stres powstaje wtedy, gdy dochodzi do rozbieżności pomiędzy wymogami środowiska a możliwościami jednostki.
Reakcje fizjologiczne: wydzielanie hormonów, napięcie mięśniowe, zmiany w funkcjonowaniu narządów wewnętrznych
Reakcje psychologiczne: emocje, procesy poznawcze, zachowanie
JEDNYM Z PODSTAWOWYCH CZYNNIKÓW WYWOŁUJACYCH STRES JEST POCZUCIE BRAKU KONTROLI
Zdrowotne skutki stresu
Układ krążenia
ü Nadciśnienie
ü Choroba niedokrwienna serca
ü Zawał mięśnia sercowego
ü Udar mózgu
Układ pokarmowy
ü Wrzody żołądka i dwunastnicy
ü Zaparcia
Układ nerwowy
ü Depresja
ü Nerwice lekowe
ü Zaburzenia snu
Układ immunologiczny
ü Alergie
ü Choroby infekcyjne
ü Choroby nowotworowe
PSYCHOLOGICZNE SKUTKI NADMIERNEGO STRESU
Zakłócenie funkcji umysłowych
ü Zawężenie pola uwagi
ü Pogorszenie sprawności w obserwowaniu otoczenia,
ü osłabienie koncentracji uwagi
ü osłabienie pamięci
ü zmniejszenie szybkości odpowiadania na bodźce
Zakłócenia emocjonalne
ü Osłabienie zdolności do odprężania się,
ü Skłonność do hipochondrii
ü Wzrost poziomu lękliwości,
ü Osłabienie norm moralnych
ü Pojawienie się depresji
Zaburzenia w zachowaniu
ü Zakłócenia mowy
ü Osłabienie zainteresowań i entuzjazmu
ü Zaburzenia snu,
ü Zapowiadanie podjęcia prób samobójczych
ZWALCZANIE STRESU
Prewencja pierwotna
§ Zmiana sposobu wykonywania zadania roboczego dostosowanie wymagań do pracownika
§ Zmiana fizycznych warunków pracy kierunku obniżenia ich stresogenności, np. obniżenie hałasu
§ Wprowadzenie partycypacyjnych metod zarządzania uzyskanie kontroli przez pracownika nad pracą
§ Wprowadzenie zmian w różnych ścieżkach uzyskiwania awansu
§ Zmiana przekazu na bardziej czytelniejszy – eliminacja wieloznaczności
§ Wzmacnianie więzi między przełożonym a podwładnym.
Są to zabiegi prewencyjne, osłabiające lub usuwające nacisk stresorów
PREWENCJA WTÓRNA
Nakierowana jest na osłabienie stresu w organizmie
§ Techniki medytacyjne – uzyskanie spokoju wewnętrznego i pewnego dystansu do zdarzeń i problemów
§ Relaksacja neuromięśniowa – ćwiczenia zmniejszające aktywność nerwową,
§ Trening oddechowy – zmiana rytmu oddychania, relaks + lepsze dotlenienie organizmu
§ Rozładowanie napięcia poprzez aktywność fizyczną tj. sport, jogging, aerobik, rąbanie drzewa
§ Emocjonalne wyładowanie się - rozmowa rozwiązująca problemy z przełożonymi lub kolegami
PREWENCJA TRZECIRZĘDOWA
Usunięcie odległych i utrwalonych skutków stresu
1. Terapia skutków behawioralnych, nastawiona na wyzwolenie jednostki z nałogów,
2. Terapia skutków psychologicznych, która polega na uczeniu jednostki efektywnego rozwiązywania swoich problemów,
3. Terapia medyczna nastawiona na leczenie chorób psychosomatycznych
MOBBING
MOBBING – usystematyzowana forma przemocy psychicznej stosowana wobec ofiary przez osoby współpracujące z nią – jej kolegów przełożonych lub podwładnych
Zjawisko to najpierw zauważono u zwierząt (Konrad Lorenz) i oznaczało dręczenie jednego osobnika przez zorganizowaną grupę innych.
(Heine Leyman) odniósł to do działań w zbiorowisku ludzkim i opisał jako działania o charakterze przemocy psychicznej polegające na:
ü usystematyzowanym
ü długotrwałym
nękaniu, dręczeniu, terroryzowaniu ofiary w miejscu pracy przez osoby będące wobec nich w stosunku nadrzędności lub przez grupę osób np. współpracowników
DZIAŁANIA MOBBINGOWE
ü Zachowania zagrażające statusowi zawodowemu (m.in. pomniejszanie opinii, publiczne ośmieszanie, oskarżanie o nieefektywną pracę)
ü Izolowanie (izolowanie fizyczne lub społeczne, utrudnienie dostępu do środków i materiałów, zatajanie ważnych informacji)
ü Umyślne doprowadzenie do przeciążenia pracą (silna presja, niewykonalne terminy, dodatkowe zadania, przeszkadzanie w wykonywaniu pracy)
ü Destabilizacja zawodowa (przydzielanie nieistotnych zadań do realizacji, ciągłe upominanie, odebranie zadań wymagających odpowiedzialności)
(wg. H. Leymanna)
ü Działania utrudniające proces komunikowania się,
ü Działania wpływające negatywnie na działania społeczne
ü Działania naruszające wizerunek ofiary
ü Działania uderzające w pozycję zawodowa ofiary,
ü Działania uderzające w zdrowie
ela__k