komunikacja interpersonalna.pdf

Dzia∏ A10

Na rozdro˝u

Wyprawka Maturzysty 2005

Komunikacja

interpersonalna

noÊç lub umiej´tnoÊç po-

rozumiewania si´, jest

procesem z∏o˝onym; po-

lega on na przekazywaniu wiado-

moÊci pomi´dzy ludêmi i wÊród ludzi.

Podstawowym narz´dziem komu-

nikacji jest j´zyk. W procesie po-

rozumiewania si´ ludzie dà˝à do

dzielenia si´ znaczeniami za po-

Êrednictwem znaków, symboli

ikodów (dêwi´ki, litery, s∏owa),

s∏u˝àcych do formu∏owania infor-

macji (komunikatów). Komuni-

kowanie mo˝e byç realizowane

przez wypowiedzi ustne, pisemne

i ró˝ne formy wizualne oraz tzw.

mow´ cia∏a. WiadomoÊç przeka-

zywana przez nadawc´ dociera do

odbiorcy tzw. kana∏em komunika-

cyjnym (wzrok, s∏uch lub w´ch).

„Komunikowaç si´” – to tyle,

co „utrzymywaç z kimÊ kontakt,

kontaktowaç si´; udzielaç si´ w oto-

czeniu”. A wi´c „komunikowanie” – to

podstawa porozumienia spo∏ecznego.

Komunikaty niewerbalne istotnie

wspomagajà werbalne, nadajà im czy-

telnoÊç i wyrazistoÊç. Wiedza z tego

zakresu oraz umiej´tnoÊci komu-

nikacji werbalnej i niewerbalnej

z pewnoÊcià przydadzà Ci si´

w ˝yciu codziennym, np. podczas

komunikowania si´ z potencjal-

nym pracodawcà.

komunikujemy; czasami nasze

przekazy sà nieuÊwiadomione,

a nawet odbywajà si´ bez naszej

wiedzy i woli. Wyglàd, mimika

i wyraz twarzy wiele o nas mówià

naszym rozmówcom. Informacjà

sà równie˝ niekontrolowane za-

chowania cia∏a.

W czasie rozmowy wa˝ne jest,

jakà przybierasz postaw´ . Kiedy

mówisz – nie odchylaj si´ od

rozmówcy, mo˝esz natomiast

nieznacznie przechyliç si´ w jego

kierunku. Pochylenie oznacza

zainteresowanie tematem roz-

mowy, a odchylenie budzi nega-

tywne odczucia rozmówcy. Po-

Rozmowa bezpoÊrednia

W procesie komunikacji za-

wiera si´ Êwiadome oddzia∏ywa-

nie na odbiorców, zak∏adajàce

w∏aÊciwy dobór Êrodków przeka-

zu treÊci. Jednak w ró˝nym stop-

niu potrafimy kontrolowaç to, co

Komunikowanie

Komunikacja werbalna i niewerbalna

Komunikowanie może

być jednokierunkowe

lub dwukierunkowe.

W pierwszym przypadku nadawca

przekazuje informacje bez ocze-

kiwania ich potwierdzenia przez

odbiorcę, a w drugim – nadawca

uzyskuje potwierdzenie przekaza-

nej informacji, np. w formie pytań

zadawanych przez odbiorcę.

Komunikacja werbalna – to sposób, w jaki ludzie

komunikują się (wysyłają i odbierają komunikaty)

za pomocą słów. Komunikacja werbalna jest

działaniem intencjonalnym.

Komunikacja niewerbalna – to sposób, w jaki ludzie komu-

nikują się (wysyłają i odbierają komunikaty) bez używania

słów, tj. za pomocą pozawerbalnych dźwięków mowy (np.

intonacja, szybkość mówienia, tembr i ton głosu, westchnię-

cia, pomruki), mimiki twarzy, gestów, ruchów i pozycji ciała,

sposobu patrzenia, dotyku. Komunikacja niewerbalna może

być działaniem intencjonalnym lub nieintencjonalnym.

K omunikowanie, czyli zdol-

Dzia∏ A10

Na rozdro˝u

Wyprawka Maturzysty 2005

nadto, zarówno postawa zbyt

swobodna, jak i zbyt skr´powa-

na, nie pomaga w budowaniu do-

brego wizerunku. Podpieranie

g∏owy r´kà opartà o biurko czy

stó∏ lub splecenie d∏oni za g∏owà

Êwiadczà o znudzeniu rozmowà.

Z kolei zakrycie d∏onià ust,

skrzy˝owanie ràk lub zaciÊni´cie

pi´Êci czy ramion mo˝e zostaç

odebrane w ten sposób, i˝ masz

coÊ do ukrycia, a Twoje intencje

nie sà zupe∏nie jasne. Warto wie-

dzieç, i˝ do gestów oznaczajà-

cych zaufanie i szczeroÊç zamia-

rów zalicza si´, np. tzw. otwarte

d∏onie.

Niezwykle istotne w komuni-

kacji interpersonalnej sà zale˝no-

Êci przestrzenne . Dystans fizyczny

mi´dzy rozmówcami jest bowiem

odzwierciedleniem dystansu psy-

chicznego. Niewielki dystans sy-

gnalizuje du˝y stopieƒ wzajem-

nej znajomoÊci i intymnoÊci,

a wi´kszy – niewielki stopieƒ za-

˝y∏oÊci mi´dzy rozmówcami. Je-

Êli chcemy, aby inni dobrze czuli

si´ w naszym towarzystwie, war-

to przestrzegaç podanych ni˝ej

regu∏ dotyczàcych stref dystansu

fizycznego okreÊlajàcych prze-

strzeƒ znajdujàcà si´ wokó∏ ka˝-

dego z nas.

Mo˝emy wyró˝niç cztery strefy dy-

stansu fizycznego:

strefa intymna (poni˝ej

45 cm) dla najbli˝szych,

strefa osobista (45-120 cm)

dla znajomych, przyjació∏,

strefa spo∏eczna (120-360

cm) dla nieznajomych,

strefa formalna lub publicz-

na (powy˝ej 360 cm) dla wy-

stàpieƒ publicznych, tak by

zachowaç w∏aÊciwy dystans.

Nale˝y pami´taç, ˝e gdy ludzie pa-

trzà sobie w oczy:

mniej ni˝ 30 proc. czasu

trwania rozmowy – oznacza

to, ˝e nie interesujà si´ tema-

tem rozmowy,

30-60 proc. czasu trwania

rozmowy – oznacza to, i˝ in-

teresuje ich temat rozmowy,

powy˝ej 60 proc. czasu trwania

rozmowy – oznacza to, i˝ inte-

resujà si´ bardziej sobà nawza-

jem ni˝ tematem rozmowy.

Z kolei tzw. rozbiegane oczy,

mordercze spojrzenie lub próba

si∏, puste spojrzenie czy te˝ ma-

Êlane oczy nie s∏u˝à skutecznej

komunikacji mi´dzy ludêmi.

Pierwsze mogà Êwiadczyç o pew-

nego rodzaju chaosie majàcym

miejsce w czasie rozmowy, drugie

i trzecie – wzbudzajà agresj´,

czwarte stwarzajà wra˝enie znu-

dzenia rozmowà, a piàte dotyczà

sytuacji, w których coÊ lub raczej

ktoÊ mocno zaprzàta naszà uwag´.

JeÊli zaÊ chodzi o êrenice, to

istotne jest to, czy êrenice w trak-

cie rozmowy „rozszerzajà si´”, co

oznacza radoÊç, czy „zw´˝ajà si´”,

co oznacza z∏oÊç. Sygna∏y, jakie

wysy∏ajà nasze oczy, sà bardzo

wyraêne. Warto wiedzieç, ˝e ruch

êrenic jest niemo˝liwy do bezpo-

Êredniego opanowania lub kontro-

lowania.

Mimika twarzy stanowi êród∏o in-

formacji na temat stanów emo-

cjonalnych i postaw takich jak

sympatia czy wrogoÊç. Tworzy

kolejny element wp∏ywajàcy na

to, jak nas odbiera rozmówca, np.

uÊmiech bywa zaraêliwy, a zaci-

Êni´te usta wyra˝ajà dezaproba-

t´ i z pewnoÊcià nie zrobià pozy-

tywnego wra˝enia na rozmówcy.

Bardzo wymowne sà równie˝

okolice brwi. Zmiana ich po∏o˝e-

nia wyra˝a stany od niedowierza-

nia i zdziwienia (brwi podniesio-

ne), do zak∏opotania i z∏oÊci (brwi

obni˝one).

Twój wyglàd te˝ jest wa˝nym ko-

munikatem . Wyra˝asz nim stosu-

nek do drugiej osoby oraz mówisz

o sobie, do jakiej grupy spo∏ecznej

nale˝ysz, jakie wartoÊci szanu-

jesz, itd. Nie jest prawdà, ˝e ktoÊ,

kto ma kolczyk w nosie, jest mniej

wartoÊciowym cz∏owiekiem ni˝

ten, co go nie posiada, a tleniony

blondyn b´dzie gorszym pracow-

nikiem ni˝ ktoÊ, kto ma naturalny

kolor w∏osów. Jednak trzeba li-

czyç si´ z tym, i˝ wiele osób tak

sàdzi, a nawet, jeÊli nie – szczegól-

nie te z tradycyjnych firm –

z dwóch osób o bardzo podobnych

umiej´tnoÊciach i kwalifikacjach

zawodowych wybiorà raczej t´,

która nie ma kolczyka w nosie, al-

bo nie utleni∏a w∏osów. Masz oczy-

wiÊcie prawo do w∏asnych wybo-

rów, ale powinieneÊ te˝ wiedzieç,

jakie konsekwencje mogà si´

z nimi wiàzaç. Zadbaj wi´c o sto-

sowny do okolicznoÊci wyglàd wy-

bierajàc si´ z wizytà do potencjal-

nego pracodawcy.

Na wa˝ne spotkania przychodê

co najmniej 5 minut wczeÊniej.

Spóênieniem zrobisz z∏e wra˝enie.

Âwiadczy ono negatywnie o Two-

jej solidnoÊci i mo˝e byç odebrane

jako brak szacunku do osoby, z któ-

rà si´ umówi∏eÊ. Poza tym, jeÊli

wbiegniesz zdyszany, w poÊpiechu

rozpoczniesz rozmow´; jeÊli po-

dasz gospodarzowi spoconà r´k´ –

wzbudzisz odruchowà niech´ç.

Wa˝ne jest, aby mieç chwil´ czasu

na odpoczynek, zebranie myÊli

i poprawienie wyglàdu.

S∏uchanie jest równie

wa˝ne jak mówienie!

Podstawowà formà komuniko-

wania treÊci jest nie tylko mówie-

nie, ale i s∏uchanie. W∏aÊciwie

s∏uchajàc – budujesz dobry kli-

mat rozmowy, a tak˝e odbierasz

wa˝ne i przydatne Ci informacje.

Wys∏uchanie drugiej osoby jest

równie˝ cz´sto najlepszym spo-

sobem na popraw´ wzajemnych

relacji. Spróbuj kiedyÊ tak na-

prawd´ pos∏uchaç swoich rodzi-

ców, a zobaczysz, i˝ zupe∏nie ina-

czej ni˝ zwykle wyglàdaç b´dzie

Wasza rozmowa.

Bardzo silne sygna∏y w kierun-

ku rozmówcy przekazywane sà

poprzez sposób patrzenia na niego.

Nie unikaj wi´c wzroku Twojego

rozmówcy, patrz mu cz´sto w oczy,

zw∏aszcza kiedy mówi, albo kiedy

Ty mówisz coÊ szczególnie istot-

nego. To dla niego tak˝e wa˝ny ko-

munikat. Âwiadczy on o Twoim

spokoju, pewnoÊci siebie, o szcze-

roÊci i odwadze.

Jak s∏uchaç?

Narz´dziem, które pozwala

zminimalizowaç niezgodnoÊci po-

mi´dzy treÊcià wypowiedzianà

przez nadawc´ i odebranà przez

Dzia∏ A10

Na rozdro˝u

Wyprawka Maturzysty 2005

Aktywnemu słuchaniu sprzyjają

takie sytuacje, gdy:

taç, kiedy wypowiedê jest przyja-

zna, a kiedy z∏oÊliwa, kiedy wy-

powiadana z irytacjà, a kiedy mo-

ralizatorska. Zale˝à one od

Twojego nastroju i nastawienia

do osoby, z którà rozmawiasz;

wa˝ne jest wi´c pozytywne nasta-

wienie do rozmówcy. Pomo˝esz

sobie w wytworzeniu takiego na-

stroju, kiedy b´dziesz si´ stara∏

myÊleç i mówiç dobrze na temat

czekajàcej Ci´ rozmowy.

TreÊç , choç stanowi tylko 7 pro-

cent przekazu, jest bardzo wa˝na;

sk∏ada si´ na to ogólna wiedza

osoby b´dàcej nadawcà komuni-

katu oraz znajomoÊç danego te-

matu, a tak˝e zdolnoÊç ∏adnego

izrozumia∏ego wypowiadania

si´, która wià˝e si´ z oczytaniem

i doÊwiadczeniem w prowadze-

niu rozmów.

robimy przerwę po każdej wypowiedzi naszego

rozmówcy, nie spieszymy się z odpowiedzią,

powtarzamy część wypowiedzi (własnymi

słowami, tak jak zrozumieliśmy), tak abyśmy

i my sami i nasz rozmówca mieli

pewność, że mówimy o tym samym,

zadajemy pytania, żeby lepiej zrozumieć,

dajemy werbalne (aha) i niewerbalne (skinienie głowy)

sygnały, że podążamy za tym, co przekazuje rozmówca,

wyrażamy uczucia (mimicznie i werbalnie),

nie proszeni – nie radzimy.

odbiorc´ jest aktywne s∏uchanie .

Charakteryzuje si´ ono tym, ˝e

anga˝uje w znacznym stopniu umys∏

s∏uchacza ; wymaga, np. podà˝ania

za tokiem myÊlenia rozmówcy

w celu zapoznania si´ z jego punk-

tem widzenia. Werbalnym przeja-

wem aktywnego s∏uchania mo˝e

byç, np. parafrazowanie wypo-

wiedzi nadawcy komunikatu czy

zadawanie pytaƒ. Z kolei potaki-

wanie, grymas na twarzy, zmarsz-

czenie brwi lub uÊmiech stanowià

niewerbalne sygna∏y Êwiadczàce

otym, ˝e nie tylko s∏yszymy, ale

czynnie s∏uchamy tego, co mówi

rozmówca.

Wszystkie delikatnie nadawa-

ne przez Ciebie sygna∏y majà u∏o-

˝yç si´ w docierajàcy do drugiej

osoby komunikat, ˝e generalnie

aprobujesz to, co s∏yszysz, masz

zbli˝onà ocen´ tego, co s∏yszysz.

Ton g∏osu w czasie trwania roz-

mowy nie mo˝e byç ani zbyt sil-

ny, ani zbyt cichy, wa˝na jest bo-

gata intonacja oraz wyraêna, lecz

nie przesadna artykulacja. Wyso-

koÊç g∏osu, barwa, rytm – te ka-

tegorie g∏osowe pozwalajà odczy-

Jak mówiç?

O tym, jakie robimy wra˝enie ,

decyduje zachowanie i to, co roz-

mówca wie o nas z CV czy listu

motywacyjnego, rozmowy telefo-

nicznej, opinii innych czy do-

Êwiadczenia. Dlatego nale˝y

dbaç o swój wizerunek na ka˝-

dym etapie kontaktu z ludêmi.

W sytuacji starania si´ o prac´

istotne jest, aby ka˝dy element

dawa∏ spójny, pozytywny obraz

przysz∏ego pracownika.

Stosujàc poni˝sze zasady –

masz zdecydowanie wi´kszà szan-

s´ nie tylko na pe∏niejsze kontak-

ty z ludêmi, ale tak˝e na zdobycie

pracy, na której Ci zale˝y.

Na odbiór naszego

s∏ownego przekazu

sk∏ada si´:

Sztuka wypowiadania si´:

55%

to, jakie

robimy

wra˝enie

wyra˝amy opini´ zwi´êle i na temat,

38%

ton

g∏osu

mówimy o faktach i o swoich uczuciach, a nie o drugiej

osobie (np. „boli mnie kiedy widz´, ˝e on mo˝e

wracaç póêniej do domu ni˝ ja”, a nie „jesteÊcie nie-

sprawiedliwi, pozwalacie mu na wi´cej ni˝ mnie”),

robimy wszystko, aby druga strona nas rozumia∏a,

panujemy nad emocjami, staramy si´ mówiç

spokojnie,

treÊç

pos∏ugujemy si´ j´zykiem zrozumia∏ym dla drugiej

strony, nie u˝ywamy slangu i ˝argonu.

Dzia∏ A10

Na rozdro˝u

Wyprawka Maturzysty 2005

Pisanie

Na ten temat dowiesz si´ spo-

ro z„Wyprawki Maturzysty”,

a zw∏aszcza z tekstu poÊwi´cone-

go pisaniu ˝yciorysu i listu moty-

wacyjnego w dziale C – Szukamy

pracy. Warto wiedzieç, ˝e ktoÊ,

kto czyta nasze dokumenty spo-

rzàdzone, np. pod kàtem poszuki-

wania pracy, wyrabia sobie na tej

podstawie zdanie na nasz temat.

Liczy si´ nie tylko treÊç merytoryczna

– czyli to, co uda∏o nam si´ zrobiç

izjakim wynikiem – ale tak˝e podej-

Êcie do tematu, sposób jego prezen-

tacji zarówno w aspekcie wizualnym,

jak i treÊciowym. Mówi to wszak

wiele o ich autorze.

z czym sobie doskonale poradzi∏eÊ,

a praca organizatora da∏a Ci wiele

satysfakcji. Je˝eli zaznaczasz, ˝e

dana firma bardzo Ci si´ podoba,

to równie˝ uzasadnij dlaczego.

WczeÊniej powinieneÊ wi´c dowie-

dzieç si´ jak najwi´cej o tym przed-

si´biorstwie, np. Êwiadczonych

przez nie us∏ugach lub wytwarza-

nych produktach czy jego struktu-

rze i kulturze organizacyjnej, itp.

lu czynników. Warto wi´c zapa-

mi´taç kilka podstawowych za-

sad, których przestrzeganie zapo-

biega najpowa˝niejszym b∏´dom.

Wszystkie one majà charakter

psychologiczny, poniewa˝ poma-

gajà lub utrudniajà osiàgnàç za-

równo Tobie, jak i rozmówcy w∏a-

Êciwy nastrój.

Pami´taj jednak, ˝e nie o wszyst-

kim decydujesz Ty sam i mo˝e si´ zda-

rzyç, ˝e mimo wszystko nie osiàgniesz

zamierzonego celu. Komunikacja to

droga dwukierunkowa, wymagajàca

zaanga˝owania obu stron: i nadawcy,

i odbiorcy. Jednak im wi´cej w∏o˝ysz

wysi∏ku i staraƒ w porozumienie ze

swoim rozmówcà, tym wi´kszà masz

szans´ na nawiàzanie lepszego kon-

taktu z drugim cz∏owiekiem.

Rozmowa telefoniczna

W rozmowie telefonicznej nie

widzisz osoby, z którà rozmawiasz

inie mo˝esz reagowaç na jej za-

chowanie. Tymczasem ona odbie-

ra sygna∏y nie tylko z treÊci tego,

co mówisz, ale tak˝e poprzez ton

Twojego g∏osu i rytm wypowie-

dzi, poniewa˝ zale˝à one od wie-

Ujęte w punktach zasady

pisania życiorysu i listu

motywacyjnego to:

zwięzła forma,

konkretna

treść – poz-

bawiona

ogólników,

Oto kilka zasad, o których warto pamiętać,

sięgając po słuchawkę telefonu:

dzwoń wtedy, kiedy miałeś to zrobić (o ile

wcześniej się na to umawiałeś). Punktualność

i terminowość to cechy bardzo cenione

i pożądane, a załatwianie spraw przez telefon

to zupełnie inna dziedzina komunikacji niż niezobowiązujące lub

towarzyskie: „Słuchaj, zdzwonimy się jakoś w tygodniu”,

schludny, efektowny wygląd,

rozmieszczenie tekstu na

stronie w sposób ułatwia-

jący jego czytanie,

jeśli jesteś interesantem – nie dzwoń zaraz po rozpoczęciu pracy,

w przerwie obiadowej i pod koniec pracy; rano przeszkodzisz

w organizacji dnia, pod koniec pracy trafisz na gorączkę pogoni za

czasem, a dzwoniąc w porze lunchu – zwiększasz szansę, że nie

zastaniesz właściwej osoby w biurze lub będziesz potraktowany

inaczej niż mógłbyś oczekiwać,

interesujący i nieszablonowy

sposób przedstawienia

samego siebie i własnych

kwalifikacji zawodowych

oraz dokonań,

zasygnalizowanie związku

emocjonalnego (pozytyw-

nego) z pracą, o którą się

ubiegamy.

przygotuj się do rozmowy; zrób sobie plan tego, co chcesz powiedzieć.

Pamiętaj, że telefon to narzędzie komunikacji krótkiej i konkretnej,

przedstaw się imieniem i nazwiskiem, od razu osadzając swoją osobę

we właściwym kontekście („dzwonię w związku z ogłoszeniem”;

„dzwonię z polecenia pana X”, itp.),

Nale˝y pami´taç o tym, by byç wia-

rygodnym i prawdomównym. Je˝eli pi-

szesz, ˝e lubisz takà a nie innà pra-

c´, to zaznacz dlaczego. JeÊli wi´c

piszesz, ˝e odpowiada Ci praca,

w której mo˝esz wykazaç si´ zdol-

noÊciami organizacyjnymi, wyni-

ka to z faktu, ˝e podczas ostatnich

wakacji zorganizowa∏eÊ w ramach

szkolnego ko∏a turystycznego mi´-

dzynarodowy obóz w´drowny,

pamiętaj o tytułach osób, z którymi rozmawiasz i tych, o których mówisz,

mów niezbyt głośno, spokojnie i wyraźnie,

pamiętaj, aby czasami uśmiechnąć się do osoby, z którą rozmawiasz;

choć tego nie widać, to słychać! Najtrudniejsza rozmowa stanie się

wtedy sympatyczniejsza dla obu stron,

powinieneś – w miarę możliwości – dążyć do konstruktywnego końca,

a więc na przykład: ustalenia terminu spotkania lub daty i godziny

następnej rozmowy telefonicznej czy też uzyskania ostatecznej

odpowiedzi, nawet jeśli jest to odpowiedź odmowna.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: