PRAWO CYWILNE

Zobowiązania

ćwiczenia

              Stosunek zobowiązaniowy – podmioty (osoby fizyczne – art. 33; osoby prawne – np. spółki osobowe, art. 8), przedmioty i treść.

Ułomne osoby prawne – są to jednostki organizacyjne pozbawione przymiotu osobowości prawnej, ale ustawodawca przyznaje im bezpośrednio lub pośrednio możność nabywania praw i zaciągania zobowiązań cywilno-prawnych, nadaje też zdolność sądową, która wyraża się w tym, że dana osoba ma zdolność do tego by pozywać i być pozywanym.

Bywa również tak, że każdy z podmiotów stosunku zobowiązaniowego jest zarazem wierzycielem i komosantem (dłużnikiem) – art. 487 k.c.

Pomimo charakteru względnego zobowiązania wierzyciel może czasami skorzystać ze zwiększonej ochrony prawnej, która rozciągnie się na osobę trzecią, np. art. 59, 527 – 534, 690, 344 §1.

              Świadczeniem (przedmiot) – jest takie zachowanie się dłużnika, które będzie odpowiadać treści konkretnego stosunku zobowiązaniowego. Świadczenie może polegać na działaniu (facere), zaniechaniu (non facere), znoszeniu (facit – zobowiązanie do tolerowania określonego sposobu korzystania z rzeczy przez wynajmującego).

Celem wykonania świadczenia jest zaspokojenie interesu wierzyciela, który może mieć charakter majątkowy lub niemajątkowy.

Zobowiązanie starannego działania polega na dołożeniu największej staranności przy dokonywaniu świadczenia.

Zobowiązanie rezultatu polega na tym, że rezultat (cel) zobowiązania jest od samego początku powstania oznaczony i musi być spełniony, aby dokonane było spełnienie zobowiązania.

Rodzaje świadczenia:

1. świadczenie jednorazowe – zachodzi wtedy, gdy da się spełnić je jedną czynnością lub wieloma, przy czym czynności te muszą składać się na jeden wynik;

2. świadczenia okresowe – (periodyczne) polegają na przekazaniu oznaczonej liczby pieniędzy lub innych rzeczy zamiennych w oznaczonych odstępach czasu, przy czym nie są one zaliczane na poczet jednego świadczenia;

3. świadczenie ciągłe – występuje wtedy, gdy polega na niezmiennym, oznaczonym zachowaniu się dłużnika przez cały czas trwania stosunku zobowiązaniowego. Jeżeli całość świadczenia jest z góry określona (cena), ale ma być spełniona częściami w ciągu określonego czasu to jest to świadczenie jednorazowe.

Ze świadczeniem podzielnym mamy do czynienia wtedy, gdy może być spełnione częściowo bez istotnej zmiany przedmiotu lub wartości.

Zobowiązania naturalne – obligatio naturalis – czy też inaczej zobowiązania niezupełne, są to zobowiązania, w których charakterystyczną cechą jest występowanie osłabionej więzi obligacyjnej ze względu na brak możliwości po stronie wierzyciela przymusowego wyegzekwowania świadczenia, np. art. 411 punkt 2 i 3, 413 §1.

              Odpowiedzialność dłużnika – może przybrać postać odpowiedzialności rzeczowej albo odpowiedzialności osobistej.

Odpowiedzialność osobista – to jest odpowiedzialność całym obecnym i przyszłym majątkiem (art. 829 k.p.c.), odpowiedzialność rzeczowa – to jest odpowiedzialność określonymi przedmiotami i prawami majątkowymi.

Ograniczenia odpowiedzialności osobistej:

1. ograniczenie w drodze określenia górnej granicy odpowiedzialności – pro viribus patrimoni;

2. ograniczenie do wyodrębnionej masy majątkowej – cum viribus patrimoni.

Zasadą jest, że dłużnik raczej odpowiada całym swoim majątkiem, przy czym wybór rodzaju i przedmiotu egzekucji należy do wierzyciela.

Zobowiązanie pieniężne – zobowiązanie, w którym świadczenie polega na tym, że dłużnik przekazuje wierzycielowi pewną sumę pieniędzy, która uosabia określoną wartość majątkową.

Pieniądz – sensu stricte – to środek zapłaty (prawne środki płatnicze); sensu largo – wszystkie inne rodzaje środków zapłaty, które znajdują się w obiegu (np. czeki, weksle, karty kredytowe). Podstawy krajowego systemu pieniężnego skupiają się wśród ustaw:

- 7 lipiec 1994 rok o denominacji złotego;

- 29 sierpień 1997 rok o NBP;

- 29 sierpień 1997 rok Prawo bankowe;

- Prawo dewizowe.

Wartość pieniądza: nominalna, kursowa, nabywcza – jest to pochodna układu cen, towarów i usług, które są dostępne na danym rynku, kształtowana jest przez popyt i podaż.

Zasada walutowości – (art. 358 §1) – dotyczy wszelkich zobowiązań pieniężnych bez zróżnicowania ich źródeł. Z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie, wszelkie zobowiązania na terenie Polski muszą być wyrażone tylko w pieniądzu polskim. Nieprzestrzeganie tej zasady skutkuje nieważnością.

Zasadą nominalizmu – objęte są tylko środki pieniężne sensu stricte. Zasadzie nominalizmu nie podlegają zobowiązania niepieniężne ze świadczeniem pieniężnym, czyli takie, których pieniądz nie jest od samego początku powstania zobowiązania ich przedmiotem, lecz jedynie jest świadczeniem pieniężnym (art. 363 §2).

Przewidziana w komentowanym art. 358 zasada nominalizmu odnosi się do zobowiązań pieniężnych wyrażonych w jakiejkolwiek walucie tak polskiej jak i obcej – uchwała SN z 13 marca 1992 roku.

Art. 3581 §2 – klauzula waloryzacyjna – jej celem jest ochrona przed jakąkolwiek zmianą (a w praktyce ze spadkiem) wartości pieniądza.

Klauzule umowne dzielą się na:

1) klauzula towarowa – zwana indeksową;

2) klauzula złota;

3) klauzula walutowa.

Jeżeli strony zawarły w umowie klauzulę waloryzacyjną, to wówczas nie jest dopuszczalna sądowa waloryzacja świadczeń na podstawie art. 3581 §3 – OSN 7 listopad 1995 r.

Waloryzacja sądowa (art. 3581 §3) – zasadniczą przesłanką waloryzacji sądowej jest istotna zmiana siły nabywczej pieniądza. Sądowa waloryzacja jest tzw. małą klauzulą rebus sic stantibus.

Mała i duża klauzula jest wszczynana na wniosek stron.

Art. 3581 §5 zawiera normę o charakterze kolizyjnym, tzn. ani umowne klauzule waloryzacyjne ani sądowe nie mogą pozostawać w sprzeczności z przepisami powszechnie obowiązującymi, które określają wysokość stawek taryf, cen i innych zobowiązań pieniężnych.

Odsetki – art. 358 – to wynagrodzenie za korzystanie z cudzych pieniędzy albo też innych zamiennych rzeczy ruchomych lub za obracanie własnymi pieniędzmi w cudzym interesie; mają charakter kredytowy – odsetki zwykłe. Odsetki za opóźnienie w wykonaniu zobowiązania pieniężnego mają charakter quasi-odszkodowawczy.

Suma odsetek zależy od:

1. stopy procentowej; 2. od wielkości długu głównego; 3. od czasu trwania długu lub opóźnienia w jego uregulowaniu.

Odsetki mają charakter subsydiarny. Jeżeli zobowiązanie główne nie powstanie, odsetki nie mają racji bytu. Akcesoryjność odsetek – art. 314, 451, 879 §1.

Jeżeli już odsetki powstaną, to roszczenie odsetkowe, chociaż ma charakter uboczny, to uzyskuje samoistny byt prawny – a więc niezależny od zobowiązania pieniężnego głównego.

Źródła odsetek:

1. czynności prawne; 2. przepisy ustawy.

Odsetki ustawowe – czyli ustanowione ustawowo. Obowiązek zapłaty odsetek może także wynikać z orzeczenia sądu lub decyzji innego właściwego organu. Odsetki przedawniają się w ciągu 3 lat.

Art. 360 ma charakter normy iuris dispositivi.

Odsetki stanowią świadczenia uboczne. Różnica pomiędzy odsetkami a ratami amortyzacyjnymi (umorzeniowymi) sprowadza się do tego, że należność o charakterze trwałym tych rat zakłada istnienie świadczenia głównego (długu głównego) podlegającego zwrotowi, lecz świadczenie każdej z tych rat zawiera w sobie przynajmniej częściowe zaspokojenie należności głównej – czego wynikiem jest umorzenie.

Znane są również raty rentowe. Różnica między ratami rentowymi a odsetkami polega na tym, że raty rentowe są należnością główną – stanowią część należności głównej.

Anatocyzm – zakaz pobierania odsetek od odsetek (wyjątek art. 482 §1).

W myśl art. 360 k.c. odsetki od sumy pieniężnej w braku odmiennego zastrzeżenia, co do terminu płatności są płatne, co roku z dołu, co przesądza o ich okresowym charakterze – wyrok SN 26.VIII.1978 rok.

              SZKODA

Trzy źródła obowiązku naprawienia szkody:

1. czyny niedozwolone – czyli czyny zabronione przez prawo albo czyny, z którymi ustawa łączy obowiązek naprawienia szkody – ex delicto;

2. odpowiedzialność kontraktowa – ex contractu;

3. stosunek o charakterze ubezpieczenia.

O odpowiedzialności cywilnej możemy mówić tylko w przypadku ex delicto i ex contractu.

Przesłanki odpowiedzialności cywilnej:

1. szkoda; 2. szkoda musi powstać w okolicznościach przewidzianych prawem; 3. związek przyczynowy.

Zasady odpowiedzialności cywilnej:

1. zasada winy; 2. zasada ryzyka; 3. zasada słuszności.

Art. 361 §1 k.c. (dotyczy) określa związek przyczynowy pomiędzy działaniem lub zaniechaniem zobowiązanego a powstałym skutkiem, którym jest szkoda. Związek przyczynowy jest konieczną przesłanką każdej odpowiedzialności cywilnej. Art. 361 §1 opiera się na zasadzie przyczynowości adekwatnej.

Teoria przyczynowości adekwatnej zakłada, że związek przyczynowy zachodzi tylko wtedy, gdy w zestawie wszystkich przyczyn i skutków mamy do czynienia tylko z takimi przyczynami, które normalnie powodują określone skutki.

Związek przyczynowy „normalny” następuje wtedy, gdy zbadamy:

1) czy w ogóle pomiędzy określonymi faktami istnieją obiektywne powiązania;

2) czy dany fakt (przyczyna) był koniecznym warunkiem nastąpienia skutku;

3) czy te powiązania wyżej wymienione można traktować jako normalne, a więc nie będące rezultatem jakiegokolwiek innego zbiegu okoliczności.

Ocena czy skutek jest normalny powinna być oparta na całokształcie okoliczności sprawy oraz wynikać z zasad doświadczenia życiowego i zasad wiedzy naukowej.

Na zasadzie art. 361 §1 czy ma miejsce związek przyczynowy bezpośredni lub złożony jest obojętny.

Jeżeli zajdzie związek przyczynowy złożony, to odpowiedzialność cywilną determinować może jedynie tylko taki związek przyczynowy złożony, w którym między poszczególnymi ogniwami zachodzi zależność przyczynowa.

Dla zastosowania art. 361 bezprzedmiotowa jest kwestia uświadamiania sobie przyczynowości przez zobowiązanego do odszkodowania ponieważ rozstrzygające jest następstwo przedmiotowe.

Aspekt podmiotowy ma znaczenie przy ocenie winy, a nie przy ocenie związku przyczynowego gdyż cechą charakterystyczną związku przyczynowego jest obiektywność.

Odpowiedzialność odszkodowawcza ze względu na zaniechanie wchodzi w rachubę tylko wtedy, gdy istniał obowiązek podjęcia działania. Obowiązek może wynikać z ustawy albo z czynności prawnych.

Odstępstwa od „normalnego” związku przyczynowego:

1. ustawa – pozwala w pewnych przypadkach przypisać zobowiązanemu odpowiedzialność w razie zaistnienia związku ściśle określonego przez ustawę (art. 422, 846 §1, 876);

2. wola stron – np. odpowiedzialność ubezpieczeniowa;

3. casus mixtus – art. 478, 714 k.c. – niekiedy również przepisy ustawy rozszerzają odpowiedzialność zobowiązanego poza granice „normalnego” związku przyczynowego, obciążając go za skutki przypadkowe, które jednak by nie zaszły gdyby tylko nie uchybił on swym obowiązkom.

Na zasadzie art. 6 k.c. udowodnienie związku przyczynowego należy do poszkodowanego.

Art. 361 §2 pozostaje w ścisłym związku z 363. Na ich podstawie naprawienie szkody ma zapewnić całkowitą kompensatę doznanego uszczerbku, nie dopuszczając jednak do bezpodstawnego wzbogacenia.

Związek przyczynowy spełnia dwie podstawowe funkcje:

1) decyduje o tym czy dana osoba w ogóle odpowiada za wyrządzoną szkodę;

2) określa granice odpowiedzialności odszkodowawczej.

Zasada pełnego odszkodowania, która polega na tym, że naprawienie szkody obejmuje zarówno straty jakie poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby otrzymać gdyby szkody nie wyrządzono. Zasada ta nie ma charakteru bezwzględnego. Wyjątki od niej mogą wynikać z ustawy lub z umowy, np. art. 362, 390 §1, 440, 801 §1, 849 §1.

Przez szkodę rozumiemy uszczerbek majątkowy (szkoda majątkowa) lub niemajątkowy (niematerialny, inaczej krzywda). Szkodą jest powstała wbrew woli poszkodowanego różnica między obecnym jego stanem majątkowym, a tym stanem jaki zaistniałby gdyby nie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.

Obowiązek wynagrodzenia, zadośćuczynienia krzywdy powstaje tylko wtedy, gdy przewiduje to wyraźnie przepis szczególny. Naprawienie szkody majątkowej zaś następuje na zasadach ogólnych.

Postacie szkody:

1. strata, którą poniósł dany podmiot w wyniku zdarzenia szkodzącego – damnum emergens;

2. strata w postaci nieuzyskanych korzyści – lucrum cesans.

Strata wyraża się w rzeczywistej zmianie stanu majątkowego i polega na zmniejszeniu aktywów albo zwiększeniu pasywów poszkodowanego. Utrata korzyści będzie polegać na nie powiększeniu się majątku poszkodowanego, które by nastąpiło gdyby nie zdarzenie wyrządzające szkodę.

Znana jest również szkoda ewentualna, przez którą należy rozumieć utratę szansy uzyskania pewnej korzyści majątkowej.

Różnica między szkodą ewentualną a lucrum cesans sprowadza się do tego, że w lucrum cesans korzyści są pewne, zaś w szkodzie ewentualnej prawdopodobieństwo utraty korzyści jest znikome. Szkoda ewentualna w zasadzie nie podlega naprawieniu.

Metody ustalenia rozmiaru szkody:

1. tzw. metoda obiektywna – polega na ustaleniu wysokości szkody w odniesieniu do innego dobra;

2. tzw. metoda dyferencyjna – polega na porównaniu aktualnego stanu majątkowego poszkodowanego z hipotetycznym stanem majątkowym, jaki by zaistniał gdyby nie nastąpiło zdarzenie szkodzące.

Korzystniejsza jest metoda dyferencyjna.

Odstępstwa od zasady pełnego odszkodowania:

I. granice odpowiedzialności wyznaczone przesłanką adekwatnego związku przyczynowego;

II. ograniczenia wprowadzone przez przepisy szczególne – lex specialis – art. 438 k.c., 115 k.p., 160 i 215 k.p.a.;

III. ius moderandi – polega na nałożeniu na organ orzekający obowiązku lub przyznaniu mu uprawnienia co do ustalenia odszkodowania.

Odpowiedzialność w granicach tzw. ujemnego interesu strony to odpowiedzialność za naprawienie szkody, jaką poniósł wierzyciel w związku z zawarciem umowy, która jednak nie doszła do skutku.

Jest to sytuacja gdzie dany podmiot doznaje szkody i jednocześnie czerpie z tego korzyści – compensatio lucri cum damno.

Art. 362 określa nam przyczynienie się, przez które rozumie się powstanie lub zwiększenie szkody, która ma miejsce wówczas, gdy jest skutkiem nie tylko zdarzenia, z którym ustawa łączy obowiązek odszkodowawczy innego podmiotu, ale także zachowania się samego poszkodowanego.

O przyczynieniu się do powstania szkody możemy mówić wówczas, gdy zachowanie się poszkodowanego jest jednym z czynników powodujących powstanie szkody w tym znaczeniu, że szkoda nie powstałaby gdyby poszkodowany zachował się w określony sposób.

Przyczynienie się poszkodowanego do zwiększenia rozmiarów szkody może obejmować dwie sytuacje:

1. w chwili powstania szkody jej rozmiary byłyby mniejsze, gdyby nie określone zachowanie się poszkodowanego;

2. po powstaniu szkody jej rozmiary uległy zwiększeniu na skutek zachowania się poszkodowanego.

Wyrok SN – art. 361 §1 k.c. przewiduje, że zobowiązany do naprawienia szkody ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynika. Przepis ten odnosi się do wszystkich przypadków odpowiedzialności odszkodowawczej, w tym również i takich, w których obowiązek naprawienia szkody wiąże się z działaniami bądź zaniechaniami innych niż odpowiedzialne podmioty. Zawarte w nim unormowanie opiera się na zasadzie przyczynowości adekwatności. Oznacza to, że związek przyczynowy zachodzi tylko wtedy, gdy zależność między badanym zdarzeniem a szkodą odpowiada kryterium normalności następstw. Chodzi więc o powiązania normalne, czyli typowe bądź oczekiwane w zwykłej kolejności rzeczy, nie będące rezultatem zupełnie wyjątkowego zbiegu okoliczności. Dla oceny norm związku przyczynowego nie ma znaczenia czy dane zdarzenie może być przez sprawcę przewidziane.

              Naprawienie szkody – podstawą jest art. 363 k.c. – naprawienie szkody może polegać na: 1) restytucji naturalnej, czyli przywróceniu do stanu poprzedniego; 2. odszkodowaniu pieniężnym.

Wybór wyżej wymienionych dwóch sposobów należy do poszkodowanego, chyba, że poszkodowany wykaże niezdecydowanie, opieszałość w wyborze tej decyzji, wtedy uprawnienie wyboru przechodzi na osobę, która szkodę wyrządziła (Art. 365 w drodze analogii).

Restytucja naturalna ma na celu przywrócenie sytuacji, która istniałaby gdyby nieprawidłowe działanie lub zaniechanie nie miało miejsca. Restytucja naturalna obejmuje przywrócenie do stanu faktycznego oraz prawnego.

Wyjątki niemożności wyboru sposobu naprawienia szkody:

1. kiedy zachodzi niemożliwość restytucji naturalnej;

2. gdy realizacja restytucji naturalnej niesie ze sobą nadmierne trudności lub koszty;

3. jeżeli restytucja naturalna jest niewystarczająca, to wówczas wyjątkowo należałoby dopuścić możliwość wyrównania szkody przez uzupełniające odszkodowanie pieniężne.

Wyboru świadczenia dokonuje się poprzez złożenie stosownego oświadczenia woli. Oświadczenie woli ma charakter prawno-kształtujący i dlatego bez zgody adresata nie może być cofnięte.

Pełna nieodwołalność dokonanego wyboru zachodzi jedynie w sytuacji, gdy poszkodowany decyduje się na odszkodowanie w formie pieniężnej.

Art. 363 §2 statuuje zasadę, że odpowiednią chwilą dla ustalenia wysokości odszkodowania pieniężnego jest chwila ustalenia odszkodowania. W praktyce zazwyczaj będzie ona zgodna z datą orzekania przez sąd.

Wyjątkowo jednak tylko sąd może za podstawę odszkodowania przyjąć ceny istniejące w innej chwili. Muszą jednak za tym przemawiać okoliczności wyjątkowe, szczególne.

Jeżeli osoba sam naprawiła uszczerbek nie czekając na otrzymanie odszkodowania, to cena zakupu czy też wynagrodzenie za usługę będą wówczas decydowały o wysokości odszkodowania. Podstawa prawna cen: ustawa o cenach 5.VII. 2001 rok; ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów 15.XII.2000 rok.

Odszkodowanie należne poszkodowanemu zamieszkałemu za granicą za całkowite zniszczenie samochodu może odpowiadać cenie nabycia takiego samego lub podobnego u zagranicznego, profesjonalnego sprzedawcy. Wysokość odszkodowania zaś należy określić według kursu waluty obcej z tej samej daty, z której cenę samochodu przyjęto za podstawę ustalenia odszkodowania. Uchwała SN z 19 III 1998 roku.

Art. 364 §1 [sposób zabezpieczenia]

Celem zabezpieczenia jest wyłączenie lub ograniczenie ponoszonego przez wierzyciela ryzyka, które polega na niemożności uzyskania zaspokojenia swego roszczenia, z reguły w przypadku, gdy dłużnik jest niewypłacalny. Zabezpieczenia dzielimy na rzeczowe i osobiste. Wśród rzeczowych: 1) zastaw; 2) hipoteka; 3) kaucja; 4) prawo zatrzymania. Wśród osobistych: 1) poręczenie; 2) poręczenie wekslowe.

Art. 269 i 439 – przykład, gdzie ustawodawca przyznaje stronie uprawnienie do domagania się tego zabezpieczenia.

Podstawą prawną złożenia do depozytu sądowego jest rozporządzenie wykonawcze ministra sprawiedliwości z 24 IX 1965 roku o zasadach i trybie postępowania w sprawach o złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego. Złożenie do depozytu sądowego odpowiedniej sumy pieniężnej prowadzi do powstania stosunku prawnego - depozytu nieprawidłowego (art. 845 k.c.).

              Art. 365 §1 Zobowiązanie przemienne – zwane również alternatywnym, jest to zobowiązanie, którego wykonanie może nastąpić przez spełnienie jednego z dwóch lub więcej przewidzianych w nim świadczeń. Zobowiązanie przemienne wynikać może z ustawy, art. 363 §1, 577 §1, 666, 676, z czynności prawnych. Np. Hodowca psów określonej rasy zobowiązał się podarować osobie X według swego wyboru jedno z hodowanych zwierząt.

Jeżeli hodowla składa się z wielu miotów, to można mówić o zobowiązaniu rodzajowym, zaś jeżeli jest jeden miot, to mamy do czynienia ze zobowiązaniem przemiennym.

              Art. 365 §2 Wybór świadczenia – do dokonania wyboru świadczenia uprawniony jest przede wszystkim dłużnik. Możliwe są jednak sytuacje, gdy uprawnionym będzie wierzyciel lub osoba trzecia, jeżeli wskaże ich ustawa lub treść czynności prawnej albo wynika to z okoliczności danej sprawy. Przez osobę trzecią nie można rozumieć przedstawiciela strony. Jeżeli wybór należy do osoby trzeciej, to oświadczenie woli kieruje osoba trzecia do obu stron. Osoba, która jest uprawniona do wyboru powinna dokonać jego w czasie właściwym, w przypadku bezskutecznego upływu czasu, druga strona może wyznaczyć jej inny odpowiedni termin, jeżeli on minie bezskutecznie, to uprawnienie do wyboru ex lege (z urzędu) przechodzi na drugą stronę.

Rodzaje możliwości świadczenia: 1) niemożliwość pierwotna (początkowa); 2) następcza (wtórna).

              Ad. 1

Niemożliwość ta istnieje w chwili powstania zobowiązania, powoduje, że mamy do czynienia z niemożliwością całego zobowiązania, jeżeli wykażemy niemożliwość wszystkich świadczeń przemiennych. Natomiast niemożliwość jedynie niektórych ze świadczeń przemiennych sprawia, że zobowiązanie utrzymuje się w mocy co do pozostałych, chyba że z okoliczności wynika, że bez świadczeń niemożliwych, do powstania zobowiązania w ogóle by nie doszło.

              Ad. 2

Niemożliwość następcza – jest to niemożliwość, która następuje po powstaniu zobowiązania.

              Upoważnienie przemienne (facultas alternativa) polega na tym, że wierzycielowi nie przysługuje prawo wyboru i od dłużnika może domagać się świadczenia ściśle określonego od samego początku powstania zobowiązania. Natomiast dłużnik jest uprawniony zamiast tego świadczenia spełnić inne; np. art. 391, 533, 897, 938, 966, 1000 §3.

              Art. 3651 zobowiązanie terminowe – o charakterze ciągłym, np. dzierżawa. Ze świadczeniem ciągłym na zasadzie art. 3651 do czynienia mamy wtedy, gdy polega ono na oznaczonym, niezmiennym zachowani się dłużnika przez cały czas trwania stosunku zobowiązaniowego.

              ...