Podstawy ZP, scan prof. Trocki(1).doc

15.

1.4 Podstawowe parametry projektów

Zgodnie z przedstawioną definicją, istotą projektów jako złożonych przedsię­wzięć jest ich określoność. Dotyczy ona podstawowych wielkości charakteryzują­cych projekt, inaczej podstawowych parametrów projektu, takich jak16:

—   spełnienie wymagań (performance),

—   koszty realizacji (cost),

—   czas realizacji (time).

Celem realizacji projektu jest osiągnięcie wszystkich określonych wyżej parametrów na założonym poziomie (rysunek 1.3). Sprowadza się to do prostej reguły: dobrze (spełnienie wymagań), tanio (koszty) i szybko (czas).

Spełnienie wymagań odnosi się do wymogów jakościowych dotyczących wyniku projektu. Ponieważ projekty dotyczą obiektów złożonych, wymagania stanowią w praktyce obszerne i złożone zestawy (katalogi) wymagań. W przypadku niektórych projektów — np. budowlanych — zakres i sposób opisu wymagań są sformalizowane. Istotne jest, aby były one sformułowane jednoznacznie, ale nie ograniczały inwencji twórczej wykonawców.

13              E. Frese, Grundlagen der Organisation, Verlag Gabler, Wiesbaden 1984, s. 463.

14              Patrz: R.D. Archibald, Managing High-Technology Programs, John Wiley & Sons, New York
1976, s. 18; M. Rosenau, Project Management for Engineers, Lifetime Learning Publications, Balmont
1984, s. 3.

15              Wprowadzenie do zarządzania programami, Coopers & Lybrand, Warszawa 1995.

16              Patrz: J.R. Meredith, S.J. Mantel, Project Management — a ManagerUil Approach, John
Wiley & Sons, New York 2000, s. 4.

20

RYSUNEK 1.3. Spełnienie wymagań, koszty i czas jako cel realizacji projektu

Spełnienie wymagań

>■ Koszty

Źródło: J.R. Meredith, S.J. Mantel, Pro/ect Management John Wiley & Sons, New York 2000, s. 4.

o ffianagertat Approack,

Parametr kosztowy jest najczęściej wyrażany w postaci limitu nakładów i kosztów, który nie powinien być przekroczony. Limit ten powinien także dotyczyć głównych części składowych projektu.

Czas jako parametr projektu można interpretować dwojako: 1) określa on okres, w którym projekt powinien być zrealizowany, 2) określa terminy kalen­darzowe realizacji projektu. Parametr ten, podobnie jak parametr kosztowy, można także odnieść do głównych części składowych projektu.

Niektórzy specjaliści ds. zarządzania projektami17 wprowadzają jako do­datkowy parametr zakres projektu (scope). Jest to istotne w przypadku przedsta­wiania zależności występujących między podstawowymi parametrami projektu (rysunek 1.4).

Koszty projektu są funkcją jego zakresu (Z), wymagań (W) oraz czasu (C), K=f(Z, W, C). Zakres projektu natomiast zależy od: wymagań odnośnie do wyników projektu, wyznaczonego limitu kosztów i czasu przeznaczonego na realizację projektu itd. Zależności przedstawione na rysunku 1.4 wskazują, że podstawowe parametry projektu są ze sobą ściśle powiązane. Nie mogą więc być określane autonomicznie, lecz z uwzględnieniem wzajemnych ograniczeń i od­działywań.

Patrz: J.P. Lewis, The Project Manager's Desk Reference, McGraw-Hill, New York 1999.

21

RYSUNEK 1.4. Zależności między podstawowymi parametrami projektu

W—wymagania K— koszty C — czas Z—zakres

Rodzaje projektów

W praktyce mamy do czynienia z bardzo dużą różnorodnością projektów. Jednak można uporządkować projekty, grupując je według specyficznych cech (rysunek 1.5).

Ze względu na pierwszą cechę różnicującą projekty — pochodzenie zlece­nia na opracowanie projektu — można wyróżnić zlecenia zewnętrzne lub we­wnętrzne18.

Zlecenia zewnętrzne pochodzą od klientów przedsiębiorstwa. Wówczas przed­miotem jego działania są unikatowe produkty, których wykonanie wymaga realiza­cji złożonych przedsięwzięć operacyjnych. Przykładowo są to projekty: obiektów budowlanych różnego rodzaju — budynków mieszkalnych, budynków użyteczno­ści publicznej, budowli przemysłowych, obiektów infrastruktury itd.; wytwarzania złożonych obiektów technicznych — statków, samolotów, dużych maszyn i urzą­dzeń itp.; produkcji filmów; przygotowania i realizacji wielkich kampanii promo­cyjnych; prowadzenia złożonych prac badawczych.

18 E. Frese określa te projekty jako podlegające i nie podlegające oddziaływaniom zewnętrznym — por.: E. Frese, Grundlagen..., jw., s. 465-468.

22