przegld-si-powietrznych-nr-22010.pdf

przegląd

ISSN 1897-8444

PROFESJONALIZM

PRZEZ SZKOLENIE

PANOWANIE W POWIETRZU: HISTORIA I PERSPEKTYWY str. 4 | WOJSKOWY

KONTEKST TWORZENIA FUNKCJONALNYCH BLOKÓW PRZESTRZENI str. 18

sił powietrznych

MIESIĘCZNIK | LUTY 2010 | NR 2 (032)

przegląd

str. 32

TRENDY

Panowanie

w powietrzu:

historia

i perspektywy

Pojęcie ,,panowanie w powietrzu” pojawiło

się kilka miesięcy przed wybuchem

I wojny światowej. Choć idea tego zjawiska

została zaakceptowana

w trakcie tej wojny, to sama koncepcja

osiągania dominacji w powietrzu

ewoluowała przez kolejne dziesięciolecia.

str. | 4

SZKOLENIE I BEZPIECZEŃSTWO LOTÓW

DOŚWIADCZENIA str. | 42

Lotnicze formacje

obrony cywilnej

Mimo że obecnie problematyka obrony cywilnej

nie jest tak mocno akcentowana, to nadal są

stosowane rozwiązania organizacyjne przyjęte

w tej dziedzinie. Świadczy o tym chociażby

funkcjonowanie lotniczych formacji obrony cywilnej.

Obieg informacji

meteorologicznych

na lotnisku

str. | 25

INNE ARMIE

Wśród producentów samolotów szkolno-

-treningowych (szkolno-bojowych)

znajdują się m.in. firmy (koncerny)

zbrojeniowe z państw azjatyckich –

Chin, Rosji, Korei Południowej oraz Indii.

Mniej zasobne państwa tego kontynentu

importują statki powietrzne.

str. | 59

Szkolne samoloty wojskowe państw azjatyckich

Od 1 września 2009 r. korespondencję do Gazety Internetowej Redakcji Wojskowej prosimy kierować na adres: portal@redakcjawojskowa.pl

¢ TRENDY

Panowanie w powietrzu: historia i perspektywy

dr hab. Jerzy Gotowała .................................................................................4

Zmiany w przepisach dotyczących żołnierzy zawodowych (cz. II)

płk Piotr Pabisiak-Karwowski ....................................................................12

¢ SZKOLENIE I BEZPIECZEŃSTWO LOTÓW

Wojskowy kontekst tworzenia funkcjonalnych bloków przestrzeni

płk rez. pil. dr Telesfor Marek Markiewicz ................................................18

Obieg informacji meteorologicznych na lotnisku

ppłk rez. dr inż. Bogusław Bartosik, płk rez. dr inż. Dariusz Stępień ...... 25

Profesjonalizm przez szkolenie

ppłk Marek Błaszczak ............................................................................. 32

¢ DOśWIaDCZENIa

przegląd

sił powietrznych

Luty 2010 | NR 2 (032)

Szanowni Czytelnicy!

Na wstępie były do-

wódca Sił Powietrz-

nych przedstawia histo-

rię i perspektywy walki

o panowanie w powie-

trzu, której podstawową

cechą jest wciąż nie

malejąca, ale rosnąca rola i znaczenie

zmasowanych uderzeń rakietowo-lotni-

czych, a w przyszłości środków napadu

powietrzno-kosmicznego. Walka o panowa-

nie w powietrzu wciąż pozostaje głównym

zadaniem sił powietrznych każdego państwa.

Współcześnie są one zdolne zaatakować

i zniszczyć nie tylko większość celów taktycz-

nych, lecz także obiekty przeciwnika na pozio-

mie operacyjnym i strategicznym, tzw. punkty

ciężkości Wardena. Można śmiało powie-

dzieć: samym panowaniem w powietrzu zwy-

cięstwa w wojnie się nie osiągnie, ale bez

niego z całą pewnością czeka nas klęska.

Autor kolejnego artykułu kontynuuje oma-

wianie problematyki zmian w aktach

prawnych dotyczących żołnierzy zawodo-

wych. Dotychczasowe przepisy określające

podmioty właściwe do wyznaczania i zwal-

niania ze stanowisk służbowych żołnierzy

zawodowych opierały się na zasadzie cen-

tralizacji uprawnień. Profesjonalizacja Sił

Zbrojnych wymaga jednak decentralizacji

kompetencji. Przyjęto zatem, że obecnie

wyznaczać i zwalniać będą inne właściwe

podmioty. Wprowadzono także instytucję

tzw. porozumienia, w której ramach zwol-

nienie żołnierza zawodowego z dotych-

czas zajmowanego stanowiska służbowego

w jednostce wojskowej i wyznaczenie na

stanowisko w innej może nastąpić na pod-

stawie porozumienia podmiotów.

Życzę przyjemnej lektury i zachęcam do

przeczytania pozostałych artykułów.

Oświadczenie o stanie majątkowym

płk Tomasz Piekarski ............................................................................... 38

Lotnicze formacje obrony cywilnej

ppłk rez. mgr inż. Kazimierz Wiktor Zmysłowski ..................................... 42

¢ INNE aRmIE

Z kabiny pilota i nawigatora

płk dypl. nawig. inż. Józef Maciej Brzezina,

kmdr por. dypl. pil. Zenon Chojnacki ....................................................... 53

Szkolne samoloty wojskowe państw azjatyckich

ppłk w st. spocz. dr inż. Jerzy Garstka ..................................................... 59

Zespół redakcyjny

Dyrektor Redakcji Wojskowej

redaktor naczelny: Marek Sarjusz-Wolski

tel.: CA MON 845-365, 845-685; faks: 845-503

Zastępca dyrektora: ppłk Lech Mleczko

tel.: CA MON 845-685,

e-mail: lech.mleczko@redakcjawojskowa.pl

Redaktor prowadzący: dr Roman Szustek

tel.: CA MON 845-186,

e-mail: przeglad-sz@redakcjawojskowa.pl

Redaktor merytoryczny: mjr Grzegorz Predel

dr Jan Brzozowski tel.: CA MON 845-186

Opracowanie stylistyczne:

Katarzyna Kocoń, Urszula Zdunek,

Teresa Wieszczeczyńska

Skład i łamanie: studio RW

Kolportaż i reklamacje: Bellona SA

(0-22) 457-04-37, 687-90-41, CA MON 879-041

Informacje o kolportażu: Elżbieta Toczek

tel.: CA MON 840 400, (022) 684 04 00

Zastępca dyrektora, sekretarz redakcji

„Polski Zbrojnej”: Wojciech Kiss-Orski

tel.: CA MON 840-222, (0-22) 684-02-22;

e-mail: wko@redakcjawojskowa.pl

Reklama: reklama@redakcjawojskowa.pl

Zdjęcie na okładce: Artur Weber

Druk: Drukarnia Wydawnictw Specjalnych

Sztabu Generalnego WP

„Przegląd Sił Powietrznych” ukazuje się od listopada 1928 r.

Aleje Jerozolimskie 97, 00-909 Warszawa, tel.: CA MON 845 365, 022 6845365,

022 6845685, www.polska-zbrojna.pl, e-mail: sekretariat@redakcjawojskowa.pl,

ppłk rez. nawig. dr

Roman Szustek,

redaktor prowadzący

Treści numeru są dostępne na stronie internetowej www.polska-zbrojna.pl

2010/02

przegląd sił powietrznych

TRENDY Ewolucja

dr hab.

Jerzy Gotowała

Akademia Obrony

Narodowej

Były dowódca

Wojsk Lotniczych

i Obrony Powietrznej.

Obecnie jest

pracownikiem

naukowym AON

na Wydziale

Bezpieczeństwa

Narodowego.

Panowanie

w powietrzu: historia

i perspektywy

Pojęcie „panowanie w powietrzu” pojawiło się kilka miesięcy

przed wybuchem I wojny światowej. Choć idea tego zjawiska została

zaakceptowana w trakcie tej wojny, to sama koncepcja osiągania

dominacji w powietrzu ewoluowała przez kolejne dziesięciolecia.

czątku XX wieku zapoczątko-

wało zasadnicze zmiany w sztu-

ce prowadzenia wojny. Dotych-

czas armie i floty strzegły swoich wład-

ców i narody, tworząc zbrojną zaporę

między nimi a przeciwnikiem. Nowy

środek walki, niezależny od ukształto-

wania terenu i przeszkód, umożliwiał

dość swobodne przeskakiwanie tych ba-

rier oraz niemal niezauważalne przeni-

kanie nad terytorium przeciwnika, a na-

wet uderzenia ogniowe bezpośrednio

w jego newralgiczne punkty – obiekty

przemysłowe i skupiska ludności. Po-

nadto środek ten był zdolny nadzwyczaj

szybko dotrzeć do wybranych celów, mi-

nimalizując tym samym szanse przeciw-

nika na jakąkolwiek reakcję.

Definicja, pojęcia

Początkowo piloci bojowi nie zrzuca-

li śmiercionośnych bomb na miasta – ra-

czej z powietrza przypatrywali się roz-

wojowi sytuacji, podglądali przeciwni-

ka. Nie prowadzili również walk po-

wietrznych, dopóki obydwie strony kon-

fliktu nie zaczęły uzbrajać swoich samo-

przegląd sił powietrznych

2010/02

P ojawienie się samolotu na po-

lotów obserwacyjnych. Z czasem dostrzeżono bo-

wiem, że przestrzeń powietrzna może być ważnym

obszarem i warto o nią walczyć. Potencjał lotni-

czy znalazł się więc również w innych rodzajach

sił zbrojnych (marynarka wojenna).

Pojęcie „panowanie w powietrzu” trafiło do lot-

nictwa z marynarki wojennej. W siłach morskich

już w połowie XIX wieku używano terminu ,,pa-

nowanie na morzu”. W tamtych czasach (także póź-

niej) państwa kolonialne prowadziły wojny o pano-

wanie na wodach – starały się uzyskać w miarę

swobodny dostęp do nowo odkrytych krajów Afry-

ki, Ameryki oraz Indii w celu ich kolonizowania.

Obecnie przez ,,panowanie w powietrzu” na-

leży rozumieć przewagę lotnictwa jednej z wal-

czących ze sobą stron na TDW lub na strategicz-

nym (operacyjnym) kierunku (w rejonie), umoż-

liwiającą wojskom lądowym, marynarce wojen-

nej, siłom powietrznym i zapleczu wykonywa-

nie zadań bez znaczącego przeciwdziałania lot-

nictwa przeciwnika.

Pochodna masowości użycia

Chociaż lotnictwo było wykorzystywane mili-

tarnie od samego początku I wojny światowej, to

o walce w celu opanowania przestrzeni powietrz-

nej można mówić dopiero w odniesieniu do dru-

giej połowy tej wojny (1916). Wówczas bojowe

zastosowanie samolotów stało się zjawiskiem ma-

sowym. Było to możliwe dzięki nasycaniu lotni-

ctwa nowym, szybko modernizowanym sprzę-

tem. Niemcy przystąpiły do wojny, dysponując

232 samolotami, Francja miała ich 537, a radzie-

cka Rosja – 263. W trakcie wojny lotniczy prze-

mysł poszczególnych krajów intensywnie produ-

kował sprzęt i dostarczał go na pole walki. Na front

niemiecki trafiło 46 tys. samolotów, francuski

– 51 100, a brytyjski – aż 55 tys. maszyn. Liczba

sprzętu, coraz wyższy poziom pilotażowego przy-

gotowania taktycznego oraz potrzeby sprawiły, że

na froncie zachodnim stoczono nawet kilkanaście

bitew powietrznych, w których – z obydwu stron

– wzięło udział ponad 100 samolotów. Z ogrom-

nej liczby 12 220 angielskich, francuskich, nie-

mieckich i austriackich samolotów w walkach

powietrznych zestrzelono aż 9 900 maszyn; po-

zostałe stracono w wypadkach lotniczych lub

w wyniku działań artylerii przeciwlotniczej.

O znaczeniu, jakie wówczas przypisywano pa-

nowaniu w powietrzu, świadczy publikacja w lon-

dyńskim ,,The Daily Mail” z 20 lipca 1917 roku:

Każdy bez mrugnięcia okiem po dotychczasowych

doświadczeniach wojennych powinien przyznać,

że przyszłość naszego kraju i wszystkich naszych

sojuszników pozostaje w rękach tych, którym po-

wierzono wyposażenie i rozwój naszych sił po-

wietrznych. Jakim by był dalszy rozwój wojny, jej

finał niewątpliwie rozegra się w powietrzu. Albo

więc my przeprowadzimy rozstrzygający nalot na

przeciwnika, albo też on wywrze na nas zdecydo-

wany nacisk swoim lotnictwem. Mimo wysiłków

żadna z walczących wówczas ze sobą stron nie

osiągnęła strategicznego panowania.

Na podstawie użycia lotnictwa w I wojnie za

najważniejsze elementy można uznać:

– walkę o panowanie w powietrzu jedynie

w sytuacjach masowego zastosowania lotnictwa.

Ma ona zasadnicze znaczenie, jeśli występują

zgrupowania wojsk, ważne dla kraju obiekty, li-

nie zaopatrzeniowe oraz społeczeństwo, w któ-

rych interesie walka ta jest prowadzona;

– walkę o strategiczne panowanie w powietrzu,

która wymaga pełnego zaangażowania wszyst-

kich elementów składowych państw uczestniczą-

cych w wojnie: wojska, przemysłu, gospodarki

oraz rezerw ludzkich zawczasu przygotowanych

do prowadzenia nowoczesnej wojny;

– operacyjne i taktyczne panowanie w powie-

trzu; osiągano je głównie w wyniku działań lot-

nictwa myśliwskiego oraz artylerii przeciwlotni-

czej. Drugorzędną rolę odgrywały inne rodzaje

lotnictwa (rozpoznawcze, bombowe, szturmowe)

oraz wojska lądowe i artyleria;

nym lub jednocześnie na kilku TDW na określony

czas – wówczas mówi się o panowaniu strategicznym,

oraz na oddzielnym kierunku strategicznym lub opera-

cyjnym na czas jednej operacji i wtedy określa się je

jako panowanie operacyjne. Krótkoterminowe

przejęcie inicjatywy w powietrzu przez lotnicze

zgrupowania czy jednostki w ograniczonym rejonie

przyjęto zaś nazywać panowaniem taktycznym.

2010/02

przegląd sił powietrznych

Klasyfikacja

P anowanie w powietrzu może być osiągnięte na jed-

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: