Pomiary elektryczne.pdf

Pomiary elektryczne

(aktualizacja: 24.03.2009 r.).

Spis treści:

zasady pomiarów

sprawdzanie odbiorcze

sprawdzanie okresowe

częstość sprawdzania okresowego

dokumentacja z pomiarów

dokładność pomiarów

narzędzia pomiarowe

przygotowanie pomiarów

zasady bezpieczeństwa

pomiary rezystancji

pomiary rezystancji izolacji

sprawdzanie środków ochrony

pomiary rezystancji uziomu

1. Ogólne zasady wykonywania prób i pomiarów

1.1 Wstęp

Sprawdzanie skuteczności instalacji elektrycznej i wyposażenia za pomocą oględzin i prób ma na celu ustalenie zgodności z

odpowiednimi wymaganiami wszystkich części HD 60364.

Instalacja elektryczna powinna być sprawdzana w czasie montażu i po jego ukończeniu, a przed przekazaniem do eksploatacji.

Instalacje po rozbudowie lub zmianie istniejącej instalacji podlegają sprawdzeniom w zakresie zgodności z wymaganiami norm PN-

HD 60364 i stanu bezpieczeństwa.

Norma PN-HD 60364-6:2008 Instalacje elektryczne niskiego napięcia. Część 6: Sprawdzanie, zawiera:

a) wymagania dotyczące sprawdzania odbiorczego za pomocą oględzin i prób instalacji elektrycznej,

w celu stwierdzenia, czy wymagania PN-HD 60364 zostały spełnione;

b) wymagania dotyczące sprawdzania okresowego instalacji elektrycznej, by określić, czy instalacja i jej

wyposażenie znajdują się w stanie pozwalającym na ich dalszą bezpieczną i racjonalną eksploatację.

Norma PN-HD 60364-6:2008 ustala następujący zakres prób i pomiarów odbiorczych i okresowych instalacji elektrycznych niskiego

napięcia:

– każda instalacja powinna być w miarę możliwości sprawdzana podczas montażu i po jej ukończeniu, a przed

przekazaniem do eksploatacji;

– sprawdzenie odbiorcze powinno obejmować porównanie wyników z odpowiednimi kryteriami w celu

sprawdzenia,

że wymagania PN-HD 60364 zostały spełnione;

– w czasie wykonywania prób i pomiarów odbiorczych i okresowych, należy zastosować niezbędne techniczne

organizacyjne środki ostrożności tak, aby sprawdzenie nie spowodowało niebezpieczeństwa dla osób lub

zwierząt, a także uszkodzenia obiektu i wyposażenia nawet, gdy stwierdzono niezgodności.

1.2 Oględziny

Oględziny wykonuje się w zasadzie przed próbami; zwykle przed włączeniem zasilania instalacji, w celu potwierdzenia, czy

urządzenie elektryczne:

— spełnia wymagania bezpieczeństwa odpowiednich norm wyrobu;

— zostało dobrane prawidłowo zgodnie z wymaganiami norm, przepisów i instrukcji producenta;

— nie ma widocznych uszkodzeń wpływających na pogorszenie bezpieczeństwa.

Według PN-HD 69364-6:2008 oględziny zastosowanych w obiekcie instalacji i wyposażenia powinny obejmować co najmniej

następujące sprawdzenia:

a) sposób ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym;

b) występowanie przegród ogniowych i innych środków zapobiegających rozprzestrzenianiu się ognia oraz ochrony

przed skutkami działania ciepła (określone w innych częściach PN-HD 60364);

c) dobór przewodów z uwagi na obciążalność prądową i spadek napięcia, uwzględniający przede wszystkim ich

materiał, sposób zainstalowania i przekrój;

d) dobór i nastawienie urządzeń zabezpieczających i sygnalizacyjnych;

e) występowanie i prawidłowe umieszczenie właściwych urządzeń do odłączania izolacyjnego i łączenia;

f) dobór urządzeń i środków ochrony, właściwych ze względu na wpływy zewnętrzne;

g) prawidłowe oznaczenie przewodów neutralnych i ochronnych;

h) przyłączenie łączników jednobiegunowych do przewodów fazowych;

i) występowanie schematów, napisów ostrzegawczych lub innych podobnych informacji (istnienie schematów jest

szczególnie niezbędne, gdy instalacja zawiera kilaka rozdzielnic tablicowych);

j) oznaczenie obwodów, urządzeń zabezpieczających przed prądem przetężeniowym, łączników, zacisków itp.;

k) poprawność połączeń przewodów; należy sprawdzić, czy zaciski są odpowiednio dobrane do przewodów i czy

połączenie jest wykonane poprawnie. W razie wątpliwości zaleca się pomiar rezystancji połączeń. Rezystancja

ta nie powinna być większa niż rezystancja przewodu o długości 1 m i o przekroju równym najmniejszemu

przekrojowi łączonych przewodów ;

l) występowanie i ciągłość przewodów ochronnych, w tym przewodów ochronnych połączeń wyrównawczych

głównych i połączeń wyrównawczych dodatkowych;

m) dostępność urządzeń, umożliwiająca wygodną obsługę, identyfikację i konserwację. Sprawdzić należy czy

zastosowane urządzenia manewrowe są rozmieszczone w sposób umożliwiający ich łatwą obsługę

i konserwację..

Oględziny instalacji i wyposażenia elektrycznego powinny uwzględniać także wszystkie wymagania szczególne, dotyczące

specjalnych instalacji lub lokalizacji.

1.3 Sprawdzanie odbiorcze

W zależności od potrzeb należy przeprowadzić, następujące próby, w miarę możliwości w następującej kolejności:

a) ciągłość przewodów ochronnych i przewodów połączeń wyrównawczych;

b) rezystancja izolacji instalacji elektrycznej;

c) ochrona za pomocą SELV, PELV i separacji elektrycznej;

d) rezystancja/impedancja podłóg i ścian;

e) samoczynne wyłączenie zasilania;

f) ochrona uzupełniająca;

g) sprawdzenie biegunowości;

h) sprawdzenie kolejności faz;

i) wytrzymałości elektrycznej,

j) próby funkcjonalne i operacyjne;

k) spadek napięcia.

W przypadku, gdy wynik dowolnej próby wskazuje na niespełnienie wymagań, próbę tę i próbę poprzedzającą, jeżeli wykryte

uszkodzenie może mieć wpływ na ich wynik, należy powtórzyć po usunięciu przyczyny niezgodności. Opisane w normie metody

wykonywania prób są metodami odniesienia; a zatem nie wyklucza się stosowania innych metod, gwarantujących równie miarodajne

wyniki.

1.4. Sprawdzanie okresowe

Sprawdzanie okresowe, obejmujące szczegółowe badanie instalacji, polega na wykonaniu właściwych prób i pomiarów

potwierdzających spełnienie wymagań określonych w normach PN-HD 60364, w tym:

a) bezpieczeństwo osób i zwierząt domowych przed skutkami porażenia elektrycznego i oparzenia;

b) ochronę mienia przed uszkodzeniem spowodowanym pożarem lub ciepłem powstałym na skutek uszkodzenia

instalacji;

c) przekonanie, że instalacja nie jest uszkodzona lub obniżone jej właściwości nie pogorszą bezpieczeństwa;

d) identyfikację wad instalacji i odchyleń od wymagań PN-HD 60364-6:2008, które mogą spowodować

niebezpieczeństwo.

Zakres sprawdzania okresowego powinien w szczególności obejmować:

- sprawdzenie dokumentacji eksploatacyjnej obiektu (instrukcje eksploatacji, książki i raporty urządzeń,

dokumenty z oględzin, przeglądów, konserwacji, napraw bieżących i remontów, protokóły z poprzednich

i pomiarów okresowych),

- oględziny dotyczące ochrony przed dotykiem bezpośrednim,

- pomiar rezystancji izolacji,

- badanie ciągłości przewodów ochronnych,

- sprawdzenie ochrony przed dotykiem pośrednim,

- próby czasów wyłączania RCD.

1.5 Częstość sprawdzania okresowego

Zgodnie z Ustawą z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane [Dz.U.06.156.1118], obiekty powinny być w czasie ich użytkowania

poddawane przez właściciela lub zarządcę okresowej kontroli, co najmniej raz na 5 lat, polegającej na sprawdzeniu stanu

technicznego i przydatności do użytkowania obiektu budowlanego, estetyki obiektu budowlanego oraz jego otoczenia; kontrolą tą

powinno być objęte również badanie instalacji elektrycznej i piorunochronnej w zakresie stanu sprawności połączeń, osprzętu,

zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień instalacji i aparatów.

Częstość sprawdzania okresowego instalacji powinna być ustalana z uwzględnieniem rodzaju instalacji i wyposażenia, jej

zastosowania i działania, częstości i jakości konserwacji oraz wpływów zewnętrznych, na które jest narażona.

Zgodnie z PN-HD 60364-6:2008, w protokóle sprawdzenia okresowego należy zamieścić informację dla osoby wykonującej

sprawdzanie okresowe - o ustalonym przedziale czasu do następnego sprawdzenia okresowego.

Przedział ten, zgodnie z ustawą Prawo budowlane wynosi 5 lat, z wyjątkiem podanych niżej przypadków, w których w zależności od

warunków środowiskowych może wystąpić większe ryzyko eksploatacji urządzeń i instalacji elektrycznych, mogą być wymagane

krótsze okresy. Do nich w szczególności należą:

- miejsca pracy lub pomieszczenia, w których występuje ryzyko porażenia elektrycznego, pożaru lub wybuchu

spowodowanego degradacją;

- miejsca pracy lub pomieszczenia, w których znajdują się instalacje zarówno niskiego jak i wysokiego napięcia;

- obiekty komunalne;

- tereny budowy;

- instalacje bezpieczeństwa (np. oświetlenia awaryjnego).

Według normy, dla budownictwa mieszkaniowego można stosować dłuższe okresy (np. 10 lat).

Zalecenia 62.2 PN-HD 60364-6:2008 dotyczą częstości sprawdzania okresowego instalacji użytkowanej w pomieszczeniu, w którym

może wystąpić większe ryzyko uszkodzenia lub zniszczenia. Krótsze okresy sprawdzania instalacji, opracowane w oparciu o zasady

wiedzy technicznej oraz o traktowane jako zasady, uchylone przepisy w sprawie szczegółowych zasad eksploatacji instalacji, podane

są w „Wytycznych wykonywania okresowych badań sprawności technicznej urządzeń oraz instalacji elektrycznych i

piorunochronnych‖ opracowane przez COBR „Elektromontaż‖ Warszawa 1999 (Tablica 1).

Tablica 1 Częstość sprawdzania okresowego

Ustalone w Tablicy 1 okresy między kolejnymi sprawdzeniami powinny być wykorzystane w instrukcjach eksploatacyjnych instalacji i

wyposażenia, użytkowanych w trudnych warunkach środowiskowych.

1.6 Dokumentacja z prób i pomiarów

Po zakończeniu sprawdzania okresowego istniejącej instalacji należy sporządzić protokoły z poszczególnych prób i pomiarów.

Dokumentacja powinna zawierać szczegóły dotyczące sprawdzanych części instalacji i ograniczeń w sprawdzeniu objętym

protokółem, a także opis oględzin, łącznie z wadami i usterkami oraz wyniki prób. Wszystkie uszkodzenia, pogorszenia stanu, wady

lub niebezpieczne warunki powinny być odnotowane w protokole. Odnotowane powinny być również znaczące ograniczenia zakresu

sprawdzenia okresowego w stosunku do normy PN-HD 60364-6:2008 i ich przyczyny.

W literaturze Stowarzyszenia Elektryków Polskich dotyczącej Prac pomiarowo-kontrolnych przy urządzeniach elektroenergetycznych

o napięciu do 1 kV, podane są wzory protokółów dla poszczególnych rodzajów prób. W przypadkach, gdy protokóły opracowywane są

we własnym zakresie, powinny zawierać:

- nazwę badanego urządzenia i jego dane znamionowe,

- miejsce pracy badanego urządzenia,

- rodzaj pomiarów i dat ich wykonania,

- nazwiska osób wykonujących pomiary i rodzaj uprawnień,

- dane o warunkach przeprowadzania pomiarów,

- spis użytych przyrządów i ich numery,

- szkice rozmieszczenia badanych urządzeń,

- liczbowe wyniki pomiarów,

- wnioski, uwagi i zalecenia z pomiarów.

1.7 Dokładność wykonywania pomiarów

Dokładność wykonywania pomiarów jest podstawową cechą narzędzi pomiarowych i wyników pomiarów. Dokładność charakteryzuje

się pośrednio podając właściwość przeciwną: niezgodność (uchybienie) albo niepewność (niedokładność). Niepewność pomiaru to

inaczej ryzyko uzyskania błędnego wyniku w pomiarze.

1.6.1. Błąd bezwzględny pomiaru

Elementarną i podstawową miarą liczbową niezgodności jest błąd bezwzględny (dawniej uchyb). W metrologii błędem bezwzględnym

Δ nazywa się różnicę pomiędzy wartością zmierzoną ( W p ), a wartością dokładną ( W rz ),to jest:

Δ = W p – W rz

( W p ) - jest wartością mierzoną, której błąd wyznacza się, a więc jest wynikiem pomiaru,

( W rz ) - wartość dokładna, jest teoretycznie wartością rzeczywistą (prawdziwą), ustaloną np. jako wynik

teoretycznych obliczeń, wartość średnia dużej liczby pomiarów lub parametr procesu technicznego.

Błąd bezwzględny zawsze wyrażony jest w jednostkach wartości mierzonej i może przyjmować znak plus lub minus. W praktyce błąd

bezwzględny otrzymujemy w przybliżeniu z analizy dokładności pomiaru. Wartość przeciwna błędu bezwzględnego, tzn. − Δ,

nazywana jest poprawką: p = – Δ . Możemy wyznaczyć w przybliżeniu wartość dokładną:

W rz = W p + p

1.6.2. Błąd względny pomiaru

Błąd względny to iloraz błędu bezwzględnego Δ i wartości dokładnej ( W rz ).

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: