Ina Diolosa
Dietetyka według medycyny chińskiej
Chińska medycyna do każdego przypadku podchodzi indywidualnie, a swoje zalecenia dostosowuje do ciągle zachodzących zmian, uwzględniając osobistą konstytucję organizmu, porę roku, klimat. Podobnie dietetyka nie ma jednolitych zaleceń dla wszystkich odnośnie sposobu odżywiania się. Zalecenia dietetyczne powinny być indywidualne, oparte na diagnozie stanu zdrowia każdego człowieka.
Nie będziemy omawiać egzotycznych artykułów spożywczych, a tylko dostępne na miejscu. Na przykład wszystkie egzotyczne owoce jak kiwi, papaja, pomarańcze dojrzewają w ciepłym klimacie i mają działanie ochładzające. Należy z nimi bardzo uważać, zwłaszcza w zimie. Najlepiej spożywać owoce w danej porze roku i na miejscu.
YANG I YIN
Aby wyjaśnić czym jest Yin i Yang należy zacząć od podstaw filozofii taoistycznej - od Tao. Znaczenie Tao jest trudne do wyjaśnienia. Tao jako siła całego uniwersum lub inaczej boska siła wszech- umożliwiająca, zawiera w sobie wszystko - nie ma nic, co mogłoby istnieć poza Tao. Obojętnie, czy nazwiemy to Bogiem czy Uniwersum, najważniejsze jest zrozumienie, że Tao oznacza potencjał. Na przykład, gdy ktoś posiada uzdolnienie do gry na pianinie, to ma potencjał stania się pianistą, ale to tylko potencjał, który trzeba dopiero rozwinąć. Każdy potencjał wyraża się w jakiś sposób, jest to jego naturą.
Tao jest potencjałem i może się wyrazić jako Yin lub Yang. Np. jeżeli wyrazi się w postaci materialnej i dotykalnej - mówimy o Yin, natomiast jeżeli w postaci gazowej lub nieuchwytnej - o Yang.
Yang i Yin nie są przeciwstawne ponieważ mają ten sam początek, powstały z tej samej jedności, różnią się natomiast sposobem przejawiania.
Yang - jasność, ciepło, ekspansja;Yin - ciemno, zimno, kurczenie, ściąganie.
Yin i Yang nie są pojęciami absolutnymi, tylko relatywnymi. Wszystko ma swe określenie w stosunku do czegoś innego. W zależności od tego, co bierzemy pod uwagę, różne artykuły żywnościowe mogą być Yin lub Yang. Na przykład wołowina jest Yang w porównaniu z ziemniakami, ale Yin w porównaniu z baraniną. Mandarynka ze względu na smak kwaśny i właściwości ochładzające jest Yin, ale jej pomarańczowy kolor jest Yang. Cukier jest Yin, bo nawilża organizm, ale w pierwszym momencie wyzwala energię, jest więc też Yang.
Przechodzenie Yin w Yang i Yang w Yin odbywa się zarówno w makrokosmosie (wszechświecie), jak i mikrokosmosie (organizmie człowieka). Mikrokosmiczne przechodzenie objawia się na przykład jako wdech i wydech, skurcze i rozkurcze serca. Ponieważ nie są to tylko przeciwieństwa, bardzo ważne jest aby zrozumieć, że najwyższe Yang zawiera w sobie korzeń Yin, a najwyższe Yin zawiera korzeń Yang. Na przykład w saunie jest gorąco - Yang, ale jej działanie na organizm jest odwrotne - oziębiające. Człowiek poci się, pory ciała się otwierają i organizm pozbywa się Yang - wychładza się. Inny przykład to zapalenie pęcherza moczowego. Istnieje wiele form tego schorzenia, ale najczęstsza (zwłaszcza u kobiet) ma związek z zimnem w organizmie - osłabieniem Yang nerek.
W organizmie znajduje się dużo wilgoci i zimna, co powoduje stagnację w organizmie przez brak ciepła i ruchu. Stagnacja zaś może szybko przekształcić się w gorąco. Inaczej mówiąc, Yin (wilgoć i zimno) spowodowały Yang (zapalenie, gorąco). Jest to bardzo ważne przy diagnozie, gdyż pacjenci mający zapalenie i gorączkę muszą być mimo wszystko ogrzewani. Podawanie im herbat zimnych i gorzkich spowoduje jedynie chwilowe ustąpienie objawów zapalenia, które po pewnym czasie powracają. Prawdziwa przyczyna choroby nie zostaje zlikwidowana.
Okrąg Tao - symbol jedności, mądrości
W Tao zawierają się Yin i Yang. Yang - wschodzenie , wznoszenie się. Yang przybiera na sile, jego powierzchnia jest coraz większa aż w końcu dochodzi do peryferyjnego ochłodzenia - pojawia się Yin, które jest ruchem w dół. Ciągła przemiana Yang w Yin i potem Yin w Yang nazywa się oddychaniem Kosmosu.
Czasami stosuje się inne symbole:
Yang;
Yin.
(Wyższa linia oznacza niebo; niższa oznacza ziemię)
Małe Yang (niebo już jest ciepłe-dni są coraz dłuższe, temperatura wzrasta, ale ziemia jest zimna)
Wielkie Yang (zarówno niebo i ziemia są ciepłe)
Małe Yin (niebo jest zimne, dni coraz krótsze, temperatura opada, ale ziemia jest jeszcze ciepła)
Wielkie Yin (niebo i ziemia są zimne)
Możemy spotykać się także z innymi oznaczeniami:
Wówczas porom roku będą odpowiadały następujące symbole:
Aby lepiej zrozumieć znaczenie Yin i Yang, warto przestudiować księgę I Ching.
Na przykład heksagram nr 1-To, co twórcze - Niebo opisuje dobrze właściwości Yang, zaś heksagram nr 2-To, co przyjmuje - Ziemia opisuje właściwości Yin.
Yin i Yang muszą się wzajemnie przenikać, przechodzić w siebie. Muszą być w harmonii, równowadze. Jeżeli nie ma równowagi, wówczas następuje choroba (w polityce może się to wyrazić na przykład rozruchami). Energia w meridianach Yang opada z góry na dół, zaś w meridianach Yin wznosi się z dołu do góry (odwrotnie niż naturalny ruch Yin i Yang). Tylko w taki sposób może powstać życie i Yang przechodzić w Yin. Naturą Yang jest wznoszenie się, zaś Yin opadanie. Gdyby w organizmie człowieka siły te zachowywały się zgodnie ze swoją naturą, doszłoby do ich rozdzielenia i nie mogłyby się przenikać. Pokazuje to heksagram 12 Zastój (stagnacja).
Heksagram nr 12 oznacza zastój, stagnację, może wskazywać na chorobę lub wojnę.
Jeżeli Yin i Yang się rozdzielą, może to oznaczać wyjście duszy poza ciało czyli śmierć.
Heksagram nr 11 oznacza harmonię, pokój.
Tu Yin i Yang łączą się ze sobą.
Życie może powstać tylko z połączenia Yin i Yang. Mężczyzna łączy się z kobietą - Yang łączy się z Yin. Archetypowo mężczyzna jest Yang, zaś kobieta Yin, ale faktycznie nic nie jest tylko Yang ani tylko Yin, I tak mężczyzna na zewnątrz jest Yang, ale wewnątrz Yin, a kobieta na zewnątrz jest Yin, ale wewnątrz Yang. Przez miłość i wymianę kobieta swoje wnętrze Yang oddaje mężczyźnie, a mężczyzna swoje wnętrze Yin oddaje kobiecie i mężczyźni dzięki miłości stają się jeszcze silniejsi, a kobiety piękniejsze.
Ponieważ jesteśmy zarówno Yin jak i Yang, im bardziej jesteśmy w równowadze, tym bardziej jesteśmy zdrowi. Możemy zachować harmonię Yin i Yang poprzez odżywianie, dostosowując jedzenie odpowiednio do pory roku. Jeżeli na zewnątrz jest zimno, należy spożywać rzeczy rozgrzewające, zaś kiedy jest gorąco, spożywać rzeczy orzeźwiające i oziębiające.
{Witamina C - jest bardzo chłodna i kwaśna. Zalecana w stanach zapalnych lub gdy występuje zbyt dużo gorąca np. angina, zapalenie gardła. Nie jest zalecana dla wzmocnienia odporności. Dziecko z małym Yang i Chi zażywające witaminę C tylko dalej się ochładza.
Witamina E - zalecana kobietom po porodzie albo w klimakterium na odbudowanie substancji.
Witamina B - osłabienie włosów związane z niedoczynnością wątroby.}
Yang
Yin
Jasność, ekspansja, ciepło, wszystko niematerialne, duchowe, czego nie można dotknąć, podobne do gazu, energii, aktywne
Ciemność, kurczenie się, zimno, wszystko to, co stałe, materialne, czego można dotknąć, pasywne
Kierunek ruchu
Rozprzestrzenia się od środka na zewnątrz
Kurczy się, ruch do środka
Pory roku
Wiosna (ruch w górę), lato (rozprzestrzenianie we wszystkich kierunkach)
Jesień (opadanie, ruch w dół), zima (kurczenie, ściąganie do środka)
Smak
Słodki (narastanie energii), ostry (rozprzestrzenianie energii po organizmie)
Gorzki (obniża), słony (ruch z wnętrza w dół) i kwaśny (ściąga i kurczy)
Właściwości termiczne
Właściwości ciepłe, ogrzewające
Właściwości oziębiające, odświeżające
Narządy
Woreczek żółciowy, pęcherz moczowy, jelito cienkie, żołądek, jelito grube
Wątroba, serce, śledziona, płuca, nerki
Charakterystyka narządów
Warsztatowe, dużo pracują
Magazynują, zawierają aspekty duchowe organizmu i nie można ich porównywać z analogicznymi zachodnimi pojęciami
Osobowość
Ekstrawertyczna, zapalczywa
Introwertyczna, wytrwała
Inne:
Niezorganizowanie, dzikość
Zorganizowanie, posiada strukturę
Wojna
Pokój
Dzień
Noc
Młodość
Starość
Pytanie
Odpowiedź
Podział konstytucji według Yang i Yin
Osobowość:
Ekstrawertyczny, głośny, mówi dużo i chętnie, daje się zauważyć w towarzystwie, bardzo aktywny, szybkie ruchy, pewny i świadomy siebie, impulsywny, nie jest wytrwały, ma wiele pomysłów, ale brakuje mu wytrwałości żeby je doprowadzić do końca
Cichy, zdystansowany, o cichym głosie, nieśmiały, mówi mniej, nie zauważa się go łatwo. Mocna konstytucja Yin może być wśród ludzi w ogóle przeoczona. Wiele rozmyśla, pasywny, powolny, bardziej skupiony, niepewny w działaniu, niepewny siebie, długo się zastanawia, jednak gdy zdecyduje się na zrobienie czegoś jest bardzo wytrwały i dochodzi do celu.
Wygląd zewnętrzny:
Mocne grube kości, silny, mocna budowa, szeroka klatka piersiowa, mocny kark, niezręczny w ruchach
Delikatne kości, kruchy wygląd, wąskie ramiona i klatka piersiowa, bardziej miękkie ciało i tkanki, elastyczni i sprawni.
Kolor skóry twarzy:
Zaczerwieniona skóra twarzy, twarz okrągła
Blady, twarz wąska
Brwi:
Mocne, krzaczaste, gęste
Delikatne, słabo wykształcone
Uszy:
Mięsiste, płatki uszu często zrośnięte z głową
Delikatne, wąskie, płatki nie są zrośnięte
Apetyt:
Ma dobry apetyt, dużo i często je; czasami też tzw. Wilczy apetyt
Słaby, niewielki apetyt
Trawienie:
Skłonność do zatwardzeń, poczucie sytości, nieświeży oddech, gorzki smak nad ranem, często dziąsła krwawią *
Skłonność do wzdęć z powodu złego trawienia pożywienia w żołądku, fermentacja, niestrawność *
Emocje **:
Porywczy, wybuchowy, ale wybuchy trwają krótko, po wybuchu wściekłości czuje się rozładowany, żądza, gniew.
Strach, smutek, żal, które mogą trwać długo
Sen:
Potrzebuje mniej snu. Często ulegają naciskowi czasu. Ludzie bardzo aktywni. Późno chodzą spać i wcześnie wstają. Śpią odkryci, w swobodnym ułożeniu ciała
Bardzo lubią długo spać, ciepło się okrywają (2 kołdry, skarpety wełniane), śpią w pozycji embrionalnej, śpią długo, ale mimo tego są zmęczeni w ciągu dnia, więc często ucinają sobie drzemkę
Odczuwanie bólu:
...
Maldinka