1
SZCZECIN 2010r.
Wyciąg z Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2004r. nr 180, poz. 1860)
INSTRUKTAŻ STANOWISKOWY
§ 9. 2. Instruktaż stanowiskowy powinien zapewnić uczestnikom szkolenia zapoznanie się z czynnikami środowiska pracy występującymi na ich stanowiskach pracy i ryzykiem zawodowym związanym z wykonywaną pracą, sposobami ochrony przed zagrożeniami, jakie mogą powodować te czynniki, oraz metodami bezpiecznego wykonywania pracy na tych stanowiskach.
§ 11. 1. Instruktaż stanowiskowy przeprowadza się przed dopuszczeniem do wykonywania pracy na określonym stanowisku:
1) pracownika zatrudnianego na stanowisku robotniczym oraz innym, na którym występuje narażenie na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych lub niebezpiecznych;
2) pracownika przenoszonego na stanowisko, o którym mowa w pkt. 1;
3) ucznia odbywającego praktyczna naukę zawodu oraz studenta odbywającego praktykę studencką.
2. Pracownik wykonujący prace na kilku stanowiskach pracy powinien odbyć instruktaż stanowiskowy na każdym z tych stanowisk.
3. W przypadku wprowadzenia na stanowisku, o którym mowa w ust. 1 pkt. 1, zmian warunków techniczno – organizacyjnych, w szczególności zmian procesu technologicznego, zmian organizacji stanowisk pracy, wprowadzenia do stosowania substancji o działaniu szkodliwym dla zdrowia albo niebezpiecznym oraz nowych lub zmienianych narzędzi, maszyn i innych urządzeń – pracownik zatrudniony na tym stanowisku odbywa instruktaż stanowiskowy przygotowujący go do bezpiecznego wykonywania pracy w zmienionych warunkach. Tematyka i czas trwania instruktażu stanowiskowego powinny być uzależnione od rodzaju i zakresu wprowadzonych na stanowisku zmian.
4. Czas trwania instruktażu stanowiskowego powinien być uzależniony od przygotowania zawodowego pracownika, dotychczasowego stażu pracy oraz rodzaju pracy i zagrożeń występujących na stanowisku pracy, na którym pracownik ma być zatrudniony.
5. Instruktaż stanowiskowy przeprowadza wyznaczona przez pracodawcę osoba kierująca pracownikami lub pracodawca, jeżeli osoby te posiadają odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie zawodowe oraz są przeszkolone w zakresie metod prowadzenia instruktażu stanowiskowego.
6. Instruktaż stanowiskowy kończy się sprawdzianem wiedzy i umiejętności z zakresu wykonywania pracy zgodnie z przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, stanowiącym podstawę dopuszczenia pracownika do wykonywania pracy na określonym stanowisku.
§ 12. 1. Odbycie instruktażu stanowiskowego pracownik potwierdza na piśmie w karcie szkolenia wstępnego, która jest przechowywana w aktach osobowych pracownika.
RAMOWY PROGRAM INSTRUKTAŻU STANOWISKOWEGO
1. Cele szkolenia: Celem szkolenia jest uzyskanie przez pracownika:
a. Informacji o czynnikach środowiska pracy występujących na danym stanowisku pracy i w jego bezpośrednim otoczeniu oraz o ryzyku zawodowym związanym z wykonywana praca.
b. Wiedzy i umiejętności dotyczących sposobów ochrony przed zagrożeniami wypadkowymi i zagrożeniami dla zdrowia w warunkach normalnej pracy i w warunkach awaryjnych.
c. Wiedzy i praktycznych umiejętności z zakresu bezpiecznego wykonywania powierzonej pracy.
2. Uczestnicy szkolenia
Szkolenie jest przeznaczone dla pracowników nowo zatrudnianych na stanowiskach robotniczych i innych, na których występuje narażenie na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych lub niebezpiecznych, dla pracowników przenoszonych na takie stanowiska oraz w przypadku zmiany warunków techniczno – organizacyjnych, tj. w razie zmiany procesu technologicznego, zmiany organizacji stanowisk pracy, wprowadzenia do stosowania substancji o działaniu szkodliwym dla zdrowia albo niebezpiecznym oraz nowych lub zmienianych narzędzi, maszyn i innych urządzeń. Szkolenie jest przeznaczone również dla studentów odbywających praktyki studenckie oraz uczniów odbywających praktyczną naukę zawodu.
3. Sposób organizacji szkolenia
Szkolenie powinno być prowadzone w formie instruktażu – na stanowisku, na którym będzie zatrudniony instruowany pracownik, na podstawie szczegółowego programu opracowanego przez organizatora szkolenia. Szkolenie powinno uwzględniać następujące etapy:
a. Rozmowę wstępną instruktora z instruowanym pracownikiem.
b. Pokaz i objaśnienie przez instruktora całego procesu pracy, który ma być realizowany przez pracownika.
c. Próbne wykonywanie procesu pracy przez pracownika przy korygowaniu przez instruktora sposobów wykonywania pracy.
d. Samodzielna prace instruowanego pracownika pod nadzorem instruktora.
e. Sprawdzenie i ocenę przez instruktora sposobu wykonywania pracy przez pracownika.
Jeżeli pracownik wykonuje prace na różnych stanowiskach, szkolenie powinno uwzględniać wszystkie rodzaje prac, które będą należały do zakresu obowiązków pracownika.
Sposób realizacji szkolenia i czas trwania poszczególnych jego części powinny być dostosowane do przygotowania zawodowego i dotychczasowego stażu pracy pracownika oraz zagrożeń występujących przy przewidzianej do wykonywania przez niego pracy.
Instruktaż osób wymienionych w § 11 ust. 1 rozporządzenia
Lp.
Temat szkolenia
Czas
1.
Przygotowanie pracownika do wykonania określonej pracy, w tym w szczególności omówienie warunków pracy z uwzględnieniem:
- Elementów pomieszczenia pracy, w których ma pracować pracownik, mających wpływ na warunki pracy pracownika (np. oświetlenie ogólne, ogrzewanie, wentylacja, urządzenia techniczne, urządzenia ochronne).
- Elementów stanowiska roboczego mających wpływ na bezpieczeństwo i higienę pracy (pozycja przy pracy, oświetlenie miejscowe, urządzenia zabezpieczające, ostrzegawcze i sygnalizacyjne, narzędzia, surowce i produkty).
- Przebiegu procesu pracy na stanowisku pracy w nawiązaniu do procesu produkcyjnego (działalności) w całej komórce organizacyjnej i zakładzie pracy.
Omówienie czynników środowiska pracy występujących przy określonych czynnościach na stanowisku pracy oraz zagrożeń, jakie mogą stwarzać te czynniki, wyników oceny ryzyka zawodowego związanego z wykonywana praca i sposobów ochrony przed zagrożeniami, a także zasad postępowania w razie wypadku lub awarii.
Przygotowanie wyposażenia stanowiska roboczego do wykonywania określonego zadania.
2
2.
Pokaz przez instruktora sposobu wykonywania pracy na stanowisku pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, z uwzględnieniem metod bezpiecznego wykonywania poszczególnych czynności i ze szczególnym zwróceniem uwagi na czynności trudne i niebezpieczne
0,5
3.
Próbne wykonanie zadania przez pracownika pod kontrolą instruktora
4.
Samodzielna praca pracownika pod nadzorem instruktora
4
5.
Omówienie i ocena przebiegu wykonywania pracy przez pracownika
Razem:
Min 8
4. Istota i cel szkolenia stanowiskowego bhp
Szkolenie stanowiskowe bhp jest jednym z kilku elementów systemu szkolenia bhp w zakładzie pracy. Zgłaszający się do pracy nowy pracownik podlega obowiązkowi szkolenia:
a. Instruktaż ogólny, realizowany przez przedstawicieli służb bhp.
b. Instruktaż stanowiskowy, realizowany przez pracodawcę lub przedstawiciela średniego dozoru technicznego (mistrza, brygadzistę, instruktora zawodu, wyznaczonego wysoko kwalifikowanego pracownika). Należy zaznaczyć, że szkoleniu temu podlegają poza nowymi pracownikami również ci wszyscy, którzy zmieniają stanowisko pracy,
c. Szkolenie okresowe
Celem szkolenia stanowiskowego bhp jest zapoznanie pracownika z:
a. Procesem pracy, jego fazami oraz czynnościami występującymi w kolejnych fazach,
b. Zagrożeniami występującymi na stanowisku pracy oraz w otoczeniu stanowiska,
c. Z metodyką wykonywania czynności w sposób uwzględniający istnienie zagrożenia i zabezpieczający przed wypadkiem;
Celem szkolenia stanowiskowego bhp jest kształtowanie:
a. Umiejętności bezpiecznego wykonywania pracy, tzn. zastosowania w praktyce zarówno metod pracy efektywnej o dobrej jakości, ale również metod pracy bezpiecznej.
b. Postaw warunkujących akceptację bezpiecznych metod pracy i ich doskonalenie.
c. Nawyków mistrzowskiego wykonywania zawodu.
5. Metodyka przygotowania szkolenia stanowiskowego bhp
Przedmiotem nauczania jest określona praca. Określając przedmiot nauczania, trzeba ustalić:
a. Jaka to jest praca.
b. Jaki materiał wyjściowy (surowiec) używany jest do wytwarzania produktów.
c. W jakim czasie praca ma być wykonana.
d. W jakim miejscu i na jakim stanowisku praca powinna być wykonana.
e. Na jakie elementy (np. operacje) praca powinna być rozłożona.
f. Jakie zagrożenia istnieją w poszczególnych elementach pracy.
g. Jakie czynności uboczne i pomocnicze wiążą się z wykonywaniem pracy.
h. Do jakiego stopnia dokładności, szybkości, pewności należy nauczyć.
i. jakie szczególne wymogi dotyczące bezpieczeństwa pracy stawiać należy uczącym się.
6. Etapy przygotowania instruktażu stanowiskowego
a. Analiza stanowiska z punktu widzenia czynności w fazach procesu produkcyjnego.
b. Analiza stanowiska roboczego z punktu widzenia występujących zagrożeń, uciążliwości.
c. Opis czynności wraz z określeniem występujących zagrożeń i wskazaniem sposobu zachowania, opis zagrożeń występujących w najbliższym środowisku, wokół stanowiska pracy,
d. Przygotowanie wyposażenia stanowiska roboczego odpowiednio do wykonywanego zadania roboczego.
Przy wykonywaniu analizy czynności na wybranym stanowisku należy uwzględnić następujące materiały:
a. Listę zagrożeń i czynników szkodliwych występujących w danej branży. (załącznik nr 1)
b. Tabela zawierająca fazy produkcyjne i zagrożenia. (załącznik nr 2)
c. Opis czynności na stanowisku pracy. (załącznik nr 3)
d. Instrukcje stanowiskowe.
Załącznik nr 1
Lista zagrożeń i czynników szkodliwych
1. Czynniki natury technicznej (konstrukcja i stan techniczny maszyny, urządzeń, narzędzi, otoczenia)
a. Cechy i właściwości przedmiotu: elementy ruchome, luźne, ostre, wystające, kształt, stabilność, stateczność, sztywność, zawartość, chropowatość powierzchni, nieprzewidziana zmiana położenia przedmiotu, szkodliwe oddziaływanie materiałów, wytrzymałość mechaniczna, cieplna, chemiczna i elektryczna.
b. Cechy i właściwości środków transportu: różnorodność ruchu, zmienność kierunkowości ruchu, stabilność, stateczność, stan techniczny, oznakowanie barwne.
c. Cechy i właściwości maszyn ( urządzeń ): samoczynne unieruchomienie, przypadkowe wyłączenie, zmiana położenia przedmiotu, zły stan techniczny, brak urządzeń zabezpieczających, wadliwość urządzeń zabezpieczających, dostosowanie do wygody obsługi.
d. Cechy i właściwości terenu, pomieszczenia, otoczenia: dostępność do transportowanych przedmiotów, stan dróg transportowych, oświetlenie przedmiotu i drogi jego ruchu, tło akustyczne zapewniające odbiór sygnałów, odbłyski światła, mikroklimat umożliwiający wykonanie zadania bez nadmiernego zmęczenia, czystość powietrza, zatrzymanie się spadającego przedmiotu lub zmiana kierunku spadania, przypadkowe usuniecie przedmiotu, stan ochron osobistych, prąd elektryczny, hałas, drgania, przypadkowa niesprawność, awaria.
e. Cechy i właściwości narzędzi: konstrukcja, stan techniczny, wygoda obsługi, zabezpieczenie przed urazami.
2. Czynniki organizacyjne: Dobór środków transportu, zastosowanie uchwytów specjalistycznych do zaczepiania przedmiotów lub opakowań i palet, tempo i rytm pracy, nadmierna lub niedostateczna jej intensywność, stan dróg transportowych, warunki środowiskowe, dobór pracownika, brak nadzoru, nieznajomość niebezpieczeństwa, ukształtowanie stanowisk pracy i wadliwość organizacji, metody pracy i ich zmiana lub wadliwość, samowolne opuszczenie stanowiska przez obsługę, nieprawidłowa zmiana pozycji, niewystarczające przeszkolenie zawodowe i bhp, niedostateczna zdolność adaptacji.
3. Uwarunkowanie psychofizyczne: Stan zdrowia, łatwe uleganie zmęczeniu, staż pracy, stan emocjonalny, stosunek do pracy, wyszkolenie, przydatność do zawodu, wadliwe właściwości woli i uwagi, wadliwość pracy organów wzroku, niedyspozycje fizyczne i psychiczne, niewłaściwy odruch, brak pamięci, przyspieszony lub opóźniony refleks, zręczność, unik świadomy lub nieświadomy.
Załącznik nr 2
Tabela zawierająca fazy produkcyjne i zagrożenia
jmichno0