dobre-ssiedztwo-podozmian.pdf

Dobre sąsiedztwo, płodozmian

Written by Administrator

Thursday, 26 February 2009 19:12 -

Dobre sąsiedztwo, płodozmian

i wymagania pokarmowe warzyw

Przez dobre sąsiedztwo roślin należy rozumieć nie tylko to, że sobie wzajemnie nie szkodzą,

ale głównie to, że sobie wzajemnie pomagają, chronią się przed szkodnikami i chorobami.

Oczywiście, należy przy tym uwzględnić zagęszczenie roślin (w stosunku do wzrostu, wielkości

liści i systemu korzeniowego), różne zapotrzebowanie na składniki pokarmowe, wodę i światło.

Poniżej zestawienie roślin uprawowych z ich dobrym i złym sąsiedztwem (na podstawie książki

E. Sikory - "Sekrety warzyw" oraz artykułu dr H. Legutowskiej - "Współrzędna uprawa roślin

cz. I" z "działkowca" nr 2(630)

z lutego 2003 r. str. 56 (przedruk za zgodą Wydawnictwa "działkowiec")

warzywo lub roślina

dobre sąsiedztwo

złe sąsiedztwo

bób

nasturcja, nagietki

pomidor, seler

burak ćwikłowy

fasola, groch, ogórek, warzywa kapustne, sałata, cząber, koper, kolendra, kminek, truskawka

czosnek, szpinak, fasola tyczna, marchew, por, ziemniak

cebula

marchew, ogórek, pomidor, sałata głowiasta, skorzonera, pietruszka, burak ćwikłowy, bazylia, cząber, koper, majeranek, truskawka

warzywa strączkowe, kapusta, rzodkiewka

czosnek

ogórek, pomidor, sałata, skorzonera, marchew, burak ćwikłowy, bazylia, cząber, koper, tulipany, lilie, truskawka, maliny, drzewa i krzewy owocowe

warzywa strączkowe i kapustne

fasola szparagowa

cząber ogrodowy

cebula, czosnek, groch

fasola tyczna

ogórek, sałata, rzodkiewka, seler, szpinak, pomidor, cząber ogrodowy, koper, kminek, szałwia lekarska, aksamitka, truskawka

cebula, czosnek, por, burak ćwikłowy, warzywa kapustne, groch, koper włoski,

groch

ogórek, warzywa kapustne, sałata, marchew, rzodkiewka, burak ćwikłowy, koper, kminek, czałwia lekarska, nasturcja, nagietek

warzywa cebulowe, pomidor, ziemniak, fasola

kalarepa

groch, ziemniak, por, rzodkiewka, rzodkiew, burak ćwikłowy, skorzonera, seler, szpinak, sałata,

kapusta

marchew

groch, czosnek, por, cebula, pomidor, rzodkiewka, sałata, skorzonera, koper, majeranek, mięta pieprzowa, fasola, szałwia lekarska, nagietek, truskawka,

seler, burak ćwikłowy, warzywa kapustne

ogórek

fasola, groch, burak ćwikłowy, seler, sałata, koper, rzodkiewka, szpinak, pietruszka, czosnek, bazylia, estragon, koper, kolendra, kminek, nasturcja, nagietek, słonecznik

pomidor, ziemniak, rzodkiewka, rzodkiew

pietruszka

rzodkiewka, szałwia lekarska

burak ćwikłowy, warzywa kapustne, sałata

pomidor

fasola, sałata, papryka, por, seler, szpinak, cebula z dymki, czosnek, pietruszka, bazylia, koper, mięta pieprzowa, nasturcja, aksamitka

warzywa kapustne, rzodkiewka, ogórek, bób, groch, papryka, koper włoski, ziemniaki

por

ogórek, sałata, marchew, rzodkiewka, seler, pomidor, pietruszka, truskawka

fasola, groch, burak ćwikłowy, seler

sałata

groch, ogórek, warzywa kapustne, koper włoski, czosnek, marchew, rzodkiewka, pomidor, cebula, koper, mięta pieprzowa

pietruszka, seler, skorzonera, salsefia, pasternak

seler

fasola, groch, ogórek, warzywa kapustne, por, szpinak, cebula z dymki, koper, truskawka

bób, marchew, ziemniak, sałata

truskawka

aksamitka, czosnek, cebula

warzywa kapustne

seler, sałata, hyzop

fasola tyczna, pomidor, rzodkiewka, marchew

Powszechnie uważa się, że:

- aksamitki wpływają na zmniejszenie liczebności niektórych nicieni w uprawach warzyw i

truskawek,

- w tunelach foliowych i szklarniach aksamitki działają odstaszająco na mączlika

szklarniowego,

- wilczomlecz, cesarska korona i bazylia działają odstraszająco na gryzonie,

- mięta pieprzowa odstrasza mszyce,

- nasturcje i nagietki zwabiają mszyce, przez co chronią narażone warzywa (np. bób)

Polecane zestawy roślin odstraszających szkodniki

Szkodnik

Rośliny żywicielskie

Rośliny odstraszające szkodniki

bielinek kapustnik

kapustne

pomidor, seler, koper ogrodowy, hyzop lekarski, mięta pieprzowa, rozmaryn, szałwia lekarska, szpinak, tymianek właściwy, bylica piołun

drutowce

różne

gorczyca biała, groch, gryka, len

mszyce

różne

anyż, czosnek, kolendra, lawenda, mieta pieprzowa, petunia

1 / 4

Dobre sąsiedztwo, płodozmian

Written by Administrator

Thursday, 26 February 2009 19:12 -

mączliki i miodówki

różne

aksamitka, nasturcja, lawenda, bylica piołun

nornice

różne

czosnek, korona cesarska, wilczomlecz, ułudka, mięta pieprzowa, czarna porzeczka, gorczyca biała, nostrzyk, rumianek, inkarwilla

myszy

różne

anyż, czosnek, kolendra, mięta pieprzowa, wrotycz

nicienie

różne

aksamitka, dalia ogrodowa, nagietek lekarski, rudbekia, cykoria

pachówka strąkóweczkamotylkowe

pomidor, gorczyca biała

pchełki

krzyżowe

kocimiętka, mięta pieprzowa, pomidor, sałata, szpinak, wrotycz, bylica piołun

pędraki

różne

cebula, pelargonia, petunia

piętnówka kapustnica

krzyżowe

pomidor, seler, mięta pieprzowa, rozmaryn lekarski, szałwia lekarska, tymianek

połyśnica marchwianka marchew, pietruszka

cebula, por, kolendra siewna, rozmaryn, szałwia lekarska, tymianek lekarski, rzerzucha, bylica piołun

przędziorki

różne

cebula, czosnek, szczypiorek

skoczki

różne

pelargonia, petunia

stonka ziemniaczana

pomidor

chrzan, fasola, len

ślimaki

różne

czosnek, gorczyca, szałwia, hyzop, tymianek, begonia

kistnik malinowiec

malina

koniczyna biała, niezapominajka

dr H. Legutowska

Płodozmian to inaczej zmianowanie nasadzeń, ale z góry zaplanowane na kilka lat. Płodozmian

jest niezwykle ważny w ekologicznej uprawie warzyw.

Jest oczywiste, że coroczne uprawianie tego samego warzywa na tym samym miejscu jest

błędem, ponieważ osłabia strukturę gleby, wyczerpuje ją z minerałów, zwiększa ryzyko

pojawienia się tych samych chorób w zwiększonym nasileniu. Dlatego stosuje się płodozmian,

aby zapobiec rozwojowi chorób, mineralnemu wyczerpaniu i degradacji gleby.

Jest w literaturze bardzo wiele opracowań dotyczących płodozmianów w różnych

konfiguracjach.

Ja tylko dla przykładu podam jedno z zestawień zaczerpnięte z artykułu "Płodozmian -

sposób na dobre plony"

"działkowiec" nr 2/2004 str. 46-47 (artykuł prof. Romualdy Jabłońska-Ceglarek i mgr Roberta

Rosa z Akademii Podlaskiej w Siedlcach - przedruk za zgodą Wydawnictwa "działkowiec").

Płodozmian 3-letni

Rok

Nr zagonu

III

dyniowate**

seler**

cebulowe

strączkowe

kapustne**

psiankowate

korzeniowe

cebulowe

strączkowe

dyniowate**

seler**

psiankowate

korzeniowe

kapustne**

strączkowe

dyniowate**

seler**

cebulowe

korzeniowe

kapustne**

psiankowate

Płodozmian 4-letni

dyniowate**

seler**

cebulowe

burak lub pomidor karłowy

fasola szparagowa

kapustne**

dyniowate, pomidor

marchew, pietruszka

groch, bób lub zioła

2 / 4

Dobre sąsiedztwo, płodozmian

Written by Administrator

Thursday, 26 February 2009 19:12 -

cebulowe, sałata, szpinaburak lub pomidor karłowy

fasola szparagowa

dyniowate**

seler**

dyniowate, pomidor

marchew, pietruszka

groch, bób lub zioła

kapustne**

fasola szparagowa

dyniowate**

seler**

cebulowe

burak lub pomidor karłowy

groch, bób lub zioła

kapustne**

dyniowate, pomidor

marchew, pietruszka

Płodozmian 5-letni

dyniowate**

seler**

cebulowe

korzeniowe lub pomidor karłowy

por*

fasola szparagowa

kapustne**

dyniowate, pomidor

burak ćwikłowy

dyniowate*

cebulowe

korzeniowe lub pomidor karłowy

por*

fasola szparagowa

seler**

dyniowate, pomidor

burak ćwikłowy

dyniowate*

groch, bób lub zioła

fasola szparagowa

dyniowate**

seler**

cebulowe

korzeniowe lub pomidor karłowy

por*

groch, bób lub zioła

kapustne**

dyniowate, pomidor

burak ćwikłowy

** - pełna dawka obornika lub kompostu, * - pół dawki obornika lub kompostu

prof. Romualda Jabłońska-Ceglarek i mgr Robert Rosa

Do płodozmianu można, a nawet powinno się wprowadzić rośliny uprawiane na zielony nawóz,

które przekopane poprawiają strukturę gleby, uniemożliwiają rozwój chwastów, uzupełniają azot

(bobowate - motylkowate), zabezpieczają glebę przed erozją.

Jak widać, kombinacji z ustaleniem płodozmianu jest bardzo dużo, a przecież można jeszcze w

to włączyć zioła.

Aby właściwie ustalać płodozmian należy znać zapotrzebowanie w materię organiczną i

składniki nawozowe poszczególnych gatunków warzyw.

Przyjmuje się, że warzywa o najwyższym zapotrzebowaniu w nawożenie organiczne uprawia

się w 1 roku po oborniku, tzn. w roku następnym po przekopaniu obornika jesienią roku

poprzedniego. Podobnie postępujemy po nawożeniu nawozami zielonymi, które mogą być

przekopane jesienią albo wiosną (w zależności od doboru roślin na zielony nawóz). Natomiast

nawożenie kompostem w pełni dojrzałym wykonujemy tuż przed uprawą, a kompostem

niedojrzałym - późną jesienią a nawet zimą.

Przyjmuje się, że dawka obornika powinna wynieść 4-6 kg/m 2 a kompostu 4-10 kg/m 2 .

Poniższą tabelkę opracowałem na podstawie artykułu prof. R. Jabłońska-Ceglarek i dr A.

Zaniewicz-Bajkowska z Akademii Podlaskiej w Siedlcach, który ukazał się w "działkowcu" nr

9(625) z września 2002 r na str. 52-53 oraz książki " Sekrety warzyw " autorstwa Elżbiety

Sikora.

- Warzywa uprawiane w 1 roku po oborniku: kapusty głowiaste, kapustę pekińską i

chińską, kalafiory, brokuły, ogórki, melony, kawony, dynie, selery (w tym naciowe), paprykę,

oberżynę, cebulę, karczochy i kardy, fenkuł, bakłażany.

- Warzywa uprawiane w 2 roku po oborniku: marchew, pietruszkę, fasolę szparagową,

ziemniaki, pomidory, pory, czosnek, jarmuż, rzodkiewkę, rzepę, skorzonerę, salsefię,

3 / 4

Dobre sąsiedztwo, płodozmian

Written by Administrator

Thursday, 26 February 2009 19:12 -

roszponkę, sałaty, soję, kukurydzę cukrową, endywię,

- Warzywa uprawiane w 3 roku po oborniku: groszek, bób, fasolę, buraki ćwikłowe i

liściowe, pasternak, kalarepę, szpinak, soczewicę, rzodkwie (czarna, biała, japońska),

rzerzuchę, rokiettę, portulakę.

Powyższe zestawienie jest tylko poglądowe, w czasie uprawy nie musi być ściśle

przestrzegane. Jeżeli zastosujemy np. okrywanie gleby skoszoną trawą na uprawie pietruszki,

to uda się ona również w 3 roku po oborniku.

Należy również w płodozmianie uwzględniać występowanie groźnych chorób lub szkodliwych

nicieni i ustalić właściwy okres następnych upraw.

Minimalne odstępy czasu jakie należy zachować w uprawie na tym samym miejscu wybranych gatunków warzyw

5 lat lub więcej

4 lata

3 lata

2 lata

nie wymagają zmianowania

szparag, rabarbar (8-12 lat)

jeżeli występują w dużym nasileniu szkodliwe nicienie lub choroby, jak np. kiła kapusty, rak pomidora, głownia cebuli itp.

krzyżowe*

pietruszka

cykoria, groch

burak ćwikłowy

fasola, ogórek

sałata, czosnek

seler, marchew

ziemniak cebula, por soja, bób, kukurydza cukrowa, pomidor

mgr Beata Studzińska - "działkowiec" nr 11(567) z listopada 1997 r., str. 36

*krzyżowe - kapusta, kalafior, kalarepa, rzodkiewka, rzepa, rzodkiew, chrzan, jarmuż, brokuł,

pieprzyca siewna

Pamiętajmy też, że na świeże wapnowanie gleby źle reagują takie warzywa jak: groch, fasola,

marchew, pietruszka, seler, pasternak, pomidor, ogórek, dynia, które powinno się uprawiać w

drugim roku po wapnowaniu.

Znając już zasady: dobrego i złego sąsiedztwa roślin, ustalania płodozmianu i zapotrzebowanie

warzyw w materię organiczna, możemy zaplanować nasadzenia na ogródku warzywnym na 2,

3 a nawet 4 lata do przodu.

Pozostaje do ustalenia sposób nawożenia upraw w makro i miko elementy. Aby ustalić

zapotrzebowanie roślin w te składniki trzeba mieć dużą wiedzę ogrodniczą, trzeba wykonać

kosztowne analizy gleby, trzeba umieć przeliczać zasobność gleby w składniki pokarmowe i

zapotrzebowanie roślin w te składniki na niezbędne dawki poszczególnych nawozów.

4 / 4

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: