ORZ Obróbka skrawaniem metali.pdf

(98 KB) Pobierz
str_42_44_45.indd
Promotor 3/06
Ocena ryzyka zawodowego
na stanowisku obróbki skrawaniem metali
Ryszard Bryła
Wymagania ogólne
dotyczące stanowiska
Informacje dotyczące wyma-
gań, odnoszących się do tego
stanowiska pracy, znaleźć można
m.in. w Rozporządzeniu Mini-
stra Gospodarki z dn. 6 listopada
2002 r. w sprawie bezpieczeństwa
i higieny pracy przy obsłudze ob-
rabiarek skrawających do metali
(Dz.U. nr 204/2002, poz.1723)
oraz w Rozporządzeniu Ministra
Pracy i Polityki Socjalnej z dn.
26 września 1997 r. w sprawie
ogólnych przepisów bezpieczeń-
stwa i higieny pracy (tekst jednolity:
Dz.U. nr 169/2003, poz. 1650).
Zgodnie z pierwszym Rozporządze-
niem przez „obrabiarki skrawające
do metali” rozumie się maszyny
służące do nadawania obrabianym
przedmiotom żądanego kształtu
metodą skrawania, m.in.: tokar-
ki, frezarki, strugarki, wiertarki
i szlifierki.
Montaż i eksploatacja obrabia-
rek powinna być zgodne z doku-
mentacją techniczno-ruchową. Na-
leży dbać szczególnie o właściwe
posadowienie maszyn. Obrabiarki
powinny być wyposażone w osłony
chroniące przed urazami, w tym
powodowanymi przez wióry oraz
przed rozbryzgiem cieczy chłodzą-
cych. Podczas przerw w pracy ob-
rabiarki, narzędzia skrawające mu-
szą być odsunięte od obrabianego
przedmiotu. Stanowisko pracy przy
obrabiarce powinno znajdować się
na powierzchni równej, bez progów
i śliskich nawierzchni. Na stanowi-
sku musi znajdować się aktualna
instrukcja BHP. W pomieszczeniu
pracy należy dokonywać pomiaru
wartości NDN i NDS, zgodnie
z Rozporządzeniem Ministra Pracy
i Polityki Społecznej z dn. 29 listo-
pada 2002 r. w sprawie najwyż-
szych stężeń i natężeń czynników
szkodliwych dla zdrowia w środo-
wisku pracy (Dz.U. nr 217/2002,
poz. 1833 ze zm.).
Transport zmechanizowany
przedmiotów przeznaczonych do
obróbki skrawaniem i ich odbiór
po wykonanej obróbce powinny
być tak zorganizowane, aby nie
powodowały zagrożenia bezpie-
czeństwa dla ruchu pracowników
i transportu wewnętrznego. Drogi
transportowe w pomieszczeniu lub
hali fabrycznej, w której zainstalo-
wano obrabiarki, powinny spełniać
wymagania określone w przepi-
sach. Przejścia między maszynami
a innymi urządzeniami lub ścianami
powinny mieć szerokość co naj-
mniej 0,75 m; jeżeli w przejściach
tych odbywa się ruch dwukierun-
kowy, to szerokość ich powinna
wynosić co najmniej 1 m. Na każ-
dego z pracowników jednocześnie
zatrudnionych w pomieszczeniach
stałej pracy powinno przypadać co
najmniej 13 m 3 wolnej objętości
pomieszczenia oraz co najmniej
2 m 2 wolnej powierzchni podłogi, nie
zajętej przez urządzenia techniczne,
sprzęt itp. Wysokość pomieszczenia
stałej pracy nie może być mniejsza
niż 3 m w świetle, jeżeli nie wystę-
pują czynniki szkodliwe dla zdrowia.
W pomieszczeniu należy zapewnić:
oświetlenie zgodne z normami, od-
powiednią wentylację naturalną lub
sztuczną (mechaniczną), a także
wymaganą temperaturę otoczenia,
dostosowaną do stanowiska, nie
mniejszą jednak niż 14ºC.
Opis stanowiska
Miejscem zatrudnienia pracowni-
ka jest pomieszczenie warsztatowe,
w którym znajdują się obrabiarki
skrawające do metali. Zatrudniony
posiada uprawnienia do obsługi
tych maszyn, przeszedł wymagane
badania lekarskie oraz szkole-
nie w zakresie BHP. Pracownik,
w zależności od potrzeb, oprócz
toczenia wykonuje także frezowanie
i struganie elementów metalowych.
Dokonuje również wiercenia oraz
szlifowania detali, na przeznaczo-
nych do tego celu maszynach.
Szacowanie ryzyka
zawodowego
Szacowanie ryzyka odbywa się
tutaj dwoma metodami – zgodnie
z normą PN-N-18002/2000; skala
trójstopniowa – R = f (C,P) oraz wg
metody Risk Score – R = f (S, E, P).
Pierwsza z metod jest tzw. metodą
matrycową, a druga stanowi meto-
dę wskaźnikową. Opis tych metod
przedstawiliśmy w numerze 9/05
„Promotora”.
Wymienione akty prawne są
dostępne w wersji pdf na stronie
Promotor PLUS.
Więcej w serwisie
www.elamed.com.pl/promotor
42 www.elamed.com.pl/promotor
24998122.009.png 24998122.010.png
 
Promotor 3/06
Karta oceny ryzyka zawodowego dla stanowiska obróbki skrawaniem metali
według PN-N-18002/2000
Przed oceną
Po realizacji
zadań
Lp.
Zagrożenie
Możliwe źródła
zagrożenia
Możliwe
skutki
zagrożenia
Środki profilaktyczne
Uwagi
o reali-
zacji
zadań
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 11
12
1.
Upadek na
tym samym
poziomie.
Śliskie i nierówne
powierzchnie na
terenie zakładu.
Potłuczenia,
złamania
kończyn,
zwichnięcia,
urazy we-
wnętrzne.
SSS
Wyposażenie pracownika w odpowiednie obu-
wie. Utrzymywanie porządku na terenie zakładu,
a szczególnie na drogach transportu wewnętrznego.
Natychmiastowe usuwanie z podłoża plam oleju, pły-
nu chłodzącego, wody – jeżeli takie się pojawią.
SMM
2.
Urazy spowo-
dowane przez
ruchome
elementy
maszyn.
Narzędzia
skrawające.
Mechanizmy
napędowe.
Uszkodze-
nia ciała.
Śmierć.
DDD
Stosowanie wymaganych w dokumentacji, sprawnych
osłon. Podczas pracy na obrabiarce używać wyłącznie
narzędzi skrawających i przyrządów dostosowanych
do określonych procesów skrawania. Prace prowadzić
w zapiętym, bez luźnych części, ubraniu i z nakryciem
głowy. Podczas wiercenia otworów przy użyciu wiertarki
niedopuszczalne jest trzymanie w dłoni przedmiotu pod-
dawanego wierceniu. Przed przystąpieniem do czyszcze-
nia lub konserwacji obrabiarki należy wyłączyć jej napęd
i zabezpieczyć przed przypadkowym załączeniem.
Wokół strugarki podłużnej, w krańcowym położeniu
jej stołu i obrabianego przedmiotu zapewnić wolną
przestrzeń. Przy ustawianiu strugarki poprzecznej
uwzględnić wolną przestrzeń o szerokości co naj-
mniej 0,6 m za tylnym i przednim końcem suwaka
lub w jego krańcowych położeniach.
SSS
3.
Uderzenie
przedmiotem.
Skaleczenie.
Źle zamocowa-
ny obrabiany
materiał lub źle
umocowane
narzędzia skra-
wające. Pęknięta
tarcza ścierna
w szlifierce.
Wióry powstające
podczas pracy
obrabiarki.
Uszkodze-
nie ciała.
Śmierć.
DDD
Prawidłowo mocować materiał obrabiany. Właściwie
mocować narzędzia skrawające w uchwycie. Stoso-
wać urządzenia pomocnicze do podnoszenia i zakła-
dania ciężkich elementów na obrabiarkę. Obrabiarki
wyposażone w uchwyt hydrauliczny lub pneumatyczny
muszą być wyposażone w sprawne urządzenie blo-
kujące, uniemożliwiające wyrwanie zamocowanego
przedmiotu w przypadku zaniku ciśnienia w układzie
zasilania. Nie usuwać bezpośrednio ręcznie wiórów,
lecz wykorzystywać do tego celu szczotkę lub środki
techniczne. Stosować sprawne osłony zabezpieczają-
ce. W razie potrzeby stosować środki ochrony indywi-
dualnej, w tym okulary ochronne i osłony twarzy.
SSS
4.
Oparzenie.
Rozgrzane wióry,
ciecz chłodząca.
Rany
oparzeniowe.
SSS
Obrabiarka powinna być wyposażona w ochrony
chroniące obsługującego przed urazami spowodo-
wanymi przez wióry oraz przed rozbryzgiem cieczy
chłodzących. Podczas usuwania wiórów stosować
szczotkę lub wymagane środki techniczne.
MMM
5.
Hałas.
Maszyny służące
do skrawania ma-
teriałów. Dźwięki
dochodzące
z innych stano-
wisk i środków
transportu.
Uszkodzenia
narządu
słuchu.
Nerwice.
SDD
Zapewnić sprawność techniczną stosowanych
maszyn i właściwe ich posadowienie.
Przy wartościach progowych (80 dB) wyposażyć pra-
cowników w ochronniki słuchu, a przy przekroczeniu
NDN (85 dB) zapewnić kontrolę stosowania tychże
ochronników.
MMM
6.
Porażenie
prądem.
Przetarte przewo-
dy, uszkodzony
osprzęt, przebicie
elektryczne.
Śmierć.
D
S
D
Okresowe sprawdzanie skuteczności ochrony prze-
ciwporażeniowej. Bieżąca kontrola stanu instalacji
elektrycznej. Systematyczne sprawdzanie działania
zabezpieczeń różnicowo-prądowych. Stosowanie
lamp elektrycznych, przeznaczonych do oświetlania
bezpośredniego, zasilanych napięciem 24 V.
SMM
7.
Przeciążenia
narządu
wzroku.
Niedostateczne
oświetlenie stano-
wiska pracy.
Osłabienie
wzroku,
bóle oczu,
łzawienie.
SDD
Zapewnić, w miarę możliwości, oświetlenie natu-
ralne. Stosować zgodne z normami oświetlenie
sztuczne.
MMM
8.
Przeciążenie
narządu
ruchu.
Źle zorganizowane
stanowisko pracy
– nadmiar pracy
w pozycji stojącej.
Bóle
mięśniowe.
Zwyrodnienia
kręgosłupa
i stawów.
DSD
Przy wykonywaniu pracy niewymagającej stale
pozycji stojącej zapewnić pracownikowi możliwość
siedzenia. Przy wykonywaniu pracy wymagającej
stale pozycji stojącej lub chodzenia zapewnić pra-
cownikowi możliwość odpoczynku w pobliżu miejsca
pracy w pozycji siedzącej.
SMM
9.
Stres.
Zbyt duże wyma-
gania w stosunku
do możliwości pra-
cownika. Konflikty
międzyludzkie.
Choroby
ogólno-
ustrojowe,
nerwice.
SSS
Dostosowanie wymagań do możliwości psycho-
fizycznych, wykształcenia i praktyki zawodowej
pracownika. Ustalenie jasnych zasad wynagradza-
nia, premiowania i kar regulaminowych. Wyjaśnianie
zaistniałych nieporozumień i łagodzenie konfliktów
przez kierownictwo zakładu.
SMM
44 www.elamed.com.pl/promotor
24998122.011.png 24998122.001.png 24998122.002.png 24998122.003.png
Promotor 3/06
Karta oceny ryzyka zawodowego dla stanowiska obróbki skrawaniem metali
według metody RISK SCORE
Przed oceną
Po realizacji zadań
Lp. Zagrożenie
Możliwe
źródła
zagrożenia
Możliwe
skutki
zagrożenia
Środki profilaktyczne
Uwagi
o reali-
zacji
zadań
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
1.
Upadek na
tym samym
poziomie.
Śliskie i nierów-
ne powierzch-
nie na terenie
zakładu.
Potłuczenia,
złamania
kończyn,
zwichnięcia,
urazy we-
wnętrzne.
366
108
Śred-
nie
Wyposażenie pracownika w odpowiednie obuwie. Utrzy-
mywanie porządku na terenie zakładu, a szczególnie
na drogach transportu wewnętrznego. Natychmiastowe
usuwanie z podłoża plam oleju, płynu chłodzącego, wody
– jeżeli takie się pojawią.
363 54
Małe
2.
Urazy
spowodo-
wane przez
ruchome
elementy
maszyn.
Narzędzia
skrawające.
Mechanizmy
napędowe.
Uszkodze-
nia ciała.
Śmierć.
766 252
Duże
Stosowanie wymaganych w dokumentacji, sprawnych
osłon. Podczas pracy na obrabiarce używać wyłącznie na-
rzędzi skrawających i przyrządów dostosowanych do okre-
ślonych procesów skrawania. Prace prowadzić w zapiętym,
bez luźnych części, ubraniu i z nakryciem głowy. Podczas
wiercenia otworów przy użyciu wiertarki niedopuszczalne
jest trzymanie w dłoni przedmiotu poddawanego wierce-
niu. Przed przystąpieniem do czyszczenia lub konserwacji
obrabiarki należy wyłączyć jej napęd i zabezpieczyć przed
przypadkowym załączeniem.
Wokół strugarki podłużnej, w krańcowym położeniu jej stołu
i obrabianego przedmiotu zapewnić wolną przestrzeń. Przy
ustawianiu strugarki poprzecznej uwzględnić wolną prze-
strzeń o szerokości co najmniej 0,6 m za tylnym i przednim
końcem suwaka lub w jego krańcowych położeniach.
763
108
Śred-
nie
3.
Uderzenie
przedmio-
tem. Skale-
czenie.
Źle zamocowa-
ny obrabiany
materiał lub źle
umocowane
narzędzia
skrawające.
Pęknięta tarcza
ścierna w szli-
fierce. Wióry
powstające
podczas pracy
obrabiarki.
Uszkodze-
nie ciała.
Śmierć.
766 252
Duże
Prawidłowo mocować materiał obrabiany. Właściwie
mocować narzędzia skrawające w uchwycie. Stosować
urządzenia pomocnicze do podnoszenia i zakładania
ciężkich elementów na obrabiarkę. Obrabiarki wyposażone
w uchwyt hydrauliczny lub pneumatyczny muszą być wypo-
sażone w sprawne urządzenie blokujące, uniemożliwiające
wyrwanie zamocowanego przedmiotu w przypadku zaniku
ciśnienia w układzie zasilania. Nie usuwać bezpośrednio
ręcznie wiórów, lecz wykorzystywać do tego celu szczotkę
lub środki techniczne. Stosować sprawne osłony zabez-
pieczające. W razie potrzeby stosować środki ochrony
indywidualnej, w tym okulary ochronne i osłony twarzy.
763
108
Śred-
nie
4. Oparzenie.
Rozgrzane
wióry, ciecz
chłodząca.
Rany
oparzeniowe.
366
108
Śred-
nie
Obrabiarka powinna być wyposażona w ochrony chronią-
ce obsługującego przed urazami spowodowanymi przez
wióry oraz przed rozbryzgiem cieczy chłodzących. Pod-
czas usuwania wiórów stosować szczotkę lub wymagane
środki techniczne.
161
6
B.
małe
5.
Hałas.
Maszyny służą-
ce do skrawa-
nia materiałów.
Dźwięki docho-
dzące z innych
stanowisk
i środków
transportu.
Uszkodzenia
narządu
słuchu.
Nerwice.
766 252
Duże
Zapewnić sprawność techniczną stosowanych maszyn
i właściwe ich posadowienie.
Przy wartościach progowych (80 dB) wyposażyć
pracowników w ochronniki słuchu, a przy przekroczeniu
NDN (85 dB) zapewnić kontrolę stosowania tychże
ochronników.
363 54
Małe
6.
Porażenie
prądem.
Przetarte prze-
wody, uszko-
dzony osprzęt,
przebicie
elektryczne.
Śmierć.
15
6
6
540
B.
duże
Okresowe sprawdzanie skuteczności ochrony przeciwpo-
rażeniowej. Bieżąca kontrola stanu instalacji elektrycz-
nej. Systematyczne sprawdzanie działania zabezpieczeń
różnicowo-prądowych. Stosowanie lamp elektrycznych,
przeznaczonych do oświetlania bezpośredniego, zasila-
nych napięciem 24 V.
761 42
Małe
7.
Przeciążenia
narządu
wzroku.
Niedostateczne
oświetlenie
stanowiska
pracy.
Osłabienie
wzroku,
bóle oczu,
łzawienie.
766 252
Duże
Zapewnić, w miarę możliwości, oświetlenie naturalne.
Stosować zgodne z normami oświetlenie sztuczne.
363 54
Małe
8.
Przeciążenie
narządu
ruchu.
Źle zorganizo-
wane stano-
wisko pracy
– nadmiar
pracy w pozycji
stojącej.
Bóle mię-
śniowe. Zwy-
rodnienia
kręgosłupa
i stawów.
766 252
Duże
Przy wykonywaniu pracy niewymagającej stale pozycji
stojącej zapewnić pracownikowi możliwość siedzenia.
Przy wykonywaniu pracy wymagającej stale pozycji sto-
jącej lub chodzenia zapewnić pracownikowi możliwość
odpoczynku w pobliżu miejsca pracy w pozycji siedzącej.
363 54
Małe
9.
Stres.
Zbyt duże
wymagania
w stosunku
do możliwości
pracownika.
Konflikty mię-
dzyludzkie.
Choroby
ogólno-
-ustrojowe,
nerwice.
366
108
Śred-
nie
Dostosowanie wymagań do możliwości psychofizycznych,
wykształcenia i praktyki zawodowej pracownika. Ustale-
nie jasnych zasad wynagradzania, premiowania i kar re-
gulaminowych. Wyjaśnianie zaistniałych nieporozumień
i łagodzenie konfliktów przez kierownictwo zakładu.
363 54
Małe
www.elamed.com.pl/promotor 45
24998122.004.png 24998122.005.png 24998122.006.png 24998122.007.png 24998122.008.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin