May Karol - Biały Wódz Indian.pdf - May Karol - Zabr7

Rozdziaþ I

UroczystoĻę San Juana*

W Meksyku, na zachd od Wielkich Stepw, u stp masywu Sierra Blanca**, zwanego

tak dlatego, Ňe trzy czwarte roku pokryty jest Ļniegiem, leŇaþo ongiĻ zamoŇne

miasto San Ildefonso w dolinie o ta-kiej samej nazwie, a nad nim, na szczycie

fortecy, powiewaþa dumnie ; hiszpaıska flaga dla postrachu Indian i innych

wrogw paıstwa. Pod jej opiekuıczymi skrzydþami kwitþy wokþ kolonie, farmy,

Ňyli spokoj-nie wþaĻciciele wielkich posiadþoĻci i bogatych kopalni.

Dolina, rozciĢgajĢca siħ na przestrzeni dziesiħciu mil, wrzaþa Ňy-ciem, ktre

nabieraþo szczeglnego wyrazu w dniach ĻwiĢt religij-nych, tak licznych w

Meksyku. Pustoszaþy wtedy wsie i miasta, a mieszkaıcy Ï bogaci i biedni, wielcy

i mali Ï wylħgali na pobliskie pola, aby na þonie natury oddawaę siħ beztroskim

rozryw-kom i wsplnym zabawom.

** Sierra Blanca Ï Biaþe Gry

ty galonami od stp do gþw, co chwilħ podkrħca ogromnego wĢsa i marszczy brwi

za kaŇdym razem, gdy zauwaŇy Ļmiaþka, ktry nieco dþuŇej zatrzyma swj wzrok na

obliczu piħknej Cataliny.

Powszechnie wiedziano, Ňe kapitan utrzymuje siħ tylko ze swej pensji i jest

mocno zadþuŇony, lecz poza tym uchodziþ za prawdziwego gachu-pino, to znaczy

Hiszpana rodem ze starej Hiszpanii. I chyba tym trzeba tþumaczyę zgodħ starego

skĢpca na wydanie crki za goþego kawalera, co nie naleŇy do rzadkoĻci wĻrd

plebejuszw Nowego Meksyku.

Przy kapitanie siedziaþ jego przeþoŇony, komendant garnizonu puþ-kownik

Viscarra, dalej mþody porucznik Garcia. W tþumie wybijali siħ na czoþo Ňoþnierze

garnizonu, sami uþani, brzħczĢc dþugimi szabla-mi i ogromnymi ostrogami, raz po

raz bratali siħ z poszukiwaczami zþota i z ranchero Ï osadnikami uprawiajĢcymi

ziemiħ. NaĻladujĢc swoich oficerw przybierali miny pyszaþkowate, pewne siebie,

a sĢ-dzĢc po ich manierach, moŇna siħ byþo domyĻlię, jakie wpþywy w tym kraju

posiada wojsko.

Osadnicy zjawili siħ we wspaniaþych strojach. W spodniach aksa-mitnych,

szerokich, rozciħtych u doþu i po bokach. WþoŇyli buty z jasnej skry. Kurtki

aksamitne, bogato haftowane zþotem, piħkne koszule, a zamiast pasw czerwone

jedwabne szarfy. Ich gþowy na-krywaþy kapelusze z szerokimi rondami, obszyte

srebrnymi lub zþoty-mi galonami, podobnie przyozdobione w grnej czħĻci.

Niektrzy z mħŇczyzn zamiast kurtek zarzucili na plecy sarape, weþniane okrycie

w pasy. KaŇdy miaþ wspaniaþego wierzchowca i ciħŇ-kie ostrogi, waŇĢce blisko

cztery funty.

Obok osadnikw w wielkiej liczbie spotyka siħ teŇ tutaj spokoj-nych Indian,

nazywanych tak dla odrŇnienia od ádzikichÑ Indian.

żż

¤* Patat (batat) Ï roĻlina, ktrej mĢczyste bulwy sĢ jadalne

¤ Tortiiia Ï placuszek; placek kukurydziany

prawiajĢc je czerwonym pieprzem, lub rozwoŇĢ czekoladħ w glinia-nych garnkach.

Grnicy i Ňoþnierze otaczajĢ handlarki cygar produkowanych z miejscowego dziko

rosnĢcego tytoniu i aquardiente, kiepskiej wd-ki z kukurydzy lub aloesu. Lecz

gþwnĢ uwagħ skupiajĢ na sobie ci, ktrzy stajĢ do konkursu w igrzyskach. SĢ to

mþodzieıcy wszystkich stanw i zajħę, poczĢwszy od synw bogatych wþaĻcicieli

ziemskich i þowcw bizonw, koıczĢc na kowbojach, nawykþych czuwaę konno nad

powierzonym sobie stadem, dochodzĢcym nieraz do dziesiħciu tysiħcy sztuk.

OczekujĢc rozpoczħcia zabawy, plĢsajĢ na wspaniaþych rumakach, najlepszych,

jakie posiadajĢ, przed þawkami seıorit, popi-sujĢc siħ swojĢ zrħcznoĻciĢ i

jaskrawym przybraniem koni.

W programie pierwsze miejsce zajmuje coleo de toros, co dosþow-nie znaczy

wziħcie byka za ogon. Zabawa ta, choę nie roznamiħtnia tak widzw i nie jest tak

niebezpieczna jak walki bykw, wymaga nie mniej odwagi i zrħcznoĻci oraz siþy. Z

tego powodu mþodzieŇ nowomeksykaıska poczytuje sobie za wielki honor zajĢę w

niej pierwsze miejsce. Dostħpna jest wszħdzie, gdyŇ nawet maþe wioski, ktrych

nie staę na osobnĢ arenħ, jakie majĢ duŇe miasta, nie odmawiajĢ sobie urzĢdzenia

coleo, do czego potrzebny jest tylkft jaki taki wiħkszy plac i dostatecznie

dziki byk.

ToteŇ gdy herold daje sygnaþ do rozpoczħcia igrzysk, tþumy zgroma-dzone na þĢce

poczynajĢ siħ rozsuwaę, aby zrobię miejsce zawodnikom.

Rozdziaþ II

Coleo de toros

żż

jakiejkolwiek broni, lecz nawet lassa. Zawodnik powinien dopaĻę byka w biegu,

schwycię go za ogon, wreszcie koniecznie wsunĢę ogon pod jednĢ z tylnych ng, a

nastħpnie przewrcię zwierzħ na grzbiet.

Zatrzymawszy siħ o dwieĻcie krokw od linii zawodnikw w taki sposb, aby byk

zwrcony byþ þbem w stronħ þĢki, kowboje zdjħli lasso i rozdraŇnili wbijajĢc mu

w bok kilka strzaþ z szmermelami*.

Rozjuszony byk rzuciþ siħ naprzd wywoþujĢc gþoĻne okrzyki wi-dzw, za nim

puĻcili siħ zawodnicy. Rozpoczħþa siħ gonitwa. Jeden z mħŇczyzn pħdzĢcy na

wielkim gniadym koniu juŇ zawþadnĢþ wspa-niaþym ogonem, lecz przegraþ, gdyŇ nie

zdĢŇyþ przewrcię byka, ktry leciaþ jak szalony dalej, zmieniajĢc tylko trochħ

kierunek. Nastħpnie dobiegþ do zwierzħcia mþody farmer, jednak za nic nie mgþ

zþapaę ogona, a gdy wreszcie to zrobiþ, byk skrħciwszy jednym susem w bok bez

wysiþku uwolniþ siħ od napastnika.

Zgodnie z zasadami coleo w przypadku niepowodzenia zawodnik obowiĢzany byþ do

wycofania siħ poza liniħ igrzysk. W ten sposb pierwszy zawodnik i farmer

znaleŅli siħ poza konkursem.

Ich los niebawem poczħli dzielię inni mþodzieıcy, ktrzy Ï za-wstydzeni poraŇkĢ

Ï zataczali na koniach jak najdalszy krĢg, nie chcĢc pokazywaę siħ widzom na

oczy, i stawali za plecami tþumu.

Byk byþ w doskonaþej formie. Ani na chwilħ nie przerywaþ biegu. Wysiþki

kolejnego jeŅdŅca, dwch kowbojw, kilku osadnikw rw-nieŇ nie przyniosþy

poŇĢdanego skutku. Niemniej widownia dobrze siħ bawiþa. Parħ upadkw, na

szczħĻcie niegroŅnych, wywoþaþo ogl-nĢ wesoþoĻę zgromadzonych. Byk byþ u

szczytu powodzenia. W ciĢ-gu kilkudziesiħciu minut wyþĢczyþ z gry jedenastu

zawodnikw. To-teŇ pod jego adresem rozlegþy siħ oklaski i okrzyki:

ZaĻ zawodnikom nie szczħdzono szyderczych docinkw.

Niespodzianie na arenie ukazaþ siħ nowy mþodzian. Miaþ pod sobĢ karego

mustanga**, jednego z potomkw znakomitej rasy andaluzyj-skiej ŇyjĢcej w stepach

w stanie dzikim. Koı pħdziþ z lekka zginajĢc ^yJ?. a Jego dþugi ogon zwħŇajĢcy

siħ ku doþowi w biegu spadaþ niczym lisia kita. Zobaczywszy to szlachetne

zwierzħ o nieskazitel-nych ksztaþtach widzowie wydali mimowolny okrzyk zachwytu.

** Mustang Ï zdziczaþy koı z prerii Ameryki Pþnocnej; obecnie wytħpiony

JeŅdziec miaþ najwyŇej dwadzieĻcia lat. RŇniþy go od innych jasne, wijĢce siħ

wþosy i biaþa karnacja twarzy, gdyŇ wszyscy bez wyjĢtku zawodnicy byli smagli.

Byþ odziany w kompletny strj osad-nika ze zwykþym wyszyciem i upiħkszeniami.

Dla wiħkszej swobody rĢk mangħ, pþaszcz piħkniejszy i bogatszy od sarape Ï

zarzuciþ w tyþ, a jego purpurowe poþy powiewajĢc na wietrze jakby uskrzyd-laþy

powabnĢ, piħknĢ postaę mþodzieıca.

Nikt dotychczas nie zauwaŇyþ tego wspaniaþego jeŅdŅca. Otulony w swj pþaszcz

staþ na uboczu, niemal obojħtny na zmagania zapaĻ-nikw. ToteŇ nieoczekiwane i

efektowne jego zjawienie siħ wzbudziþo zrozumiaþĢ ciekawoĻę. Wszyscy chcieli siħ

dowiedzieę kto to taki.

Tymczasem jeŅdziec juŇ galopowaþ trzymajĢc krtko cugle, a zna-lazþszy siħ na

dwadzieĻcia krokw od byka puĻciþ siħ jak strzaþa, dopadþ zwierzħ, chwyciþ w

biegu jego dþugi ogon, pociĢgnĢþ w dþ, potem do gry, momentalnie wyprostowaþ

siħ w siodle i w tej samej chwili byk padþ na wznak na ziemiħ.

GþoĻne okrzyki zachwytu ogþosiþy zwyciħzcħ coleo de toros. Carlos podjechaþ do

amfiteatru, wdziħcznym ruchem zdjĢþ kapelusz i kþaniaþ siħ uprzejmie widzom,

przy czym wzrok jego zatrzymaþ siħ dþuŇej tuŇ obok kapitana Roblada, ktry ku

swemu strasznemu gniewowi ujrzaþ, Ňe i Catalina de Crucez spojrzaþa przychylnie

na Ļmiaþka, a rumieniec oblaþ jej cudne oblicze.

Zwyciħzca skierowaþ siħ teraz w stronħ widzw rozlokowanych po bokach

amfiteatru, ktrzy z braku miejsca, stojĢc na swych ciħŇkich wozach, przyglĢdali

siħ widowisku. Z jednego wozu wyciĢgnħþa do mþodzieıca rħce mþoda, blada

dziewuszka o wþosach jasnych, z po-pielatym odcieniem. Byli bardzo podobni do

siebie. Te same rysy twarzy, ta sama cera, ta sama rasa. Tak, to siostra

Carlosa. Tryumf brata wzbudziþ w niej szczerĢ radoĻę. Na wozie siedziaþa teŇ

stara, dziwnie wyglĢdajĢca kobieta z rozpuszczonymi wþosami koloru lnu.

Milczaþa, lecz zachwyt, jaki wywoþaþa w niej zrħcznoĻę zawodnika, wyzieraþ z jej

wyrazistych oczu. Tþum patrzyþ na niĢ z ciekawoĻciĢ i pewnego rodzaju przesĢdnym

strachem. WiħkszoĻci wydawaþa siħ osobĢ podejrzanĢ.

Rozdziaþ III

Moneta

Niezdolnego do dalszej walki byka zagnano z powrotem do zagro-dy; zostawaþ

wþasnoĻciĢ zwyciħzcy. Teraz nastĢpiþa przerwa w igrzy-skach. Skorzystaþ z tego

komendant garnizonu i chcĢc zrehabilito-waę swego faworyta kaprala Gomeza, ktry

przegraþ w coleo de toros, wyszedþ na arenħ. Poprosiþ o chwilħ uwagi i

poþoŇywszy na ziemi dolara rzekþ:

Z poczĢtku nikt nie odpowiedziaþ na wezwanie. Piħę uncji zþota rwnaþo siħ 432

frankom i byþo duŇĢ sumĢ. Tylko czþowiek bogaty mgþ ryzykowaę taki zakþad.

Wreszcie wystĢpiþ mþody farmer, don Juan:

żż

Natychmiast poczħli zgþaszaę siħ kandydaci na koniach. PrzystĢ-piono do

konkursu. Niektrzy zawodnicy zdoþali zaledwie dotknĢę monety, innym udaþo siħ

jĢ nawet ruszyę z miejsca, lecz nikt nie mgþ jej chwycię i podnieĻę do gry.

Wreszcie na wielkim gniadym koniu wjechaþ na arenħ kapral Gomez. Ukazaþ obecnym

ponurĢ, bladĢ twarz. WciĢŇ przeŇywaþ niepowodzenie w utarczce z bykiem. Teraz

zrzuciþ z siebie mundur, odpiĢþ szablħ i skrciwszy munsztuk popħdziþ konia w

kierunku monety lĻniĢcej na zielonej murawie.

Zþapaþ jĢ wychyliwszy siħ mocno z siodþa, zdoþaþ teŇ podnieĻę

z ziemi dolara, poniewaŇ jednak chwyciþ go nie doĻę zrħcznie, pie-

niĢdz wyĻlizgnĢþ siħ pomiħdzy palcami, zanim kapral zbliŇyþ go do strzemion.

Wtedy ukazaþ siħ Carlos na swym wspaniaþym mustangu. Gdy-by jego oblicze byþo

ciemniejsze, od razu spotkaþby siħ z sym-patiĢ tþumu. Lecz widzowie z dystansem

i uprzedzeniem odnosili siħ do niego, poniewaŇ nie wywodziþ siħ z ich plemienia.

Byþ Amerykaninem. NazwĢ tĢ Meksykanie, Chilijczycy i Peruwia-nie okreĻlajĢ

kaŇdego obywatela stanw pþnocnoamerykaıskich, jak gdyby sami nie naleŇeli do

mieszkaıcw tej samej czħĻci Ļwiata.

Zawodnik nie robiþ Ňadnych przygotowaı, nie zdjĢþ nawet pþasz-cza, ktry

powiewaþ mu na plecach. Mustang, posþuszny gþosowi pana, puĻciþ siħ od razu

galopem, nastħpnie zrħcznie prowadzony þydkami jeŅdŅca poczĢþ krĢŇyę wokþ

pieniĢdza z coraz wiħkszĢ szybkoĻciĢ, wreszcie skierowaþ siħ wprost do monety.

Zrwnawszy siħ z monetĢ jeŅdziec schyliþ siħ bþyskawicznie, porwaþ jĢ, podrzuciþ

do gry i momentalnie opanowawszy konia pochwyciþ dolara prawĢ rħkĢ. Wszystko to

zrobiþ ze zrħcznoĻciĢ hinduskiego kuglarza. Nawet ci, ktrzy odnosili siħ do

Carlosa z rezerwĢ, nie mogli powstrzymaę siħ od wyraŇenia mu swego uznania.

Powszechne gromkie oklaski uderzyþy pod niebo.

Yiscarra byþ wĻciekþy na mþokosa, przegraþ dziesiħę uncji zþo-ta, sumħ znacznĢ

nawet dla komendanta przygranicznej forte-cy. Prcz tego jego poraŇka wzbudziþa

oglne szyderstwo, tþum nie darowaþ mu niedawnej pewnoĻci siebie. ToteŇ

puþkownik zþym okiem spojrzaþ na þowcħ bizonw i zapaþaþ doı nienawiĻciĢ. Oka-

zja odwetu nadarzyþa siħ niebawem, gdyŇ juŇ ogþaszano nastħp-ny numer programu.

Tym razem chodziþo o zatrzymanie ko-nia w peþnym biegu na dwadzieĻcia krokw od

kanaþu meliora-cyjnego, peþnego brudnej wody i tak szerokiego, Ňe koı mgþ go

przeskoczyę, ale teŇ gþħbokiego, Ňe moŇna byþo pogrĢŇyę siħ w nim z gþowĢ.

I do tych zawodw zgþosiþo siħ wielu jeŅdŅcw. Carlos tym razem nie miaþ jednak

zamiaru braę udziaþu w igrzyskach. Roblado, nie mniej wĻciekþy naı od swego

zwierzchnika, coĻ poszeptaþ z puþkow-nikiem i po chwili obaj mħŇczyŅni zbliŇyli

siħ do znienawidzonego przez siebie mþodzieıca. Kapitan spytaþ go z obþudnĢ

ŇyczliwoĻciĢ, dlaczego nie uczestniczy w zabawie.

Oficerowie mieli nadziejħ, Ňe Carlos uniesie siħ ambicjĢ i zgodzi na

uczestnictwo w tej konkurencji. A poniewaŇ nie stanĢþ od razu do zawodw,

przypuszczali, Ňe w tej dziedzinie nie czuje siħ zbyt mocny. JuŇ niemal

widzieli, jak tþum szydzi z niefortunnego jeŅdŅca, od stp do gþw powalanego

bþotem.

Carlos dþugo nie odpowiadaþ. Ubodþy go sþowa Roblada i w ogle zachowanie siħ

obu oficerw, ale nie dawszy tego po sobie poznaę wyjaĻniþ spokojnie:

żż

Sþuchacze zaszemrali:

Lecz Yiscarra i Roblado natychmiast podchwycili:

Rozdziaþ IV

Na cyplu gry

żżż

Nie gniewajcie siħ! To sþowo Ňartobliwie okreĻlajĢce Europejczyka wypsnħþo mi

siħ przypadkowo. Zapewniam, Ňe nie miaþem zamiaru was obrazię.

May Karol - Biały Wódz Indian.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: