Organizacja i zarządzanie opracowanie pojęc do egzaminu opcja II.doc

1.      Pojęcie zarządzania

Griffin: Zarządzanie to tworzące określoną całość działanie, obejmujące podstawowe funkcje zarządzania nakierowane na wykorzystanie ludzkich, finansowych, rzeczowych i informacyjnych zasobów organizacji dla sprawnego i skutecznego osiągania jej celów.

2.      Cechy i funkcje procesu zarządzania

Cechy:

-        dotyczy ludzi

-        jest głęboko osadzony w kulturze

-        wymaga prostych i zrozumiałych wartości, celów działania i zadań jednoczących członków organizacji

-        ma prowadzić do uczenia się organizacji (naprawianie błędów)

-        wymaga komunikowania się

-        wymaga rozbudowanego systemu wskaźników

-        musi być zorientowany na najważniejszy i podstawowy rezultat, jakim jest zadowolony klient

Funkcje:

-        planowanie

-        organizowanie

-        kierowanie

-        kontrolowanie

3.      Zarządzanie (menedżer) a przywództwo (lider)

Menedżer: posiada podwładnych, sztuka winnych niepowodzeń, mówi „proszę to zrobić”, mówi „ja”, wywołuje lęk, polega na kontroli, dogląda planu, koncentruje się na systemach, administruje, myśli krótkookresowo

Lider: posiada zwolenników, sztuka drogi do sukcesu, mówi „zróbmy to!”, mówi „my”, wywołuje entuzjazm, patrzy w dal, wymyśla, myśli długoterminowo, wzbudza zaufanie, koncentruje się na ludziach

4.      Menedżer jako osoba zarządzająca w organizacji (pojęcie, role, postrzeganie, wymagania)

Menedżerem jest każda osoba, która odpowiada za ludzi i za inne zasoby będące w dyspozycji organizacji. Jest to każdy, którego podstawowym zadaniem jest realizacja procesu zarządzania. To osoba, która urzeczywistnia wytyczone cele głównie dzięki współpracy z innymi ludźmi.

Szczeble zarządzania – I klasyfikacja:

-        najwyższy: niewielka grupa odpowiadająca za całość zarządzania organizacją. Są to: dyrektorzy naczelni, prezesi, w-ce prezesi. Wyznaczają oni cele organizacji, jej ogólną strategię oraz politykę operacyjną. Reprezentują oni organizację w kontaktach z otoczeniem.

-        Średni: najliczniejsza grupa kierowników. Nadzorują oni i koordynują pracę kierowników n niższego szczebla, ale mogą jednocześnie kierować pracą wykonawców. Głównym zadaniem jest realizacja polityki i planów opracowanych na najwyższym szczeblu oraz łączenie wyższych i niższych szczebli organizacji.

-        Menedżerowie pierwszej linii: nadzorują i koordynują prace wykonawców. Są to: brygadziści, mistrzowie produkcji, kierownicy biur i pracowni. Mają pod sobą tylko pracowników.

II klasyfikacja: (opiera się o kryterium dziedzin zarządzania)

-        menedżerowie ogólni: odpowiadają za całokształt działań organizacji

-        menedżerowi funkcjonalni: odpowiadają za jakiś obszar działania organizacji (menedżerowie ds. marketingu, finansów, eksploatacji, zasobów ludzkich...)

Umiejętności menedżerskie:

-        techniczne: niezbędne do wykonywania i rozumienia zadań, za które się odpowiada

-        społeczne/interpersonalne: zdolność do współpracy z innymi ludźmi

-        koncepcyjne: zdolność do abstrakcyjnego myślenia

Role: (10 różnorodnych ról, zaliczanych do 3 podstawowych kategorii)

Wymagania: (skuteczni menedżerowie)

-        wiedzą, na co schodzi im czas (szanowanie czasu swojego i innych)

-        skupiają się bardziej na rezultatach niż na samej pracy

-        budują organizację na mocnych stronach podwładnych

-        stawiają sobie priorytety, do których konsekwentnie się stosują

-        podejmują poprawne decyzje (lepiej mniej, a dobrze)

-        tworzą wizję przyszłości organizacji

-        są zdecydowani w realizacji swoich wizji

5.      Zarządzanie u progu XXI w. - tendencje i cechy charakterystyczne

Trzy nurty występujące w nauce o organizacji i zarządzaniu:

Nurt klasyczny: człowiek traktowany instrumentalnie, należy na niego oddziaływać głównie za pomocą bodźców materialnych.

Nurt behawioralny: człowiek społeczny. Stosunki interpersonalne są bardzo silnym źródłem motywacji zachowań ludzi.

Nurt systemowy: człowiek racjonalny, ludzie stale dokonują wyborów, podejmują decyzje na podstawie rachunku korzyści i strat .

Szkoła klasyczna:

-        Taylor: autor koncepcji zarządzania nazywanej systemem funkcjonalnym: podstawą jej było dokonanie podziału pracy kierowniczej oraz bezpośredni kontakt ze szczeblem wykonawczym

-        Fayol: twórca kierunku administracyjnego, zasady zarządzania: podział pracy, autorytet, dyscyplina, jedność rozkazodawstwa, jednolitość kierownictwa, podporządkowanie interesów osobistych interesowi ogółu, wynagrodzenie, centralizacja, hierarchia, ład, stałość personelu, ludzkie podejście, inicjatywa, zgranie personelu

Szkoła empiryczna:

Zajmowała się analizą konkretnych przypadków będących przykładami sukcesów w zarządzaniu.

6.      Pojęcie organizacji. Organizacja jako system

Znaczenie rzeczowe: organizacja, to „pewien rodzaj całości ze względu na stosunek do niej własnych elementów, mianowicie taka całość, której wszystkie składniki współprzyczyniają się do powodzenia całości.”

Znaczenie atrybutowe: jest to „pewien szczególny rodzaj stosunków części do siebie i do złożonej z nich całości, stosunek ten polega na tym, iż części współprzyczyniają się do powodzenia całości.”

Znaczenie czynnościowe: organizacja to tworzenie lub przekształcanie zorganizowanych całości

Nurt systemowy: organizacja w ujęciu systemowym, to konkretny otwarty system społeczno – techniczny ukierunkowany na uświadomione i sformułowane cele działania oraz mający określony sposób uporządkowania. Organizacja jest systemem konkretnym, gdyż w jego skład wchodzą co najmniej dwa elementy będące rzeczami. Wchodzi ona w interakcje z otoczeniem, więc jej cechą jest otwartość. Łączy zasoby ludzkie oraz rzeczowe/techniczne, więc jest systemem społeczno – technicznym.

Cechy organizacji:

ñ          społeczny charakter (tworzona przez ludzi)

ñ          technologiczność (wymagane są zasoby materialne)

ñ          celowość (realizacja świadomie określonego celu)

ñ          struktura wewnętrzna (podział ról)

ñ          kierownictwo (ktoś, kto zarządza)

ñ          rozmyślne zachowanie (redefiniowanie celów)

ñ          ekwifinalność (różne metody osiągania tych samych celów)

ñ          otwartość (wymiana z otoczeniem)

ñ          zdolność do instytucjonalizacji (utrwalanie ról, wzorców)

ñ          zdolność do samoorganizacji (zwiększanie efektywności i sprawności)

7.      Otoczenie organizacji

Środowisko zewnętrzne, czyli otoczenie organizacji, które tworzą elementy niewchodzące w jej skład, ale z nią powiązane, zwane otoczeniem zewnętrznym.

To, co znajduje się w organizacji nazywa się środowiskiem wewnętrznym, do którego zalicza się zarząd, pracowników i kulturę organizacji.

W otoczeniu zewnętrznym wyodrębnia się dwie warstwy: otoczenie ogólne, zwane także otoczeniem dalszym lub pośrednim i otoczenie celowe, inaczej bezpośrednie lub krąg zewnętrzny organizacji.

Otoczenie ogólne obejmuje warunki, w jakich działa organizacja. Może być to otoczenie polityczne, prawne, ekonomiczne, kulturowe, techniczne, edukacyjne, naturalne.

Otoczenie celowe ma bezpośredni wpływa na organizację: klienci, odbiorcy wyrobów i usług, dostawcy, konkurenci, inne organizacje, instytucje państwowe, regulatorzy.

Otoczenie składa się z trzech obszarów:

ñ          sieć powiązanych organizacji instytucje nadzorujące, klienci, partnerzy, konkurenci, grupy nacisku, dostawcy, związki zawodowe)

ñ          otoczenie ogólne (sektor prawny, środowiska fizycznego, technologicznego, społecznego, politycznego, kulturowego)

ñ          otoczenie globalne/międzynarodowe (globalna infrastruktura informacyjna, komunikacyjna i finansowa, zunifikowane gusta, potrzeby, międzynarodowe porozumienia)

Podstawy organizacji wobec otoczenia:

ñ          ignorowanie – działanie wg swojego pomysłu

ñ          postawa reaktywna – reagowanie na bodźce ze środowiskiem zewnętrznym

ñ          adoptowanie się do otoczenia – dostosowywanie się do otoczenia

ñ          antycypowanie zmian w otoczeniu – aktywna postawa, przewidywanie zmian

ñ          kreowanie zmian w otoczeniu – dokonywanie zmian

8.      Cykl życia organizacji