Elektryczny kat.pdf

"Elektryczny Kat"

H.P.Lovecraft

Dla kogoś, kto nigdy nie był świadkiem egzekucji przeprowadzonej w

majestacie prawa, mam do opowiedzenia raczej dziwaczną, a zarazem

przerażającą historię o elektrycznym kacie. W istocie sądzę, że

bardziej mną to wstrząsnęło, niż mogłoby większością ludzi, którzy w

ciągu swego życia stawali przed sądem. Powodem tego jest coś, czego

byłem świadkiem czterdzieści lat temu - bardzo dziwne wydarzenie,

które doprowadziło mnie na brzeg nieznanych i czarnych otchłani.

W 1899 roku byłem rewidentem i kontrolerem zatrudnionym w Tlaxcala

Mining Company w San Francisco, działającym w małych kopalniach

srebra i miedzi w górach San Mateo w Meksyku. Mieliśmy wtedy jakieś

kłopoty w kopalni numer 3, która miała gburowatego i podstępnego

asystenta superintendenta, nazwiskiem Artur Feldon. Szóstego sierpnia

firma otrzymała telegram mówiący, że Feldon dał drapaka zabierając ze

sobą wszystkie księgi rachunkowe, poręczenia i papiery prywatne

pozostawiając administrację i finanse w stanie zupełnego chaosu.

Wydarzenie to było dotkliwym ciosem dla przedsiębiorstwa. Późnym

popołudniem prezes McComb wezwał mnie do swego biura i polecił mi za

wszelką cenę odzyskać dokumenty. Wiedział, że będą trudności. Nigdy

nie widziałem Feldona, a do dyspozycji były tylko bardzo niewyraźne

fotografie. Co więcej, moje wesele miało się odbyć we czwartek w

następnym tygodniu, a więc już za dziewięć dni. Nie miałem więc

zbytniej ochoty spieszyć do Meksyku i ścigać kogoś na Bóg wie jak

wielkich odległościach. Potrzeba jednak była tak wielka, że McComb

uważał, że ma prawo żądać mego natychmiastowego wyjazdu, a ja ze swej

strony sądziłem, że w przypadku odniesienia sukcesu, moja pozycja w

firmie niepomiernie wzrośnie.

Miałem wyjechać w nocy, prywatnym wagonem prezesa do Mexico City,

skąd miałem pojechać kolejką wąskotorową do kopalni. Jackson,

kierownik kopalni numer 3 powinien mnie wtajemniczyć we wszystkie

szczegóły i udostępnić mi wszelkie możliwe ślady natychmiast po mym

przyjeździe, potem zaś miałem rozpocząć niezwłocznie poszukiwania -

przez góry, wzdłuż wybrzeża, na bocznych uliczkach Mexico City -

zależnie od tego, jak rozwinie się sytuacja. Wyjechałem z ponurą

determinacją doprowadzenia sprawy do końca i ze skutkiem tak szybko,

jak to było możliwe i koiłem niezadowolenie wyobrażeniami wczesnego

powrotu, z papierami i winowajcą, i myślami o weselu, które powinno

się stać triumfalną ceremonią.

Zawiadomiwszy rodzinę, narzeczoną i najbliższych przyjaciół

poczyniłem pospieszne przygotowania do podróży. Spotkałem się z

prezesem McCombem o ósmej wieczorem na stacji Southern Pacific,

otrzymałem od niego pewne pisemne instrukcje i książeczkę czekową, po

czym odjechałem jego wagonem, doczepionym do pociągu

transkontynentalnego. Podróż minęła bez przygód i po dobrze

przespanej nocy rozkoszowałem się przyjemnością jazdy tak rozważnie

mi użyczonym prywatnym wagonem. Przeczytałem z uwagą instrukcje i

sformułowałem plany pochwycenia Feldona i odzyskania dokumentów. Dość

dobrze znałem okolice Tlaxcali - prawdopodobnie lepiej niż uciekinier

- miałem więc już pewną przewagę w mych poszukiwaniach, gdyby on już

wcześniej nie odjechał pociągiem.

Według instrukcji, Feldon był przedmiotem zmartwienia kierownika

Jacksona już od pewnego czasu, działając w tajemnicy i pracując bez

uzasadnienia w laboratorium kopalnianym w dziwnych godzinach.

Podejrzewano go o współpracę z dowódcami meksykańskimi i niektórymi

peonami w kradzieży rudy, lecz tubylców uwolniono od zarzutów, nie

było bowiem wystarczających dowodów, aby można było odnieść jakieś

sukcesy w tak delikatnej sprawie. Mimo tajemniczości, było w tym w

istocie więcej nieposłuszeństwa niż winy. Był kłótliwy i mówił tak,

jakby to firma go oszukiwała, a nie on firmę. Otwarta inwigilacja

przez jego kolegów, jak pisał Jackson, wydawała się coraz bardziej go

irytować, a teraz zniknął ze wszystkim, co było ważne dla zakładu. O

tym gdzie może być, nikt nie miał najmniejszego pojęcia, choć ostatni

telegram Jacksona sugerował, że są to dzikie stoki Sierra de

Malinche, gdyż ten wysoki, okryty mitami szczyt o sylwetce trupa był

rejonem, z którego pochodzili okoliczni, tubylczy złodzieje.

W El Paso, do którego dotarliśmy o drugiej, w noc poprzedzającą nasze

wyruszenie w pogoń, mój wagon został odłączony od pociągu

międzykontynentalnego i przyłączony do specjalnej lokomotywy, którą

telegraficznie wysłano na południe, do Mexico City. Drzemałem do

świtu i przez cały następny dzień nudziłem się na płaskiej, pustynnej

równinie Chilhuahua. Obsługa powiedziała mi, że będziemy w Mexico

City w południe w piątek, lecz wkrótce zobaczyłem, że istnieją

niezliczone przeszkody, pochłaniające cenne godziny. Były oczekiwania

na bocznicach wszystkich stacji jednotorowej linii, to przegrzewały

się skrzynki smarownicze osi, czy inne trudności komplikowały rozkład

jazdy.

W Torreon byliśmy o sześć godzin później i była już prawie ósma rano

w piątek - pełne dwanaście godzin później niż przewidywał to rozkład

jazdy - gdy maszynista otrzymał w końcu zgodę na przyśpieszenie

podróży, aby spróbować nadrobić opóźnienie. Moje nerwy były na

granicy wytrzymałości i nie mogłem uczynić nic innego, niż chodzić w

desperacji po przedziale tam i z powrotem. W istocie przekonałem się,

że przyśpieszenie to zostało okupione wysokim kosztem, gdyż po

trzydziestu minutach poczęły się mnożyć objawy przegrzania smarownic

również w moim wagonie. Po nerwowym oczekiwaniu zdecydowano, że

jedynym wyjściem jest powleczenie się z jedną czwartą szybkości do

następnej stacji ze sklepami - handlowej faktorii Queretaro. To była

ostatnia kropla, która przelała kielich goryczy i prawie tupałem z

wściekłości jak dziecko. Czasami wydawało mi się, że kołyszę się w

mym fotelu na biegunach, aby przyśpieszyć bieg pociągu z jego

wężowego pełznięcia.

Była prawie dziesiąta wieczorem, gdy przyjechaliśmy do Queretaro,

gdzie spędziłem pełną niepokoju godzinę na peronie, podczas gdy mój

wagon został odstawiony na bocznicę i majstrowało przy nim ze

dwudziestu tubylczych mechaników. W końcu powiedzieli mi, że zadanie

przerasta ich możliwości, gdyż dalsza jazda wymaga nowych części,

które najbliżej dostać można w Mexico City. Naprawdę, wszystko

sprzysięgło się przeciwko mnie. Zacisnąłem zęby, gdy pomyślałem o

oddalającym się coraz bardziej Feldonie - może dotarł już do Vera

Cruz z jego liniami żeglugowymi, albo do Mexico City, z możliwością

wyjazdu stamtąd koleją w różnych kierunkach - podczas gdy ciągle nowe

przeszkody trzymały mnie tu uwiązanego i bezsilnego. Oczywiście

Jackson powiadomił policję we wszystkich okolicznych miastach, lecz

znając jej możliwości, nie potrafiłem powstrzymać smutku.

Najlepsze, co mogłem zrobić, to złapać regularny nocny ekspres do

Mexico City, który jechał z Aguas Calientes i zatrzymywał się na pięć

minut w Queretaro. Tutaj powinien być o pierwszej, jeśli nie miał

opóźnienia, a w Mexico City o piątej w sobotę. Gdy kupowałem bilet,

dowiedziałem się, że pociąg posiada wagony typu europejskiego, z

zamykanymi przedziałami, nie zaś amerykańskiego, z długimi

przedziałami z rzędami dwumiejscowych siedzeń. Były używane we

wczesnym okresie meksykańskiego kolejnictwa, gdyż pierwszymi liniami

interesowali się Europejczycy, a w 1889 roku Mexican Central nadal

używał ich znaczną ilość na krótszych trasach. Zwykle preferowałem

amerykańskie wagony, gdyż nie lubiłem ludzi patrzących na mnie, lecz

tym razem byłem zadowolony z cudzoziemskiego wagonu. Miałem szczęście

mieć cały przedział dla siebie, a zmęczony i spięty, mile powitałem

samotność, jak i zajmujące całą szerokość wagonu wygodne,

tapicerowane siedzenie z miękkimi podpórkami dla rąk i zagłówkiem.

Kupiłem bilet pierwszej klasy, mój bagaż przyniesiono z odstawionego

na bocznicę prywatnego wagonu, zatelegrafowałem do prezesa McComba i

do Jacksona powiadamiając obu co się stało i usiadłem, aby poczekać

na nocny ekspres tak cierpliwie, jak tylko pozwalały mi na to moje

napięte nerwy.

O dziwo, pociąg miał tylko pół godziny spóźnienia, ale nawet i w tym

przypadku samotne oczekiwanie na stacji było prawie ponad moją

wytrzymałość. Konduktor, wskazując mi przedział, powiedział, abym

zrekompensował sobie opóźnienie i jednocześnie skorzystał z wygód,

wyciągnąłem więc wygodnie nogi na przeciwległym siedzeniu w

oczekiwaniu na cichą, trzy i półgodzinną podróż. Światło z olejowej

lampki nad głową było kojąco przyciemnione i zastanawiałem się, czy

uda mi się trochę przespać mimo mego niepokoju i napięcia. Gdy pociąg

ruszał, wydawało mi się, że jestem sam w całym pociągu i byłem

naprawdę z tego rad. Począłem znowu rozmyślać o mym poszukiwaniu i

kiwałem się w takt kołysania wagonu wciąż przyśpieszającego pociągu.

Nagle uświadomiłem sobie, że nie jestem sam. W rogu naprzeciw mnie,

wciśnięty tak, że nie widać było jego twarzy, siedział prosto odziany

mężczyzna niezwykłego wzrostu, którego nie pozwoliło mi wcześniej

zauważyć słabe światło. Obok niego, na siedzeniu, stała potężna

waliza, zniszczona i wypchana, mocno ściskana nawet w czasie snu

przez jego nieproporcjonalnie szczupłą rękę. Gdy lokomotywa ostro

zagwizdała na jakimś zakręcie czy rozjeździe, śpiący wzdrygnął się

nerwowo, na wpół czujnie się budząc, podniósł głowę ukazując

przyjemną twarz, brodatą i wyraźnie anglosaską, o ciemnych,

błyszczących oczach. Na mój widok rozbudził się całkowicie, a mnie

zastanowiła wrogość i dzikość jego wzroku. Nic dziwnego, pomyślałem

sobie, jest urażony moją obecnością, gdyż miał nadzieję, że przez

całą podróż będzie miał przedział wyłącznie dla siebie, podobnie jak

ja byłem zawiedziony znalezieniem towarzystwa w słabo oświetlonym

przedziale. Najlepsze jednak, co mogliśmy zrobić, to z wdziękiem

zaakceptować sytuację, więc zacząłem przed nim usprawiedliwiać moje

wtargnięcie. Wydawał się być Amerykaninem i obaj powinniśmy doznać

ulgi po wymianie kilku grzeczności. Potem powinniśmy się wzajemnie

pozostawić w spokoju przez resztę podróży.

Ku memu zaskoczeniu, obcy nie odpowiedział na moje grzeczności ani

słowem. Zamiast tego nadal patrzył na mnie dziko, jakby mnie

oceniając. Odtrącił proponowane mu przeze mnie cygaro nerwowym ruchem

swej wolnej ręki. Jego druga ręka nadal ściskała wielką, zniszczoną

walizę, a cała jego osobowość wydawała się promieniować jakąś utajoną

złośliwością. Po pewnym czasie odwrócił twarz do okna, choć w gęstej

ciemności za oknem nie było widać niczego. Co dziwniejsze jednak,

wydawało się, że patrzy na coś tak intensywnie, jakby w istocie

cokolwiek tam widział. Postanowiłem pozostawić go jego

zastanawiającym zajęciom i rozmyślaniom nie niepokojąc go więcej.

Usiadłem wygodnie na swym siedzeniu, opuściłem nisko rondo mego

miękkiego kapelusza na twarz i zamknąłem oczy w nadziei przespania

się, na co tak liczyłem.

Nie spałem ani długo, ani mocno. W pewnej chwili moje oczy otworzyły

się, jakby pod działaniem jakiejś zewnętrznej siły. Zamknąwszy je z

pewną determinacją znowu usiłowałem się zdrzemnąć, lecz zupełnie

bezskutecznie. Wydawało się, że jakaś rzeczywista siła utrzymuje mnie

w stanie czuwania, podniosłem więc głowę i rozejrzałem się po słabo

oświetlonym przedziale, aby zobaczyć, czy wszystko jest w porządku.

Wydawało się, że wszystko jest jak zwykle, lecz zauważyłem, że obcy w

przeciwległym rogu przygląda mi się intensywnie - uporczywie, lecz

nie łagodnie czy przyjaźnie, co oznaczałoby zmianę w jego uprzednim,

gburowatym stosunku do mnie. Tym razem nie podejmowałem próby

rozmowy, lecz wróciłem do mej uprzedniej, śpiącej postawy, na wpół

zamykając oczy, jakbym ponownie zasypiał. Nadal jednak przyglądałem

mu się z ciekawością spod mego nisko nasuniętego ronda kapelusza.

Gdy pociąg mknął przez noc, zauważyłem, że w wyrazie twarzy

patrzącego na mnie mężczyzny następuje subtelna, lecz stopniowa

zmiana. Zadowolony najwidoczniej z tego, że zasnąłem, pozwolił, aby

na jego twarzy odbijała się gmatwanina emocji, natury których nie

można było być pewnym. Nienawiść, strach, triumf i fanatyzm migotały

w złożony sposób na linii jego warg i w kącikach oczu, podczas gdy

wzrok wyrażał naprawdę niepokojący stopień chciwości i okrucieństwa.

Zaświtało mi nagle, że ten człowiek jest szalony, a tym samym

niebezpieczny.

Nie przeczę, że byłem głęboko przestraszony, gdy zobaczyłem, jak się

przedstawia sytuacja. Oblałem się cały zimnym potem i z trudem tylko

utrzymywałem wygląd rozluźnionego i drzemiącego. Życie miało dla mnie

naprawdę zbyt wiele uroków, a myśl o tym, że mam do czynienia z

maniakalnym mordercą - prawdopodobnie uzbrojonym i z pewnością

wyjątkowo silnym - była przerażająca. Każdy rodzaj ewentualnej walki

musiałby wypaść na moją niekorzyść, gdyż facet był naprawdę

olbrzymem, w najlepszej atletycznej kondycji, podczas gdy ja byłem

zawsze raczej kruchy, a teraz jeszcze zmęczony strachem, bezsennością

i napięciem nerwowym. Była to dla mnie chwila niezaprzeczalnie ciężka

i czułem zupełnie blisko straszną śmierć, gdy dostrzegłem w oczach

obcego furię szaleństwa. Dotarły do mojej świadomości wydarzenia z

przeszłości - jakby na pożegnanie - jak tonącemu w ostatniej chwili

staje przed oczami całe życie.

Oczywiście miałem rewolwer w kieszeni płaszcza, lecz każdy ruch z mej

strony, aby po niego sięgnąć i wyciągnąć go, byłby zbyt oczywisty. Co

więcej, gdybym to zrobił, reakcja szaleńca nie mogła budzić żadnych

wątpliwości. Nawet gdybym do niego strzelił raz czy dwa, mogłaby mu

pozostać jeszcze wystarczająca ilość siły, aby odebrać mi pistolet i

wykończyć mnie, lub jeśli sam jest uzbrojony, może strzelić lub

zasztyletować mnie, nie usiłując nawet mnie rozbroić. Ktoś może

zastraszyć zdrowego na umyśle człowieka grożąc mu pistoletem, ale

całkowita nieprzewidywalność reakcji szaleńca daje mu siłę i

niebezpieczeństwo prawie nadludzkie. Nawet w epoce przed Freudem

podzielałem ogólne przekonanie o niebezpiecznej sile osoby

pozbawionej normalnych hamulców. To, że obcy w rogu przygotowuje się

do podjęcia jakiejś morderczej akcji nie ulegało dla mnie

najmniejszej wątpliwości, sądząc po jego płonących oczach i

skręcających się mięśniach twarzy.

Nagle usłyszałem, że jego oddech przeszedł w krótkie, urywane sapanie

i zobaczyłem, że jego pierś unosi się we wzrastającym podnieceniu.

Chwila odkrycia kart była bliska i usiłowałem desperacko wymyślić, co

mogę w tej sytuacji zrobić. Udając, że nadal śpię, zacząłem przesuwać

rękę stopniowo, jakby nieświadomie w kierunku kieszeni, w której był

mój pistolet, przyglądając się uważnie szaleńcowi, aby zorientować

się, czy zauważył mój ruch. Na nieszczęście zauważył - prawie na

ułamek sekundy przed tym, gdy fakt ten odbił się na jego twarzy.

Ruchem tak zwinnym i nagłym, że wprost niewiarygodnym u człowieka

jego wzrostu, znalazł się nagle tuż nade mną, zanim zdążyłem się

zorientować, co się stało. Wynurzył się nade mną i kołysząc się w

przód i w tył jak olbrzymi ogr z legend, przyszpilił mnie jedną

potężną ręką, a drugą uniemożliwił sięgnięcie po rewolwer. Wyjął go z

mej kieszeni i włożył do swojej, po czym uwolnił mnie z pogardą,

doskonale wiedząc o swej przewadze fizycznej. Następnie wyprostował

się na całą wysokość - głową prawie dotykając sufitu przedziału - i

spojrzał na mnie wzrokiem, którego wściekłość szybko zmieniła się w

wyraz współczucia i jakiejś diabelskiej kalkulacji.

Nie ruszałem się i po chwili mężczyzna zajął swe miejsce na przeciw

mnie, uśmiechając się widmowym uśmiechem, gdy otworzył swą wielką,

wypchaną walizę i wyciągnął z niej jakiś przedmiot o szczególnym

wyglądzie. Była to duża skrzynka półgiętkich drutów, splecionych w

taki sposób, jak maska łapacza w baseballu, lecz przypominająca

bardziej hełm nurka. Jego szczyt połączony był kablem, którego drugi

koniec pozostawał w walizie. Z urządzeniem tym obchodził się z

widocznym uczuciem, tuląc je na kolanach. Ponownie począł mi się

przyglądać i oblizywać wargi prawie kocim ruchem języka. Nagle, po

raz pierwszy odezwał się - głębokim, dojrzałym głosem, którego

miękkość i kultura wydawały się wstrząsająco przeczyć jego prostemu,

sztruksowemu ubraniu i zaniedbanemu wyglądowi.

- Ma pan szczęście. Powinienem najpierw pana użyć. Przeszedłby pan do

historii jako pierwszy owoc znaczącego pomysłu. Ogromne konsekwencje

socjologiczne - powinienem rzucić lekkie światło. Promieniuję przez

cały czas, lecz nikt o tym nie wie. Teraz ty się dowiesz.

Inteligentna świnka morska. Koty i osiołki - to działa nawet na

osiołka...

Przerwał, a jego owłosione rysy twarzy poczęły się poruszać

konwulsyjnie, zsynchronizowane ściśle z szybkim, wirowym ruchem całej

głowy. Wyglądało to tak, jakby chciał się otrząsnąć z jakiejś mgły.

Gesty te zastąpione zostały usiłowaniami złagodzenia rysów twarzy,

jakby chciał ukryć coraz bardziej oczywiste szaleństwo pod pozorami

łagodności, przez którą przebłyskiwała jednak chytrość. Natychmiast

dostrzegłem tę różnicę i powiedziałem, aby przekonać się, czy mogę

poprowadzić jego umysł w bezpieczniejszym kierunku: - Wydaje się, że

masz cudowny instrument, jeśli w ogóle mogę coś o tym powiedzieć.

Możesz mi opowiedzieć jak na to wpadłeś?

Skinął głową.

- To tylko logiczna refleksja, drogi panie. Dostrzegłem konieczność

chwili i pracowałem nad tym. Inni mogliby dokonać tego samego, gdyby

mieli umysł tak potężny - to znaczy zdolny do nieustannej

koncentracji - jak ja. Miałem przekonanie - konieczną siłę woli - to

wszystko. Przekonałem się, jak nikt inny dotąd, jak konieczne jest

usunięcie z ziemi wszystkich przed powrotem Quetzalcoatla i

stwierdziłem też, że należy tego dokonać w sposób elegancki.

Nienawidziłem rzezi wszelkiego rodzaju, a wieszanie jest barbarzyńsko

prostackie. Wiesz, że w ubiegłym roku rada miejska Albany głosowała

za przyjęciem krzesła elektrycznego jako narzędzia egzekucji

skazanych, ale cały ten aparat, o którym myśleli, jest tak prymitywny

jak rakieta Stephensona, czy pierwszy silnik elektryczny Davenporta.

Znałem lepszy sposób i powiedziałem im o nim, lecz nie zwracali na

mnie uwagi. Boże, co za głupcy! Jakbym nie wiedział wszystkiego o

ludziach, śmierci i elektryczności - student, mężczyzna i chłopiec -

technolog i inżynier - żołnierz szczęścia...

Odchylił się do tyłu, jego oczy zwęziły się.

- Ponad dwadzieścia lat temu służyłem w armii Maksymiliana I. Chcieli

mi nadać tytuł szlachecki. Potem ci przeklęci powstańcy zabili go i

wróciłem do domu. Wróciłem i tułałem się. Mieszkałem w Rochester,

Nowym Jorku...

Jego oczy stały się jeszcze bardziej chytre, pochylił się do przodu i

dotknął mego kolana palcami swej paradoksalnie szczupłej ręki.

- Wróciłem, jak już powiedziałem, ale wszedłem w to głębiej niż

którykolwiek z nich. Nienawidziłem powstańców, lecz lubiłem

Meksykanów. Zagadka? Posłuchaj mnie, młody człowieku - nie myśl, że

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: