czerwona taktyka ogolnie.pdf

Ratownictwo

Michał Czerwiński

ratownik medyczny, instruktor CTiSR REAGO, TACMED instructor GROUP H3

alizacji zadania zostaje ranny i cze-

ka na pomoc. Ta hipotetyczna sytuacja

nie jest jednak wyjątkowa. Jak wiado-

mo, służby ratownictwa medycznego

nie mogą interweniować w sytuacji za-

grożenia. Dotyczy to zarówno sytuacji,

w której może dojść do rozszczelnie-

nia zbiornika z gazem podczas wypad-

ku komunikacyjnego czy strzelaniny.

Wojskowe i policyjne jednostki spe-

cjalne w Polsce posiadają wprawdzie

dobrych ratowników medycznych

z ogromną wiedzą taktyczną, lecz

wskazane jest dalsze ich szkolenie

w zakresie ratownictwa taktycznego.

Co się stanie, gdy w sytuacji realnego

zagrożenia połączymy działania służb

porządkowych z ratownictwem?

duży postęp. Największe umysły sta-

rają się ograniczyć bezpośrednie po-

tyczki żołnierzy, co sprawia, że opra-

cowują coraz to nowocześniejsze me-

tody zwalczania przeciwnika. Strzel-

by, a następnie karabiny pozwoliły

na prowadzenie ognia z większej od-

ległości, co również wpłynęło na po-

wstawanie innego rodzaju obrażeń.

Przełomowym etapem w historii ra-

townictwa na polu walki była wojna

secesyjna, podczas której na szerszą

skalę użyto stazy zaciskowej (opaski za-

ciskowej) jako narzędzia niezbędnego

w tamowaniu krwotoków z kończyn.

Jej zastosowanie znacznie ogra-

niczyło śmiertelność po obu wal-

czących stronach. Nikt jeszcze nie

przypuszczał, że w przyszłości sta-

za będzie stanowiła istotny element

w ratownictwie taktycznym.

Druga wojna światowa i walki

na wielu frontach oraz wojny w Wiet-

namie i Korei pozwoliły na weryfika-

cję zdobytej wiedzy i zastosowanie

odpowiednich procedur. Od 1993

roku, a dokładniej od czasu bitwy

o Mogadiszu, nastąpiła zasadnicza

zmiana w medycynie wojskowej, na-

zywanej później medycyną taktyczną

(ang. tactical medicine). Działania re-

alizowane przez żołnierzy oraz ograni-

czona ilość sprzętu używanego pod-

czas bitwy nie pozwoliły na właściwe

postępowanie z rannymi. Na bazie

doświadczeń amerykańskich opra-

cowano nowe wytyczne i zasady po-

stępowania z poszkodowanym pod-

czas prowadzenia działań specjal-

nych. Przez trzy lata zbierano dane,

prowadzono rozmowy z najbardziej

doświadczonymi ratownikami i leka-

rzami wojskowymi oraz ekspertami

z dziedziny wojskowości, co zaowo-

cowało ukazaniem się w 1996 roku

publikacji będącej uzupełnieniem

tytułu „Medycyna wojskowa”. Tam

po raz pierwszy użyto terminu Tacti-

cal Combat Casualty Care (TCCC

lub TC3). Termin ten w wolnym tłu-

maczeniu oznacza taktyczno-bojową

opiekę nad poszkodowanym.

Rdzeniem, na którym w głów-

nej mierze oparto zasady szkolenia

medycznego, były dwa kursy: PHTLS

(ang. PreHospital Trauma Life Sup-

port), czyli przedszpitalne postępo-

wanie z urazami skierowany do stra-

Początki ratownictwa

taktycznego

Medycyna od wieków była wszech-

obecna w miejscach, gdzie działa-

ła jakakolwiek armia. Mijający czas,

a co za tym idzie ewolucja technolo-

giczna sprawiły, że pod względem

opracowywania nowych rodzajów

broni i technik ratowniczych nastąpił

22 Na ratunek 4/08

taktyczne

F unkcjonariusz policji podczas re-

Ostrzał trwa, nieprzytomny policjant krwawi. Dym złowrogo wisi w powietrzu.

Słychać okrzyki: Paramedyk! W huku wystrzałów nikt nie myśli o wzywaniu pogo-

towia. Sytuacja taktyczna działa na niekorzyść. Niewielu myśli o udzielaniu pomocy,

ponieważ „dobra medycyna może okazać się złą taktyką...”.

żaków i paramedyków na terenie Sta-

nów Zjednoczonych Ameryki Północ-

nej, oraz ATLS (ang. Advanced Trau-

ma Life Support), czyli zaawansowany

kurs ratowania życia w urazach, prze-

znaczony dla lekarzy pracujących

głównie na izbach przyjęć. Kursy

te stanowią jeden zintegrowany spo-

sób odpowiedniego postępowania

z poszkodowanym po urazach,

a zastosowanie tego samego języ-

ka pozwala uniknąć niedomówień

i skraca czas potrzebny na przekaza-

nie poszkodowanego w warunkach

ratownictwa cywilnego. Ze względu

na potrzeby i specyfikę wojska nie-

które z elementów kursów zostały

zmodyfikowane. Dotyczy to głównie

technik wykonywania opatrunków

i sprzętu.

W 1997 roku po incydencie

w zachodnim Hollywood, podczas

którego dwóch napastników bio-

rących udział w napadzie na bank

przemieszczało się pieszo, strzelając

do policjantów i przechodniów, wie-

dza z zakresu ratownictwa taktyczne-

go została implikowana na grunt służb

porządkowych, zwłaszcza oddziałów

specjalnych policji i oddziałów reali-

zacyjnych agencji rządowych (SWAT,

SRT etc.). Powstał nowy paradygmat

SOF Medic, czyli ratownik jednostek

operacji specjalnych posiadający wie-

dzę medyczną i potrafiący dostoso-

wać ją do sytuacji taktycznej i środo-

wiska, w którym się znalazł.

Członków formacji specjalnych

uczono, w jaki sposób za pomocą

prostych technik i pakietów osobi-

stych uratować ludzkie życie oraz

jak działać, aby podtrzymać ranne-

go przy życiu do momentu uzyska-

nia fachowej pomocy.

Na podstawie badań udowodniono,

że krwotoki z kończyn (60%), zaburze-

nia oddychania (33%) i niedrożność

dróg oddechowych (13%) to najczęst-

sze przyczyny zgonów na polu walki.

Zaznaczyć należy, że są to dane zebra-

ne z pola walki, gdzie żołnierze posia-

dali zazwyczaj kamizelki kuloodporne

lub przeciwodłamkowe chroniące

korpus przed bezpośrednim zagro-

żeniem. Wykorzystując statystykę oraz

badania przeprowadzane na froncie,

opracowano standard postępowania

zbliżony do cywilnego ABC.

Strefy opieki

nad poszkodowanym

Postępowanie zgodne z zasada-

mi TCCC opiera się na podziale

na trzy strefy.

I strefa care under fire, czyli opieka

nad poszkodowanym pod ostrzałem.

Dotyczy sytuacji, w której zarówno oso-

ba poszkodowana, jak i ratownik znaj-

dują się pod bezpośrednim ostrzałem

lub w sytuacji uniemożliwiającej prze-

prowadzenie działań ratunkowych.

W tej strefie oczekuje się od wszyst-

kich samoratowania lub udzielania

rannej osobie werbalnych wskazó-

wek na temat właściwego postę-

powania. Przy zastosowaniu od-

powiednich zasłon i w obecności

wystarczającej liczby osób zabez-

pieczających strefę dopuszcza się

możliwość założenia staz taktycznych

na kończyny, a następnie zakończe-

nie działań taktycznych. Pamiętajmy,

że dla paramedyka lub ratownika

medycznego pracującego w wojsku

lub w policji na całym świecie prio-

rytetem jest wykonywanie zadań i re-

alizowanie powierzonej misji, nie zaś

ratownictwo.

www.naratunek.elamed.pl 23

Edukacja

Ratownictwo w postaci znanej z ra-

townictwa cywilnego jest na drugim,

aczkolwiek bardzo ważnym miejscu

i wdrożenie postępowania musi być

potwierdzone odpowiednim zabez-

pieczeniem oraz opanowaniem sy-

tuacji taktycznej. Działania medyczne

bądź próba ewakuacji rannych pod

ostrzałem snajpera przeważnie koń-

czą się powiększeniem liczby zabitych

i rannych. Przykładem są działania

w Faludży, gdzie przy próbie urato-

wania jednego żołnierza nie zacho-

wano zasad TCCC, w efekcie czego

zginęło trzech marines.

II strefa tactical field care, czyli

opieka polowa nad poszkodowanym.

Po opanowaniu sytuacji taktycznej

lub po zastosowaniu odpowiedniej

taktyki można poświęcić czas ran-

nym. Należy przede wszystkim prze-

prowadzić badanie taktyczne różnią-

ce się od badania urazowego zna-

nego z PHTLS-u. Stazy mogą zostać

zastąpione opatrunkami uciskowymi,

a rany, które tego wymagają, mogą

być odpowiednio zabezpieczone.

W tej strefie należy rozważyć również

zastosowanie środków hemostatycz-

nych, ale tylko w przypadku, kiedy

nie będzie możliwe zabezpieczenie

krwotoku w podstawowy sposób.

III strefa tactical evacuation care,

czyli ewakuacja poszkodowanego.

W tej strefie jest czas na dokład-

niejsze zbadanie poszkodowane-

go, przygotowanie go do transpor-

tu i zebranie wszystkich możliwych

danych w sposób pozwalający ze-

społowi ewakuacyjnemu spędzić

jak najmniej czasu na miejscu akcji.

Przekazanie wszystkich danych oraz

zaistniałych podczas działań najważ-

niejszych faktów dotyczących po-

szkodowanego jest ważne, bowiem

w warunkach bojowych nie będzie

możliwe ich przekazanie w później-

szym czasie. Zatem informacje mu-

szą być proste i bardzo klarowne

(np. w przypadku poszkodowane-

go na skutek wybuchu należy za-

znaczyć, czy osoba znajdowała się

w pomieszczeniu, czy na zewnątrz

budynku, w którym wybuchła bom-

ba). Żołnierze, którzy będą udzielali

pomocy i wzywali zespół ewakuacyj-

ny, muszą bardzo dobrze posługiwać

się dziewięcioliniowym algorytmem

wzywania medevac, który zawie-

ra kluczowe informacje niezbędne

do przeprowadzenia tej operacji.

W algorytmie tym zawarte są informa-

cje dotyczące narodowości poszko-

dowanych, ich liczby, statusu (wróg

czy sprzymierzeniec), stanu zdrowia,

niezbędnego sprzętu, oznaczenia

miejsca odbioru poszkodowanych,

zagrożenia dla zespołu ewakuacyj-

nego oraz przede wszystkim krypto-

nimu jednostki. Dla osób niezorien-

towanych w tej kwestii mogą to być

zwykłe dane, jednakże, jak wspo-

mniałem powyżej, są one kluczowymi

elementami stanowiącymi o sukcesie

lub porażce misji ratowniczej.

Podsumowanie

Faktem jest, że wyniki badań

nad ratownictwem na polu wal-

ki dotyczące polskich żołnie-

rzy oraz funkcjonariuszy policji

Działania medyczne pod ostrzałem snajpera mogą prowadzić do powiększenia liczby rannych

24 Na ratunek 4/08

Edukacja

są niedostępne. Pamiętając o do-

świadczeniach amerykańskich

i wdrożeniu nabytej przez wojsko

wiedzy do systemu ratownictwa cy-

wilnego, należy się zastanowić, czy

nie warto szkolić ratowników me-

dycznych, którzy mogliby w przy-

szłości stanowić substytut ratownika

taktycznego. Osoby te w kompetent-

ny sposób wypełniłyby lukę pomię-

dzy żołnierzem czy operatorem, któ-

rych zadaniem jest wypełnić misję,

a wykwalifikowanym ratownikiem

medycznym, który w niesprzyjają-

cych warunkach w środowisku tak-

tycznym udzielałby pomocy, będąc

jednocześnie elementem działań

taktycznych.

Wyszkoleniem jednostek poli-

cji i Wojska Polskiego zajmowały

się dotychczas głównie prywatne

podmioty, ratownicy medyczni oraz

członkowie organizacji pozarzą-

dowych bądź żołnierze szkolili się

we własnym zakresie. Przekazywa-

na wiedza opierała się wyłącznie

na standardach ratownictwa cy-

wilnego. Oczywiście pozwala ona

odpowiednio zabezpieczyć poszko-

dowanego np. w wypadku komuni-

kacyjnym lub wypadku na ćwicze-

niach, jednak podczas misji może

być niewystarczająca.

Obecnie na polskim rynku szko-

leniowym niewiele firm oferuje

szkolenia z zakresu ratownictwa tak-

tycznego, realizowane w oparciu

o standardy Tactical Combat Casu-

alty Care (TCCC). Tematyka takich

szkoleń wzbudza ogromne zaintere-

sowanie zarówno ratowników me-

dycznych, jak i operatorów niebę-

dących personelem medycznym.

To na nich spoczywa obowiązek zor-

ganizowania pomocy oraz dosko-

nalenia członków zespołu czy dru-

żyny w zakresie samoratowania się

i podstawowych technik ratujących

życie na polu walki, jak chociażby

opanowywanie krwotoków.

Podczas szkolenia uczestnicy za-

poznają się z nowymi technikami

ratowniczymi, sprzętem będącym

na wyposażeniu jednostek specjal-

nych całego świata i biorą udział

w wielu symulacjach. Symulacje

uwzględniają główne zadania jed-

nostek biorących udział w szkole-

niu, np. działania w terenie zurbani-

zowanym, na obiektach pływających

itp. Bardzo miłą rzeczą jest usłyszeć

od „specjalsów”, uczestniczących

w wielu operacjach zagranicznych,

że dana firma robi dobrą robo-

tę. Jeszcze milej usłyszeć te słowa

po ich powrocie.

Ogromne zainteresowanie te-

matyką ratownictwa taktyczne-

go jednostek specjalnych wojska

i policji daje nadzieję na rozwój tej

dyscypliny. Konieczne jest jednak

zwrócenie uwagi na coś, co po-

pularnie nazywane jest evidence

based medicine, czyli medycyną

opartą na dowodach. Obejrzenie

filmu „Helikopter w ogniu” nie daje

patentu na nauczanie ratownictwa

na polu walki. Potrzeba do tego

solidnej wiedzy teoretycznej oraz

odpowiedniego zastosowania jej

w środowisku taktycznym.

Podczas szkoleń uczestnicy zapoznają się z technikami i sprzętem ratowniczym

26 Na ratunek 4/08

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: