INSTRUKCJA BEZPIECZEŃSTWAPOŻAROWEGO
SPIS TREŚCI
I Zasady ogólne
II Wykaz obowiązujących przepisów i norm
III Warunki lokalizacyjne, budowlane, ewakuacyjne oraz przygotowanie obiektu do działań ratowniczo – gaśniczych
IV Potencjalne źródła powstania pożaru oraz drogi jego rozprzestrzeniania się
V Przestrzeganie przepisów przeciwpożarowych w obiekcie i na terenie przyległym
VI Wyposażanie budynku w instrukcje, oznakowania, gaśnice przenośne i instalacje.
VII Zasady organizacji akcji ewakuacyjnej w przypadku powstania pożaru
VIII Zasady postępowania na wypadek pożaru.
IX Instrukcja prowadzenia prac niebezpiecznych pożarowo
X Oznakowanie dróg, wyjść i kierunków ewakuacji z pomieszczeń
XI Organizacja i zasady zaznajamiania pracowników z przepisami przeciwpożarowymi
XII Wskazania dotyczące stosowania instrukcji bezpieczeństwa pożarowego
XIII Uwagi końcowe
Rozdział I
Zasady ogólne
Obowiązek opracowania instrukcji bezpieczeństwa pożarowego wynika z przepisów rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. z 2006 r., nr 80, poz. 563)), którego § 6 stanowi:
Właściciele, zarządcy lub użytkownicy obiektów bądź ich części stanowiących odrębne strefy pożarowe, przeznaczonych do wykonywania funkcji użyteczności publicznej, zamieszkania zbiorowego, produkcyjnych, magazynowych oraz inwentarskich, opracowują instrukcje bezpieczeństwa pożarowego zawierające:
a) warunki ochrony przeciwpożarowej, wynikające z przeznaczenia obiektu, sposobu użytkowania, prowadzonego procesu technologicznego i jego warunków technicznych, w tym zagrożenia wybuchem;
b) sposób poddawania przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym stosowanych w obiekcie urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic
c) sposoby postępowania na wypadek pożaru i innego zagrożenia;
d) sposoby wykonywania prac niebezpiecznych pod względem pożarowym, jeżeli takie prace są przewidywane;
e) sposoby praktycznego sprawdzania organizacji i warunków ewakuacji ludzi;
f) sposoby zaznajamiania użytkowników obiektu z treścią przedmiotowej instrukcji oraz z przepisami przeciwpożarowymi.
Dopuszcza się, by instrukcja, o której mowa w ust. 1, stanowiła w obiektach produkcyjnych i magazynowych część instrukcji technologiczno-ruchowej.
Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego powinna być poddawana okresowej aktualizacji, co najmniej raz na dwa lata, a także po takich zmianach sposobu użytkowania obiektu lub procesu technologicznego, które wpływają na zmianę warunków ochrony przeciwpożarowej.
Instrukcje bezpieczeństwa pożarowego nie są wymagane dla obiektów lub ich części, o których mowa w ust. 1, jeżeli nie występuje w nich strefa zagrożenia wybuchem, a ponadto:
a) kubatura brutto budynku lub jego części stanowiącej odrębną strefę pożarową nie przekracza 1000 m3, z zastrzeżeniem pkt 2;
b) kubatura brutto budynku inwentarskiego nie przekracza 1500 m3;
c) powierzchnia strefy pożarowej obiektu innego niż budynek nie przekracza 1000 m2.
Parametry i warunki stref pożarowych regulują przepisy §§ 226-235 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 15 czerwca 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. (Dz. U. z 2002 r. Nr 75 poz. 690 z późniejszymi. zmianami).
Rzadko się zdarza, aby część obiektu stanowiła odrębną strefę pożarową. Zatem w praktyce obowiązek opracowania instrukcji spoczywa na właścicielu obiektu lub jego zarządcy. Przestrzeganie instrukcji jest obowiązkiem wszystkich użytkowników, a przy jej opracowaniu należy uwzględnić specyfikę zagrożeń pożarowych u nich (tj. u poszczególnych użytkowników) istniejących.
W celu poszerzenia wiadomości dotyczących ochrony przeciwpożarowej załączono wykaz
obowiązujących przepisów prawnych i norm.
Rozdział II
WYKAZ OBOWIĄZUJĄCYCH PRZEPISÓW I NORM
1. Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. z 2002 r. Nr 147 poz. 1229 oraz z 2003 r. Nr 52, poz. 452).
2. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. z 2006 r., nr 80, poz. 563)
3. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003 r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz. U. z 2003 r., nr 121, poz. 1139)
4. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003 r. w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej (Dz. U. Z dnia 11 lipca 2003 r.)
5. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 15 czerwca 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. (Dz. U. z 2002 r. Nr 75 poz. 690 z późniejszymi. zmianami).
6. Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz.U. z 2006 r. Nr 96 poz. 669).
7. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r., Nr 156, poz. 1118).
8. PN-92/N-01 256/01 Znaki bezpieczeństwa. Ochrona przeciwpożarowa.
9. PN-92/N-01 256/02 Znaki bezpieczeństwa. Ewakuacja.
III WARUNKI LOKALIZACYJNE, BUDOWLANE, EWAKUACYJNE ORAZPRZYGOTOWANIE OBIEKTU DO DZIAŁAŃ RATOWNICZO - GAŚNICZYCH
1. Ogólna charakterystyka budynku „A”
Budynek ................................ jest budynkiem wolnostojącym, dwukondygnacyjnym, o wysokości ok. 10 m., bez podpiwniczenia, zlokalizowanym w pobliżu dworca kolejowego, przy ul. ............................... Za tym budynkiem znajdują się budynki .................................... do którego prowadzi droga przez małe podwórka. Mogą tam parkować auta -za wiedzą ref. gospodarczego (na terenie nie ma garaży). Układ komunikacyjny stanowi klatka schodowa:
-wejście/wyjście główne zlokalizowane jest od strony południowej.
-drugie wejście/wyjście od strony północnej (na podwórko). Konstrukcja budynku wykonana jest z materiałów niepalnych. Budynek wyposażony jest w następujące instalacje:
-wodno – kanalizacyjną,
-elektryczną, - odgromową,
-telefoniczną,
-komputerową,
-centralnego ogrzewania. W budynkach pracuje około 80 pracowników, w których w godzinach urzędowania jednorazowo może przebywać 100 osób. Jednakże określając wymagania związane z warunkami ewakuacji w budynku ................................................ należy korzystać ze wskaźnika 5 m²/osobę.
2. Ogólna charakterystyka budynków .....................................
Budynki ................................ są parterowe, bez podpiwniczenia o wysokości 4 m. Znajdują się tampomieszczenia biurowe i kotłownia . Z budynku istnieje jedno wejście/wyjście na podwórko.Z budynku istnieją trzy wejście/wyjście: dwa na podwórko i jedno na ulicę
3. Klasa odporności pożarowej
W celu określenia wymagań technicznych i użytkowych budynki dzieli się na następujące grupy wysokości:
-niskie - do 12 m włącznie wysokości nad poziomem terenu lub mieszkalne do4 kondygnacji nadziemnej włącznie,-średniowysokie -ponad 12 m do 25 m włącznie nad poziomem terenu lub mieszkalne owysokości ponad 4 do 9 kondygnacji nadziemnych włącznie,
-wysokie - ponad 25 m do 55 m włącznie nad poziomem terenu lub mieszkalne
o wysokości ponad 9 do 18 kondygnacji nadziemnych włącznie,
-wysokościowe – powyżej 55 m nad poziomem terenu. Budynki oraz części budynków stanowiące odrębne strefy pożarowe z uwagi na przeznaczenie i sposób użytkowania dzieli się na:
-mieszkalne, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej charakteryzowane kategorią zagrożenia ludzi, określane dalej jako ZL,
-produkcyjne i magazynowe określane jako PM,
-inwentarskie określane jako IN. Budynki oraz części budynków, stanowiące odrębne strefy pożarowe, określane jako ZL, zalicza się do jednej lub do więcej niż jedna spośród następujących kategorii zagrożenia
ludzi:-ZL I – zawierające pomieszczenia przeznaczone do jednoczesnego przebywania ponad50 osób nie będących ich stałymi użytkownikami, a nie przeznaczone przede wszystkimdo użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się,-ZL II -przeznaczone przede wszystkim do użytku ludzi o ograniczonej zdolnościporuszania się, takie jak szpitale, żłobki, przedszkola, domy dla osób starszych,
-ZL III - użyteczności publicznej, nie zakwalifikowane do ZL I i ZL II,
-ZL IV - mieszkalne,
-ZL V - zamieszkania zbiorowego, nie zakwalifikowane do ZL I i ZL II. Strefy pożarowe zaliczone, z uwagi na przeznaczenie i sposób użytkowania, do więcej niż jednej kategorii zagrożenia ludzi, powinny spełniać wymagania określone dla każdej z tych kategorii. Jako budynki niskie powinny być wykonane w klasie „B” odporności pożarowej. Oznacza to następujące wymagania dla poszczególnych elementów konstrukcji, które powinny być wykonane z materiałów nie rozprzestrzeniających ognia
-główna konstrukcja nośna budynku – powinna być wykonana w klasie odporności
ogniowej – R 120,
konstrukcja dachu - powinna być wykonana w klasie odporności ogniowej – R 30,
-stropy - powinny być wykonane w klasie odporności ogniowej – R E I 60,
-ściany zewnętrzne - powinny być wykonane w klasie odporności ogniowej – E I 60, -ściany wewnętrzne ( działowe ) -powinny być wykonane w klasie odporności ogniowej – E I 30,
-przekrycie dachu - powinno być wykonane w klasie odporności ogniowej – E 30, gdzie:
-R - nośność ogniowa (w minutach),
-E - szczelność ogniowa (w minutach),
-I - izolacyjność ogniowa (w minutach).
4. Podział na strefy pożarowe
Dla ograniczenia rozmiarów pożaru oraz możliwości jego rozprzestrzeniania obiekty budowlane dzieli się na strefy pożarowe. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 15 czerwca 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. (Dz. U. z 2002 r. Nr 75 poz. 690 z późniejszymi. zmianami) strefę pożarową stanowi budynek albo jego część oddzielona od innych budynków lub innych części budynku elementami oddzielenia przeciwpożarowego. W budynkach zaliczanych do kategorii zagrożenia ludzi za strefę pożarową można uznać każdą z kondygnacji, o ile została oddzielona od innych kondygnacji elementami oddzielenia przeciwpożarowego. Powierzchnie kondygnacji nie wydzielone elementami oddzielenia pożarowego sumuje się przy ustalaniu wielkości strefy pożarowej.
5. Warunki ewakuacji
Warunki bezpieczeństwa ludzi w obiektach zależne są w głównej mierze od możliwości sprawnej ewakuacji w sytuacji zagrożenia, np. pożaru obiektu. Bezpieczne wyjście prowadzące bezpośrednio lub pośrednio na otwartą przestrzeń, do innej strefy pożarowej lub na drogi komunikacji ogólnej należy zapewnić z każdego pomieszczenia, w którym mogą przebywać ludzie. Podstawowe wymagania obowiązujących przepisów w zakresie warunków ewakuacji dotyczą:
-ilości wyjść z pomieszczeń w budynku,
-długości przejścia ewakuacyjnego,
-długości dojścia ewakuacyjnego,
-sposobu wydzielenia korytarzy i klatek schodowych. Ilość wyjść z pomieszczeń zależy od ilości osób mogących przebywać jednorazowo w danym pomieszczeniu oraz od powierzchni tego pomieszczenia. Jeżeli w pomieszczeniu może przebywać jednocześnie ponad 50 osób bądź powierzchnia pomieszczenia przekracza 300 m², to z takiego pomieszczenia należy zapewnić co najmniej dwa wyjścia ewakuacyjne oddalone od siebie o co najmniej 5 metrów. Drzwi wyjściowe z takiego pomieszczenia powinny otwierać się na zewnątrz. Przez pojęcie przejścia ewakuacyjnego rozumiemy odległość od najdalszego miejsca w pomieszczeniu, w którym może przebywać człowiek do osi wyjścia służącego celom ewakuacji z pomieszczenia. Długość przejścia ewakuacyjnego w strefach pożarowych zaliczanych do ZL nie może przekraczać 40 metrów. Przez pojęcie dojścia ewakuacyjnego rozumiemy odległość od wyjścia z pomieszczenia do wyjścia na zewnątrz budynku, innej strefy pożarowej lub do drzwi obudowanej klatki schodowej. Długość dojścia ewakuacyjnego w strefie pożarowej zaliczanej do ZL III nie może wynosić więcej niż:
-przy jednym dojściu – 30 metrów
-przy dwóch i więcej dojść – 60 metrów. Długości dojść ewakuacyjnych mogą być powiększone pod warunkiem ochrony drogi ewakuacyjnej samoczynnymi urządzeniami oddymiającymi uruchamianymi za pomocą systemu wykrywania dymu – o 50 %. Obowiązujące przepisy obligatoryjnie wyznaczają parametry zarówno poziomych, jak i pionowych dróg ewakuacyjnych uzależniając je, przede wszystkim od ilości osób przebywających w danym obiekcie oraz od jego wysokości. Określając wymaganą szerokość i liczbę przejść, wyjść oraz dróg ewakuacyjnych w budynku Urzędu Miasta Legionowo należy korzystać ze wskaźnika 5 m²/osobę. Drzwi stanowiące wyjście ewakuacyjne z budynku przeznaczonego na pobyt więcej niż 50 osób powinny otwierać się na zewnątrz. Szerokość drzwi stanowiących wyjście ewakuacyjne z pomieszczeń (w świetle) należy obliczać proporcjonalnie do liczby osób mogących przebywać w nich równocześnie, przyjmując co najmniej 0,6 m szerokości na 100 osób, przy czym najmniejsza szerokość drzwi w świetle powinna wynosić 0,9 m. Szerokość drzwi stanowiących wyjście ewakuacyjne z budynku, a także szerokość drzwi
na drodze ewakuacyjnej z klatki schodowej na zewnątrz budynku powinna być niemniejsza niż szerokość biegu klatki schodowej.Szerokość drzwi w świetle na drodze ewakuacyjnej nie wymienionych powyżej należyobliczać proporcjonalnie do liczby osób, do których ewakuacji są przeznaczone, przyjmując co najmniej 0,6 m szerokości na 100 osób, przy czym najmniejsza szerokość drzwi powinna wynosić 0,9 m w świetle ościeżnicy. Drzwi dwuskrzydłowe, stanowiące wyjście ewakuacyjne z pomieszczenia oraz na drodze ewakuacyjnej, powinny mieć co najmniej jedno, nie blokowane skrzydło drzwiowe o szerokości nie mniejszej niż 0,9 m.Szerokość skrzydła drzwi wahadłowych na drodze ewakuacyjnej powinna wynosić conajmniej:
-dla drzwi jednoskrzydłowych – 0,9 m,
-dla drzwi dwuskrzydłowych – 0,6 m, przy czym oba skrzydła drzwi dwuskrzydłowych muszą mieć tę samą szerokość. Obudowa poziomych dróg ewakuacyjnych powinna mieć klasę odporności ogniowej niemniejszą niż EI 15.Szerokość poziomych dróg ewakuacyjnych należy obliczać proporcjonalnie do liczby osób mogących przebywać jednocześnie na danej kondygnacji budynku, przyjmując co najmniej0,6 m na 100 osób, lecz nie mniej niż 1,4 m. Skrzydła drzwi, stanowiących wyjście na drogę ewakuacyjną, nie mogą, po ich całkowitym otwarciu zmniejszać wymaganej szerokości tej drogi. Korytarze stanowiące drogę ewakuacyjną w strefach pożarowych zaliczanych do ZL powinny być podzielone na odcinki nie dłuższe niż 50 m przy zastosowaniu przegród z drzwiami dymoszczelnymi lub innych urządzeń technicznych, zapobiegających rozprzestrzenianiu się dymu. Wysokość drogi ewakuacyjnej powinna wynosić co najmniej 2,2 m, natomiast wysokość lokalnego obniżenia - 2 m. Na drogach ewakuacyjnych zabronione jest stosowanie spoczników ze stopniami, schodów ze stopniami zabiegowymi (jeżeli schody te są jedyną drogą ewakuacyjną). Na drogach ewakuacyjnych miejsca, w których zastosowano pochylnie i stopnie umożliwiające pokonanie różnicy poziomów, powinny być wyraźnie oznakowane. Obudowa pionowych dróg ewakuacyjnych (klatek schodowych) powinna mieć, w przypadku budynku zaliczanego do ZL III, klasę odporności ogniowej EI 30.Biegi i spoczniki schodów powinny być wykonane z materiałów niepalnych i mieć klasę
odporności ogniowej co najmniej R 60. W budynku niskim zawierającym strefę pożarową ZL III klatki schodowe powinny być obudowane i zamykane drzwiami oraz wyposażone w urządzenia zapobiegające zadymieniu lub służące do usuwania dymu. W przypadku budynków Urzędu Miasta Legionowo należy przyjąć następujące graniczne
wymiary biegów i spoczników:
-biegi - 1,2 m,
-spoczniki – 1,5 m,
-maksymalna wysokość stopnia - 0,175 m. W pomieszczeniach piwnicznych przeznaczonych na pobyt ludzi kraty w oknach powinny otwierać się do wewnątrz (przynajmniej w jednym oknie na pomieszczenie).
6. Wystrój wnętrz
Zagadnienie wystroju wnętrz wiąże się bezpośrednio z warunkami ewakuacyjnymi, gdyż rodzaj zastosowanych materiałów do elementów wykończenia wnętrz decyduje
o warunkach rozprzestrzeniania się ognia oraz o możliwościach opuszczenia budynku przez przebywające tam osoby. Obowiązujące przepisy stawiają szczególnie rygorystyczne wymagania w zakresie właściwości materiałów stosowanych do wykończenia wnętrz. W budynkach zaliczanych do kategorii zagrożenia ludzi zabronione jest stosowanie do wystroju wnętrz materiałów, których produkty rozkładu termicznego są bardzo toksyczne i intensywnie dymiące. Zastosowane na drogach ewakuacyjnych:
- okładziny sufitów, sufity podwieszone oraz okładziny ścienne należy wykonywać z materiałów niepalnych,
-wykładziny podłogowe powinny posiadać cechy materiału niepalnego lub słabo rozprzestrzeniającego ogień. Zabronione jest również stosowanie łatwo zapalnych przegród, stałych elementów wyposażenia i wystroju wnętrz oraz wykładzin podłogowych w pomieszczeniach przeznaczonych do jednoczesnego przebywania ponad 50 osób.
7. Wymagania instalacyjne
Instalacje i urządzenia powinny być dobrane stosownie do funkcji budynku i występujących w nim zagrożeń. Powinny być one użytkowane i utrzymywane w stanie zgodnym z warunkami technicznymi, w szczególności być poddawane okresowym przeglądom i konserwacji. Zgodnie z § 180 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie instalacja i urządzenia elektryczne, przy zachowaniu przepisów rozporządzenia, przepisów odrębnych dotyczących dostarczania energii, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz bezpieczeństwa i higieny pracy, a także wymagań Polskich Norm odnoszących się do tych instalacji i urządzeń, powinny zapewniać min. ochronę przed porażeniem prądem elektrycznym, przepięciami łączeniowymi i atmosferycznymi, powstaniem pożaru, wybuchem i innymi szkodami.
1) przeciwpożarowy wyłącznik prądu
Przeciwpożarowy wyłącznik prądu, odcinający dopływ prądu do wszystkich obwodów, jest niezbędny podczas pożaru, należy stosować w strefach pożarowych
o kubaturze przekraczającej 1000 m³ lub zawierających strefy zagrożone wybuchem. Przeciwpożarowy wyłącznik prądu powinien być umieszczony w pobliżu głównego wejścia do budynku i odpowiednio (zgodnie z Polską Normą) oznaczony. Przeciwpożarowy wyłącznik prądu został umieszczony:- w budynku ...........................................
2) przeciwpożarowe zaopatrzenie wodne
Zaopatrzenie wodne do celów gaśniczych stanowią dwa hydranty miejskiej sieci wodociągowej zlokalizowane w bud., które zapewniają wymaganą ilość wody do gaszenia pożaru.
Dane poniższe z protokołu badania, przeglądu i konserwacji instalacji
wodociągowej sieci przeciwpożarowej (wewnętrznej) - DN25,
z dnia 14 listopada 2005r.
Badania wykonano w oparciu o:
1. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. z 2006 r., nr 80, poz. 563)
2. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003 r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz. U. z 2003 r., nr 121, poz. 1139)
3. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003 r. w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej (Dz. U. Z dnia 11 lipca 2003 r.)
4. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 15 czerwca 2002 r. w sprawie warunków technicznych, j...
dzidzia2603