DARWINIZM W PSYCHOLOGII
PROGRAM SPENCERA
Ø Spencer zakres psychologii lokował na związkach organizmu (w tym psychiki) z otoczeniem zewnętrznym.
Ø Badanie stosunków pomiędzy zjawiskami wewnętrznymi – zadanie fizjologii,
Ø Badanie stosunków pomiędzy zjawiskami zewnętrznymi – zadanie fizyki.
Ø Badanie relacji pomiędzy zjawiskami psychicznymi i zewnętrznymi – zadanie psychologii
Ø Psychologia subiektywna - badanie introspekcyjne stanów i przeżyć psychicznych
Ø Psychologia obiektywna - badanie zachowania i interpretacja w kategoriach stanów świadomości i uczuć
· metody : rejestracja i analiza ruchów adaptacyjnych organizmu/ nawyki i ich zmiana wraz ze zmianą środowiska/analiza zjawisk zachowania.
· procesy życia są nieustannym przystosowywaniem procesów i stanów psych do warunków zewnętrznych.
· proces psychiczny jest przejawem różnorodności życia,
· świadomość spełnia konkretne funkcje biologiczne - ułatwia przystosowanie do otoczenia (intelekt)
· Spostrzeżenia, wyobrażenia, pamięć, wola (to nie zjawiska świadomości) - formy procesu przystosowywania się organizmu do środowiska; dzięki nim organizm osiąga odpowiedni stan równowagi pomiędzy stanami wewnętrznymi i środowiskiem.
Ø Od czasów Spencera zaczynają się badania porównawcze psychiki człowieka i zwierząt, a także badania porównawczo-rozwojowe psychiki człowieka (lata 80te pierwsze badania psychiki dziecka)
Ø zgodnie z darwinizmem właściwości psychiczne są dziedziczne – badania te doprowadziły Spencera do zarysowania rasizmu - że rasa biała, ludzie cywilizowani są lepsi od pozostałych już w momencie urodzenia, gdyż dziedzicznie otrzymali bogatsze wyposażenie intelektualne i psychiczne w porównaniu do innych ras
Ø Spencer zyskał miano ojca psychologii ewolucyjnej
ZASŁUGI GALTONA
Ø Galton był propagatorem myśli Darwina (jego kuzynem) i Spencera
Ø Twórca programu eugeniki - działań na rzecz poprawienia natury ludzkiej poprzez wzbogacenia przekazu korzystnego (dobre geny) i udoskonalenia istot ludzkich.
Ø Badania nad geniuszami zaowocowały stworzeniem rozkładu poziomu inteligencji w określonej grupie ludzkiej (krzywa Galtona) ;rozpoczęciem i ukierunkowaniem ruchu tekstologów w psychologii oraz stworzeniem dziedziny różnic indywidualnych
Ø Opracowała statystyczną metodę analizy korelacyjnej rozpowszechniło badanie współzależności dwu cech i wpływu tej współzależności na zachowanie
Ø Galton nie badał procesów psychicznych, badał rezultaty tych procesów a tym samym uprawiał psychologię obiektywną. Przyczynił się do przezwyciężenia wpływów tradycji psychologii subiektywnej
ROZWÓJ NAUK
Ø Pod wpływem Darwina i Spencera rozwijała się zoopsychologia jak i psychologia rozwojowa.
Ø Rozwój psychologii dziecka, inspirowany darwinizmem, eksponował pytanie o czynniki warunkujące rozwój dziecka. Po okresie początkowe zachwytu nad ewolucyjnym tłumaczeniem procesu pojawiły się badania socjologów pokazujących doniosłe znaczenie wpływu społecznego na rozwój osobniczy
Ø Na tym tle została sformułowana na początku XX wieku teoria dwóch czynników Sterna, który utrzymywał, że zarówno czynnik biologiczny, jak i środowiskowy (społeczny) mają wpływ na rozwój psychiczny jednostki
JAKSONIZM – EWOLUCYJNA TEORIA PSYCHOPATOLOGII
Jaksonizm Jaksona opracował teorię, zgodnie z którą ewolucja i rozpad psychiki są pochodne w stosunku do ewolucji i rozpadu układu nerwowego. Zasady:
1. ewolucja układu nerwowego wiedzie do stopniowego przejmowania czynności ośrodków najniższych, w wyniku wiekowych doświadczeń dobrze zorganizowanych przez ośrodki nerwowe wyższe, bardziej wyspecjalizowane, lecz gorzej zorganizowane;
2. ewolucja układu nerwowego polega na stopniowym komplikowaniu się układu nerwowego, regulującego coraz to większy zakres czynności, więc przechodzącego od czynności prostych do bardzo złożonych;
3. ewolucja polega także na stopniowym zastępowaniu czynności automatycznych czynnościami sterowanymi świadomością; dowolność czynności miałaby przewagę nad mechanicznością zarówno w aspekcie adekwatności, jak i ekonomiki działania.
4. Ewolucyjne, późniejsze ośrodki układu nerwowego, najbardziej specjalistyczne są najsilniej narażone na rozpad, czyli tzw. dysolucję cofanie się w rozwoju - stąd występują liczne zaburzenia świadomości, gdyż te ośrodki są podłożeni procesów świadomych.
5. Układ nerwowy jak i psychika charakteryzuje się hierarchicznością, tzn. ośrodki wyższe rządzą niższymi ewolucyjnie, wszystko więc podlega hierarchicznie korze mózgowej; zaburzenie wiec ośrodków najwyższych wiedzie do zaburzeń funkcji całej struktury nerwowej i psychicznej
2
swps