Języki Obce w Szkole nr. 2005-01.pdf

angielski

francuski

hiszpañski

³aciñski

niemiecki

Nr 1/2005

styczeñ/luty

Rok XLIX 1(248)

ISSN 0446-7965

polski

rosyjski

w³oski

Spis treœci

Od Redakcji ........................................ 3

Ma³gorzata Pamu³a, Dorota Sikora-

Banasik, Angela Bajorek, Iwona

Bartosz-Przyby³o – Czekaj¹c na Europej-

skie p ortfolio jêzykowe dla dzieci … Rozwija-

nie wra¿liwoœci i umiejêtnoœci interkultu-

rowych ................................................ 85

Teresa Pogwizd – Joyeuses Pâques! ...... 89

Agnieszka Wciœlak – Praca technik¹

stacji - powtórzenie wiadomoœci nieco

inaczej ................................................. 91

Bo¿ena D¹browska – A cup of tea ...... 96

Anna Borowska-Szmigiel – A mo¿e by

tak s³uchowisko? .................................. 98

Joanna Szczêk – Der verflixte Artikel

– O problemach z rodzajnikiem w jêzyku

niemieckim raz jeszcze .......................... 5

Monika Su³kowska – Frazeologizmy,

idiomy i przys³owia w procesie nauczania

i uczenia siê jêzyków obcych ................. 9

Ewa Piechota – Metafory konwen-

cjonalne w nauczaniu jêzyka obcego .... 16

Bogus³aw Kubiak – Definicje s³ów

specjalistycznych .................................. 19

Rados³aw Pytlik – Abstrakt w dobie

dzisiejszych publikacji naukowych

na przyk³adzie niemieckich i polskich

prac jêzykoznawczych .......................... 24

Joanna Kijewska – Uczenie siê jêzyków

wzbogaca. Nim zacznê wdra¿aæ

Portfolio ................................................ 101

Ala Koman – Jak wprowadzam s³ownic-

two dotycz¹ce cech charakteru ........... 104

Joanna Pawelec – Fresenhof – ein Lied

im Dialekt .......................................... 106

Bogdan Bernacki – Stacje edukacyjne

po rosyjsku ........................................ 108

Kamila Morek-Herman – Lust auf

Deutschland? – lekcja jêzyka niemieckiego

dla obie¿yœwiatów ............................. 113

Ewa Norejko-Fornalczyk, Dorota Maro

– Przyimek „an” i „Niemcy w zarysie” 119

Justyna Wróbel – Kultura

i glottodydaktyka ............................... 121

El¿bieta Grygalewicz – Czy jest mo¿liwa

integracja nauczania jêzyka obcego

z przedmiotami zawodowymi? ........... 128

Marcin Mizak – Wymowa brytyjska

i amerykañska – jak je skutecznie odró¿-

niæ: pomoc dla nauczyciela i ucznia ...... 28

Wioletta Piegzik – Francuski przecinek 35

Dorota Ch³opek – Utrwalanie

s³ownictwa przez tekst prasowy ............ 42

Jolanta Zaj¹c – Rozwijanie kompetencji

tekstowej na lekcjach jêzyka obcego ..... 50

Ewa Ko³odziejska – Language for

Life – pocz¹tek drogi do CLIL ................ 59

Anna Jaroszewska – Nowe egzaminy

Instytutu Goethego. Czêœæ III – Start

Deutsch 1 ................................................ 78

Krystyna Staroñ – Egzaminy certyfika-

towe z jêzyka polskiego jako obcego .... 82

MATERIA£Y PRAKTYCZNE

Dorota Buda – Kleidung – æwiczenia

leksykalne .......................................... 135

Barbara Bêdkowska – As the proverb

goes .................................................. 137

Gabriela Smolij – Zestaw æwiczeñ dla

technikum gastronomicznego ............. 140

Marta Petryszak – Save the Animals . 143

Anna Borowska-Szmigiel – The Gin-

gerbread Man .................................... 145

Anna Zeler – Sprzysiê¿enie Katyliny .. 147

zyka obcego. Kilka uwag po egzaminach

próbnych z jêzyka niemieckiego ......... 171

SPRAWOZDANIA

Ma³gorzata Zieliñska-Ignaciuk,

Katarzyna Pluta – Szkolny konkurs jêzyka

francuskiego w szkole podstawowej .... 174

Marta Petryszak – Projekt To be or

not to be... ............................................ 176

Jadwiga Starnawska-Przydacz – Konkurs

recytatorski poezji anglojêzycznej ....... 177

Ma³gorzata Kwiatkowska – Cztery

pory roku – Dzieñ jêzyków obcych ..... 178

Ewa Rejmer, Ma³gorzata Balcewicz

– Kilka refleksji na temat wymiany

jêzykowej .......................................... 179

Zofia So³tys – Europek na lekcjach

jêzyka, czyli jak pracowaæ z Portfolio

dla dzieci ............................................... 182

Joanna Nijakowska, Anna Jurek

– Dysleksja: od badañ mózgu do

praktyki ............................................. 183

CZYTELNICY PISZ¥

Magdalena Uznañska – Baza artykula-

cyjna i jej wp³yw na opanowanie

podsystemu fonetyczno-fonologicznego

jêzyka ................................................ 152

Katarzyna Smiger, Alicja Cieszyñska,

Piotr Laskowski – O roli æwiczeñ

g³osowej interpretacji tekstu w korelacji

miêdzyprzedmiotowej ....................... 155

Ma³gorzata Szamborska – Interferencja

jêzykowa na lekcjach jêzyka obcego .. 160

Marzena Wysocka – Ró¿nice w sporz¹-

dzaniu notatek na lekcji w zale¿noœci

od p³ci ............................................. 162

Aneta Mróz – Gry i zabawy w procesie

nauczania jêzyków obcych ................. 164

Ma³gorzata Rataj – Projekt edukacyjny?

Tak! Uwagi i wnioski .......................... 168

Joanna Augustynowicz – Wspó³praca

miêdzy szko³ami jako urozmaicenie

nauczania jêzyka obcego ................... 170

Piotr Rochowski – Nowa matura z jê-

RECENZJE

Pawe³ Sobkowiak – English in Mind . 187

Agnieszka Król – Profi – podrêcznik do

nauki jêzyka niemieckiego dla zasadni-

czych szkó³ zawodowych .................... 190

Piotr Rochowski – Mein Beruf .......... 192

Monika Sender-Nizio³ek – Korepetycje

domowe ............................................ 195

Barbara Ko³odziejczyk – Le français

du tourisme i Le français juridique ..... 197

Bogdan Bernacki – P³yta rosyjskiego

duetu Nichya ..................................... 199

Centralny Oœrodek Doskonalenia Nauczycieli

ZESPÓ£ REDAKCYJNY: Maria Gorzelak – redaktor naczelna i redaktor dzia³u jêzyka angielskiego,

Jolanta Zaj¹c – redaktor dzia³u jêzyka francuskiego, hiszpañskiego i w³oskiego, Gra¿yna Czetwer-

tyñska – redaktor dzia³u jêzyka ³aciñskiego. Hanna Bawej-Krajewska – redaktor dzia³u jêzyka

niemieckiego, Miko³aj Timoszuk – redaktor dzia³u jêzyka rosyjskiego.

Prenumerata: Renata Dziêcio³ – tel. (48 22) 621 30 31 wew. 313. E-mail renata.dzieciol@codn.edu.pl

ADRES REDAKCJI: Centralny Oœrodek Doskonalenia Nauczycieli, Aleje Ujazdowskie 28. 00-478 Warszawa,

Tel. (48 22) 621 30 31 wew. 410, fax 621 48 00, 622 33 46, E-mail: jows@codn.edu.pl Internet: www.codn.edu.pl

Redakcja nie zwraca nades³anych artyku³ów i zastrzega sobie prawo do dokonywania formalnych zmian

w tekstach artyku³ów; nie odpowiada za treœæ wydrukowanych reklam.

Ilustracje: Maja Chmura,

Sk³ad, druk i oprawa: ul. Sk³adowa 9, 15-399 Bia³ystok,

Nak³ad 2300

Od Redakcji

Szanowni Pañstwo

W artykule wstêpnym numeru 4/2004 pisa³am o dwóch wielkich wydarzeniach, które bezpoœ-

rednio dotycz¹ nauczycieli jêzyków obcych. By³o to ukazanie siê w Polsce pierwszego Europejskiego

portfolio jêzykowego i czekaj¹cy nas obowi¹zkowy egzamin maturalny z jêzyka obcego. Do tych

dwóch wydarzeñ nale¿y dopisaæ jeszcze jedno – prace nad now¹ podstaw¹ programow¹.

Portfolio powoli zadomawia siê w naszym systemie oœwiatowym. W tej chwili prowadzimy

dwa pilota¿e – Portfolio dla klas 0-III szkó³ podstawowych i Portfolio dla doros³ych . W po³owie mar-

ca zaczynamy prace redakcyjne nad Portfolio 16 +, którego pierwszy pilota¿ mo¿e siê jeszcze zacznie

w tym roku szkolnym. Powoli krystalizuje siê koncepcja Portfolio dla dzieci od 3 do 6/7 lat . Koñczy-

my prace redakcyjne nad Poradnikiem dla nauczycieli do Portfolio dla uczniów od 10 do 15 lat.

Coraz bardziej podoba nam siê idea Europejskiego portfolio jêzykowego. To nie tylko samo-

dzielnoœæ i odpowiedzialnoœæ ucznia, to nie tylko umiejêtnoœæ oceniania swojej pracy, planowania

swoich indywidualnych celów nauki, podejmowanie prób realizowania tych celów, powolne kszta³-

towanie nawyków systematycznej pracy, czerpanie radoœci z samego uczenia siê, z obcowania z tek-

stem obcojêzycznym, podejmowanie zabaw jêzykowych... To przede wszystkim poczucie, ¿e siê

osi¹ga sukces. Sukces rodzi motywacjê, motywacja jest zachêt¹ do pracy, systematyczna praca rodzi

nastêpny sukces.

Obowi¹zkowy egzamin maturalny z jêzyka obcego nie nastraja tak optymistycznie. Zbyt du¿o

jest nad nim dyskusji, za bardzo siê go krytykuje, wzbudza niepotrzebne emocje. Dla uczniów jest on

niezwykle wa¿ny – w niejednym pewnie przypadku zadecyduje o przysz³oœci zdaj¹cych go osób. Nie

wiem, czy ³atwo go bêdzie zdawaæ, skoro tak du¿o budzi krytyki. Nie wiem, czy zdaj¹ce go osoby

bêd¹ do niego optymistycznie nastawione. Ma on sprawdzaæ ich wiedzê i umiejêtnoœci. Tymczasem

robi siê wszystko, ¿eby pokazaæ, ¿e nie bêdzie on sprawdza³ ani wiedzy ani umiejêtnoœci. Czy¿byœmy

ju¿ wszyscy zapomnieli, jak zdawa³o siê „star¹” maturê. O jej wynikach decydowa³a komisja sk³adaj¹-

ca siê z niewielu osób – czy zawsze by³y one obiektywne? Ka¿dy z nas zna pewnie wiele przypadków

osób, które jakimœ dziwnym trafem zda³y maturê – niewiele umiej¹c. Mo¿e wiêc warto popatrzeæ na

now¹ maturê z jêzyka jako na egzamin rzeczywiœcie sprawdzaj¹cy wiedzê i umiejêtnoœci ucznia.

Zreszt¹ same zadania egzaminacyjne nie s¹ krytykowane – krytykuje siê punktacjê i graficzny uk³ad

arkuszy egazminacyjnych. W poprzednich latach drukowaliœmy du¿o zestawów egzaminacyjnych

i starej i nowej matury – ³atwo wiêc je porównaæ i ³atwo wyci¹gn¹æ wnioski.

O zmianach podstawy programowej zaczê³o siê mówiæ niedawno. I jeszcze nie zosta³a ona

poddana ocenie, a ju¿ w prasie pojawiaj¹ siê artyku³y, ¿e i tak nie zda¿y siê jej wprowadziæ przed

szykuj¹cymi siê w naszym kraju zmianami politycznymi. Bardzo zrobi³o siê u nas niespokojnie, a ten

niepokój udziela siê wszystkim grupom spo³ecznym. Do tego jeszcze coraz wiêcej jest w codziennej

prasie informacji o planach likwidowania ró¿nych szkó³, coraz wiêcej rankingów, która szko³a lepsza,

która gorsza, do której warto pos³aæ dziecko, a której nale¿y unikaæ.

W tych burzliwych czasach roœnie rola nauczycieli. Takich, którzy by tonowali narastaj¹ce napiê-

cia, spokojnie uczyli, umiejêtnie przekazywali wiedzê, budzili zainteresowanie uczniów i zachêcali ich

do aktywnoœci. Oœwiata – jak nigdy dot¹d – przyczynia siê do rozwoju nowoczesnej gospodarki.

Potrzebni s¹ dobrze wykwalifikowani kompetentni specjaliœci w ka¿dej dziedzinie. Do nich nale¿y przysz-

³oœæ – a im bardziej jest wykszta³cone spo³eczeñstwo, tym wiêksze ma szanse na dobrobyt.

W zintegrowanej Europie modne jest podawanie przyk³adów dobrych praktyk. Mo¿e wiêc

dobrze by³oby odwo³aæ siê do kraju, w którym tak dobrze funkcjonuje system oœwiatowy. Ten kraj to

Finlandia. Fiñscy uczniowie nie tylko osi¹gaj¹ najlepsze wyniki w czytaniu i w matematyce, ale i ma-

j¹ najwiêksz¹ motywacjê do nauki. Nie ma tam szkó³ lepszych i gorszych, bo nikt nie robi nie-

potrzebnych rankingów – ka¿da szko³a jest na wysokim poziomie. Co roku co prawda ocenia siê

wybran¹ grupê szkó³, ale ocena ta nie jest poddana publicznemu os¹dowi. S³u¿y ona konkretnym

szko³om, by by³y jeszcze lepsze i by usprawnia³y proces nauczania. Ufa siê nauczycielom i dyrekcji

szkó³. Uczniowie ucz¹ siê w niestresowych, przyjaznych szko³ach – s¹ uczeni tak, by polubili szko³ê

i znaleŸli radoœæ w samodzielnej pracy. Bo nauka przychodzi ³atwiej, gdy samodzielnie osi¹ga siê drob-

ne sukcesy.

Ka¿dy nauczyciel marzy o m¹drym uczniu – ¿¹dnym wiedzy, z³aknionym coraz to nowych

informacji. Jeœli przypatrzymy siê naszym dzieciom rozpoczynaj¹cym naukê – czy to w zerówce, czy

w pierwszej klasie – zobaczymy z jakim entuzjazmem i jak chêtnie chodz¹ do szko³y. Zastanówmy

siê, kiedy mija im zapa³ i czy nie ma w tym naszej winy.

Szanowni Pañstwo, choæ ten rok nie zanosi siê na ³atwy, uczmy tak, by nasi uczniowie dostrze-

gali swoje sukcesy, chwalmy ich i cieszmy siê z ich zapa³u do pracy, który mimo wszystko m³odzi

ludzie ci¹gle jeszcze maj¹. Powiedzmy sobie, ¿e wszyscy s¹ ambitni i chêtni do pracy i tak z nimi

pracujmy, jakby rzeczywiœcie tacy byli, uœwiadamiaj¹c im, ¿e to czego siê ucz¹ jest naprawdê wa¿ne.

Jak co roku og³aszamy konkurs. Tym razem jego temat brzmi:

Nauka przychodzi ³atwiej, gdy wykonujemy coœ samodzielnie – o indywidualnej pracy z uczniem.

Jest to konkurs o wierze w siebie, o czerpaniu radoœci z uczenia siê i o satysfakcji z sukcesu.

Jego szczegó³owe omówienie przedstawimy w numerze 2/2005, Pañstwu zaœ ¿yczymy w roku 2005

wiary w swoich uczniów, dydaktycznych radoœci i sukcesów.

W imieniu Zespo³u Redakcyjnego

Maria Gorzelak

PODSTAWY

GLOTTODYDAKTYKI

Joanna Szczêk 1)

Wroc³aw

Der verflixte Artikel – O problemach z rodzajnikiem

w jêzyku niemieckim raz jeszcze

D as Mädchen – (ta) dziewczyna, das Buch

– (ta) ksi¹¿ka, die Blume – (ten) kwiat , ka¿dy

ucz¹cy siê jêzyka niemieckiego zna ten problem.

Ju¿ na pierwszych zajêciach dowiadujemy siê

o istnieniu czegoœ w jêzyku niemieckim, co nie

ma swojego odpowiednika w jêzyku polskim.

Chodzi o rodzajnik. Otrzymujemy te¿ od nauczy-

ciela stosown¹ „instrukcjê u¿ywania”, która do-

tyczy kilku elementów i brzmi: Nale¿y uczyæ siê

r z eczownik ó w niemieckich wraz z r o dzajnikiem,

poniewa¿ nie ma innej mo¿liwoœci r o zpoznania

ich r o dzaju. W trakcie dalszej nauki dowiaduje-

my siê, ¿e istniej¹ dwa typy rodzajników: okre-

œlony i nieokreœlony, a ró¿nica w ich stosowaniu

sprowadza siê w³aœciwie do formu³ki: „rodzaj-

nika nieokreœlonego u¿ywamy, gdy mówimy

o czymœ pierwszy raz, rodzajnika okreœlonego zaœ,

gdy mówimy o czymœ po raz kolejny”. Nale¿y

jednak zadaæ sobie pytanie, czy tak sformu³o-

wana zasada u¿ycia rodzajnika, który stanowi

jeden z wielu problemów dla ucz¹cych siê jêzy-

ka niemieckiego Polaków, jest wystarczaj¹ca.

Praktyka pokazuje, ¿e coraz czêœciej podrêczni-

ki ograniczaj¹ siê w czêœci gramatycznej do sfor-

mu³owañ tego typu. St¹d te¿ pytania zasadni-

cze: Czy przy pomocy takich regu³ jesteœmy

w stanie opanowaæ niemiecki system rozpozna-

wania rodzaju gramatycznego rzeczowników?

Czy jesteœmy w stanie w miarê bezb³êdnie roz-

poznawaæ sytuacje, w których nale¿y u¿yæ ro-

dzajnika okreœlonego lub nieokreœlonego?

Niniejszy artyku³ stanowi próbê usystema-

tyzowania informacji gramatycznych na temat

rodzajnika w jêzyku niemieckim. Postaram siê

równie¿ przedstawiæ kilka propozycji dotycz¹-

cych mo¿liwoœci rozpoznawania rodzaju rze-

czownika, bez koniecznoœci uczenia siê go na

pamiêæ.

Funkcje rodzajnika w jêzyku

niemieckim

Ka¿dy ucz¹cy siê jêzyka obcego stawia

sobie czêsto pytanie, dlaczego jêzyk obcy tak

bardzo ró¿ni siê od jêzyka ojczystego. Dlaczego

w jêzyku angielskim jest tyle czasów, do czego

w jêzyku niemieckim jest potrzebny rodzajnik,

dlaczego jêzyk rosyjski nie pos³uguje siê alfabe-

tem ³aciñskim. Pytania te wynikaj¹ z faktu, i¿

zazwyczaj staramy siê szukaæ w strukturze jêzy-

ka obcego podobieñstw do jêzyka ojczystego.

Wynik takiego porównania to szeroka paleta

ró¿nic i niezbyt wiele podobieñstw. Taki stan

rzeczy to skutek tego, i¿ ka¿da kultura jêzykowa

w ró¿ny sposób wp³ywa na kszta³t jêzyka, jakim

siê pos³uguje, oraz realizuje przez jêzyk ró¿ne

potrzeby zwi¹zane z postrzeganiem otaczaj¹ce-

go j¹ œwiata. Cechuje j¹ zatem relatywizm wy-

nikaj¹cy z subiektywnej obserwacji i subiektyw-

nych, indywidualnych potrzeb. W zwi¹zku z tym

Autorka jest asystentk¹ w Zak³adzie Jêzyka Niemieckiego Instytutu Filologii Germañskiej Uniwersytetu Wroc³awskiego.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: