mikroprocesorowy regulator temperatury 1.pdf

(497 KB) Pobierz
Mikroprocesorowy regulator temperatury, część 1 - AVT-843
Mikroprocesorowy regulator temperatury
Mikroprocesorowy
regulator temperatury,
część 1
AVT−843
OszczÍdzanie energii jest
dzisiaj koniecznoúci¹.
Przemawiaj¹ za tym zarÛwno
wzglÍdy ekologiczne jak
i†ekonomiczne. Te pierwsze
nie zawsze s¹ rozumiane
i†akceptowane. Jednak
wszystko, co wp³ywa na
nasz¹ kieszeÒ jest od razu
zauwaøane i†powoduje
natychmiastowe dzia³anie.
Wysokie rachunki za jeden
z†podstawowych rodzajÛw energii
- energiÍ ciepln¹ - úwiadcz¹ o†za-
niedbaniach w†dziedzinie jej
oszczÍdzania. Nowoczesne techno-
logie budowania nowych budyn-
kÛw i†ocieplania starych pozwalaj¹
w†sposÛb znacz¹cy ograniczyÊ stra-
ty. Jednak nie jest to kres moø-
liwoúci oszczÍdzania. MieszkaÒcy
blokÛw - nawet tych ocieplonych
lub juø dobrze zbudowanych -
maj¹ tropikalne warunki w†swoich
mieszkaniach, jeøeli w†úrodku zi-
my nast¹pi znaczne ocieplenie.
Przyczyn¹ takiego stanu jest brak
dobrego systemu regulacji dostar-
czanej energii w†zaleønoúci od wa-
runkÛw atmosferycznych. Skutek
to otwarte okna i†ogrzewanie (doúÊ
drogie) powietrza na zewn¹trz.
Najlepszym sposobem zapobie-
gania, miÍdzy innymi takim sy-
tuacjom, by³oby dostarczanie ta-
kiej iloúci energii, aby utrzymaÊ
w†pomieszczeniu odpowiedni¹,
zadan¹ temperaturÍ. Moøna teø
pÛjúÊ dalej. W†wielu pomieszcze-
niach, w†rÛønych porach doby
moøe byÊ potrzebna rÛøna tempe-
ratura. Jeøeli w†pewnym okresie
przebywaj¹ tam ludzie, to moøe
byÊ ustawiona temperatura poko-
jowa. Po jego opuszczeniu na
d³uøszy czas moøna ustawiÊ niø-
sz¹ temperaturÍ i†w†ten sposÛb
ograniczyÊ zuøywanie energii ciep-
lnej. Takie rozwi¹zanie wydaje siÍ
odpowiednie np. dla sypialni
w†domkach jednorodzinnych,
w†sklepach, kioskach, biurach itp.
Przedstawiony tutaj mikropro-
cesorowy regulator temperatury
umoøliwia kontrolÍ trzech wartoú-
ci temperatury w†trzech strefach
czasowych (w ci¹gu doby). Op-
rÛcz tej podstawowej funkcji spe³-
nia teø rolÍ termometru i†zegara.
Opis uk³adu
Do pomiaru i†regulacji tempe-
ratury wykorzystany zosta³ uk³ad
DS1620 firmy Dallas Semiconduc-
tor. Jest to scalony cyfrowy ter-
mometr i†termostat. Uk³ad ten
mierzy temperaturÍ w†zakresie od
-55 do +125 o C†i†ma wbudowany
uk³ad termostatu. Nastawione war-
toúci regulowanej przez termostat
temperatury s¹ zapisywane w†nie-
ulotnej pamiÍci EEPROM. DS1620
przystosowany jest do wspÛ³pracy
z†systemami mikroprocesorowymi.
Wszystkie dane odczytywane
z†uk³adu (temperatura, nastawy
termostatu), jak i†zapisywane do
niego s¹ przesy³ane w†formie cyf-
rowej za pomoc¹ trÛjprzewodowej
magistrali. Takie rozwi¹zanie
znacznie upraszcza uk³ady pomia-
ru i†regulacji temperatury. Nie
jest konieczne budowanie analo-
gowych uk³adÛw i†ich kalibracja.
ZbÍdny jest teø przetwornik A/C.
50
Elektronika Praktyczna 12/99
P R O J E K T Y
30569465.139.png 30569465.150.png
Mikroprocesorowy regulator temperatury
Za pomoc¹ cyfrowej magistrali
moøna przes³aÊ do termometru
nastÍpuj¹ce komendy:
- Odczyt temperatury . Komenda
ta jest wykorzystywana do po-
miaru temperatury otoczenia.
Temperatura jest przesy³ana
w†postaci 9-bitowego s³owa (kod
U2) z†rozdzielczoúci¹ 0,5 o C.
- Zapis TH . Komend¹ t¹ zapisuje
siÍ do rejestru gÛrnej tempera-
tury TH termostatu wartoúÊ usta-
wiaj¹c¹ prÛg prze³¹czania wy-
júcia Thigh . Temperatura jest
zapisywana w†formacie 9-bito-
wego s³owa (U2).
- Zapis TL . Komend¹ t¹ zapisuje
siÍ do rejestru dolnej tempera-
tury termostatu TL wartoúÊ usta-
wiaj¹c¹ prÛg prze³¹czania wy-
júcia Tlow . Format danych j.w.
- Odczyt TH . Komend¹ t¹ odczy-
tuje siÍ zawartoúÊ rejestru TH.
Format danych j.w.
- Odczyt TL . Komend¹ t¹ odczy-
tuje siÍ zawartoúÊ rejestru TL.
Format danych j.w.
- Start przetwarzania . Komenda
ta rozpoczyna pomiar tempera-
tury.
- Zapis konfiguracji . Komenda za-
pisuje rejestr konfiguracji.
W†naszym rozwi¹zaniu w†re-
jestrze konfiguracji przyjÍto: bit
CPU=1 i†bit 1SHOT=0. Pomiar
temperatury odbywa siÍ w†sposÛb
ci¹g³y i†uk³ad pracuje w†trybie
ci¹g³ej wspÛ³pracy z†mikroproce-
sorem. Do sterowania elementem
grzejnym zastosowano wyjúcie
Tcom . Umoøliwia ono regulacjÍ
z†pÍtl¹ histerezy okreúlon¹ przez
wartoúci rejestrÛw TL i†TH. Jeøeli
temperatura jest niøsza niø TL
(Tcom w†stanie ì0î) i†roúnie, to
po osi¹gniÍciu wartoúci TH wyj-
úcie Tcom przechodzi w†stan ì1î.
Jeøeli temperatura zacznie teraz
spadaÊ, to wyjúcie Tcom pozostaje
nadal w†stanie ì1î , aø tempera-
tura osi¹gnie wartoúÊ TL. Wtedy
Tcom przejdzie znÛw w†stan ì0î.
Uk³ad DS1620 umoøliwia pomiar
i†regulacjÍ temperatury z†rozdziel-
czoúci¹ 0,5 o C. W†regulatorze tem-
peraturÍ moøna ustawiÊ co 1 o C.
Program steruj¹cy na jej podsta-
wie odejmie od tej temperatury
0,5 o C†i†wpisze do TL, oraz doda
do niej 0,5 o C†i†wpisze do TH.
Otrzymamy w†ten sposÛb histere-
zÍ o†wartoúci 1 o C.
Na przyk³ad, jeøeli ustawio-
na temperatura bÍdzie mia³a
Rys. 1. Schemat elektryczny modułu procesora.
Elektronika Praktyczna 12/99
51
30569465.161.png 30569465.172.png 30569465.001.png 30569465.012.png 30569465.023.png 30569465.034.png 30569465.045.png 30569465.056.png 30569465.067.png 30569465.078.png 30569465.089.png 30569465.098.png 30569465.099.png 30569465.100.png 30569465.101.png 30569465.102.png 30569465.103.png 30569465.104.png 30569465.105.png 30569465.106.png 30569465.107.png 30569465.108.png 30569465.109.png 30569465.110.png 30569465.111.png 30569465.112.png 30569465.113.png 30569465.114.png 30569465.115.png 30569465.116.png 30569465.117.png 30569465.118.png 30569465.119.png 30569465.120.png 30569465.121.png 30569465.122.png 30569465.123.png 30569465.124.png 30569465.125.png 30569465.126.png 30569465.127.png 30569465.128.png 30569465.129.png 30569465.130.png 30569465.131.png 30569465.132.png 30569465.133.png 30569465.134.png 30569465.135.png 30569465.136.png 30569465.137.png 30569465.138.png 30569465.140.png 30569465.141.png 30569465.142.png 30569465.143.png 30569465.144.png 30569465.145.png 30569465.146.png 30569465.147.png 30569465.148.png 30569465.149.png 30569465.151.png 30569465.152.png 30569465.153.png 30569465.154.png 30569465.155.png 30569465.156.png 30569465.157.png 30569465.158.png 30569465.159.png 30569465.160.png 30569465.162.png 30569465.163.png 30569465.164.png 30569465.165.png 30569465.166.png 30569465.167.png 30569465.168.png 30569465.169.png 30569465.170.png 30569465.171.png 30569465.173.png 30569465.174.png 30569465.175.png 30569465.176.png 30569465.177.png 30569465.178.png 30569465.179.png 30569465.180.png 30569465.181.png 30569465.182.png 30569465.002.png 30569465.003.png 30569465.004.png 30569465.005.png 30569465.006.png 30569465.007.png 30569465.008.png 30569465.009.png 30569465.010.png 30569465.011.png 30569465.013.png 30569465.014.png 30569465.015.png 30569465.016.png 30569465.017.png 30569465.018.png 30569465.019.png 30569465.020.png 30569465.021.png 30569465.022.png 30569465.024.png
Mikroprocesorowy regulator temperatury
Rys. 2. Rozmieszczenie elementów na płytce drukowanej
modułu procesora.
okazji jeden z†licznikÛw moøe byÊ
zwolniony do innych celÛw.
Zdecydowanie zosta³ rozsze-
rzony teø system przerwaÒ. Op-
rÛcz znanych z†8051 dodano
przerwanie od przetwornika
A/C oraz przerwania zewnÍtrzne
INT2..INT6.
Z†przerwaniami powi¹zana jest
funkcjonalnie rozbudowana jed-
nostka porÛwnawczo-pomiarowa
(CCU). Jednostka ta jest taktowana
przez timer T2. Naleøy tutaj pod-
kreúliÊ, øe dzia³anie i†programo-
wanie tego timera jest zdecydo-
wanie rÛøne od dzia³ania T2
w†8052.
Aby u³atwiÊ konstruktorom
poznanie i†wykorzystywanie
wszystkich nowych moøliwoúci,
firma Siemens opracowa³a pakiet
wartoúÊ +18 o C, to TL=+17,5 o C,
a†TH=+18,5 o C. Dla temperatury
-10 o C TL=-10,5 o C, TH=-9,5 o C.
Oczywiúcie, moøna sobie wyobra-
ziÊ inne sposoby ustawiania his-
terezy lub wykorzystanie wyjúÊ
Tlow i Thigh . Moøe to zaleøeÊ od
przenikalnoúci cieplnej úcian, mo-
cy i†rodzaju elementÛw grzejnych
itp.
Jak wspomniano wyøej, uk³ad
termostatu pracuje ze sterowni-
kiem mikroprocesorowym. Zreali-
zowano go w†oparciu o†mikrokon-
troler SAB80C535 firmy SIEMENS.
Jest to uk³ad kompatybilny pro-
gramowo z†rodzin¹ MCS51. Posia-
da jednak wiele ciekawych i†uøy-
tecznych rozszerzeÒ.
Sterowanie tymi rozszerzenia-
mi odbywa siÍ za pomoc¹ nie
wykorzystywanego w†MCS51 ob-
szaru pamiÍci SFR. Naleøy przy
tym pamiÍtaÊ, øe niektÛre z†rejes-
trÛw SFR wykorzystywane w†8052
zmieni³y swoje znaczenie i†dzia-
³anie.
Konstruktorzy Siemensa umieú-
cili w†nowej jednostce dwa dodat-
kowe dwukierunkowe porty P4
i†P5 oraz jeden analogowy P6.
Linie portu P6 mog¹ byÊ do³¹czo-
ne za pomoc¹ multipleksera do
wejúcia 8-bitowego przetwornika
A/C. NapiÍcie odniesienia prze-
twornika moøna uzyskaÊ przez
programowe podzielenie zewnÍt-
rznego napiÍcia odniesienia poda-
wanego na wejúcie VAREF
(VAGND koÒcÛwka masy napiÍcia
odniesienia). Jeøeli nie jest wyko-
rzystywany przetwornik, to linie
portu P6 mog¹ byÊ teø cyfrowymi
liniami wejúciowymi. Dla tych,
ktÛrzy uøywaj¹ portu szeregowego
wbudowano generator transmisji
danych.
Umoøliwia on uzyskanie do-
k³adnej prÍdkoúci transmisji
4800bd lub 9600bd dla czÍstotli-
woúci zegara rÛwnej 12MHz. Przy
Wykaz elementów − Regulator
Płytka bazowa
radiator*
Rezystory
R1..R4, R10, R12, R17..R20: 3,3k
Płytka klawiszy
Rezystory
POT1 4,7k
R9, R11, R16: 1k
Półprzewodniki
D1..D3: LED 3mm czerwona
D4: LED 3mm zielona
Różne
złącze 20−pinowe do przewodów
wstążkowych
przyciski SW1−SW4 4szt
F/35V tantal
C2: 100nF
Półprzewodniki
U1: 7805
T1..T6: BC547
Różne
ZL1, ZL2: złącza − opis w tekście
ZL3: złącze 20pin do przewodów
wstążkowych
ZL4: złącze 10pin
ZS1: złącze śrubowe
podstawka DIL40 2szt (nieprecyzyj−
na)
Minimoduł 535
Rezystory
R1: 10k
Kondensatory
C1, C2: 33pF
C3: 10
F/16V
F/35V tantal
C5..C7: 100nF
Półprzewodniki
U1: SAB80C535
U2: 74HCT573
U3: 27C128 (27C64)
Różne
S1: przycisk resetu
Q1: rezonator kwarcowy 12MHz
goldpiny
podstawka PLCC68
podstawka DIL20
podstawka DIL28
LCD: wyświetlacz 2x20 znaków
*gniazda bezpiecznikowe 2szt.
*gniazdo sieciowe
*sznur sieciowy
*obudowa plastikowa
* − nie wchodzi w skład kitu
Płytka zasilacza
Rezystory
R1: 1
Pot1: 1k
Kondensatory
C1: 2200
F/25V
F/25V
C3: 100nF/63V
Półprzewodniki
U1: L200
D1, D2: 1N4007
M1: 1A/100V
OPT: PS2401
Różne
płytka drukowana
ZS1..ZS4: ARK2 i ARK3
52
Elektronika Praktyczna 12/99
R5..R8: 510
Kondensatory
C1: 1
R2: 1k
C4: 1
R2: 7,5k
R3: 1k
C2: 47
30569465.025.png 30569465.026.png 30569465.027.png 30569465.028.png 30569465.029.png 30569465.030.png 30569465.031.png 30569465.032.png 30569465.033.png 30569465.035.png 30569465.036.png 30569465.037.png 30569465.038.png 30569465.039.png 30569465.040.png
Mikroprocesorowy regulator temperatury
programowy DAvE. CD-ROM
z†tym pakietem moøna by³o uzys-
kaÊ po wype³nieniu odpowiednie-
go formularza na stronie WWW
Siemensa lub po wys³aniu faksu
do siedziby firmy. DAvE umoø-
liwia w†prosty sposÛb zaprogra-
mowanie timerÛw, przetwornika,
priorytetÛw przerwaÒ itp. Wyni-
kiem dzia³ania programu s¹ frag-
menty kodu ürÛd³owego w†jÍzyku
C dla kompilatora firmy Keil.
Mikrokontroler ten wydawa³ siÍ
na tyle atrakcyjny, øe zosta³ do
niego zaprojektowany minimodu³.
Schemat modu³u pokazano na
rys. 1 , a†widok jego p³ytki z†roz-
mieszczeniem elementÛw na rys.
2 . P³ytka drukowana jest oczywiú-
cie dwustronna z†metalizacj¹ ot-
worÛw. Modu³ zawiera niewiele
elementÛw i†montaø nie powinien
nastrÍczaÊ øadnych trudnoúci.
Mikrokontroler umieszczony jest
w†podstawce do uk³adÛw w†obu-
dowach PLCC68. Trzeba pamiÍtaÊ
o†prawid³owym w³oøeniu tego
uk³adu w†podstawkÍ, gdyø wyjÍ-
cie go bez specjalnego przyrz¹du
jest doúÊ trudne. Wszystkie syg-
Rys. 3. Schemat elektryczny połączeń zewnętrznych.
Rys. 4. Rozmieszczenie elementów
na bazowej płytce drukowanej.
Elektronika Praktyczna 12/99
53
30569465.041.png 30569465.042.png 30569465.043.png 30569465.044.png 30569465.046.png 30569465.047.png 30569465.048.png 30569465.049.png 30569465.050.png 30569465.051.png 30569465.052.png 30569465.053.png 30569465.054.png 30569465.055.png 30569465.057.png 30569465.058.png 30569465.059.png 30569465.060.png 30569465.061.png 30569465.062.png 30569465.063.png 30569465.064.png 30569465.065.png 30569465.066.png 30569465.068.png 30569465.069.png 30569465.070.png 30569465.071.png 30569465.072.png 30569465.073.png 30569465.074.png 30569465.075.png 30569465.076.png 30569465.077.png 30569465.079.png 30569465.080.png 30569465.081.png 30569465.082.png 30569465.083.png 30569465.084.png 30569465.085.png 30569465.086.png 30569465.087.png 30569465.088.png 30569465.090.png
Mikroprocesorowy regulator temperatury
Rys. 5. Schemat elektryczny zasilacza.
na³y mikrokontrolera oraz linie
adresowe zosta³y wyprowadzone
na boczne z³¹cza. Umoøliwi to
³atwe pod³¹czenie zewnÍtrznej pa-
miÍci RAM oraz uk³adÛw peryfe-
ryjnych.
W†otwory na krawÍdziach p³yt-
ki naleøy wlutowaÊ poz³acane ko³-
ki wyciÍte ze z³¹cz typu Cannon.
OtworÛw jest w†sumie 72 (po 36
na kaød¹ stronÍ). W†p³ycie bazo-
wej naleøy wlutowaÊ w†odpowied-
nim rozstawie rozciÍte podstawki
(nieprecyzyjne). Na jedn¹ stronÍ
wykorzystuje siÍ jedn¹ podstawkÍ
DIL40: 20 pinÛw + 16 pinÛw.
Schemat p³ytki bazowej regu-
latora przedstawiony jest na rys.
3 . Modu³ 80535 steruje prac¹
wyúwietlacza LCD (2x20 znakÛw),
obs³uguje klawiaturÍ, trÛjprzewo-
dowy interfejs termometru DS1620
i†uk³ad optycznej sygnalizacji pra-
cy programu regulacji temperatu-
ry. Linie danych oraz steruj¹ce
wyúwietlacza LCD (interfejs 4-
bitowy, sterownik zgodny
z†HD44780) pod³¹czone s¹ do por-
tu P5. Klawiatura zawiera tylko
cztery klawisze: plus (P1.4), mi-
nus (P1.3), acc (P1.5) i† esc (P1.6).
Uk³ad DS1620 jest sterowany za
pomoc¹ linii portu P1. Linia P1.0
to DQ, linia P1.1 to CLK, linia
P1.2 to RST. Tranzystory T1..T4,
rezystory R1..R8 i†diody D1..D4
stanowi¹ uk³ad optycznej sygna-
lizacji w³¹czenia lub wy³¹czenia
programu steruj¹cego oraz jego
faz. Stan wysoki na jednej z†linii
portu P4.0..P4.3 powoduje úwie-
cenie odpowiedniej diody sygna-
lizacyjnej. Rezystory R17..R20 wy-
muszaj¹ stan wysoki na liniach
P4.0..P4.3.
Tranzystory T5, T6 i rezystory
R10..R12 to uk³ad sterowania op-
totriaka. Stan niski na wyjúciu
Tcom (temperatura za niska) po-
woduje, øe tranzystor T5 jest
w†stanie odciÍcia. Baza tranzysto-
ra T6 jest polaryzowana przez
rezystory R11 i†R12. Tranzystor
T6 jest w†stanie nasycenia (przez
diodÍ optotriaka p³ynie pr¹d -
triak zaczyna przewodziÊ). Rezys-
tor R13 ogranicza pr¹d diody do
wartoúci ok. 10mA. Kiedy na
Tcom jest stan wysoki (tempera-
tura za wysoka), to T5 jest w†sta-
nie nasycenia i†potencja³ bazy T6
jest rÛwny 0V. Tranzystor T6 jest
w†stanie odciÍcia i†przez diodÍ
optotriaka nie p³ynie pr¹d (triak
nie przewodzi).
Linie steruj¹ce wyúwietlacza,
linie klawiatury oraz sygna³y do
sterowania diod sygnalizacyjnych
LED s¹ wyprowadzone na z³¹cze
20-pinowe typu IDC (zaciskane
do kabli wst¹økowych). Sygna³y
termostatu DS1620 s¹ wyprowa-
dzone na z³¹cze 10-pinowe typu
IDC. Na p³ytce bazowej umiesz-
czony jest teø stabilizator 7805
oraz z³¹cze úrubowe do pod³¹cze-
nia zasilania +12V i†sygna³u ste-
ruj¹cego optotriakiem. Widok
p³ytki bazowej wraz z†rozmiesz-
czeniem elementÛw przedstawio-
no na rys. 4 .
Element wykonawczy
i†zasilacz
Zastosowany w†regulatorze op-
totriak PS2401 moøe przewodziÊ
pr¹d o†wartoúci maksymalnej 1A.
Nie nadaje siÍ wiÍc do bezpoúred-
niego sterowania urz¹dzeniami
grzewczymi, poniewaø maj¹ one
moc rzÍdu kilku kilowatÛw. Za-
³¹czany pr¹d ma wtedy wartoúÊ
kilkunastu lub kilkudziesiÍciu am-
perÛw. Optotriak s³uøy do za³¹-
czania elementu wykonawczego
duøej mocy np. stycznika. Takie
rozwi¹zanie ma tÍ zaletÍ, øe ele-
ment wykonawczy moøe byÊ
umieszczony w†dowolnym miejs-
cu (jak najbliøej grzejnika). Za³¹-
czanie duøych mocy w†obudowie
regulatora komplikuje teø kon-
strukcjÍ urz¹dzenia (odpowiednie
gniazda sieciowe i†przekroje prze-
wodÛw) oraz powoduje ryzyko
powstawania zak³ÛceÒ elektrycz-
nych mog¹cych spowodowaÊ b³Íd-
ne dzia³anie regulatora. Optotriak
zosta³ umieszczony na p³ytce za-
Rys. 6. Rozmieszczenie elementów
na płytce drukowanej zasilacza.
54
Elektronika Praktyczna 12/99
30569465.091.png 30569465.092.png 30569465.093.png 30569465.094.png 30569465.095.png 30569465.096.png 30569465.097.png
 
Zgłoś jeśli naruszono regulamin