Seks dojrzały- Zbigniew Lew- Starowicz.pdf

tytuł: "Seks dojrzały"

autor: DRN.MED Zbigniew Lew-STAROWICZ

tekst wklepał: dunder@poczta.fm

OPRACOWANIE GRAFICZNE: MAGDALENA WOlniICKA i MICHAŁ MARYNIAK WARSZAWA 1985

PAńSTWOWY ZAKłAD WYDAWNICTW LEKARSKICH

Opracowanie graficzne

Recenzent prof. dr hab. med. Longin Marianowski

Redaktor mgr Teresa Materłowska

Redaktor techniczny Ewa Ziemczonek

Korektor Maria Wesołowska

ISBN 83-200-0957-X

* * *

WSTęP

Po ukazaniu się "Seksu partnerskiego" spotkałem się z pytaniem, czy nie

naleŜałoby napisać jakby drugiego tomu, adresowanego do bardziej dojrzałej

wiekiem populacji. Zachęciło mnie to do napisania pracy będącej w pewnym sensie

kontynuacja "Seksu partnerskiego". Większość prac popularnonaukowych z zakresu

seksuologii poświęcona jest stosunkowo młodym wiekiem Czytelnikom, natomiast

tylko niektóre z nich poruszają specyficzne problemy wieku dojrzałego.

W wielu krajach tego typu prace adresowane są do róŜnych grup wiekowych. Ma to

swoje uzasadnienie w pewnej inności psycho-seksualnej pokoleń, inności przyczyn

oraz przebiegu zaburzeń seksual-nych oraz problemów partnerskich.

W "Seksie dojrzałym" przedstawiam swoje własne poglądy, opar-te na

doświadczeniach terapeutycznych oraz badaniach naukowych. Podobnie jak w pięciu

poprzednich ksiąŜkach, tak i w tej pragnę podziękować moim pacjentom, ich

partnerom oraz autorom listów kierowanych do redakcji "ITD", "Zwierciadła",

"Magazynu Ro-dzinnego", a takŜe na adres Przychodni Lekarskiej Towarzystwa

Rozwoju Rodziny w Warszawie, za otwarcie się ze swymi problemami, co umoŜliwiło

mi napisanie tej pracy.

Chciałbym równieŜ podziękować wszystkim tym, którzy współpra-cowali ze mną w

badaniach naukowych i programach badawczych za wspieranie mnie Ŝyczliwością i

pomocą w mojej wieloletniej pracy nad tymi problemami.

Mam nadzieję, Ŝe "Seks dojrzały" wielu Czytelnikom ułatwi zro-zumienie trudnych

i tak intymnych problemów Ŝycia partnerskiego oraz skłoni ich do szukania

pomocy, a innym Ś być moŜe Ś umoŜli-wi uniknięcie wielu konfliktów.

Określona objętość pracy narzuciła konieczność selekcji materiału, wybrania

tego, z czym spotykałem się najczęściej oraz przekazania tego, co moŜe okazać

się przydatne. Pominięte zostały całe rejony seksu wieku dojrzałego, np.

zachowania dewiacyjne, przestępczość seksualna (te tematy zostaną opracowane w

odrębnej publikacji), powiązania seksu ze strukturą rodziny, dylematy i

kontrowersje świa-topoglądowe iłd. Pracę tę pisał lekarz i stąd określona

perspektywa seksu dojrzałego.

Czy "Seks partnerski" i "Seks dojrzały" traktuję jako zakończoną całość?

Odpowiedź na to pytanie pozostawiam Czytelnikom.

* * *

U PROGU SEKSU DOJRZAŁEGO

DOJRZAŁOŚĆ PSYCHICZNA

"Seks dojrzały" dotyczy zarówno dojrzałego wieku, jak i dojrzałości psychicznej

i psychoseksualnej. Zdawałoby się, iŜ są one ze sobą w sposób naturalny

powiązane, ale niekoniecznie tak bywa. Potocznie uwaŜa się, Ŝe wiek dojrzały

następuje po okresie dojrzewania (adolescencji); u męŜczyzn zaczyna się około

22Ś25 roku Ŝycia, a u kobiet około 19Ś22 roku, natomiast jego zakończeniem staje

się jesień Ŝycia, czyli okres po przekwitaniu. Wiek dojrzały obejmuje zatem

średnio 30Ś40 lat Ŝycia człowieka, w którym realizuje on róŜnorodne cele i

zadania Ŝyciowe: zawodowe, małŜeńskie, rodzicielskie, społeczne, osobowościowe.

Istnieje równieŜ potoczne określenie pełni wieku, czyli najlepszych moŜliwości

twórczych, zdrowotnych, aktywności, wiłalności, męskościkobiecości. U kobiet ma

ona obejmować trzydzieste i czterdzieste lata Ŝycia, a u męŜczyzn drugą połowę

lał trzydziestych aŜ do andropauzy (przekwitania). Wiek dojrzały powinien wiązać

się z dojrzałością psychiczną, która obejmuje róŜne cechy: Obiektywna wiedza o

sobie. Poznanie własnego JA, własnych wad i zalet, moŜliwości i ograniczeń jest

procesem długotrwałym, niekiedy bolesnym, człowiek bowiem poznaje równieŜ i

ciemne strony swej natury. Samowiedza czasem bywa przeŜywana dramatycznie, ale

jest to normalny proces wzrostu i wymaga akceptacji siebie. Dzięki temu nasze

kontakty z innymi stają się bardziej autentyczne, tolerancyjne, gdyŜ z postawy

"nad" wobec innych przechodzi się do postawy partnerskiej równości, Osiągnięcie

dystansu wobec własnego JA. Wyrazem zdrowia psychicznego i dojrzałości jest

umiejętność przyjęcia postawy dystansu wobec siebie, pewnej autoironii, humoru.

Ustalenie systemu wartości (celu i sensu Ŝycia, norm i zasad), który stanowi oś

integracji osobowości. Dzięki niemu nasze czyny i zachowania nabierają świadomie

planowanego działania, a potrzeba zachowania wierności temu systemowi wartości

umoŜliwia osiąganie harmonii i ładu we własnym JA. Przechodzenie od

egocenfrycznego JA do postaw alfrui stycznych, umiejętności wczuwania się w

przeŜycia innych ludzi, nawiązywania z nimi przyjaźni, okazywania

zainteresowania, ofiarności. Prawda wobec siebie i obiektywizacja innych. Zdarza

się dość często, iŜ innym ludziom przypisujemy własne uczucia i motywacje, a

niekiedy generalizujemy nasze osobiste doświadczenia. Dojrzałość psychiczna

polega na oddzielaniu własnego świata od świata innych ludzi, na traktowaniu

doświadczeń Ŝyciowych jako jednego z wielu wariantów, a nie powszechnie

obowiązującego prawa. Pełna realizacja swych zainteresowań, moŜliwości

twórczych, zadań Ŝyciowych, partnerskich i przyjmowanie za nią poczucia

odpowiedzialności. Umiejętność rozwiązywania konfliktów przez szukanie ich

źródeł oraz optymalnej strategii ich rozwiązania, dostosowanej do sytuacji i

osób. Stawianie sobie realistycznych zadań oraz ich osiąganie, umiejętność

skutecznego działania, unikanie konformizmu. Tolerancja wobec innych poglądów,

zdolność do miłości, współdziałania z innymi, umiar, umiejętność radowania się

Ŝyciem mimo przeciwności losu. Traktowanie Ŝycia jako w duŜym stopniu zaleŜnego

od siebie, a nie zdeterminowanego przez czynniki zewnętrzne, los, fatum.

Dojrzałość psychiczna jest niezaleŜna od poziomu wykształcenia, jest

równoznaczna z mądrością Ŝyciową, zwłaszcza gdy został zachowany zdrowy rozsądek

i umiejętność wyciągania wniosków z obserwacji i róŜnych doświadczeń Ŝyciowych.

* * *

DOJRZAŁOŚĆ SEKSUALNA

Dojrzałość seksualna wiąŜe się zarówno z dojrzałością biologiczną, jak i

psychiczną oraz partnerską. Dojrzałość biologiczna jest wprawdzie osiągana w

okresie adolescencji, ale jej pełny rozkwit przypada na wiek dojrzały; u kobiet

często osiąga apogeum po porodzie. Dojrzałość psychoseksualna natomiast polega

na osiąganiu pełnej męskościkobiecości, zdolności tworzenia więzi partnerskiej,

trwałego związku uczuciowego, wzajemnie satysfakcjonującego Ŝycia seksualnego,

ars amandi, wzajemnej odpowiedzialności za Ŝycie seksualne oraz jego następstwa.

W Ŝyciu seksualnym dojrzałość polega m.in. na umiejętności sterowania własnymi

reakcjami seksualnymi, znajomości "mapy ciała" (stref erogennych u siebie i

partnera), tworzeniu optymalnej ars amandi dostosowanej do poziomu wzajemnych

potrzeb i oczekiwań, na trosce o uatrakcyjnianie współŜycia oraz własnej

męskościkobiecości, wzajemnym pomaganiu sobie w wypadku pojawienia się problemów

we współŜyciu, traktowaniu seksu z pewnym przymruŜeniem oka, jako strefy Ŝycia

waŜnej, przyjemnej, ale nie najwaŜniejszej. śycie seksualne jest traktowane jako

wyraz miłości, postaw do siebie partnerów, forma tworzenia więzi, radosne bycie

razem, zjednoczenie osobowe. Jego piękno i urok wymaga pielęgnowania i

współpracy partnerów. Istotna jest tu wiedza o prawidłowości seksu w róŜnych

fazach Ŝycia, związku, o specyfice psychoseksualnej płci. Problemom dojrzałości

seksualnej jest w zasadzie poświęcona cała ksiąŜka, tu są sygnalizowane jedynie

pewne idee. Dojrzałość seksualna obejmuje równieŜ istnienie określonej formacji

psychoseksualnej, czyli systemu wartości, postaw, refleksji wiąŜących seks z

celem i sensem Ŝycia. W wieku dojrzałym po przeminięciu okresu ,,burzy i

naporu", róŜnych złudzeń, w wyniku nabycia doświadczeń powstaje swoista

filozofia Ŝycia, w której i sfera seksu ma swoje trwałe, ustalone miejsce. Dla

jednych seks jest przyciąganiem inności, dla drugich podporządkowaniem prawom

natury, dla jeszcze innych źródłem napięcia między naturą a kulturą, wyrazem

miłości, jedną z relacji więzi partnerskiej, etapem osobowościowej ewolucji od

Erosa do Cariłas iłd. We wszystkich systemach światopoglądowych seks zostaje

poddany określonym normom, ideom i w nich równieŜ istnieje koncepcja dojrzałości

seksualnej. Dojrzałość ta jest zatem wynikiem wielu mechanizmów, wpływów, ale

przede wszystkim refleksji i obserwacji Ŝycia, znalezienia swego miejsca w

Ŝyciu. Dojrzałość seksualna nie boi się seksu ani nie wynosi go na piedestał,

nie traktuje go jako jedynie zabawy czy powinności, obowiązku, dostrzega w nim

piękną i dobrą dziedzinę Ŝycia.

* * *

DOJRZAŁOŚĆ WIĘZI PARTNERSKIEJ

Dojrzałość seksualna, psychiczna, znajomość etapów więzi partnerskiej,

rodzicielstwo umoŜliwiają tworzenie dojrzałej więzi partnerskiej. Polega ona na

poznaniu wszystkich zakresów "od" i "do" między partnerami, obszarów

konfliktogennych i radosnych, uszczęśliwiających. Partnerzy kreują określony

styl bycia razem, codzienności, optymalnie dostosowany do ich osobowości i wa-11

runków. Dzięki łemu wzajemnie pomagają sobie w osiąganiu pełni osobowości i

więzi. Więź partnerska obejmuje określone sfery, do których naleŜą: Więź

uczuciowa, miłość Więź psychiczna (intelektualna, charakterologiczna) Więź

seksualna Więź rodzicielska Więź wolnego czasu Więź domu (gospodarstwa domowego)

Więź materialna Więź męskokobieca Byłoby ideałem, gdyby wymienione typy więzi

były udane i na najwyŜszym poziomie wzajemnie odczuwanej satysfakcji. Często się

zdarza, iŜ w danym związku istnieje rozbieŜność w jednym rodzaju więzi, ale

generalna ocena satysfakcji z takiego związku moŜe być pozytywna. Więź uczuciowa

polega na zdolności wczuwania się w przeŜycia, w nastrój drugiej osoby,

współprzeŜywania z partnerem tych stanów, przyjaźni i poczucia bliskości,

miłości. W wieku dojrzałym zapewne mniej jest nastrojowości i sentymentalizmu,

bardziej typowych dla wczesnego etapu związku partnerskiego, ale za to więź

uczuciowa potrafi być bardziej stabilna, trwała, a niekiedy przyjmuje wręcz

charakter telepatyczny, kiedy partner wyczuwa, co się dzieje u jego

współpartnera, porozumiewa się z nim na odległość. W młodszym wieku więź

uczuciowa potrafi być silna w chwili bycia razem lub w marzeniach, tymczasem w

wieku dojrzałym obejmuje i codzienność Ŝycia partnerów, mających jakby poczucie

stałej bliskości drugiej osoby. Więź seksualna w wieku dojrzałym nabiera

stabilizacji, niekiedy rutyny. Dobrze przystosowany seksualnie związek

partnerów, którzy stworzyli własną ars amandi, dostarcza im wiele satysfakcji.

Nie jest prawdą stwierdzenie, iŜ atrakcyjność seksualna nieuchronnie spada, Ŝe

musi nastąpić znudzenie osobą partnera, monotonia. Udana więź seksualna m.in.

polega na tym, Ŝe partnerzy, mimo upływu lat, czują pociąg do siebie, a seks

jest dla nich atrakcyjny w ich własnym wydaniu. Nieraz jestem świadkiem wynurzeń

pełnych zaskoczenia: ,,po tylu latach czuję się jakbym była nadal jego

narzeczoną", "nie dostrzegam upływu wieku". Czasem się mówi, Ŝe obiektywnie

malejąca atrakcyjność ciała drugiej osoby jest powszechnie obowiązującym prawem.

Okazuje się jednak, iŜ w wielu udanych związkach nie odczuwa się Ŝadnego zaniku

atrakcyjności ciała partnera, mimo zmiany jego jędrności, wyglądu. Więź

seksualna w wieku dojrzałym nie we wszystkich udanych związkach jest sielanką,

zdarzają się bowiem okresy róŜnych zaburzeń, spadku libido, pogorszenia spraw-12

ności seksualnej, ujawnia się teŜ i wpływ wieku, odmienności płci. Jednak w

udanym związku nie jest to dramatem, istnieją bowiem na tyle atrakcyjne

pozaseksualne więzi, iŜ niedomagania w tej dziedzinie nie umniejszają poczucia

satysfakcji z bycia razem. Więź psychiczna polega na przystosowaniu

charakterologicznym partnerów, co nie jest jednoznaczne z upodobnianiem się.

Zdarza się wprawdzie, iŜ w udanych związkach partnerzy stają się podobni do

siebie fizycznie i psychicznie, w wielu jednak innych istnieje wyraźna

rozbieŜność w poszczególnych cechach charakterologicznych, ale po pterwsze jest

ona akceptowana, a po drugie - lubiana. W wielu sprawach rozwodowych podkreśla

się jako motyw rozpadu więzi tzw. róŜnicę charakterów. Jest to bardzo względne

pojęcie, poniewaŜ ta róŜnica danych cech dla jednego związku przyjmuje charakter

"od", a dla drugiego "do". Innym elementem więzi psychicznej jest wspólnota

zainteresowań. Bywa, Ŝe partnerzy mają identyczne hobby, pasje, fascynacje

zawodowe, naukowe i odczuwają dzięki temu lepszą wspólnotę psychiczną. Bywa

jednak i tak, iŜ zainteresowania partnerów są odmienne, ale umiejętność

wczuwania się w to, co myśli partner, zbliŜenie się do jego pasji czy hobby jest

równie spajającym czynnikiem co identyczność tych zainteresowań. Stąd jedni wolą

jako partnera osobę o podobnych zawodach, zainteresowaniach, inni partnera

odmiennego w tym względzie, ale ujawniane wzajemnie zaciekawienie światem

psychicznym drugiej osoby stanowi waŜny element integrujący więź psychiczną.

Więź rodzicielska polega na zjednoczeniu zainteresowań i postaw wychowawczych

partnerów wobec dziecka, na przeŜywaniu MY w więzi z dzieckiem, ale w udanym

związku istnieje rozdzielenie więzi partnerskiej jako autonomicznej wobec

rodzicielstwa. Inaczej mówiąc matka nie zatraca się w swym macierzyństwie i nie

przesuwa męŜa na drugi plan w świecie swych zainteresowań i uczuć. W udanym

związku partner dzięki dziecku jest jeszcze bardziej bliski i kochany, a uczucia

rodzicielskie są odrębnym światem. Miłość partnerska i rodzicielska nie stapiają

się w jedno, stanowią odrębne światy. Udana więź rodzicielska polega równieŜ na

tym, iŜ partnerzy przyjmują zgodny system wychowawczy, norm i zasad oraz podział

obowiązków opiekuńczych, wobec dziecka ujawniają postawy zgodne, a nie

rozbieŜne, co mogłoby słuŜyć do manipulowania nimi przez dziecko. Jednocześnie

kobieta zna inność miłości ojcowskiej, a męŜczyzna inność miłości matczynej, o

czym tak pięknie pisał Erich Fromm w "Sztuce miłości". W udanym i dojrzałym

związku partnerskim więź wolnego czasu polega na tym, Ŝe partnerzy pragną

spędzać go razem, choć niekoniecznie identycznie. W jednych związkach wspólne

hobby jednoczy partnerów w formie spędzania wolnego czasu, w innych odmienność

upodobań sprawia, iŜ partnerzy realizują swe pasje, ale przeby-13 wają razem.

Potrzeba wspólnego spędzania wolnego czasu, choćby kaŜde z partnerów zajmowało

się czymś innym, jest wyrazem atrakcyjności więzi między nimi. Nieraz sądzi się,

Ŝe to sprawa rutyny i przyzwyczajenia, ale jeŜeli są one dla partnerów źródłem

satysfakcji, to naleŜy uznać, iŜ spełniają rolę więziotwórczą. Więź materialna i

organizacja Ŝycia codziennego są najczęściej w tych związkach ustabilizowane.

Udana więź partnerska polega na tym, iŜ partnerzy mają harmonijny i akceptowany

wzajemnie podział ról i obowiązków w domu, podobny pogląd co do podziału

budŜetu, a stopniowo pomnaŜany majątek nie stanowi dla nich jedynie wartości

materialnej, ale jest i wspomnieniem wspólnej drogi, przeŜyć, starań, zabiegów,

cząstką ich Ŝycia i znajduje się w nim część ich JA. MoŜe właśnie dlatego nie

chcą pozbywać się wielu rzeczy, a gdy jedno z nich pozostaje samo, np. w wyniku

śmierci współpartnera, pieczołowicie przechowuje wszystkie jego rzeczy, dzięki

czemu odczuwa obecność partnera. Inni robią odwrotnie, niszczą lub pozbywają się

wszystkiego, co przypomina im partnera, ból jest bowiem zbyt duŜy. Więź

męskokobieca polega na tym, iŜ partnerzy utworzyli związek z ulubionym typem

męskościkobiecości, dzięki czemu więź ta jest dla nich atrakcyjna. W udanym i

dojrzałym związku partnerzy niezaleŜnie od wieku czują się wobec siebie Kobietą

i MęŜczyzną, zabiegają o siebie, troszczą się o własną atrakcyjność. Często moim

pacjentom i znajomym proponuję, aby określili razem ze swym partnerem wspomniane

typy więzi partnerskiej ocenami jak w szkole. Jest to dość prosty test

atrakcyjności więzi małŜeńskiej.

* * *

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: