04.notatki1.pdf

Instytut Ekspertyz Sądowych, Ekspertyza fonoskopijna, Kraków, 25 października 2006 r.

(materiały dodatkowe)

Podstawowym przedmiotem badań fonoskopijnych 1 jest akustyczny ślad zdarzenia , stanowiący

zapis jego przebiegu, utrwalony na dowolnym nośniku analogowym bądź cyfrowym. Jest to zatem

nagranie zarejestrowane przykładowo na taśmie magnetofonowej lub na dysku magnetooptycznym.

Biegły z zakresu fonoskopii bada więc dźwięk, ale zawsze jest to dźwięk, utrwalony przy

zastosowaniu określonej techniki zapisu, za pomocą pewnego urządzenia nagrywającego oraz dźwięk,

zarejestrowany w konkretnych warunkach akustycznych. Z tego powodu to, co będzie można ustalić

o zdarzeniu, na podstawie analizy przekazanego do badań nagrania, w dużej mierze zależy od wyboru

i konfiguracji wymienionych elementów rejestracji. Z jednej bowiem strony, zawansowanie

technologiczne i szeroka dostępność jego osiągnięć upowszechniły nagranie jako środek dowodowy

w postępowaniu przygotowawczym, jak i sądowym. Z drugiej jednak, kierunek zmian dokonujących

się w technice zapisu dźwięku, m.in. polegający na dążeniu do utrwalenia możliwe jak największej

ilości danych przy wykorzystaniu jak najmniejszej pojemności nośnika, powoduje, że coraz bardziej

ograniczona staje się możliwość dotarcia do wiarygodnego obrazu rzeczywistości, która została

uchwycona w swej dźwiękowej postaci.

Zmiany, jakim podlega przedmiot badań fonoskopijnych, wymuszają także niezbędne

modyfikacje samej fonoskopii jako dziedziny badań kryminalistycznych. Modyfikacje te, jak można

dzisiaj sądzić, analizując pracę polskich, ale i zagranicznych laboratoriów, dotyczą nie tyle

podstawowych założeń badawczych, czy wypracowanych procedur analitycznych, co raczej sposobu

interpretacji wyników, uzyskiwanych podczas analizy nagrań ubożejących w cenne dowodowo

informacje. Pewne zmiany dokonują się także w terminologii. Przykładowo, na nowo musi zostać

zdefiniowane pojęcie autentyczności zapisu. Dotychczasowa definicja, wypracowana przecież dla

nagrań analogowych, nie przystaje do techniki zapisu cyfrowego, prowadząc do nieporozumień,

a w skrajnych przypadkach wręcz do prób wykluczenia nagrań cyfrowych z postępowania

przygotowawczego, zwłaszcza zaś z przewodu sądowego.

Trzy podstawowe zagadnienia fonoskopijne

Na podstawie badań wykonywanych w ramach ekspertyzy fonoskopijnej możliwe jest

odtworzenie przebiegu zdarzenia lub jego fragmentu. Uzyskanie tak ważnej procesowo wiedzy jest

jednak możliwe tylko wówczas, gdy któryś z uczestników zdarzenia lub jego świadków, posługując

się w tym celu określonym urządzeniem lub zestawem rejestrującym, dokonał utrwalenia

akustycznego śladu przedmiotowego zdarzenia bądź jego fragmentu. Na podstawie badań

autentyczności powstałego w ten sposób zapisu, a więc w oparciu o najistotniejsze dla właściwej

rekonstrukcji przebiegu zdarzenia badania fonoskopijne, ustalona zostaje m.in. kolejność

poszczególnych elementów przedmiotowego zdarzenia, np. kolejność zabierania głosu podczas ostrej

wymiany zdań. Następnie, dysponując zweryfikowanym i chronologicznie uporządkowanym ciągiem

elementów zdarzenia, można przystąpić do spisania treści wypowiedzi, które zostały utrwalone

w obrębie dowodowego nagrania. W ten sposób powstaje tekstowy zapis, odpowiadający przebiegowi

interakcji słownej. Wówczas dowodowe wypowiedzi zostają także przyporządkowane poszczególnym

mówcom i oznaczone, zgodnie z przyjętym przez polskie laboratoria zwyczajem, najczęściej

kolejnymi literami alfabetu. Spisanie zatem treści przedmiotowych wypowiedzi wymaga uprzedniego

dokonania i d e n t y f i k a c j i m ó w c ó w w o b rębie dowodowego zapisu. W dalszej kolejności,

podczas szczegółowych badań identyfikacyjnych, do przeprowadzenia których niezbędne jest

zgromadzenie właściwego materiału porównawczego, dokonuje się identyfikacja osób , których

wypowiedzi zostały zarejestrowane w dowodowym nagraniu. W oparciu o rezultaty badań

identyfikacyjnych następuje rozpoznanie uczestników dowodowego zdarzenia, a właściwie osób,

1 W treści postanowień o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego badania fonoskopijne bywają mylone z badaniami

fonograficznymi, fonologicznymi, a nawet radiologicznymi. Może zatem warto skorzystać z tradycji, znanej również polskiej

kryminalistyce, nazywania badań poprzez wskazanie ich przedmiotu, tj. w tym przypadku mówić o badaniach mowy

i dźwięku, laboratorium lub pracowni analizy mowy i dźwięku lub ewentualnie analizy mowy i nagrań.

Agata Trawińska, atrawa@ies.krakow.pl

Instytut Ekspertyz Sądowych, Ekspertyza fonoskopijna, Kraków, 25 października 2006 r.

(materiały dodatkowe)

które słownie poświadczyły swój udział w nagraniu jego przebiegu. Tak, w pewnym uproszczeniu,

przedstawiają się trzy podstawowe i najczęstsze pytania, na które stara się odpowiedzieć fonoskopia,

a więc: kto i komu , co powiedział oraz w jakich okolicznościach miało to miejsce.

Agata Trawińska, atrawa@ies.krakow.pl

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: